Catalog

OKURLARA Pervasız Pertavsız ENİS BATUR Murat Yalçın edebiyatı mızın iyi öykücülerinden biri. Yeni öykülerini ‘Kesik Hava’ adını taşıyan kitabında biraraya getirdi. Yalçın, geleneğini bozmuyor, her çıkardığı öykü kitabında olduğu gibi bu kitabında da yeni öykü teknikleri deniyor. ‘Kesik Hava’da hayat sahneleri aktarıyor bize Yalçın. Sahnenin arkasına götürüyor okurunu ve orada hayatla baş başa bırakıyor onu… Murat Yalçın’la yeni öykülerini konuştuk. İnsana ilişkin tüm duygulara, tepkimelere ve uğrunda ödenecek bedellere hazır olma halini aktarıyor Evrim Kaya şiirlerinde. Dünyaya duyargaları açık bir bireyin sezişlerine de tanıklık ediyor Evrim Kaya. Kimi şiirlerinde kentin ve zihnin koridorlarında kaybolan bireye de sesleniyor. Evrim Kaya ile “Ay’dan Adam Kar’dan Kadın”ı konuştuk. Mucize Özünal’ın yeni romanı ‘Aşk Zamana Doğar’ günümüzün birçok çatışmasını, çelişkisini barındırıyor içinde. Yabancılaşma, sevgisizlik, yalnızlık, bölünmüşlük, tüketilen değerler hatta özelleştirme, misyonerlik… Bir de taşra…Özünal romanına ilişkin bilgiler veriyor bizlere. Daniel Kehlmann, ‘Dünyanın Ölçümü’ romanıyla son yıllarda Alman edebiyatındaki en büyük başarıyı yakaladı. 34 yaşındaki yazarın bu son kitabının sadece Almanya’daki satış rakamları milyonları geçti ve onlarca dile çevrildi. Kehlmann, kendisiyle yapılan röportajda kitabı yazmaktaki amacını, kitabın bu esrarengiz başarısını nasıl karşıladığını ve kitabın gizli izleklerini anlatıyor. Bol kitaplı günler... eposta: turhangunay@cumhuriyet.com.tr cumkitap@cumhuriyet.com.tr Yazı, figür, tasarım, grafik: Tehlikeli ilişkiler J. Cortazar TURHAN GÜNAY ortazar’ın Son Raund’unu (1969), kırk yıl gecikmeyle keşfettim; meğer bir atakitapmış. Yazı adamının bir soykütük ağacı olur, “büyük aile bağları”nı oluşturan bir ağaç: Farklı çağlardan, coğrafyalardan, dillerden insanlar yanyana dizilirler orada. Benim gibi ilgi alanları oldukça dallı budaklı görünümde olanlarda, edebiyatçılarla sınırlı kalmaz ailenin üyeleri, başka yaratıcı uğraşlardan katılımlar göze çarpar soykütük düzeninde. Bir ağaç insanlardan hareketle yapılabilir: Yazar, düşünür, sanatçı isimleriyle. Daha zorlusu, bir ağacı yapıtlar üzerinden dönüp yeniden inşa etmek. Zamandizinin önemi yadsınamaz burada; gelgelelim, o zamandizin her kişisel serüvende apayrı bir mantığa dayanır, Tarih’i takip etmez: 17 yaşında XX. yüzyılın bir şairi, bir yapıtı sizi etkisi altında bırakmış, 43 yaşında XIII. yüzyıldan bir yazardan ya da yapıttan hız almışsınızdır. Bir de, Cortazar örneğinde olduğu gibi, size göre gecikmiş tanışıklıklar devreye girer ki benzeri gecikmeleri daha önce de çentiklediğim –sözgelimi Debord olmuştur. Soyağacınıza eklersiniz kişiyi ya da yapıtı, etki alanında kal(a)mamış olmanıza karşın. Son Raund, işte böyle(si) bir yapıt. Okur yaşamımda otuz yılı aşkın süredir yeri olmuş bir yazarın gözden kaçırdığım bir kitabı. İster istemez düşündüm: ‘Vaktinde’ (her ne demekse) karşıma çıksaydı, örneğin Bu Kalem Bukalemun’u farklı biçimde yoğurmaz mıydım? Karşılığına erişemeyeceğim onca sorudan biri. “Bir kitapta resim şart” (Cemal Süreya), yazıimge işbirliği geleneğinin şiarı olabilirdi. Son Raund, bir ilkörnek sayılamaz bu bağlamda. İlk, bilinçli çıkışlar gerçeküstücü akımla tarihlendirilebilir sanıyorum: Paris Köylüsü, 1926’dandır; düzyazılarıyla Breton, kolajlarıyla