Catalog

DOĞUMUNUN 100. YILINDA ANISINA SONSUZ SAYGIYLA... Aydınlanmanın neferi İlhan Selçuk! DR. MEHMET ALEV COŞKUN lhan Selçuk kuramsal açıdan de yanında Cumhuriyet’e getirdi. Atatürk Aydınlanmasıyla 1993 yılı Cumhuriyet gazetesi için sol düşünceyi aynı potada çok önemli bir dönüm noktasıdır. birleştiren bir yazar ve bilge bir Çünkü, Nadir Nadi’nin eşi Berin İdüşün adamıdır. Nadi, İlhan Selçuk, Prof. Aydın İlhan Selçuk, Cumhuriyet’te yazı Aybay, Osman Nuri Torun ve bir yazmaya 8 Nisan 1962 tarihinde avuç kurucu yönetim kurulu üyesi başladı. Tutuklu olduğu zamanlar ile Cumhuriyet Vakfı kuruluşunun hariç, bu dünyadan ayrıldığı içinde bulundum. 21 Haziran 2010 tarihine kadar O günden bugüne zorunlu kısa yazılarını kesintisiz 48 yıl sürdürdü. ayrılma hariç vakıfta sorumlu Onu gazeteye Nadir Nadi davet yönetici olarak görev yapıyorum. etmişti. Nadir Nadi, 20 Ağustos Bu görev Atatürk’ün emanetine 1991 tarihinde yaşamını yitirince, sahip çıkma görevidir. Berin Nadi İlhan Selçuk, Cumhuriyet’in ve İlhan Selçuk’a verilen sadakat başyazarlığına geçti. Onun adı yeminine bağlı kalmaktır. artık gazetede “İlhan abi” olmuştu. İlhan abi, Cumhuriyet gazetesinin Tutuklandı, işkence gördü, temel ilkelerinden bir milim geri kumpasa uğradı fakat hiçbir zaman adım atmadan, yalpalamadan, korkmadı, boynunu eğmedi, korkmadan görevimizi Atatürk’ün ilkelerinden sapmadı. sürdürüyoruz. Kimi yakın arkadaşlarının yaptığı Atatürk’ün kurulmasını sağladığı, gibi ikinci cumhuriyetçi olmadı. Kuvayı Milliyeci Yunus Nadi’nin Eğilmedi, daima dik durdu. oğlu Nadir Nadi’nin kurumlaştırdığı, Onurlu durdu. Aydınlanmacı İlhan Selçuk’un İlhan abi, 1991’de gazeteden kuramsal içerik kazandırdığı ayrılışından sonra Nisan 1992’de Cumhuriyet hiç ödün vermeden tekrar Cumhuriyet’e döndü. Beni yaşayacaktır. İLHAN ABİ DER Kİ: ‘ATATÜRK İHTİLALİNİN Her insanın penceresi kendine benzer. Bizim pence- cesinin ilkeleri temelinde güncel olayları yorumluyordu. İLKELERİ ÇİZMEKTEDİR BİZİM relerimiz de kendimize benziyordu, kafes kafes... Kafesli HİÇBİR ZAMAN KORKMADI, EĞİLMEDİ, pencere, bakmak ve görmek için değil, gizlenmek ve sak- PENCEREMİZİN ÇERÇEVESİNİ...’ ATATÜRK’ÜN İLKELERİNDEN SAPMADI, İlhan Selçuk, Cumhuriyet’te yazı yazmaya 8 Nisan lanmak içindi... Işıktan, aydınlıktan saklanmak... İKİNCİ CUMHURİYETÇİ OLMADI! 1962 tarihinde başladı. Tutuklu olduğu zamanlar hariç, Ve kafeslerin odundan örgüleri altı yüz yıldan beri bu Hiçbir zaman korkmadı, boynunu eğmedi, Atatürk’ün bu dünyadan ayrıldığı 21 Haziran 2010 tarihine kadar pencereden bakan insanların beyinlerinde çapraz doku- ilkelerinden sapmadı. O günlerde kimi yakın arkadaşla- yazılarını kesintisiz 48 yıl sürdürdü. sunu örüyordu. rının yaptığı gibi, ikinci cumhuriyetçi olmadı. Eğilmedi, Atatürk ihtilali, aklın ışığına engel olan bu tahta perdele- Onu gazeteye Nadir Nadi davet etmişti. Nadir Nadi, daima dik durdu. Onurlu durdu. 20 Ağustos 1991 tarihinde yaşamını yitirince İlhan Sel- ri kaldırmıştır bizim penceremizden... Artık Atatürk ihtilali- Cumhuriyet’teki “Pencere” köşesindeki yazılarıyla ge- çuk, Cumhuriyet’in başyazarlığına geçti. Onun adı artık nin ilkeleri çizmektedir bizim penceremizin çerçevesini...” niş bir kesime sesleniyordu. Özellikle gençler onu ilgi du- gazetede “İlhan abi” olmuştu. Selçuk bu ilk yazısında insan aklının geçirdiği evrimle- yarak okuyorlardı. Ünlü şair Fazıl Hüsnü Dağlarca şöyle İlhan Selçuk yazılarını yayımladığı sütuna “Pence- ri özetler ve kendi penceresinden şöyle tanımlar: diyor: “İlhan Selçuk’un kişiliğinde Gazi Mustafa Kemal “Her insanın penceresi kendine benzer. Atatürkçülerin re” adını vermişti. “Başlangıç” adını taşıyan ilk yazı- Atatürk’ün umduğu bir Türk genci yaşamaktadır.” sı Selçuk’un düşünce boyutlarını gösteren, felsefi olduğu penceresindeki mimaride devrimlerin çizgileri vardır. kadar edebi bir yazıdır. Atatürk devrimlerinin Türkiye’ye açtığı pencerede ne ah- GÖRDÜĞÜ İŞKENCEYİ AKROSTİŞ Bu yazı, insan aklının aydınlanması ve aydın insanın gi- şap ev pencerelerindeki kafesler ne saray pencerelerindeki YÖNTEMİYLE DAVA DOSYASINA GEÇİRDİ! derek dünyayı aydınlatmasını anlatır. İlhan abi şöyle diyor: ağır perdeler ne konak pencerelerindeki pancurlar ne tapınak 12 Mart’tan hemen sonra 27 Nisan 1971 tarihli “Hoş “Her insanın penceresi kendine benzer. Deli Petro, pencerelerindeki vitraylar vardır... Atatürk’ün Türkiye’ye Geldin Tanzimat Kafası” başlıklı yazısı ve ardından “İsa, Rusya’ya Batı’nın penceresini açmıştı. Einstein, fiziğe açtığı pencereden ışık düpedüz girer... Aklın ışığı!” Musa ve Cart-Curt Üstüne” adlı yazısı nedeniyle tutuklandı. atom devrinin penceresini açtı. Freud, psikolojiye şuur- İlhan Selçuk her gün bu “Pencere”den okuyucularına Cumhuriyet gazetesi sıkıyönetim tarafından kapatıldı. altının penceresini açtı. Rönesansın penceresinde hüma- yaratıcı aklın, bilimin, Aydınlanma felsefesinin temel il- Ünlü Ziverbey Köşkü’ne götürüldü orada işkence gördü. nizmanın ışıkları yankılandı. keleriyle seslendi. O, her yazısında Aydınlanma düşün- İşkence gördüğünü “Akrostiş” yöntemiyle yazdığı >> 6 Mart 2025 4 VEDAT ARIK