Catalog

Ş A iir Atlası CEVAT ÇAPAN Mak DİZDAR / Şiirler Çeviren: A.Kadir Paksoy ‘Masmavi bir nehir vardır Onu geçmemiz şarttır.’ sıl adı Mehmedali olan Mak Dizdar (19171971) BosnaHersek edebiyatının en önemli şair ve edebiyat bilimcilerinden biridir. Hersek’in Stolac kentinde doğmuş olmasına rağmen, çocukluk yıllarından başlayarak ömrünün sonuna kadar Sarajevo’da yaşadı. Orada okudu ve çok genç yaşta edebiyat alanında ciddi çalışmalara imza attı. İlk şiirlerini 1936 yılında yayımlamaya başladı. Çeşitli gazete ve dergilerde redaktörlük yaptı. İkinci Dünya Savaşı yıllarında illegal olarak yaşadı. Savaştan sonra TANJUG’un Bosna temsilcisi olarak çalışmaya başladı. Daha sonra Oslobodjen (Özgür) gazetesinde redaktör ve bazı dergilerde başyazar olarak görev yaptı. Daha ilk yazdıklarında yepyeni bir şiir getirme çabası içinde olduğunu kanıtlayan Dizdar, ilk şiir kitabını da 1936 yılında yayımladı. Daha 1950 yıllarında halk şiirinin zengin imgelerinden başarıyla yararlanarak değişik ve özgün bir biçem geliştirdi ve Bosna şiirinde köklü bir değişimin başlatıcısı oldu. Daha sonra motif çerçevesini genişleterek sürdürdüğü şiir arayışlarını büyük bir ölçüde gerçeküstücü bir anlatımla ortaya koydu. Şiirleri neredeyse dünyanın bütün büyük dillerine çevrildi. Bu arada edebiyatla ilgili derin ve yoğun çalışmalarını da gerçek bir bilim adamı titizliğiyle sürdürdü. Şiir kitapları: 1981 Vidovopol Gecesi (1936), Yüzücü (1954), Geriye (1958), Zulüm Çemberi (1961), Madonna’nın Dizleri (1963), Taş Yatak (1966), Seçilmiş Yapıtları (1981). Yazdıklarının tümü Bütün Eserleri başlığı altında 1981 yılında yayımlandı. BİR KALKAN ÜZERİNDEKİ YAZI Beni iyi koruyacak bir kalkan istedim, Sonra da, beni rahatsız ediyor diye, Onu defettim. GORÇİN Ben Gorçin askeri Atalarımdan miras kalan Topraklarda Yatmaktayım Ölümün çağrısıyla Yaşadım Gece gündüz Karıncaya yol versem de Asker Oldum Beş savaştan Beşine de katıldım Kalkansız zırhsız Ne ki ardımda Gorçin Vardı Garip bir acı içinde öldüm. Oysa kargı delmedi beni Ok yaralamadı Kılıç da Kesmedi Onmaz acılar İçinde öldüm. Özgürlüğüm Ve namusum Elden gidecekti çünkü Eğer yolunuz Düşerse Tanrı katına Lütfen Sadakatimden Söz edin Ona UYANIŞ Kumlu kıyılardaki deniz kabuklarında güneş parlamaya başladı defnelerle bademler sallandılar esince kuzey rüzgarı Sert bir koku yayıldı limon ağacındaki beyaz çiçekten Eski zamanlardan yaygın olarak bilinen okumalar duydum sonra Martılar uzun bir süre gelecekteki gelişmeler etrafında dönüp durdular Gümüş köpük uyandırdı görüntüsünü Tanrıça’nın Zamanıdır artık anlamamın kendi yokluğumu gerçekten Ben bu belirsizlikte ilk adımımı atıyorum kendi uçurumuma 12 H A Z İ R A N 2014 n S A Y F A 23 MASMAVİ NEHİR O nerdedir söyleyen yok Bilinse de bileni az Ormanda mı vadide mi Yedide mi sekizde mi Belki üzgün hatta çılgın Fazla yorgun çok acılı Dikende mi pıtrakta mı Derin yerde sıcakta mı Sezgide mi kuşkuda mı Dokuzda mı ya on’da mı Yerin yedi kat içinde Ve altında uçsuz göğün Daha derin ve daha sert Suskusunda mıdır yoksa C U M H U R İ Y E T K İ T A P S A Y I 1269 Ötüşmeyen horozların Ya da sessiz boruların Belki üzgün hatta çılgın Akıldan Tanrı’dan uzak Masmavi bir nehir vardır Hem geniştir hem de derin Yüz seneden daha engin Bin seneden daha derin Uzunluğu düşle dolu Karanlık ve sis içinde Yüz seneden daha engin Masmavi bir nehir vardır Masmavi bir nehir vardır – Onu geçmemiz de şarttır.