Catalog

A. KADİR PAKSOY’DAN MERHABA ‘Mayamızda Şiir Var’ nsanlık Komedyası adı altında topladığı 100’e yakın romanın en İ etkileyicilerinden biri olan, Şair, yazar, eğitimci ve çevirmen olarak bugüne dek verimli bir çabanın Goriot Baba ya da Vadideki Zam- içinde olan A. Kadir Paksoy, şiir / ozan / ozanlık üzerine kaleme aldığı bak kadar bilinmese de, toplum- Mayamızda Şiir Var (Doruk Yayınyları) kitabında, 20. yüzyıl sonları ve 21. sal, filozofik, ekonomik ve hüma- yüzyılın başlarındaki Türk şiirine tanıklığını sunuyor. nist boyutlarıyla yazarın dünya görüşünün bir özeti sayılabilecek, Şiirin ne olduğunu, şiir yazmanın ne hissettirdiğini, şiir-toplum ilişkisini, ölümden dönen bir adamın acı popüler kültürün şiire etkisini, şiir çevirilerini ve Divan şiirinden çağdaş dolu diriliş hikâyesini anlattığı, ilk şiire evrilişini inceleyen Paksoy, Nâzım Hikmet’ten Dağlarca’ya, Adnan kez 1832’de yayımlanan ve Paul Morand’ın “Unutulmaz bir hortlak Yücel’den Hüseyin Haydar’a kadar birçok şairi kaleme alıyor, duruşlarını öyküsü” diye tanımladığı yapıtı Al- irdeliyor, ozanlığın ne olduğunu anlatıyor. bay Chabert merkezinde bir ölüm- süz, Honoré de Balzac (20 Mayıs Paksoy, şiirimizin Tanzimat’tan günümüze kadar olan dönemi- 1799 / 18 Ağustos 1850) kapağı- ni çerçeve içinde anlatarak şiir akımlarının şiirimize etkilerine ve mızda. Ferda Fidan’ın yazısı… akımlara ilişkin kısa kısa saptamalarda bulunuyor. Üçüncü sayfamızda, şair, ya- zar, eğitimci, çevirmen A. Ka- ANADOLU AYDINLANMASI dir Paksoy’un 20. yüzyıl sonları, Nâzım Hikmet’ten başlayarak Anadolu Aydınlanması’na katkıda 21. yüzyılın başlarındaki Türk şiiri- bulunan şairleri anıyor, 1980 sonrası dönemde şiirimizin Anado- ne tanıklığını sunduğu, şiir / ozan / lu Aydınlanması’nın dışına çıkarıldığını vurguluyor ve yalpalama- ozanlık üzerine kaleme aldığı Ma- nın asıl nedeni olarak, emperyalizmin “küreselleşme” dayatması- yamızda Şiir Var kitabını incelediği na dikkat çekiyor. yazısıyla Hakkı Avar yer alıyor. Kitaptaki en oylumlu yazı “Türk Şiirinde Yurtseverlik: Bu Memleket Feridun Andaç, “Anlatıda bakan Bizim” yazısı ki bir bakıma şiirimizin kısa tarihi olarak nitelenebilir. / gören göz: Robert Musil!” başlık- A. Kadir Paksoy, yurtseverlik şiirlerini iki bağlamda ele alıyor: lı yazısında, Üç Kadın ve Günlükler “Aydınlanmaya koşut yurtseverlik şiirleri” ve “Aydınlanmaya yapıtları çevresinde Musil’in edebi- karşıt yurtseverlik şiirleri”. yatın nasıl bir aşılama uğraşı oldu- İlk grupta Nâzım Hikmet, Fazıl Hüsnü Dağlarca, Cahit Külebi, ğunu anımsattığını irdeliyor. Ceyhun Atuf Kansu, Ataol Behramoğlu, Attila İlhan, Hasan Hüse- Ataol Behramoğlu, “Orijinalinden yin, Ahmed Arif, Enver Gökçe, Rifat Ilgaz, Mehmed Kemal, Hasan çevrilmiş isimler sözlüğü ve usta- HAKKI AVAN İzzettin Dinamo anılıp anlatılırken, ikinci grupta Necip Fazıl Kı- ca hazırlanmış dizinle de düşünce sakürek, Arif Nihat Asya, İsmet Özel örnekleri veriliyor. dünyamız için çok önemli bir