Catalog

HONORÉ DE BALZAC (20 MAYIS 1799 / 18 AĞUSTOS 1850) ‘Albay Chabert’: Yaşarken ölmüş bir kahramanın öyküsü! Victor Hugo, Balzac hakkında şöyle der: “Bütün eserleri aslında Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları) kadar bilinmese de tek bir kitap oluşturuyor: Canlı, aydınlık, derin bir kitap. toplumsal, filozofik, ekonomik ve hümanist boyutlarıyla aslında İçinde tüm çağdaş uygarlığımızın gidip geldiğini, devindiğini, yazarın bütün dünya görüşünün bir özeti sayılabilir. tuhaf ve korkunç bir şeylerin gerçekliğe karıştığını görüyoruz.” “Duygularınızın zengin olması, giysilerinizin lüks olmasından Balzac’ın İnsanlık Komedyası adı altında topladığı 100’e yakın yeğdir. Kimsenin beni hor görmesinden korkmam ben” der romanın en etkileyicilerinden biridir Albay Chabert Chabert. Onu bu kadar sıra dışı, öykü boyunca bu kadar (Çeviren: Yaşar Nabi Nayır / Varlık Yayınları). hayranlık uyandırıcı bir karakter haline getiren de budur. Ölümden dönen bir adamın acı dolu diriliş hikâyesini anlattığı Balzac için acı ve keder iyi insanlar arasındaki en büyük ortak Albay Chabert , Goriot Baba (Çeviren: Tahsin Yücel / Can paydadır ve her ne kadar cesetlerin altından çıkmayı başarmış olsa Yayınları) ya da Vadideki Zambak (Çeviren: Volkan Yalçınoklu da Albay Chabert aslında gerçekten Eylau savaşında ölmüştür. 1807’de Prusya’nın doğusunda yapılan Eylau (günümüzde FERDA FİDAN Rusya Federasyonu’na bağlı Bagrationovsk kasabası) sava- şında ölmüş biliniyordu. ÖLÜMDEN DÖNEN BİR ADAMIN Avukat önce adamın deli olduğunu düşünse de hikâyesini ACI DOLU DİRİLİŞ HİKÂYESİ.. dikkatle dinledikten sonra gerçeği söylediğine ikna olur: Al- Honoré de Balzac’ın (20 Mayıs 1799 / 18 Ağustos 1850) bay bu savaşta başına aldığı bir kılıç darbesiyle ağır yaralan- ilk kez 1832’de yayımlanan ve Paul Morand’ın “Unutul- mış, savaş meydanında koma halinde bulunmuş ve öldü sa- maz bir hortlak öyküsü” diye tanımladığı kısa romanı Albay nılarak cesetlerle dolu bir hendeğe atılmıştır. Chabert’te (Çeviren: Yaşar Nabi Nayır / Varlık Yayınları / Ama mucizevi bir şekilde kendine gelmiş ve can havliyle 96 s.), ölümden dönen bir adamın acı dolu diriliş hikâyesini toprağı kazarak çukurdan çıkmıştır. Uzun süren tedaviler sonu- anlatırken Napolyon’un silah arkadaşı ünlü bir süvari suba- cunda, yıllarca Avrupa’nın değişik kentlerinde sefil bir göçebe yının tüyler ürpertici serüvenini gözler önüne serer. hayatı sürdükten sonra nihayet Paris’e dönmeyi başarmıştır. Paris, Şubat 1817. Napolyon’un kurduğu imparatorluğun Fakat Troya savaşından on yıl sonra evine döndüğünde ka- çöküşünden 3 yıl sonra, pejmürde kılıklı bir adam yazarın rısı Penelopes tarafından karşılanan Ulysses kadar talihli de- birkaç romanında karşımıza çıkan ve insanlık vicdanını tem- ğildir zira aradan geçen 10 yıl içinde, fahişelikten kurtarıp gü- sil eden avukat Derville’le görüşmek ister. zel bir hayat sunduğu karısı Rose Chapotel tekrar evlenmiş, Avukat daha ilk görüşte bu bitkin ve dilenci görünüm- iki çocuk sahibi olmuş ve tüm servetine el koymuştur. lü tuhaf adamın başka bir dünyadan geldiği hissine kapılır: Yeni eşi 1789 Devrimi sırasında binlerce soyluyla beraber “Solgun ve bir deri bir kemik kalmış yüzü, tabiri caizse, bir kaçan ve Restorasyon döneminin başlamasıyla, sonradan ölü suratı gibiydi.” beş parasız Paris’e dönen Kont Ferraud’dur. Böylece Kont Derville adama kim olduğunu sorduğunda aldığı yanıt yeniden varlıklı bir yaşantıya kavuşurken karısı da Kontes tüyler ürperticidir: Ferraud adını alarak sosyal konumunu yükseltmiştir. “- Efendim, dedi Derville, kiminle konuşma onuruna sahibim? Chabert yıllar sonra ortaya çıktığında, karısı onu tanıma- - Albay Chabert. dığını ve bir sahtekâr olduğunu iddia eder. - Hangi Albay? Aslında onu pekâlâ tanımıştır ama onun yokluğunda eline - Eylau’da ölen, diye yanıtladı yaşlı adam.” geçen avantajları yitirmemek için tanıdığını belli etmediği ÖLÜ (!) BİR KAHRAMAN! gibi, bir de onu eski kocasının kimliğine sahip çıkmaya çalı- Kimsesiz bir çocuk olarak öksüzler yurdunda büyüyen şan bir sahtekâr olmakla itham eder. Hyacinthe Chabert, Fransız Devrimi’nin halk tabakaları- Aynı zamanda Kontes Ferraud’nun avukatı olan Derville, na sunduğu yeni olanaklardan da yararlanarak toplumda salt çok uzun sürecek ve iki tarafı da yıpratacak bir hukuki sü- kendi gayretleriyle yükselmeyi başarmış, Napolyon’un Mı- reçten kaçınmak için, bir uzlaşma önerisinde bulunur. sır seferine katılarak albay rütbesini kazanmıştı. Chabert kim olduğunu kanıtlamaktan vazgeçerse, Kontes Fakat kahraman bir subay, iyi bir eş ve bütün seferleri- Ferraud ona ölene kadar yüklü bir maaş ödemeyi kabul ede- ne katıldığı Napolyon’un silah arkadaşı olan bu şanlı asker cektir. Fakat karısının kendini sahtekârlıkla itham ettiğini >> 8 17 Ağustos 2023 Resim: LOUIS BOULANGER