Catalog

"GölgeleT Çekildiğinde" Cahidc Birgül'ün ilk romanı. Ailc kurumuna, öğretmenlik mesleğinc, kalıplaşmış hayatlara, mutsuzluğu bir yazgı gibi yaşamları boyıınca taşıyanlara ciddi clcştirilcrin bulunduöu romanın tetnası "aşk"... îki kadın arasında birdcnbire gelişen vc okuyucuyu romanın sonuna dek sürükleyen polisiye tadında bir aşk romanı "Gölgeler Çekildiğinde..." NEMİKA TUĞCU ahide Birgül okur olmaktan yazar olmaya geçiş sürecini şöyle arılatıyor: "()n, onbiryaşlarımda okıı manın tadını aldım, o günden sonra da bfiıinı için vazgcçilmez oldıı... Baham askerdi. Erzurum'da olduğumuz o yıllarda, hcr gün, bcnim yaşımdaki bir ço cuk için büyülcyici bir büyüklüğü olan askeriycnin kütüphancsine gider vc bir roman alırdım... Biitün gün vegeceo kitabı okur bitirir, crtcsi gıin başka bir ta nc alırdım... Yaz tatillcrim böyle geçerdi... Daha sonraları uzun yıllar giinlük tuttum... Giinlük tutmak iyi bir yazma egzersizi diyc düşünüyorum ve hemen aklıma hoij bir söz gcliyor: "tyi kızlar günlük tutar, kötü kızların buna vakti yoktur..." "Gölgclcr Çekildiginde" ilk roman gibi dcğil... Sesim hulmtuj bir yazarın ürü nü. . Yazarlıjhmzın alt yapısını hazırlayan ba^ka çalı^malarınız da olnıalı TRT Ankara Kadycısu'na uzun yıllar "Radyo Tiyatrosu" vc "Arkası Yarın"lar yazdım. "Kaplumbağa Sevcr misiniz?" adlı bir radyo riyatrom da 'l'ürkiye'yi temsilen "Âvrupa'nın Sesi" radyosuna göndcrildi... Daha sonra yazdı ğım ve ilk tiyalro oyıınıı çalışmam olan "Biblolar", Kadın I'.scılcri Kü tüphancsi'nin açtığı "AnaKız" tcmalı yarışmada ö/cndırme ödiilü al dı. "J'otoğrallar" adlı ovunıınıda Bri tish ('ouncirün açtığı "Uluslararası Yeni Tiyatro Yazarlan" yarışmasında Doğu vc Yarı Merkc/i Avrupa grubunda yarı finak kaltlı. Kurgulayacak, ama asla kupcalamavacaksın... lık lügatindc..." I lcr insanın ayrı bir lügatı var bcncc... Ortak yanı tutkıı ise dc aşkı hcrkcs larklı yaşar... Kimilcri "murlu aşk vokrıır" dcr söylcmindc... 'I'anımı vc tariri hcrkcsc görc dcğisir, iistclik aşk yanılsaması da vardır... Aşk aklı başmda yasanmaz... Oylc yaşanırsa aşk olmaz... Pcki aşk ele gcçirilemeycn nıidir sizccf" Evct, aşkta daima bir scçcn ve seçilcn vardır... Aşık olan bcçcndir. Seçilcn isc bir hcdcftir vc o sadccc scçcnc eşlik cdcr... Aşık olan kisi, artık kctnli cchcnncmindedir... Sürekli rctiktc vc huzur sıızdur... Bcklcr...üsürcçiçindecllcrinin arasında olanı ya da riyle sandıgını kay betmc tclaşını yaşar... Çünkü seçilcn hcnüz scçmcmiştir... Kimi scçcccği dc bcl li dcğildir... Dolayısıyla aşık olan "aşk nes ncsi"ni hayatına katmayı başarsa da bütünüylc ona ail olmadığını bir gün gidc ccğini bilir... O zaman da aşk an çekmeye dönüşü yor... Bütün bir yaşama yayılacak aşk var mıdır?.. (^ününıüzdc uzun soluklu aşklar yaşanmıyor... Çiinkii hayat hızlı akıyor... ln sanlann durup düşünmcyc, incclikler, sürprizlcr, bcnzcr hoşluklar