Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
Odysseia’dan Brenda Lozano’nun
‘İdeal Defter’ine dönüşüm!
Brenda Lozano’nun İdeal Defter’i (Çeviren: Nergis Yüzyıllardır yolda olanlarla, yolda karşılaştıklarının
Gürcihan, Notos Kitap) beklemeye, yolculuğa kendisine temas etmesine izin verenlerle bağ
ve dönüşüme ilişkin bir kitap. Dünyanın başka kuruyor sürekli.
türlü olabileceğini düşleyen anlatıcı, kedileri
Roman boyunca, müzik ve edebiyat yapıtları
Telemakhos’la birlikte Meksiko’da sevgilisini
anlatının uyumuna katılıyor. Heroides’i ve
bekleyen bir Penelopia…
Metamorfozlar’ıyla Ovidius; Proust, Borges, A.
Ama beklediği sevgili ne Odeysseus gibi tanrı Reyes, Wilde, Pessoa, Beckett ara ara görünüp
görünümlü ne de onun gibi güçlü. İspanya’da, kayboluyor.
ailesiyle birlikte, bir süre önce kaybettiği annesinin
Geleneksel edebiyatla hesaplaşmaya girişmiş
hatırasının izini sürüyor. Terk etmeye çalıştığı yer,
bir yazar Lozano. Tür ötesi bir roman yazarken
var olmasını sağlayan yer aynı zamanda. Değişen,
farklı türlerden ve gelenekten besleniyor. Yazar
hikâyesini anlatma biçimi.
Cadılar (Çeviren: Nergis Gürcihan, Notos Kitap)
İdeal olamayacağını bilen bir deftere yazıp yazıp adlı romanında da Meksika’nın sosyal ve kültürel
siliyor tıpkı dokuduklarını söken Penelopeia gibi. dinamiklerini ele alıyor. İdeal Defter’de olduğu gibi
İdeal Defter, kaynağını kadim olandan alıyor. kadınların seslerini ve deneyimlerini öne çıkarıyor.
ağıt, en sevdiği hikâyelerden. Bir başkası ilk roman kabul
NALAN ARMAN
edilen Genji’nin hikâyesi: 11. yüzyılda üstün dil Çincey-
ken Murasaki Shikibu’nun Japonca yazdığı kitap.
YOLCULUK VE DÖNÜŞÜM!
Değişim yaratan üçüncü kadın, Rahibe Juana Cruz: 17.
Derinliklerinin ve doğdukları yerin farkına karşın
yüzyılda kadın hakları, eğitim, entelektüel özgürlük ve
hikâyelerin yolculuğundaki benzerlik akla şu soruyu geti-
aşk konularında yazan düşünür.
riyor: “Hikâyeler de nehirler gibi aynı yere mi dökülür?”
İhtimal onları birbirinden ayıran, kimin bakış açısından
YOLLARI KESİŞEN HİKÂYELER
anlatıldığı. Hayatı değiştiren de hikâyenin anlatılış biçimi.
İdeal Defter, kaynağını kadim olandan alıyor. Bir yandan
Brenda Lozano’nun İdeal Defter’i (Çeviren: Nergis
da “Bu hikâye alışılmış hikâyelerden değil” diyerek ilerliyor.
Gürcihan, Notos) beklemeye, yolculuğa ve dönüşüme
Yüzyıllardır yolda olanlarla, yolda karşılaştıklarının ken-
ilişkin bir kitap.
disine temas etmesine izin verenlerle bağ kuruyor sürekli.
Dünyanın başka türlü olabileceğini düşleyen anlatı-
Hikâye daha başlamadan, Ovidius’un Heroides’indeki
cı, kedileri Telemakhos’la birlikte Meksiko’da sevgili-
Penelopeia’nın dilinden bir dizeyle karşılaşıyoruz: “Aşk
sini bekleyen bir Penelopia… Ama beklediği sevgili ne
işte bu, daima korkuyla dolu.”
Odeysseus gibi tanrı görünümlü ne de onun gibi güçlü.
Shakespeare’in kişisel ve politik çatışmaları anlattığı
İspanya’da, ailesiyle birlikte. Bir süre önce kaybettiği an-
Coriolanus’un Tragedyası’ndan ve geleneksel edebiyatın
nesinin hatırasının izini sürüyor.
sınırlarını zorlayan Vvedenski’nin Not Defteri’den pasaj-
Belki de anlatıcının beklediği Joan’a artık hiç benze-
lar geliyor ardından. Bu girişle yazar, anlatıcısını okuyu-
meyen bir Joan. İdeal Defter’de ideal olan hiç bir şey yok.
cuyla tanıştırmış oluyor.
Dev cüsseli karakterler yerine daha ilk satırda bir cüce
Roman boyunca, müzik ve edebiyat yapıtları anlatının
gülümsüyor. Anlatıcı hem kendi ruhsallığında hem top-
uyumuna katılıyor. Kadim yapıtlarla yeni olanlar aynı za-
lumsal ve edebi olanda dönüşümü talep eden bir kadın.
rafetle aynı listede yer alıyor.
