Catalog

MUZAFFER BUYRUKÇU I ğıvaıdıı Nıı.edırya F.debiyatımız hem eşi benzeri dandır Lmıc Kon nıtlaıı vmlmemış gar'ın 'Hocaefen görülmcmı^ bir roman verılenıc mı$ soı ulaıı dınııı Sandukabi , ka/anmı^tır "Beyazate^ haı nı.ınl.tv.u ak bır Orhan P.ımuk'un duguıııu to/nıe 'Beyaz Kale'sı, Ne Adası"yla, hem de çok mutluluğu vardıı dım Gıırsel'ın 'Bo yetenekli, çok değerli, çok Lvıcnın hem ger<,ek ğazkesetı'ı ovguye 6/gün bır yazar kazanmıştır cleğer kıtaplardıı lıem lıaval hem de gı/emlı yanlarında îjımdı bu deöerlı Murat Erman'la. Elbet saklı l)iı MI gıbı alt lomanlata, hakkın herkes, ama özellikle taıı alra akan bılın da, "Uzun yıllar elcştirmenler, yazar çizerler, leklâm fılmlerı yo meyenlen' açıklaya bıletek çalısmalar nettı, senaryolar sanatçılar mutlaka vdiılıı Yaıını kalınış yazdı, soıııa bıı okumalıdırlar "Beya/ateş ve hetlele vaıılınca gun her şeyı bırak Adası"nı. seıgık necck haııka tı, romanlaryazma ijeyleıı ıınııtulmu^ ya başladı" bılgısı evrcnsel volıulukların acıklı verılen Murat Hrman'ın 'BcyaMur.it ı/lerıvaıdıı olusubol hasta /ateş Adası'nı katıvorum Mu Irnı.uı lığı bol sıkıntısı bol goçkrın rat Hrman, romanının alnacına BEYAZÂTFŞ parampaıcaettıgı ruhlaıın her Nıetzsche'nın 'Bovle Buyurdu ADA5I partaya sahıp olmak ıcın çır 7( rdıi'jt' yapıtından aldıfiı ba/ı pını^laıı vaıılıı Ya^aınla hiı, so/leıı yapı^tııaıak baslıvoı an bır sanıyt, hıçbıı dakıka ba£ latmayt "Bı/7ar ben boyle oldabrnaını^, bııle^eeek bır aıa mek ısterını la kı Dostlaı be lık bıle bıılamamış semavı dın nım yıi7tımden dunyayı daha leıın bııeykım ıleıleyı^ını en fa/la sovsınlcı " Aysbeıg gıbı de gelleyı^İLM ı, cennet ve cehennem ko7İarı ı ınlıklı so/ler bunlar ve bu so/lerı roma nı ınsanlaıın en /ayıl gunlerındc sustu nına temel yaptıöı H,ın Muıat Lrman'ın lan, pes ettııen, sındıren bır sılah uibı neyı anlatacağı, hangı (,1/gının uzerınde kullanmaları, vaıdır Tann'va en sağlıklı yuıuyeceftı a^agı yukarı kestııılebılıyor bıı bıcinıde ula^abılme yolunun kendıle üunyanın bugununu değıl geçmiijinı de rıntlen ge(,tı^ını ve bu maneı geni'j kıtlevuceltmeve (,abalayanları se<,ece^ı anlalere ıletnıek ıcın <,ııpınan larıkatlar var ^ılıvor bıı kı^ıler, aynı /<ımanda guven dır O ^eyhleıının kerametlerı vardır duyıılan erdemlı, ^a^ırtıtı O7ellıklerle be(îjevh utaı, kacaı, ansı/ın kayboluı, avnı /clı bıreysel ve evrensel ılı^kıleı ın teme anda Mekke'cle, Istanbııl'da Rursa'da, lıne kuçuk bır taş koymak ıc,ın bıle çare Ldıınc'de, bır tamının avlusunda goru aıayan, o çarevı bulunca da duıaksama luı A/yeı a/ıceı vehep/ayıftır, hep nu sı/ erekleıını gerçekk"}rıren ululardır lanı vıı/lıuluı lanıı'dan 'el' almı^ gıbı Bcya/aic^ Adası I atıh scmtı I atıh ve Gölgede kalmış düşünceler du ) Bulu^laııvla uvgaılıgı /eııgınlc^tııen Manmııt Pa^a camıleıı, Kumrulu Mescı Aym kı^ıktı b.