yaratmaya kcndini vc karşısındakini zenginlcştirmcyc zamanı yok.. Ama yinc dc hcpimiz bir ütopyanın, sonsuz aşkın özlcmini dııyıı yoruz... Oysa sonsuz aşk sadecc bitmcycn, kavuşulamayan ya da yarım kalan ilişkilcrdc saklı... Romanın baş kişisi Esin, onun arkadaşı Aysel vc anncsi... Üçü dc öğretmen... Karaktcrlcri çok iyi çizilmiş ve ycrinc oturmuş... Vcaynı zamandaöğrctmenlerc ciddi clcştirilcr de var romanda... Hayatlarımızda öğretmenlerin rolü çok biiyük... Vc hcr zaman pek cok meslcktc dc oldıığu gibi satlcce yü'celtilen bir ıncslck öğrctmenlik... Oysa gcri tlbnüp çocukhık yıllarımıza baktığınıızda bizi mutlu etmiş, iyi anılar bırakmış oğrct mcn sayısının çok az oldugunu göıiirüz... Ve nc yazık ki cn çok körii anılar, kötü izlcr var o günlerdcn kalan... Üstclik çocukluk öylc bir tlöncm ki başınıza gelen cn kiıçiik bir olumsıızluk dahi silinmcyccck izlcr, bırakabilir karaktcrinizin oluşmasında. I latta gclcccğinizin hazırlanmasında ctkisi olabilir... Bu anlamda bclki gizli bir öfkc olabilir içimdc... Romanda öfhenın ycr yer şiddctc dönüş/iifcünü, üldürmcistcg'ının öneçıktığım görüynruz Dcntz "sıradışı" vc "bencil" birhişiliği tcmsil etmesine kar$ın aşık olunan. Deniz'in cazibesi nercdcn gcliŞiddet duygusunu hcr insan içindc taşıyor... Ama kimimizinki hayatla, şartlarla, birlikteolduğumuz insanlarlabcslcniyor, daha iiç noktalara gidcbiliyor... Kötülüğün isc larklı bir cazibesi var... Onunla karşılaştığımızda sınırlarınızın zorlandığını, hayatınızın sıradanlıgını, yabancısı olduğunuz çckici ama aynı oranda da ürkürücü bir şcyleri varlığını seziyorsunuz... Esin dc Dcniz gclene kadar yaşarken sorgulanmayan, "yuvarlanıpgidılcn"birbirliktclik sürdiirüyordu. Onun hayatı Dcniz ilc dcğişti... Dcniz bir kedigibicvc, Esin'in babasının vc Esin'in yüreğinegelip yerleşti... Çckiciydi, değiştircbilmc, karar vercbilme vc vcrdigi ka rarları uygulama gücünc sahipti... C)zgürdü ve bu da onu dig'crlerinin gözö nünde bcncil vc acımasız kılıyordu. tştc tüm bu özclliklcr ncdcniylc o "aşık olunan'dı... Sızinlc yapılan \(>yle\ılcrde romanın tümüylc kurgu olduiunu söylcdınız . Kurgu olmayıp gcrçck bir o'yhü olarnaz mıydı? • Ben romanın kurgu olmasından yanayım... Kurgu olmadığı takdirdc hayatı nızdaki hıkâyeleri anlatmaya başlarsınız... Şöyle bir düşünün, hcpimizin hayatında anlatılmaya ve dinlenmeye değcr kaç hikâyc var? Diyelim ki hepsini anlat tınız... Sonra? Bence önemli olan hayal gücü... Varolmayanı, yasanmayanı sahicilik duygusu vercrck anlatabilmek... Birsöylcjinızdc Patriaallıgbsmilb vc GeorgeSimenon'un scvdiğiniz yazarlarol duğunu söylemıştiniz.. Romanda bu ya zarların ctkisi görülüyor... Evct, bu iki yazarı da scvcrck okurıım... Polisiye türünde ünlcnmis olsalar da onların biiyüsünün ve digcrlcrindcn ayrılan özelliklcrinin insanı oldugu gibi anlatabilmcyctcncklcrindesaklı oldugunu düşünüyorum ben... S.emarik