kay- YAZILARI, SÖYLEŞİLERİ, ŞİİRLERİ, İZ BIRAKAN Şair, “Yurtseverliğin yadsınması”nı da irdeliyor ve günümüz şa- nak metin” olarak değerlendirdi- ANI VE ANLATILARIYLA A. KADİR PAKSOY irlerinin bir bölümünün yurtseverliğe uzak durdukları, bir bölümü- ği, İsaiah Berlin’in derlemesi Rus Şair A. Kadir Paksoy’un şiir / ozan / ozanlık üzerine üzerine ka- nün ise yurtseverliği yadsıdıklarına tanık olduğunu belirterek yurt- Düşünürleri’ni merceğe alıyor. leme aldığı Mayamızda Şiir Var’da (Doruk Yayınları), çeşitli der- severlik şiirleri üzerine şu saptamada bulunuyor: Nevin Özkan, Necdet Adabağ ile gilerde yayımlanmış yazıları, söyleşileri, konuşma metinleri, şiir- “Yurtseverlik şiirlerinin yazılmasındaki en önemli etmen elbet- Adabağ’ın kısa süre önce dilimize leri, iz bırakan anı ve anlatıları yer alıyor. te ki ozanın yurt sevgisidir. Ancak, yurt sevgisini işleyen her metin kazandırdığı, Ludovico Ariosto’nun Şairin duruşunun ve tanıklığının söz konusu olduğu, toplumcu şiir katına ulaşmıyor. (…) (1474-1533) yaklaşık 30 yılda yaz- bir anlayışla deneyimle kaleme alınan yazıların düzeyli bir çaba- Yurt/yurtseverlik şiiri yazıp yazmamak bir ozanın ozanlık düze- dığı, İtalyan yazınının en soluk- nın verimleri olduğu, konuların tutarlı bir biçimde ele alınıp ince- yini belirtmez elbette. Ancak tarih gösteriyor ki, yazdığı yurt/yurt- lu yapıtı Çılgın Orlando’yu, yapıtın lendiği bu oylumlu yapıtın yalın ve akıcı dili de metinlerin ilgiyle severlik şiirleri kalıcı olmuş ozanlar, usta ozanlardır.” (s. 119) İtalyan edebiyatındaki yerini ve okunmasını sağlıyor. “Ozan / Ozanlık / Ozanlar” bölümünün başında şairin 2017 Yu- çeviri sürecini konuşuyor. Şiir sanatının ele alındığı ilk bölümün başında “Şiir Sanatı” baş- nus Nadi Şiir Ödülü’ne değer görülen Şiirin Kıyılarında adlı yapı- Gültekin Emre, İsviçreli yazar lıklı şiiri görüyoruz. Bu şiirin son üç dizesi şöyle: “Öncüdür şiir/ Yit- tından bir şiir yer alıyor ve A. Kadir Paksoy, bu şiiriyle ozana ve Annemarie Schwarzenbach’ın, memek için imgelem ormanında/ Ötekiler onun açtığı yoldan gelir.” ozanlığa bakışını ortaya koyuyor: Thomas Mann’ın ünlü Venedik’te “Bir şiir nasıl yazılır? Ozanın usuna düşen o ilk dizeden (‘İlk “Kimdir ozan/ Belki biraz fazla pay almış olandır fırtınadan/ Belki Ölüm romanının kadınca anlatımı dize Tanrı’dandır.’ Paul Valery) sonra neler yapılır? Ozan o ilk güneşe biraz daha yakın/ Ya da bir sokak lambasıdır/ Gündüz de ya- olarak kabul edilen Bir Kadını dizenin benzerlerini ya da onunla uyum içinde olabilecek dizeleri nan/ (…)/ Yani sözün kısası/ Bizden biridir ozan/ Tek farkı/ Kıtlık gün- Görmek adlı kitabını irdeliyor. nasıl yaratır? Nasıl bir süreçtir bu şiir yazma işi? Ozan neler du- lerinde/ İçten bir gülümseme karşılığında/ ‘Ekmek arası şiir’ satan.” Ahmet Arpad, 20. yüzyıl yumsar? Nasıl bir ruh hali içindedir şiir yazarken ve şiirine nokta- Alman edebiyatının ustalarındanı yı koyduktan sonra?...” ANKARA’NIN OZANI OLMAK Hans