İçinde beklemeyi, bataklıklarda çırpınmayı, yıkıntılara
Heroides’i ve Metamorfozlar’ıyla Ovidius; Proust,
girip çıkmayı, bocalamaları barındıran bir dönüşüm bu. O
Borges, A. Reyes, Wilde, Pessoa, Beckett ara ara görünüp
da dönüşümü talep edişiyle geçmişte olduğu kişi değil artık.
kayboluyor. Onların arasında kırlangıca dönüşmek iste-
Terk etmeye çalıştığı yer, var olmasını sağlayan yer
yen Proust ve dönüşümleri anlatan Ovidius öne çıkıyor.
aynı zamanda. Değişen, hikâyesini anlatma biçimi.
Romanda anlatıcının defterine yazıp yazıp sildikleri
İdeal olamayacağını bilen bir deftere yazıp yazıp sili-
“kısa, bölük pörçük, tutarsız, uzun veya rastlantısal…”
yor tıpkı dokuduklarını söken Penelopeia gibi. Penelopeia’dan Sappho’ya kadın kahramanlar aşk-
Ona göre, dağınıklık hikâyelerin doğası, hem derin bir
ları, öfkeleri, korkularıyla sahnede. Joyce, Ulysses’te,
deniz hem küçük bir gölet gibiler.
KADIN KURGUSUNDA PENELOPEİA
Penelopeia’nın modern yansıması Molly karakteriyle sa-
Odysseia’nın kesintiler, zamanda geriye dönüşler, bir
Penelopeia açısından Odysseia bir bekleyiş hikâyesi. dakat kavramını sorguluyor. Kadın kurgusunda Penelo-
yerden diğerine atlamalarla kurulması gibi.
Onun yıllarca beklediği sevgili, Athena’nın binbir şekle pia günümüze kadar uzanmakta.
Brenda Lozano’nun anlatımının parçalı, rastlantısal ve
bürünerek yardım ettiği cin fikirli Odysseus. Penelopeia,
özgür, “imkânsız biçimde yan yana olan bölümler”den
bu bekleyiş sırasında taliplerini hilelerle oyalıyor. DEĞİŞİM YARATAN, HİKÂYELERİ
örülü olması gibi.
Tanrılar onun aklına bir bez dokumayı koyuyor ilkin. Ko- DÖNÜŞTÜREN KADINLARIN İZİNDE…
Geleneksel edebiyatla hesaplaşmaya girişmiş bir yazar
caman bir tezgâh kurması için odasına, onu yüreklendiri-
İdeal Defter’in Penelopeia’sı ideal defteri arayan bir
Lozano. Tür ötesi bir roman yazarken farklı türlerden ve
yor. Arşın arşın bez dokuyor Penelopeia. Lakin gündüzle- yazar. Geçirdiği kazanın ardından iyileşme döneminde.
gelenekten besleniyor. Yazar yine Notos Kitap tarafından
ri dokuduğunu gece gizlice söküyor. Beklediği sevgilinin dönmeyeceği korkusunu taşıyor.
yayımlanan Cadılar adlı romanı Meksika’nın sosyal ve
Odysseus yolculuğunda Notos, Boreas, Euros ve Zeph- Dilinde “Wild is the Wind” şarkısı, denizin çalkantı-
kültürel dinamiklerini ele alıyor. İdeal Defter’de olduğu
yros rüzgârlarıyla savrulurken tanrılar Penelopeia’ya kü- lı sularında rüzgâra teslim olmuş, geçmişle bağını kopar-
gibi kadınların seslerini ve deneyimlerini öne çıkarıyor.
çük bir esinti bile vermemiş. Penelopeia ile birlikte za- mayan bir dönüşüm yolculuğunda. n
man da donmuş sanki. Bugün kadınların öldürülmediği bir dünyada, ülkesin-
İdeal Defter / Brenda Lozano / Çeviren: Nergis
Homeros’un Penelopeia tasviri, antik Yunan şiirine, ar- de, evinde iyi olmak için hikâyeleri bilmek ve onları dö-
Gürcihan / Notos Kitap / 176 s. / 2023.
dından Latin şiirine aktarılıyor. Güçlü erkek kahraman- nüştürmek zorunda.
Cadılar / Brenda Lozano / Çeviren: Nergis Gürci-
ların gölgesindeki kadınlar değişmezlikleriyle katılaşmış O nedenle ileriye doğru yüzüyor ama hep geriye bakı-
han / Notos Kitap / 208 s. / 2023.
halde varlar. yor. Orada kadınları; İo, Murasaki ve Rahibe Juana’nın
Ovidius’un, kadın kahramanların şiir-mektuplarından oluşan yazdıklarını görüyor. Odysseia / Homeros / Çeviren: Azra Erhat, A. Ka-
“Heroides” adlı yapıtı ise klasik mitolojiyi ters yüz ediyor. Zeus’un boğaya dönüştürdüğü İo’nun kuma yazdığı dir / Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları / 2024.
16 12 Eylül 2024
EL UNIVERSAL ARŞİVİ