Catalog

Cumhuriyet Ankara 257/5 Haziran 2009 ÖNCE SAĞLIK Dr. Esra ÖZER AnesteziyolojiveReanimasyonUzmanı email: eozer@mesa.com.tr Ç 16 Soruda Çocuklarda Anestezi ocuklarda anestezi yöntemleri ve uygulama alanları nelerdir? I Erişkinlere uygulanan anestezi, benzer şekilde çocuklara da uygulanmaktadır. Anestezi olmadan hiçbir cerrahi girişim gerçekleştirilemez. Anestezi uygulamaları üç farklı yöntemle yapılmaktadır: Genel, bölgesel ve lokal anestezi. Genel anestezi nedir? Narkoz ile aynı anlama mı gelmektedir? I Genel anestezi, geçici bilinç kaybı ile birlikte duyu fonksiyonlarının ortadan kalkmasıdır. Ülkemizde bazı insanlar arasında “Genel Anestezi” deyimi yerine “Narkoz” da denilmektedir. Narkoz, anestezi ile eş anlamlı gibi görülüyor olsa da, tam bilinç kaybı olmadan, duyarlılığın ileri derecede ortadan kalkmasıyla oluşan belirgin uyuşma halidir. dan, ağızdan) ile çocuğun yaşına, kilosuna ve ağrı düzeyine göre verilebilmektedir. Hastanemizde çocuklara ameliyattan hemen sonra damar yolundan, yemek yemeye başladıktan sonra da ağızdan ağrı kesici ilaçlar uygulanmaktadır. Genel anestezi ne kadar güvenlidir? I Modern hasta izleme cihazları, daha iyi ilaçlar ve en önemlisi bunları kullanabilecek anestezi uzmanlarının varlığı anesteziyi gün geçtikçe daha güvenilir hale getirmektedir. 1982’de anesteziye bağlı ölümler 1/10.000 iken, günümüzde bu oran 1/200.000’e düşmüştür. Genel anesteziyi daha güvenilir kılmanın yolları nelerdir? I Ameliyat öncesi muayene: Çocuk mutlaka ameliyattan önce anestezi doktoru tarafından muayene edilmeli ve geçmişi sorgulanmalıdır. Muayenede, yaşanmış tıbbi sorunlar (hastalıklar, alışkanlıklar, alerjik durum vs.) ve genel anestezi öyküsü araştırılır. Genelde çocuklarda, ateş, burun akıntısı, ve öksürük ile birlikte olan enfeksiyonla özdeşleşen belirtilerin, ameliyat ve anestezi öncesinde olmaması istenir. Çünkü bu durumda uygulanan anestezi ve cerrahi girişimlerde, eğer cerrahi girişim acil değilse, çocukta istenmeyen zararlara neden olabilir. I Midenin boş olması: Anestezi öncesi, 1 yaş altı bebeklerde en az 4 saat, daha büyük çocuklarda 68 saat tam açlık (oruç gibi) gereklidir. Bu süre içinde süt dışındaki bazı sıvılar (su, posasız meyve suyu) son 23 saate kadar verilebilir. Bilginiz dışında bu süre içinde yenebilen ve içilen gıdalar ciddi bir sağlık sorunu oluşturabileceğinden dolayı mutlaka doktorunuza bilgi veriniz. Genel anestezinin yan etkileri nelerdir? I En belirgin etkiler; kusma ve mide bulantısı yüzde 10 oranında, boğaz ağrısı yüzde 10, uzun dönem şuur bulanıklığı yüzde 0.5 oranında görülür. Genel anestezi çocuklarda beyin hücrelerine zarar verir mi? I Modern anestezik ilaçlar, tekrarlayan uygulamalarında bile çocuklarda kalıcı bir hasara yol açtığı hiçbir tıbbi kaynakta gösterilmemiştir. Anestezik ilaçlara karşı alerji olup olmadığını gösteren bir test var mıdır? I Sadece anestezi ilaçlarına karşı alerjiyi tespit edebilecek bir test yöntemi henüz yoktur. Daha önceki yıllarda anestezide sık kullanılan fakat günümüzde artık kullanım sıklığının azaldığı bir grup kas gevşetici ilaca karşı, kanda pseudokolinesteraz enzim düzeyine bakılmakta idi. MESA Hastanesi’nde bu ilacın kullanımı söz konusu olmadığından, çocuklarda bu testin rutin olarak yapılmasına gerek kalmamaktadır. Kişi olaylardan haberdar Bölgesel anestezi nedir? I Vücudun bir parçasının duyusunun ortadan kaldırılmasıdır. Kişi ameliyat sırasında etrafında olan olaylardan haberdardır. Örneğin bir elin ağrı duyusu bölgesel blok yapılarak ortadan kaldırılabilir. Ya da epidural veya spinal anestezi uygulanarak, yani omurilikten çıkan sinirler lokal anestezik ilaçlarla bloke edilerek, ameliyat olunacak bölgedeki ağrı duyusu kaldırılabilir. Uygun çocuk hastada, cerrahi girişimin tipine göre ve tecrübeli anestezist tarafından bölgesel anestezi uygulanmaktadır. Lokal anestezi ve