Catalog

K I TA P ÖDÖL L 0 •1 I 2 D3 J4 Önce aşağıda tammları verilen H11 H 12 D 13 D 14 sözcükleri bultnaya çalışın ve her bir harfi bir 21 Bİ22 B 23 D 24 H 25 yatay çizgi üzerinegelecekbiçim 32 J M 33 A 34 F 35 de yazın. Sonra çizgilerin altların 42 43 D 44 H 45 daki sayılara göre bu harfleri bul 52 M E 55 macadaki aynı saç yılı karelere akta 62 J 63 B 64 t 65 J ruı. (Kara kareler iki sözcük arasını 73 76 f 75 gösterir. Bir satırın sonunda kara karc yoksa, bu, ADI. SOYADI: sözcüğün alttaki ADRESİ: satırın başına sarktığını gösterir). Bulmaca tarnamlanınca, sorulan tanımlann karşılığı olan sözcüklerin ilk harfleri yukandan aşağıya doğru Devrek'te yaşayan şair Ibrahim Tığ'ın "Neler Gizliyor Adın" adlı şiir kitabındaki bir şiirin adını oluşturacak; bulmaca karelerindeyse, aynı şiirin dizeleri ottaya çıkacaktır. Dikkat: "C/61" ve "Ç/53" harfleri ipucu olarak yerlerine konmujtur. 1 BUL MA C A F 5 J 15 D 26 E 36 H 46 56 H 1 ° 1 1 6 16 1 17 D 28 H E 48 D 58 1 68 bmMUMcuobu D F 7 18 H J 119 D C 27 D 37 I A! B 57 D 67 1 1 1 1 1 1 66 77 1 1 1 11 1 1 Hayy arn'm Teranelepi Doğu'nun ünlü şairi Ömer Hayyam bu kez de Sadık Hidayet 'in düzenlemesiyle karşımızda. "Hayyam'ın Teraneleri " adını taşıyan yapıt Yapı Kredi Yayınlan'nca yayımlandı. METİN FINDIKÇI ir şeyi sevmek için, bir neden gerekli. Bir başlangıç noktası, tanışma anı, o nesneyle ruh uyuşması, kan uyuşması gerekli. Bu edebiyat, şiir, resim için de geçerli. Hiçbir insan ne edebiyatçı, ne şair, ne de ressam doğmaz; bunlann bir insanda oluşması için, bir neden bir başlangıç anı olmalıolusmalı. Bu oluşum, bazen okulda iyi bir edebiyatçı, ressam öğretmene denk gelirsin; O, seni böyle bir yola yönlendirir, dahası hatta zorlar, sen de benimser seversin ve ortam oluşur. Bunun tam aksi yönde de gelişebilir. Bazen de, okulda nefret ettirdikleri edebiyat ve şiiri, okul haricinde okuduğun şairler lu buna çeviri şiirler dahil, seversin. Genis ve sonsuz bir derya ile mutluluk içinde boğuşursun. Günü geldiğinde ya sen de bulaşırsın bu hastalığa, ya da sadece iyi bir okuyucu olarak kalırsın. Ama, mutlaka sevdiğin, ruhuna hitap edecek şairler, denemeciler, hikâyeciler ve romancılar edinirsin. Işte, yüzyıllann şairi, matematikçisi vefelsefeci Hayyam'ı, ben, S. Eyuboğlu ve A. Kadir çevinleriyle tanışıp çok sevdim. Türkçe de birçok yazann, çevirmenin çevirisi bulunmaktadır: Hüseyin Daniş, Rıza Tevfik, Abdullan Cevdet, Asaf Halet Çelebi ve Abdülbaki Gölpınarlı vs. Bu listeyi uzatabiliriz. Hayyam, benim şairlerimin arasında ilk sıralarda. Bunun en büyük nedeni ise vukarda adını andığım S. Eyuboğlu ve (DUgünün diliyle dörtlükleri uyarlayan A. Kadir) çevirilerinin sayesindedir. Sadık Hidayet'in Hayyam'ın Teraneleri(l) Yapı Kredi Yayınlan'ndaçıktı. Sadık