Catalog

Camus'nün Seyir defteri zeki BULDUK itiıaftır, tanıklık ctnıem için gcrekJidir. Söylcyeceğim, apaçık görccegim yalnızca tek bir şey var. Alçakgönüllü ya da gururlu insanlar arasında gcçcn bu yoksul yaşamda, bana yaşamın gcrçek anlamı gibi gelen şeyi yakaladığıma eminim." Çağına tanıklık etmcnin tehlikeli sularındaydı Camus. Çağa tanık olmak; hızsızlığa, tecavüzc, zalimliğc ve paranın hükümranlıgına gözlerini dikip, onları deşifre ctmek... Yoksulluğu göklere çikarır mı Camus? Sanırım yoksulluğu bir ada gibi görürdü. Kendini vc benzeri sanatçıları da o adanin Robinson'ları olarak tasvir edcrdi. Fakir bir hayat yaşamadı. Ama yaptığı isjlerin ağırlığından ve dc erken yaşta yakalandığı veremden olsa gcrek acı çekti... VAROLUŞÇU CAMUS Camus hcr ne kadar mesaisinin çoğunu tiyatro ve gazetelere ayırmış olsa da; romanları vc varoluşçuluğa katkılarıyla tanınır daha çok. Yabancı, Veba, düş,üs,, Mutlu Ölüm, Diiğiin... her biri onun felsefı ve edebi güciinü gösteren cserleridir. Ama asıl mesele yazarın günlükleridir. GünlüğTı yayımlanai) yazarlar dünyanın neresinden olur.sa olsun dikkatimi çekmiş,tir. Bu magazıncl bir tavır olmayıp, 'başkalarınm acılarında bizi çeken bir taral' olduğundan olsa gerek. Virginıa Wolf, George Sand, Nikos Kazancakis, Cesar Pavase ilk aklıma gelcnler... Her yazar bir ölümden çok eder. Binlerce yaşam tohumu vardır sözlerinde; tabii tersi de mümkündür. Ama bildiğim şudur ki çağına tanık bir yazar yüreğinde sayısız kurşun yarasıyla yazmıştır eserlerini. Bu açıdan önemlidir Camus. II. Dünya Savaşı ve Cezayir Savaşı gözii öniinde başlamışken o da geri dıırmamış, o zulümlerin insanlığın ortak muhayyelesinde ne gibi yaralar açtıCamus herne kadar mesaisinin coğunu tiyatro ve gazeteler e ayırmıs olsa da; romanlan ve varoluşçul uğa katkılarıyl a tanınır daha çok. « T T 'icdan ralıatsızsa, itiraf ka' çınılmaz olıır. Kitap bir 1 gını resmetnıiştir. Ancak Delterler'de sadece çağa tanık olmuyoruz; yazarın iç dünyaMna, aforizınalarına, pışmanlıkla rına, yani bir bütün olarak insanlığına esaslı bir yolculuk yapıyoruz. "Gençken, insanlardan vcreceklerinden iazlasını isterim: Sürekli bir dostluk, kesintisiz bir coşku. Şimdi, verebileceklerinden daha azını istemesini biliyorum: Yorumsuz bir arkadaşlık. Vc coşkuları, dostlukları, soylu davranışjarı, benim gözümde tüm mucizcvi değerini koruyor: lyiliğin sarsılmaz etkisi." FİLOZOF OLMAK... Bu satırları yazdıgında yazar yirmi iki yaşlarındaydı. Akla iki şey geliyor: Ya erken yaşlanmış bir insan ya da romanına ycrleştireceği cümleler kuran bir yazarın sözleri. Şahsen birinci noktanın daha doğru olduğunu düşünüyorum. Camus erken yaşlanmaya müsait bir zamanda ve mekânda duruyordu. Bu yiizden olsa gerek imgeleri erken yaşlarda okumayı öğrendi. Bu yiizden: "Yalnızca imgelerle düşünülür. Filozof olmak istiyorsan, romanlar yaz" diyor ve saçma ile bilinci, kendini hicliktcn korumakla, elde etmek ve scbatı aynı kategorilerde ele alıyordu. Yine tekrarlıyorum; bir bütün olarak insanlığı(mız) vardır Camus'nün Defterler'inde. Saçma fikrinin bilinçle aynı düzlcmde var oldıığunu bilrnek insanı filozof kılar; kendini hiçlikten korumaya kalkışan sebata sırt vermek ve clde etmek hastalıgıyla boğuşmak zorundadır. "Insanın dü^tüğünü gördüm" diyen yazar yüzyılların hikâyesine inanmış ve nihayetinde ulaşılanın 'kahramana özgii değcrler' oldugu kanısına varmıştır. Kahraman olma istc^i ki 'ben'e tapmak' olarak da yorumlanabilir insanı çamura da saplayabilır, zirveye ıle çıkarabilir. Ama 'istek' azgınlaştıkça benlik öz'e kasteden bir katil olup Sisifos Söyleni'yi doğurur. Intihar ve Saçma. Albert Camus'nün kimle meşk ettiğini bu kitaplarda bulmak mümkün değil. Onemli olan da zaten ölmeye a cek satırların altını çizebilmektir. Sorumluluğu yazmak ve savaşmak olan bir insandan geriye kalanlar içinde Defterler'in kiitüphanelerc has bir yeri olacağı kanısındayım. Derler ki Montaigne okuduğu kitaplardan çıkardığı notlarla Denemeler'i meydana getirmiş. Camus Defterlcr'de yığınla alıntı yapmış, yapıştıracagı parçaları seçmiş, aforizmaları sıralamış... Camus'nün Montaigne'den farkı, eser çıkarmasını bilmesidir. Bir de ki bu esas meseledir; absürd'ün hiç de saçma olmadığını Defterler'de görmeniz mümkün. Ithaki Yayınları Camus okumalarına ara verenler için yeni bir başlangıç yapmış ve iyi de etmiş. Ki insan daima gaflettcdir ve modern çağın sahte peygamberlerine bırakılmayacak kadar kıymetli bir 'bilinç' taşır. • Albert CamusDefterler 123/// hakiYayınları/Çev l'hnit Moran Al » • tan/l9i+2W+276s. Q (acoueline Harpman Erkek nedjf bilmezdim Roman Anılar olmadığında hayatın ne anlamı kalır? "Jacqueline Harpman'ın kitabı fantastik roman ile yalnızlığa dair çıplak gerçekler arasında bir yerde..." Le Çuotldlen de Paris "Erkek Nedir Bilmezdim bir gerilim romanı olarak görülebilir, ama edebiyat bajyapıü bir gerilim." The Washlngton Post "Daha ilk satırlarda bizi sarsan garip bir rüya bu. Daha çok bir karabasan. Ve bu şaşırtıcı kitabı bitirdikten sonra bile yan fantastik van metafizik gerilimin etkisi sürüyor." £//e "Ba^ döndürücü bir konu, sade ve usta bir anlatım, çarpıcı ve sürükleyici bir roman." Le Flgaro www.dogankitap.com.tr DOĞAM KİTAP C U M H U R İ Y E T K İ T A P SAYI 730 SAYFA