sedasyon nedir? Hangi durumlarda tercih edilen yöntemlerdir? I Lokal anestezi, sadece vücudun küçük bir bölümünün ağrı duyusunu ortadan kaldırır. Örneğin cilt kesisi olduğunda dikiş atmak için yararlanılabilir. Sedasyon ise, hastayı rahatlatmak ve sakinleştirmek için kullanılır. Bilinç açıktır, geçici hafıza kaybı söz konusudur. Genellikle lokal ve bölgesel anesteziyi desteklemek amacı ile kullanılır. Çocuklarda hangi anestezi yönteminin uygun olduğuna nasıl karar verilir? I Çocuğun yaşı, psikolojik durumu, uygulanacak olan cerrahi girişimin büyüklüğü ve çocuğa ait tüm yaşanmış tıbbi sorunlar (hastalıklar, alışkanlıklar, alerjik durum vs.) değerlendirildikten sonra, ailenin de onayı alınarak uygun anestezi yöntemine anestezist ve cerrah birlikte karar verir. Uygun dille yaklaşılmalı Çocuğu anestezi ve cerrahi ile ilgili olarak bilgilendirmek gerekli midir? I Çocuğa hastalığı ve cerrahi girişimi ile ilgili bilgi, için uygun bir dille yaklaşarak anlatılmalıdır. Çocuklarda en dişeyi ve korkuyu azaltmak hekimler kadar ailelere, özellikle anne babalara, bir sorumluluk getirmektedir. Eskilerden çocuklarımıza büyüklerin korkutmak amaçlı söylediği “bak iğne yapılır, doktor amca iğne yapar haa” benzetmeli yaklaşımlar günümüzde halen hekimlerin karşılaştığı sorunlardandır. Yine ailelerin ameliyat öncesinde çocuklara anlattığı “doktor amca sadece fotoğrafını çekecek” gibi öyküler psikolojik olarak olumsuz etkilenmeye neden olmaktadır. Bu nedenle çocuğun aileye ve hekime güven duyması, cerrahi öncesi ve sonrası süreci iyi tolere edebilmesi için doğru bilgilendirilmesi ve psikolojik olarak hazırlanması gerekmektedir. Çocuğunuzu ameliyat stresine karşı iyi hazırlıyamadığınız durumda anestezistiniz neler yapabilir? I Çocuğunuz sizden ayrıldığı ve bilmediği bir ortama (ameliyathane) gireceği için mutlaka korku ve endişe duyacaktır. Huzursuz olup, ağlayabilecektir. Bu sürece iyi hazırlanan çocuklarda bu durum kısa sürede tolere edilmektedir. Anestezist bu sürece uygun hazırlanmayan çocuklarda sakinleştirici etkili ilaçları (sedasyon) ameliyat öncesinde ağızdan ya da burundan uygulamaktadır. Hastanemizde rutin olarak bu uygulama tüm çocuklara yapılmaktadır. Nedeni ise, çocuğun annebabadan ayrılma korkusunun önüne geçmektir. Çocuğumun bu ayrılık korkusunu yenmek için ameliyathaneye girebilir miyim? I Ameliyathanelerin mikroplardan arındırılmış ortamlar olması nedeni ile böyle bir uygulama ülkemizde hiçbir yerde henüz uygulanmamaktadır. Bizim hastanemizde ameliyat öncesinde çocuklara sedasyon uygulandığından rahatlıkla bu süreci iyi tolere etmektedirler. Çok istekli olan aileler için, ebeveynlerden sadece birisinin, hemşire eşliğinde ameliyathane girişine kadar çocuğuna eşlik etmesine izin verilmektedir. Çocuklar izin vermez Çocuk genel anestezisi ile erişkin genel anestezisi arasında fark var mıdır? I Normal şartlarda genel anesteziye damar yolu açılarak başlanır. Çocuklar korku ve endişe duyduklarından dolayı genelde damar yolu açılmasına izin vermezler. Bu nedenle çocuklarda anesteziye maske ile anestezik gazların solutulmasıyla ya da anestezik madde katılmış meyve suyu içirilmesiyle veya kas içine yapılan anesteziklerle başlanır. Ardından damar yolu açılıp çocuğun kilosuna uygun şekilde anestezik ilaç zerk edilir. Anesteziden nasıl uyanılır? I Uyanma, kullanılan anestezik ilacın tipi, ameliyatın süresi gibi birçok etkene bağlıdır. Ameliyat bittiğinde anestezik ilaçlar kesilir. İlaçların etkisi ortadan kalktığında ve yaşamsal bulgular doğal sürecine girdiğinde uyanma odasına alınır. Sözlü uyaranlara yanıt verene kadar orada tutulur. Çocuklarda ameliyat sonrası ağrıyı azaltmak mümkün müdür? I Tabii ki mümkündür. Değişik ağrı kesici ilaçlar, farklı uygulama yolları (damar yolundan, makattan, kalça Bu sayfa Mesa Hastanesi tarafından hazırlanmıştır. / www.mesahastanesi.com.tr 292 99 00 21