Ernst yolu genişletmişlerdir. Tümünü ilk “tyn”ler(tanımlanamayan yazınsal nes C ne) olarak da konummişti. Vas’ın yazarı, layabiliriz. Pek çok bir noktada (s. 77), yazınokuru, “iş”in Seölümüne giden dillere bald’le başladığını dügönderme yapar; şünüyor hâlâ. 1987’de 94 yaşında ‘Resimli kitap’, bir ölen, Cupenho dilinin “illüstrasyon” çalışson konuşanı Nolasması sanılmamalı: quez’i ve Kamas diliGörselin süsleme nin son temsilcisi amacı yoktur burada, Klaudiya PlotnikaSteve Tomasula Stephen Farrell yazıyı tamamlayan va’nın anısını yâdedeögedir. Kitap, işbirlikrek, bir anlamda gelelerine, ortaklıklarına, söyleşilerine yasneksel Yazı Sanatı’nın çan seslerini lanır; baştan öyle kurulmuştur, iki ifade duymamız için pencereyi aralar. alanı biribirilerine dayanacak biçimde Jacques Roubaud’nun son anlatıları tasarlanmıştır. Kraliçe Loana’nın Gi(2008 yayını Impératif Catégorique, zemli Alevi’ne dek (2004), farklı açılımParc Sauvage, özellikle de La Dissolular kazanmış bir yoldan sözediyoruz. tion), ‘compugraphic roman’ın neredeyse bağımsız bir yan kol olarak meEco, bana öyle geliyor, canalıcı bir safe aldığının, alacağının göstergesi. boyut getirir yazıimge işbirliğine. Bir Grafikyazı’nın bir utkusu mu? Harfin, kaza sonucu belleğini yitiren roman Doğu uygarlıklarında, kadim OrtaDoğu kahramanı, doğan boşlukta geçmiş yacoğrafyasında rastlandığı gibi figüre şamının dehlizlerine çizgiroman figüryüzünü dönüşüne doğru bir adımı mı? leriyle dalar. Bir kollektif imge depoYoksa, cançekişen Yazı’nın gitgide Kâsundan fırlayan karelerle ilerler romağıt’tan kopuşunun habercisi mi? nesk yazı, her biri bir bakıma Batı’nın Bu sorular, belki de Son Raund’un ideogram dilinin karşılıklarıdır. son saniyelerinin fizik kurallarını zorlayacak ölçüde uzamasının meyveleri. ? Arada, 1960’lı yılların kimi romancılarında, yazıfigür eşleşmesinin handiyse bir karma yazı yarattığına tanık olunmuştur. Maurice Roche, Raymond Federman, kimi Oulipo’cular bu kazıyı zenginleştirdiler. Bilgisayar teknolojisi ve onun grafik dili yeni cepheler kazandırdı soruşturmaya. Bizde öncülüğü Faruk Ulay’ın üstlendiğini anımsatmak gerekir: Modus Operandi (1999) bir “tasarımroman” olarak çıkar karşımıza, okumayazma edimini tersyüz ilişkisinde kurcalayan bir anlatı örneğidir. Ulay, bir sonraki adımda, Beldeler Kitabı’yla yazıfotoğraf bütünleşmesinin yetkin ürününe ulaşmıştır. Şüphesiz, bu sonuçta her iki alana da hâkimiyetinin payı belirgindir. Bilgisayar, Steve Tomasula/Stephen Farrell ortak çalışması Vas (2002) ile yazı dilinin sınırlarını, ufuk çizgisini genişletmekte ne denli etkin bir rol Cortazar’ın ‘Son Raunt’u yazıimge işbirliğinin bir örneği. oynayacağının kanıtını getir İmtiyaz Sahibi: Cumhuriyet Vakfı adına İlhan Selçuk?Genel Yayın Yönetmeni: İbrahim Yıldız?Yayın Yönetmeni: Turhan Günay? Sorumlu Müdür: Miyase İlknur?Görsel Yönetmen: Dilek Akıskalı?Yayımlayan: Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A.Ş.?İdare Merkezi: Prof. Nurettin Mazhar Öktel Sok. No: 2, 34381 Şişli İstanbul, Tel: 0 (212) 343 72 74 (20 hat) Faks: 0(212) 343 72 64?Baskı: DPC Doğan Medya Tesisleri, Hoşdere Yolu, 34850 Esenyurt İSTANBUL.?Cumhuriyet Reklam: Genel Müdür: Özlem Ayden/ Reklam Müdürü: Eylem Çevik?Tel: 0 (212) 25198 74750 (212) 343 72 74?Yerel süreli yayın?Cumhuriyet gazetesinin ücretsiz ekidir. CUMHURİYET KİTAP SAYI 999 SAYFA 3