Catalog

T 14 MART ÇARŞAMBA ürkçe Günlükleri FEYZA HEPÇİLİNGİRLER lma Yayınları’nın İş ve Yönetim Serisi başlığı altında yayımladığı kitaplardan biri Suna Kabadayı’nın yazdığı İmajınızı Nasıl Alırsınız? kitabın alt başlığı: İçten Dışa Kişisel İmaj Yönetimi. “Evde, işte, sokakta, tatilde, davette kendinize yakışanı seçebilmek, her daim kaliteli bir şıklık sergilemek istiyorsanız… ‘İmaj danışmanının gerçekten sihirli bir değneği mi var?’ diye merak ediyor ve benim de olsa diyorsanız…” bu kitabın sizin için yazıldığı söyleniyor arka kapakta. “Bugün kullandığımız pek çok eşyanın kökeninde doğanın tasarımları yer alıyormuş. Bilim insanları doğadaki pek çok faaliyeti izleyerek ulaştıkları sonuçları insanlığa hediye etmişler” deniyor sunuş yazısında. Arka kapağa kitabın “bir iş kitabı olduğu kadar bir doğa kitabı” olduğunu belirtenlerin sözleri alınmış. Yazarın, “… doğanın mükemmel tasarımındaki ilmiklere büyüteç tutarak, iş dünyasına ilham veren yeniliklerin nasıl doğduğunu” anlattığı vurgulanmış. “İnovasyon” sözcüğünün anlamını da bu yazılanlardan çıkarmaya çalıştım. Şafak Altun’un yazdığı kitabın adı bu çünkü: Doğanın İnovasyonu. 15 MART PERŞEMBE Dil Derneği Başkanı Sevgi Özel’in katıldığı bir TV programında Beyaz (Beyazıt Öztürk, Kadir Çöpdemir’le birlikte konuklarla söyleşiyordu) örnek vermek istediğinde “Atıyorum.” deyince Sevgi Hanım onu, “Atmayın” diye uyarmıştı da neden uyarıldığını anlamamış, şaşırıp kalmıştı Beyaz. Türkçe Günlükleri’nde yazmam ricasıyla Güven Uluköse anımsattı bu “Atıyorum” sözcüğünü. “Bu ne demek?” diye soruyor Uluköse, “Özellikle gençler ve herkes, konuşmayı güvenilir olmaktan çıkaran bu tümceyi kullanıyor. Eski dilde ‘misal’, yeni Türkçede ‘örnek olarak’ veya ‘örneğin’ deyişi artık hiç kullanılmıyor.” Güven Bey’in, “Konuşmayı güvenilir olmaktan çıkarma” saptaması çok doğru. Bu deyişin nasıl oluştuğuna gelince… “Kafadan atmak” deyiminin kısaltılmış biçimi olmalı. E Son yıllarda modalaşan kullanımlardan biri. Yalnız gençlerin değil, yılları sahnede geçmiş tiyatro sanatçılarının bile diline bulaşmış. Gençlerden biri böyle dediğinde, “Niye atıyorsun çocuğum; vardır aklına gelen bir örnek. Onu söyle” diyebilirsiniz; ama konuşma konusunda iddialı yetişkinlere ne denebilir? 18 MART PAZAR Her yerde ve her yaşta insana İngilizce öğretmeye çalışmamızla ilgili yakınmayı okuyunca Adil İzci yazdı: “Diyelim Halitağa Caddesi’nden, Kadıköy Çarşısı’ndan geçiyorsunuz. (Aslında pek çok yerde görmek mümkün ama sözü uzatmanın gereği yok.) Sağlı sollu iki genç, “İngilizce öğrenmek ister misiniz?” diyerek bir broşür uzatıyor. Bir salgın gibi bu. Adım başı diyeyim size... Bazı gazeteleri internetten izliyorum. Orada da çoğu haberin, en olmazının