Catalog

Mustafa Şerif Onaran Dergilerde Şiir Seçkilerinin Önemi Çağdaş şiirimizin genel görünümünü saptamak tek kişinin üstesinden geleceği bir çalışma değildir. G enç olcn bır o/anın anısını yaşatnkcn, sağlığında ıstcyıp yapamadığı bır dıleğı yerıne getıımenın de anlamı var Ruştu Onur daha 22 yaşındayken olu me yenık dıışen bır o/an (1920 1942) "Kırk Kuşağı"nın şıır ortamında kendıne ozgu scsını kullanarak başarılı oldu, şıır seçkıletınde ycr aldı Ruştu ünuı erkcn olnıebeydı "Şehir" adında bır dergı çıkaıacaktı Necati Cumah'ya ya/dığı 12 9 1940 tarıhlı mektu bıında "Hcr ne pahasına olursa okun "îjehır' çıkacak, 'Şehır' okuyucıısu kıt lesının karşısına yenı bır atmosterle çı kaıak" dıyor ()nun bu dıleğını, 54 yıl sonra, "Bölge Ilaber Ga7etesi"nın yan ıırıınıı ola lak Şchır"ı Devrek'te yerıne getırıyor lar (ŞEHİR, Aylık Kultıır vc Edebıyat Dergısı, Sayı 1, Aralık 2004) Şehır dergiMnın yayıııılanma ncdı.nını anlatan onya/ıda Veysel Çolak ın bu goruşune de karşı çıktlıyor Veysel ( s o lak "E" dergısının ckı olarak hazırladığı "2002 Şiir Yıllığı"nda dıyuı kı 'Bugun onca genç yeteneğı gormez den gclıp Ruştu Onıır'ıı, Muzaffer Tayyip Uslu'yu antolojılerın değışmc/ adla rı arasında gorenleıın, Tuıkçt şuıe zarar verdığı duşunulebılıt ()yledır de " 'jehır'cıler bu sozlere tepkı gosterı yor "Bu tumlenın sonunu nasıl gelırse gelsın ya da bu cumle hangı gerekçeyle soylcnmış olursa olsun, bu yargı, şıır ta rıhımızı ınkârı ışaret cdıyordu " Veysel Çolak çağdaş şııtımızın akışını gosteren bır seçkı duzenlemış değıldıı "Şiir Yıllıklan"nın hazırlanmasında bellı bır donemdekı ijiırler değırlendırı lır Çağdaş şıırımızın değeılendııılme sınde gelışen şıır akışındakı eskımış an layışlara da yer vermek 7orunluluğu vardır Bır o/anı bulunduğıı donemın kn^ullaıı ıçınde ele almak gerekır Ruştu ()nuı ıle Muzarieı layyıp, yıı mı yaşlarında olu veren ıkı Zonguldaklı olmalanna karşın, şıır dılının gelışmesı ne emeğı ge^tn ozanlardı Kaldı kı Orhan Seyfi Orhon bılc yaz dı^ı "mazume"lerdc kullandığı duru I uık(,eyle (,agda!j şurımızın ge<,ırdığı evrelerı gostermek n,ın, seçkıleıe alın ması geıeken bır ozandıı (lunumu/de gelışmış bır %ıır dılıne ulaşılmışsa oncekı o^anların emek bırı kımındcn yararlanıldığı ıçındır Okyanuslar'ın çağrısına kulak ver! YVES SIM0N Okyanuslar Okyanuslar bır hayal hıknyesı Göçmen bır Yahudı aıleye mensup hayal gucunun sınırldnndj ılol.