Fallada’nın, özenli bir Şair, “Şiir Yazmak” başlıklı yazısında bizden başlayarak bu ko- A. Kadir Paksoy’a göre “Ankara’nın ozanı olmak” da ayrı bir anlatım ve acımasız bir gerçekçi- nuları dizelere dökmüş tanıdığımız dünya ozanlarının kapılarını önem taşıyor: “Ankara’nın ozanı olmak için Ankara’da yaşamak likle 1920’li yılların Almanya’sın- bir bir çalıp düşüncelerini öğrenmeye çalışıyor. gerekmez. Ankara adıyla özdeşleşen düşünceye sahip çıkıyorsanız, daki küçük insanları kaleme aldığı, “Şiir ve Toplum” yazısı “Şiirin kaynağı yaşamdır” sözü ile baş- şiirlerinizde, estetiğiniz ve lirizminizle bu düşünceye dayalı imge- kendi yaşadıklarını ve deneyimle- lıyor. “Toplum şiirin hem dostudur hem düşmanı” diyen şair, bu- lemi yaratabiliyorsanız Ankara’nın ozanısınızdır. Bu bağlamda rini de anlattığı dev romanı Kurtlar nu açıklamaya çalışıyor. “Önce söz vardı” deyişini anımsatarak Nâzım Hikmet de bir Ankara ozanıdır, Fazıl Hüsnü Dağlarca da Sofrasında’yı inceliyor. eski çağlarda ozanların saygınlığına değiniyor ve “Tarih, şiirini Ahmed Arif de… Ben de kendimce Ankara’nın ozanı olmaya çalı- Y. Bekir Yurdakul, Yılmaz yitiren toplumların kıyıcılıklarının örnekleriyle doludur” saptama- şıyorum. Bir gün bir biçimde ‘Ankara’nın ozanı’ diye anılırsam bu Murat Bilican’ın iki kitaplık Baba- sında bulunuyor. Toplum ve şiir ilişkisi üzerinde durulurken, şiirin benim için en büyük onur olacaktır.” (s. 210) mın Defterleri’ni merceğe alıyor. işlevselliği ve bu bağlamdaki tartışmalar irdeleniyor. A. Kadir Paksoy, Mayamızda Şiir Var’ın son yazısında da “Ve Kısa tanıtımlar, Emek Yurda- Kitapta “Şiir ve Aydınlanma” konusuna geniş bir yer ayrılıyor. ben” diyor, “Ya benim şiirim nereye konabilir? Ben nasıl bir şiir kul’un hazırladığı Güncel ve Mus- İnsanlığın uygarlaşma sürecinde şiirin olumlu rol oynadığı, ozan- yazarıyım?” diye soruyor kendine ve bu bağlamda Sivas kıyımın- tafa Başaran’ın hazırladığı Bulma- ların barış ve özgürlükten yana oldukları belirtiliyor. Bu bağlamda da yitirdiğimiz şair Behçet Aysan’ın kendisi hakkındaki değerlen- ca ile de düşün trafiği sürüyor! Homeros’tan başlayarak Batı’dan ve bizden pek çok ozanın adı anılıyor. dirmesini benimsediğini belirtiyor: Toplumcu ve lirik. n İyi okumalar… l İmtiyaz Sahibi: Cumhuriyet Vakfı adına Alev Coşkun l Yayın Yönetmeni: Gamze Akdemir l Tasarım: Bahadır Aktaş l Sorumlu Müdür: Aslan Yıldız l Yayımlayan: Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ l İdare Merkezi: Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sok. No: 2, 34381 Şişli- İstanbul l Tel: 0 (212) 343 72 74 (20 hat) Faks: 0 (212) 343 72 64 l Uets: 25999 - 15079 - 37611 l Reklam Genel Müdürü: Esra Bozok l Reklam Rezervasyon: Tel: 0 (212) 343 72 74 Mail: reklam@cumhuriyet.com.tr l Baskı: İleri Basım Mat. Amb. Reklam Tanıtım Yay. ve Teknik Hiz. Tic. AŞ, Yenibosna Mah. 29 Ekim Cad. No: 11A/41 KITAP Bahçelievler - İSTANBUL. l Yerel süreli yayın l Cumhuriyet gazetesinin ücretsiz ekidir.