bile altında bir duyuru: İngilizce öğrenmenin artık çok kolay olduğu üzerine... Daha Türkçeyi doğru dürüst öğretemezken bu salgın bana o ünlü sözümüzü anımsatıyor: “Her boyaya boyandın, bir fıstıkî yeşil kaldı.” Durumumuz, özetle bu.” “Bir de merakım var” diye sürdürmüş Adil İzci: “Kenan Evren ve Tahsin Şahinkaya yargıda. Herhalde 12 Eylül dönemindeki eylemlerinden dolayı. O eylemlerden biri de Atatürk’ün vasiyetini hiçe sayarak Türk Dil Kurumu ile Türk Tarih Kurumu’nu bugünkü hale getirmeleri... Acaba bu konuda da yargılanacaklar mı? Yargı sonunda söz konusu kurumların eski yapılarına (ya da düzenlerine) dönmesi gerekmez mi?” Bu konuda bilgisi olan var mı? 19 MART PAZARTESİ Yavuz Şener, sanırım bu sözcüklerin yanlış söylendiğine dikkat çekmek için “iyade mi, iade mi”, “grup mu, gurup mu” diye sormuş önce. Açıklama istememiş; ama ben yine de açıklamadan geçemeyeceğim. “İyade” diye bir sözcük yok, bunu söylemeye gerek de yok. “Gurup” ve “grup” ise iki ayrı sözcük, ikisi de anlamlı. Grup: (Fransızca groupe) 1. Küme. 2. Ortak özellikleri olan varlıklar, nesneler bütünü. 3. (mecaz) Görüşleri çıkarları bir olan kimseler bütünü, ekip (…) . eski) 1. Ay, güneş, yıldız vb. gök Gurup: (Arapça gurub cisimlerinin ufkun altına inmesi. 2. Güneşin batması, batış: “Git bu mevsimde gurup vakti Cihangir’den bak” Y. Kemal Beyatlı. (Tanımları TDK’nin Türkçe Sözlük’ünden aldım. “Gurup” sözcüğünün 1. anlamındaki “güneş” sözcüğü böyle yazılmış, küçük harfle. Oysa güneş derken varlığı tek olan gök cismi kastediliyor. Yani burada “güneş” özel ad. Öyleyse büyük harfle başlatılıp “Güneş” diye yazılmalıydı. Dil Derneği’nin ve Ali Püsküllüoğlu’nun sözlüklerine baktım. Oralarda düşülmemiş aynı hataya.) Şener’in asıl söylemediği şu: (Şener, bağıran adama büyük harfin daha iyi gideceğini düşünmüş olmalı. Ben de öylece bıraktım.) “M. A. BİRAND’IN SUNDUĞU ANA HABER PROGRAMINDA ARALARDA KONUŞAN BİR ADAM VAR, DİNAZOR YAVRUSU GİBİ BÖĞÜREREK KONUŞUYOR VE BEYİNLERE İŞLEDİLER BU SES VE KONUŞMAYI. YAYMAYLA BÖĞÜRME ARASI BİR KONUŞMA DA DENEBİLİR. BİLMİYORUM, SİZ NE DERSİNİZ?” O böğüren adama ben de katlanamıyorum doğrusu. M. Ali Birand’ın ana haberde ve 32. Gün’de o adamı nasıl ( ve neden? F.H.) bağırttığını bilemediğini de yazmış Yavuz Bey. Mehmet Ali Birand demişken… Keyfiniz yerindeyse sizi eğlendirebilir; ama değilse sinirlendirebilir. Mardin yerine Madrit’in Midyat ilçesinden söz edebilir. “Döviz” yerine “ceviz” diyebilir, “manastır”ı “Malatya” anlayabilir. Van depreminde Erciş yerine ilk üç gün boyunca Ercis demişti örneğin. “Eee”lerini, “ııı”larını söylemiyorum bile. Şöyle bir tümce (tümce mi?) kurmuşluğu bile var: “Fenerbahçenin sarı lacivert başkentin Ankara’nın bembeyazlı senfonisini Mehmet Okur’un mavi beyaz moruyla (boruyla?) döneceğiz.” 