ı^diı yenç LÜD Paul'ün, hayata herkesten başka bakışının görüntüsıı Donuo bırakılan şışe ıçınde mektuplar aşklar arkadaşlıklar gıdışler terk edışler ve tumunun toplamı olan yaşamını okyanuslann çağrısına uyarak ydşayan genç bır adam Okyanuslar genç bır Fransız'ın dokuz yaşından yırmı dokuz yaşına kadar suren yırmı yıllık duygusal ve entelektuel yolculuğunu anlatıyor CENEL SEÇKİLER Belkı, ızleğe gore duzcnleıınıı^ ozel seçkılerde, seijkıyı duzenleyeııııı beğcnı sı onemlıdır Çağdaş şiııın genel goru numıınc gore duzenlenen seçkılerde beğenı bıra7 gerıde kalır Şıırın gelışme dogrıılrıısıı one gkar Gcne de seı,kı ha/ırlayanlar, şıırın dokusunu ıyı tanıyan eleştırmenler olmak gerekır Her donemde yıldız bulutu gıbı kaynaşan ozan vardır Gene de seçkılerde yer almak, se^kıyı duzenleye nın beğenısıne kalmıştır Gonul alma anlayışıyla gereklı gereksi7 O7anlar seç kıye doldurulursa o seçkınm kışıhğın dcn soz cdılcmcz C) st\kıyc guven de duyulınaz be(,kınııı sınırlaıı daraltılıp daha tıtız davıanılınca da (epkılere yul aı,ar Mehmet H. Doğan'ın yillar suren emeklerle ha/ırladığı "Yüzyılın Türk Şiiri (1900200)" haklı haksız nıce sa taşmalara ugramıştı Orhan Ural "Cumhuriyet Donemi Turk Şiiri"nde (19231983) gcrcksu t>/anlara da yer vermıştı Yakın arkada şım olan rahmetlı Orhan Ural'a bunun nedenını sorduğum zaman, Ne yapayım Mustafa Şerif, o benım kahve arkadaşım, demıştı Orhan Ural'ın se<,kısı 1984'te Türkiye tş Bankası Kultur Yayınları olarak (,ıkmıştı Seçkıde Nâzım Hikmet'e de yer venldığı ıçın, o donemde Iş Bankası Yayınlaıı'na bakan tbrahim Cüceoğlu da zor durumda kalmış, se^kı toplatılıp yok edılmıştı llhan Geçer'ın hazırladığı "Cumhuriyet Döneminde Türk Şiiri" seçkısı 1990'da Kultur Bakanlığı Yayını olarak ykmıs,, başta Nâzım Hıkmet olmak u/ere, hıçbır toplumcu ozana seçkıde yeı verılınenııştı Mehmet H üoğan "meyhane arka daşlan"na seçkısınde yeı vermedığı ıçın mı eleştırılere uğramıştı^ Yoksa onun da kışısel odeşmelen mı vardir1 da gorev almış, ancak Yayıncılar Kurulu dcğışık adlardan oluşuyor Duzcnle mc Kurulu ıle Yayıncılar Kurulu'nun uyum ıçınde olmadığı anlaşılıyor Bu kent ızleğı seçkısının eksıklerı, yanlışları kıtabın ağıılığından da ağır çekıyor Donemın tstanbul Buyuk Şehır Bele dıye Başkanı Ali Miifit Gurtuna duy gusal bır onso? yazmış "Biz senin çocuğunuz tstanbul" dcmeyı de unutma mış Ama tstanbul çocuklarına yakışan bır seçkı duzenlenmemış Huseyin Ozturk'un onya/ısına gore "Istanbul I Edebıyat Buluşması"na ka tılan 550 ozanla yazarın duygularını, duşurKelerını ıçenyoımuş bu seçkı tstanbul'un 550 tetıh yılı olum.a 550 ya zarla o/anın katılması mı geteke<.ekJ Seçkıde Fatih Sultan Mehmet le bır lıkte nıce Osmanlı sultanına, çağdaş şı ırımi7in adı sanı bılınmeyen ozanlarına kadar 550 kışıye yer veıılmesı pek de O7en gosterılmeden hazırlanan bır seçkı olduğunu dıışunduruyor Kaldı kı nıte unlu O7anın gerçek tstanbul şıırı de seçkıde yer almamış tstanbul bın yıllara uzanan tarıhı, kultuıuyle bır dunya kentı "tstanbul Çocukları" ona yaraşan bır seçkı du zenleyemenıış Oyle çok dızgı yanlışı vaı kı, hangısı nı nasıl du/elteteğınızı bılemıyoısunuz Içindekılerı gosteren bır dızın olmadığı ıçın hangı