ısaııdan ba^atıva koş bılım adamlaımın strııvenlcrınesımsıcak dı eksenınde doncnıı 'Beya/ate!; Adası' tumuısjardır, yuteltmısjcrdır, unlendır bıı buıınde yakla^mak vardıı Dunyayı Bo/caada va uğıar, ama nereye gıdeıse mısjleıdır vonetınılerm lepelerıneotuıt parmakl.ırında ovnatataklarını sanan ve gıtsın.nereyegotıırulursegoturulsundomıısjardır, kırleleıesevdırmısjerdır be oynatan, bınleıce nıasum ınsanı yok ede nup geleceğı, dag gıbı sorunlara ço/um cerıksızlıkleıı benullıkleıı çıkaıulıkla rek korkıınun gııcunu egemen kılan, sal araVacağı mekân oralandır rı kanıtlanınca dcırııkiarclnn asa^ıva ın taııalıııı boylece suıduıen sapık, kanlı dııınısjcıdıı, ıe/ıllıklcım bataklıklaıına Fatlti ve dönemi dıkr.ıtorleıın ıprenc, tıksındırıcı nerret rırlarmışlardır hıç kımsenın yu/ııne ba Kıtahı sıııııklevcn guçkıın ba^ında ctlıııcı lavıılaıı vardıı Devletlerın kurııl kamayaeaklaıı bıı duıuma gctmmbjeı bulun.tn 'Taklıb ı Dmeyn Halvetıye' ta malarını bııyıımelerını, kııçulmelennı, dır rıkatının csıaılı duıumu, ılgılen kı^kırt (,okmeleıını anlatan koıkunç dıamlaı O cagiarı ınsanlarıyla bırlıkte me/ar makradır Halvetıye Tarıkatı ılerıcı bır vardıı dan kaldııaıak edebıyatta olumsu/le^tu Padı^ah olan Fatıh Sultan Mehmet'ın ın Derinlikli sözler megırı^ımlcrı, mııtlaka bır amaca, gcnış sanı ınsanla^tırmaya, dını devlet ı^lerınkapsamlı bıı anlaın voğunlug\ına dayan den ayıımaya yonelık 1 atıh Camıı ın^a Butıın bu saydıklaıınnn bınne ya da dırılmaktadır ( )yle olmasaydı, bııgıınkn bırkaçına yonelen ve onların yapılarını edılırken Medrese'nın ramıden U7aktaha/n ataç gereu, bugunku teknolojıyı, kuıulmasını buyurmu^, bu da pek çok dıdıkleyen edebıyatı,ılann kımı yapıtları darıaılara erışebılme kolaylığını ellerı larının kulaklarına kar sııyıı kaçırtmıştı go7 kama^tıratak parlakhktadır Margu 1 nın tersıyle ıterler, ıc ıçc geçmi ; bınbır devrımlerını engellenıek du^uncesıyle erıte Yourtenar'ın 'Hadrıanus'un Anıla/orluğu seçeıleı mıyciı' Lvet, nıyedurup karst gruplar ve n've'Zenon on dururken ınsanın canını eendereye so lardandır bana oguı Beyazıt tara kan ars.iv taramalarına, raflarda tozlanan fından kurulan gore Kobert okuyucusıı/ kıtaplara, çurıımus, yırtıl tutucu, bağnaz Gravcs'ın 'Rcn, mıs, rutubetle ıengı atmış belge yığmla bır orguttu Bır (.laudıus'ııdaon rına, ılgı gosrersınlcr' Nıye dıırııp du soylentıye gore lardandır Ortalı rurkuı Kendılerını, karıyerlerını, konum Fatıh'ı bunlar ze ğı kasip kavuıan larını yınratacak nıtelıktekı savların, ve hırleyerek oldur U m b c r t o nmleıı bol lelselı duijuncelerın pe^lerı mustu Istan Luo'nun 'CJulun ne dıışsıınler' Nıye durııp dururken bır Adı' fırtınası on bul u ele geçırcdcyımın, bır sozcugun, bır tumcenın /.