20 MART SALI Savaş Sönmez’in bir önerisi var. Belki sevilir de kullanılmaya başlanır diye aktarıyorum: “Sesli reklamlarda ya da duyurularda ‘site’ adresleri verilirken ‘dabılyudabılyudabılyu’ diye 9 hece kullanılarak söze başlanıyor. Bunun yerine hem Türkçe hem de sadece üç hece kullanarak ‘üççiftve” desek nasıl olur?” ? feyzahep@gmail.com feyza@feyzahepcilingirler.com www.feyzahepcilingirler.com BULMACA Önce aşağıda tanımları verilen sözcükleri bulmaya çalışın ve her bir harfi bir yatay çizgi üzerine gelecek biçimde yazın. Sonra çizgilerin altlarındaki sayılara göre bu harfleri bulmacadaki aynı sayılı karelere aktarın. (Kara kareler iki sözcük arasını gösterir. Bir satırın sonunda kara kare yoksa bu, sözcüğün alttaki satırın başına sarktığını gösterir.) Bulmaca tamamlanınca, sorulan tanımların karşılığı olan sözcüklerin ilk harfleri yukarıdan aşağıya doğru Oğuz Atay’ın, Tutunamayanlar romanındaki bir kahramanın adını oluşturacak; bulmaca karelerindeyse Oğuz Atay’ın bir sözü ortaya çıkacaktır. Dikkat: “K/25” harfi ipucu olarak yerine konmuştur. 9 H 10 B 11 20 A 21 1 A 2 I 3 E 4 A 5 F 6 F 7 E 8 I Hazırlayan: İLKER MUMCUOĞLU mumcuogluilker@gmail.com I 12 F 13 E 14 D 15 B 16 F 17 G 18 B 19 B E 22 H 23 A 24 D 25 26 A 27 A 28 F 29 A G. “Bir sevdiğim … şarkı söyler / Biri yanı başımda / İçer içer, ötekini kıskanır” (Orhan Veli Kanık). 30 B 31 F 32 A 33 C 34 I 35 F 36 F 37 H 38 B 39 F 68 75 66 65 17 43 H 40 F 41 C 42 C 43 G 44 I 45 F 46 D 47 H 48 A 49 I 50 H. “Her tarafta yükseklik, her tarafta … / Yalnız arabacının dudağında bir ıslık” (Faruk Nafiz Çamlıbel). 51 F 52 C 53 C 54 A 55 C 56 C 57 I 58 I 59 F 60 I 50 69 47 37 22 9 62 72 61 A 62 H 63 F 64 I 65 G 66 G 67 A 68 G 69 H 70 F 71 F I. Lester Thurow’un bir romanı. 72 H 73 D 74 E 75 G 76 A 77 F 78 E Tanımlar ve sözcükleriniz: A. Godot’yu Beklerken adlı oyunu da yaratan yazar. 8 12 11 58 49 C. “…e” (Fransız ansiklopedisi). ca, yoksa içeriye giremezsin.” (Halide Edib Adıvar). 64 60 44 2 57 34 54 48 29 67 26 27 42 56 33 41 53 52 55 20 32 1 4 23 61 76 B. İsmet Özel’in, kırk yılının şiirlerini derlediği kitabı. 3 21 74 13 7 78 D. “Mustafa …” (Oğuz Atay’ın, Bir Bilim Adamının Romanı’nı ithaf ettiği bilim ada F. Fakir Baykurt’un bir romanı. mı). 77 63 70 36 59 39 51 5 71 14 24 73 46 E. “Muhakkak işin ucunda … olmalı am40 16 6 31 45 35 28 29 1153. sayının çözümü: A. DÜŞ İŞLERİ BÜLTENİ, B. İÇİM, C. DEBRİYAJ, D. EMZİK, E. MSY, F. MİM, G. ANAMUR MUZU, H. DEV, I. AİSKHYLOS, J. KAÇIRILAN ÇOCUK. Şiir: “Bir çiçek çizdim bu akşam avucuma/ İsmini her şey koydum/ Simli ojeler sürdüm yalnızlıktan” 30 19 15 10 18 38 CUMHURİYET KİTAP SAYI 1154 MART 2012 ? SAYFA 31