bir kötü karakter çizmczler ve dainıa onların içinedogru biryolcu luöa çıkarırlar bizi... Vc biz dc o kalakterin yanında ycralarak romanın hakkını verıriz... Romantnızda ıc \c\lcrc ra\thyoruz Bu dıyaloglar ycr ycr okurıın da rol aldıg~ı bir oyun tadı vcrıyor I layat içinde bir şeylcr yaşarken söylemck istcyip de söylcycmcdiklc rimiz var... lc seslerin temelindc bu yatıyor... Söylediklcrimizlc çakışma yan, ama aslında dilc döknıck iste diklcrimiz... Biçeıniyle, akıcılığı, kıırgusıı, pırıl pırılTürkçchiylcsonyıllardaokudugum cn iyi roman diycbilccvgim "Gölgclcr Çekildiginde" dc ailc kurumuna da ciddi clcştirilcr var... Ya/ar, ailc kurumunun köklü bir dcğişim gecirmesindcn yana... Çckirdck ailc tiplerinin görüncnin aksinc ciddi mutsuzluk yuvaları oldugunu söy lüyor ve devam ediyor: "Insanların zaman içindc birbirlerini acıtmaya başladıklarını, kendilcrini saran çcmbcrin ılışına çıkmayı başarama dıklarını, sonuçta da gidcrck [ükcndiklcrini vcbcraberoldukları insan ları da tükcttiklerini düşünüyorum... Hcrşcy dışarıya iyi yansıtılıyor... Kol kırılıyor, ycn içinde kalıyor... Ama içincgirdiğinizdekangrcn olmuşbir yara bckliyor sizi..." Yeni bir calı\mamz var ı/ıı '1 Evet... Bu kcz üç kardeşin hikâ ycsini yazıyorunı... Erkck ve kız kardeşin dilindcn paralel bir kurgu kur maya çalışarak... • Gölgeler Çekildiginde/ C.abtdc Birgül/Mctıs Bdebıyal/I laziran 9S/141 sh. ' ' K İ T A P S A YI 4 4 9 Cahide Birgiil'den "Gölgeler Çekildiginde" C Sahicilik duygusu verebllmek Yazarlar gencllıklc ilk kıtablarımn ytıyımlanmasıııda zorlııklarla karştlaştıklarını söylcrlcr. Sız büylc sıkıntılar yaşadınız nıı? Bu ilginç bir koıuı aslında... Baş kalarının kitabı hakkında bir likir yiirütcbilirsiniz... Ama htniiz yazıp bitirdiğiniz kcndi kitabınız için bunu yapmanız çok /ordıır... Biraz aşk gibi bclki... İçindcykcn onu taralsı/ bir gözlc dcj*crlcndirmcnız ncredey se imkânsızdır... Üzcrindcn zaman gcçnıcsi, biraz soğuması gcrckir... () zaman bu işi pmrcsyoncl olarak dcğcrlcndirccck bir dostıınıız size yar dımcı olur... Bcnim için dc bu insan Yıldırım Tiırkcr oldıı... Bcni yiirck lcndirdi, yol göslcrdi... Doğrıısu hcp anlatıldığı gibi dosya kolumıın altın da kanı kapı dolaşmadım... Mctis Yayınları'na götürdünı, kabul cttilcr... Romanın baş kişisi vc anlatıcısı lisin ilc kuzini Dcniz arasındaki a^k ckscnindcgcliijiyorolaylar... Pck çok yazar aşk üstiinc bir şcylcr sövlcmiş tir... l'ikrcl Ürgüp'ün şiirlerinin, günliiklcrinin roplandıgı bir kitaptan, "Dosıloğru (îünlük"tcn birböliim okumak istıyorum; "...vc scvgili diş Iırçasını alıp gidiyor... Onsıız yaşanamayacak kadar ona bağlan cahide Birgül'ün bu ilk romanda yer aian kişller arasında, devrimci, küçük burjuva, köylü. asker, poiitlkacı, nıı^ üçgündc ... Aşk bııdur... Insan sanatçı yok. Hele tarih, entrika, glzem, hiç yok .. SAYFA 12 Sonsuz aşka özlem C U M H U R İ Y E T