\ lardandır Umrek llırıstıyanlı hınleıdeouştuıduğukuşkıılaı yuzunden ğın kalesı Bi7ans berto Eco'yıı ız haftalarta, aylarca uğra^ıp dıdınsınlcr, Impaıatorlu^u' leyen Amın Mauykıısuz kalsınlaı, sınıı krızlcrı geı,ırbin nun saltanatına alouf'un 'Semer İCT'J F.rek olıı çagiarın ya^amlarına du son veren Fatıh, kant / Afrıkalı yulan nıeraklaıın gıdeıılmesı ıse bu me ınsanlığın yenı Leo /Afukalı raklar, yerkın ara^tırmalarla, ınceleme den yapılan JırıJCo7uyle Haçlı lcrlc gıdeıılcbılıı pekâlâ hem de tloyu masıyla ılgılı çok Sefeılen' bunlar rucu olıır boylcsı cahşınalaı, mevtut bıl saglam du^uncedandır Kemal gılere bılgı katar o /aman da romanlaleıı yururluğe Tahır'ın tarıhsel ra, oyunlara, edebıyata gereksınım vok koymak ısrıyorger(,eklerıçar|iıt tıır Fvct, bır nedenın, bır anlamın ustun du Italya'da do tıgı ıcın çok tartı debov attıklaıı kesındıı Bu nedenleıın, ^an 'Roncsans'ı, ijilan ve yıııt ca anlamların u/antıları aıasında kımı gol sahıp olduğutop pında vankılaı gede kalmış çok degerlı du^uncelerı gol rakların en ııcra uyandııan roma gelıgın diijinacekeKkguntelya^amlao7 koijelerıne gotur nı 'Devlet deijle^tırmek ve ondan yararlanmak ıste meyı tasarlıyordu Ana'da onlaı SAYFA 10 nsanlık taııhıııe onemlıkatkılarda bıılıın.ın cagiarın gorkcmlı bosju£ıı n.ı goıkemlı kaıanlıgına gomulmus, olıı /am.ınlan, olıı toplumları venıden clıııltıiK', vcnıden dunya sahnesıne çı karrma ve kalahalıklara 'ısje bıınlar da yas,ıyoıdu bıt vakıtlcı' deıeesınegosteı me cdımıylc ugtaşan ya/arlara saygı du yuyoı ıım Çunku kutsal, sovlu bır gorcv ustlenmısjerdıronlar lcjerındesoluk ,\\ dıklaıı, bır şevlcı yıyıp ıc,tıklerı halkları nın heı sanıve hi7İa akan, hi7İ.ı akaıken çogalan ovkulerını, o oykuk rdekı buyu yu ve cjıkııılıöı ve de tıajiğı bır \ana bı rakıp tipkı arkeologlar gıbı gcçmı^c çc vumısjeıdu pıojektoıleımı Soz gelımı tutmuslardır, savaşjarla, ıstılalarla, depic.mlc.ilc ortadan kalkan ulkeleıın oıta dan kalkmadan oncekı yaşantılanna ecıl misjeıdıı, egılmekle vetmmemısjeı, 7cvklcııne, gıi7ellık anlayışlaıına ılışkı lerının yuksclıp akalmalaı ıııa van ve on ıınmlerıne u/antılaıına sı/mişjar, o/ler dekı karma'jayı saptamışjardır () donemleıedamgasını vuıan.ytllaıcadılleı den du^nıcycn olaylara kaynaklık eden evleıde alıijvetısjeıın yogıııı olduğu pa zarlarda, eğlcnce yı rlc nndc, hastanelcr de, adalet clagıtılan mahkcmeleıde, tapı naklarda dolaşmısj.mlır Sagladıkları mjl/uııcvk. doııattıklaıı kışılcıı, boıun laıla kapi'jtıımi'jlaıdıı o kışılere vengı kazandıımnjlaı, onlaıı, yenılnıenın acı siyla ce/alandırmıslaıdır Ayrıca evlılık leımı, dostluklaıını, ayıılnıa ve kavusmalaıını anlavı^sizlık, hoşgoıusuzluk kurbanı âijiklaı ın mutsu/luklaı ını dıdık lemısjeıdıı Bn vandan da i!