Hidayet; Tahran doğumlu yanm yüzyıla yaklaşan yaşamından sonra, bir otel oîdasında kendisini zehirleyerek, intihar etti. Iran'ın yetistirdiği en büyük yazarlardan. Dilimizde de birçok eseri ile tanınmaktadır. Ancak, Sadık Hidayet'in, Hayyam'ın Teraneleri kitabının çevirisini (Farsça ashndan) yapan sayın Mehmet Kanar, daha önce aynı yazardan çevirmiş olduğu incelemeleri, öyküleri ve romanı kadar, rubailerinde başanlı değil. Başta bunu belirtmeüyim ki, Mehmet Kanar'ın bu kitaptaki çevirilerini yargılayacak veya eleştirecek gibi bir niyetim ve amacım yok. Çevirinin ne olup olmayacağı gibi bir açıklamaya ve açıklamalara girmeyeceğun. Çünkü çeviri, en başta ve en çok da kişisel bir yaklaşımdır, metnin, şiirin aslına ihanet edilmemek kaydıyla. Peki neden bu kitabınçevirilerin hakkında bu yazı: Yukarda da belirttiğim gibi Hayyam'ı çokça sevmemden bir. Ikincisi, çevınlerin beni Hayyam'a uzak düşürmesi, soğuk tutması. Kitabın adı Hayyam'ın Teraneleri. Terane: 1. Far. Esk., Ezgi, nağme, makam. 2. Çok yenilendiğinde usanç verici bir durum alan söz. (Türkçe Sözlük) Terane: Uzun hikâye. Benzetmek, nakletmek vs. (Arapça Söz.) Terane, görüldüğü eibi eski Farsça kökenli bir sözcük. Türkçe'de anlamı ne ise, Farsça'da da malum. Teranenin tanımı bu kadar açıkken, yüzyıllan katedip günümüze ulaşan bu rubailere terane demek doğrusu hiç de yerini bulmayan bir sözdür, tanımdır. Hayyam'ın RubaileriHayy am'ın Dörtlükleri gibi güzel bir deyim varken, terane gerçekten Hayyam'ın şıirine, rubailerine yakışmayan soğuk ve yanlış bir kullanım. Sayın Mehmet Kanar, üstelik kitabın giriş yazısının birçok yerinde Rubai deyimini pekâlâ kulıanıyorken... "Hayyam'ın teranelerinin başkalannın rubaueriyle ne denli karışmış olduğunu gösteriyor" yani...rubai... terane...dir gidiyor. Kanar'ın çevirmiş olduğu teranâer (Rubailere) geçmeden; Giriş yazısından bir alıntıyı aktarayım. "Bu rubailerin mazmunlan ilahi, tabii (natüralist), dehri (materyalist), sufi, iyimserlik, tenasuhculuk, esrarkeşlik, şehvet dü^künlüğü, dervişlik, dinsizlik, rintlik gibi çeşitli akide ve felsefe zeminleri üstüne kurulmuştur." Doğrusunu söylemek gerekirse bu Türkçe'yi(?) Türkçe ye bir daha çevirmek gerekiyor. Kitaptaki hemen hemen tüm rubailerde bu zorlayıa dil karşımıza çıkıyor. 16 Bugün gençlik stramdır benim. îçiyorum mey; çünkü mutluluğum benim. Ayıplamaytn beni; aa da olsa, hoşturyine. Acıdır; niye mi? Çünkü hayattmdır benim. 17 Gelmezdim dünyaya, elimde olsaydı. Gider miydim dünyadan, elimde olsaydt? Ne eelirdim, ne giderdim, ne kaltrdtm. Şu harabe dünyada; daha iyisi olmazdt. Görüldüğü gibi, güzelim Hayyam'ın rubaileri böyle bir Türkçe ve kafiye uysun diye zorlanan anlaOm, onlan okuyanı pek hoş tutmuyor, 68 Şu }arap testisinden doldur bir kadeh; iç. Bir de bana ver; yok onda zarar hiç. Yapmadan çömlekçi toprağtmızdan tesYolcuyuz bu yolda evlat, iç hadi iç. Hayyam, Sadık Hidayet düzenlemesiyle karşımızda f 0149 Ğ 41B c 59 T61 71 AI72I 69 D 78 E 79 TT eo D B I. Charles Bukowski'nin etiketlerinden birisi. 