o/anı, hangı yazaıı nasıl bu Iacağıni7 I\A ayrı bıı soıun Resımlerı kım ya da kımler çı/mış'' Yuzu aşkın ozanla yazaıın kımlıklerıyle ılgılı bılgı notu olmadığı gıbı camılerın, turbele rın, kulelerın, yalıların, dınsel torenle rın yansıtıldığı eskı donemlerle ılgılı re sımlerdc açıklamalı notlar da yok Çağdaş tstanbul nerde'1 lstanbıırun yaşama coşkusuyla yuklu gunccl goru numlerı neden yokr1 SAKLI CÜLDESTE' Çağdaş şıııımızın genel goıunumunu saptamak tek kışının ustesuıden gelece ğı bır çalışma değildir Ama kent ı/leğını gosteıen bır seçkı yı 8 kışılık bıı 'yayıncılaı kurulu du zenlerken nasıl bu kadar yanlişa duşer, nasıl bu kadar eksık bırakır'' Boşa gıden bunca emeğın, bunca gı der savurganlığının tstanbul adına kul lanılmasına ya7ik' Veysel C olak bu seçkıyı gormuş ol saydı, Ruştu Onur'a haksi7İık ettığını duşunecek, îstanbul adına, Turkçenın, şıırın nasıl kırletıldığıne ofkelenecektı Ne var kı şıır anlayışları herkesın kul turu, beğenısıyle sınırlı kalıyor tşın ıçı ne çıkar kaygıları, gerçek dcğerlcrın yıpratılması, dost dayanışması gıbı çar pık ılışkıler gırınce, şııı adına yapılan haksızlıklar ınsanı uzuyor Napolyon'un "Yeıyu/unde tek bu devlet olsaydı Istanbul başkent seçıln dı" dedığı soylenır tstanbul'u kullanıp şıııı yozlaştıranla ra ne demelı* "Elımi7den ne gelır hayr u dııadan gayn" dememelı "Ah, guzel tstanbul" sozu şarkılara mı gırecektı, oyku adı olarak mı kulla nılataktir1 Sozu scçkılcre getırccek olıırsak, ne seçkı duzenleyenlcr kendını onemsesın, ne hakkı yenen o/anlar ıçınde bır e/ık lık duysun1 Cemal Sureya'nın "Saklı Giildeste"sı gıbı, herkesın gonlunde bır ozel seçkının yerı vardır • ÖZEL SEÇKİLER Ayla Çınaroğlu çotuk edebıyatına eğılım duyan bır yazar Kent ızleğı uze nne duzcnlcnmış ozel bır seçkıyı bana gondeıuken ne gıbı yanlışlaıa duşuldu ğunu de anlatıyor (Fethin 550. Yılında Istanbul ŞiirleriYazıları, Istanbul Bu vuk Şehır Beledıyesı Kulturel ve Sosyal İşler Daıre Başkanhğı, Mart 2004 ) Ayla Çınaroğlu uşenmemış tartmış, bu 624 sayfalık, cıltlı seçkı 2 5 kılo gelı yormuş Scçkıdekı şıırlerle yazılar eskı tstanbul u anıınsatan resımlerın golgesı uzeıme duşuıulmus. Diızcnlemc Kurulu aıasında Tıirkiye Etlebiyatçılar Derneği adına Ayten Mutlıı ıle Tıirkiye Yazarlar Sendikası adına Güngör Gençay Duyçıu sapnrmcı "Yvta, Sımon eserlennın butun bıçım/erıyle benım ıçın çok onemlı bır yazar " Mıchel Foucault, Şubat 1984 Bv ttytıytıtettşknkunbfeMniz Içkı dtrflM'Md n •MMnokruL MlJSTAFAIjliKİKO^AKAIV HaldmkiylltKi»).M.Nı:B 08800 ItattkoyAak. ÜL: (0812) 23S 9111238 23 48 K İ T A P SAYI 776 P \ / F R C 8 T Tıcarethane bokak No 53 34410 C«S«lufllu/ISTANBUL Tululuıı + 90 212513 312021 ıtyaylnlarl com C V n.I\LC> 1 Faks +90 212 612 33 7B eposta sverest@alfakıtap com www • SAYFA 22 C U M H U R İ Y E T