16 38 67 72 46 55 J. Türk müziğindc bir makam adı. 65 32 76 20 29 62 18 3 14 Tammlar ve sözcükleriniz: A. Orhan Boran'ın radyoda yarattığı, daha sonra Altan Erbulak'ın çizgi romana aktardığı hayali kahraman. 33 70 71 57 B. Mctin Kaçan'ın romanı. 39 63 79 21 50 60 22 41 42 617. saymm çozumu A. Su Çürüdü, B. Ahmet Nccdet, C. Beyaz Kale, D. Aliye Berger, E. Hicri, F. Adıvar, G. Tırmık, H. Tahir, I. îbri$im, J. Nim, K. AB, L. Lr, M. tkdam. ŞİİR "Hayatım tükenmcz maceralardı, Içimde binlerce istekler vardı, Bir şair, yahut bir hükümdar gibi." C "Biraz güzellensin / Şu zerdi sefalet. (Tevfik Fikret). 68 64 26 49 D. Mehmet Eroğlu'nun ilk romanı. 15 43 6 77 66 40 36 80 81 31 27 13 2 12 19 25 8 48 23 E. 'Lale (hidayete ererışair). ti. 617. sayKton Ankara'dan: Perihan Afacan, tsmail Taner Aydemir, Ahmct Avşaroğlu, Ba/ra'dan: Dursun Bayar, Balıkesir'den: Aykut Atvur, Ali Taşçinten, Çanakkale'den: Nükhet Ayhan, Çorum'dan: tbrahim Gösterir, Denizli'den: Ramazan Küçükaydın, Bskisehir'den: Dursun Doğan, Gebze'den: Pelin lpek Boyacı, Hatay'dan Ilhan Malik Abacı, Istanbul'dan: Banu Aydın, Özen Gün, Lale Köktürk, lzmir'den: Ergun Tutum, Volkan Çilingiroğlu, lzmit'ten: Rıdvan Atay, Manisa'dan. Ozan Gediz, Kars'tan: Nesip Budak, Ktrşehir'den. Tolga Taştan, Konya'dan: Gül Şaplak, Samsun'dan: Özcan Kumaş,, Sınop'tan: Murat Olgunsoy, Sivas'tan: Okan Örsan Özener 47 52 69 78 9 35 F. "Kış îkindisiııın Evinde" ve "Konuştuğumuz Gibi Uzaklara" adlı yapıtları da yaratan yazar. 51 54 28 4 73 74 56 17 11 34 58 G. Her tür madeni para. 75 10 59 30 H. Kari kanseri. 24 7 45 44 37 5 75 Şarap içmek, şen olmak ayinimdir benim. Uzak olmak küfür ve dinden, dinimdir benim. Dedim dünya dedikleri geline: Nedirsenin mehirin? Dedi: Senin hürrem gönlün mehirimdir benim. Yukarda örneklerini yazmış olduğum rubailer kitaptan gelişigüzel seçilmiştir. Çeviri biraz da çevrildıği gibi göz önüne alınıp, gönlü hoş tutulması gerek. Dahası biraz da Türkçe söylemek gerek. Kanar'ın Hayyam'ın Teraneleri'ni (rubaileri) okurken doğrusu hiçbir tat alamadım. Rubailerin aslınaasıl dıline bağlı kalmak uğruna, kafiyeyi saklamak uğruna; Türkçe seçilen sözcükler son derece tedirgin ve yamalı duruyor. Kitaptaki rubailer çeviri kokuyor (kaba bir deyimle). Sayın Mehmet Kanar'a Hayyam'ın rubailerini ilk dilden çevirisini, benim usuma takılan olumsuzluklara rağmen gene de okunmalı. ükumakta fayda var. • Hayyam'ın Teraneleri/ Sadık Hidayet/ Çeviren Mehmet Kanar/117 s. SAYFA 23 CUMHURİYET KİTAP SAYI 519