}ten kovdııı muslaıdıt, sunınduımusjcıdır, suc, ısjclmısjeidıı lııısi/lık vaptnmıslatdıı hap se tıktırmısjarclır Kııı^una dı/dıımısjcr dır, daıagaçlaıda sallandııınişlaıdıı Kol larını, h.u.ıkKırını kıtdıı mışlar, go7İerını oyduıınusjaıdıı Bevazates Adası Murat YLrmandan bir ilk roman ve bu tasansının ılk orneğını de ttalva'dan getırtlıgı Bellını'ye portre;.ını yap tırarak vermıjjtı ve boykce 'suret'ı yasak layan tslam dınının içıne kapanık katı ku rallarını, çıgnemıştı Bu onemlı bıı an lımclı Muıat Lıman bclkı de bu neden le 'Fatıh Sıılran donemınf ve o donem de sıvrılen, o doncnıı voncten, vonlcndı ten kı^ılerı ele almı^rı Ve olaylaıla kı^ı ler arasında ıncelıklı kalınlıklı, goıunen ve gorunmeven bağlaı kuıarak heı şevı kılı kırk yaran bır tıtı/lıkle ı^kmı^tı Ama Uveysdervı^ının PırMınıaı kımlıgınegı rerck ortaya koydu£u bolumlerın hepsı bırbırınden ılgınçtı Babası belıısı/ bır pıç olarak tstanbul'a getınlen Sınan'ın 1 atıh lekarijLİaîjinası onun yakınlaıı ara sına gırmesı onemlıyciı Rır onemlı şey de Fatıh'ın yaptığı yuksek du/eydekı konu^ malarla çağının ustıınde bır yerde, bılge lerın yanında bulunduğunun kanıtlan ması Fatıh, bu konu^malarda butıın ev renı sorguluyor.dınlerı soıguluyoı, geze genlerın durumlarını sorguluyor ve heı konuda degı^ık yoıumlar, de^ı^ık tanım lamalar yapıvor "Beya7atCî Adası'nda Osmanlı ust yonetıcı sınıfının 'çılt'dınlı lığı vurgulanırkcn Fatıh Stıltan Mehmet de laık ve bılımseverolarak sunuluvor Sı nan'ın ve I atıh'ın romancsk bır yapıntı kınılıkleıı setgılenırken nıetın dı^mcla bıı tanh tartıijması da kı^kırtılıyor Bııyıık ro manlaıa ozgu bıı pıovokasyon'la kaı^ı karsıya bulunuyoru/ " denılmesıne kaı ^ın bu ikı 'buyuğun' sovlebilcıı, ılı^kılerı 'Beya7ateş Adası)nın (Txııdur Okuru et kılemekte, dıdıldenen soı unlar hakkında du^unmesı gundemegetııılmcktedıı Bu tıp tartı^malar (geiçekte vapılmasa bık ya/arın bır bulu^ıı olarak) Dostoyevs kı'de, loktov da Saıtıe'da goıulmekte dır O U7un, zıhınlerde depremleı yaıa tan konıı^ıııabinın bıı yeıındc "Koıku dıır dınlerın o/u ve korkulan oldugun dan, bağı^laması i(,ın tapınılandıı ranrı va da Tanıılaı Ncıedeyse dıınya kadaı buyukokuyıukluyıldı/ Venus ıun nc de mı^tım ben Kendısınden keııdısını do gurdııguna ınanılıtdı ama sonıal.ırı onun LII vuce kutluluk' anlamına gekıek Araplar'ın 'Sad ı ekber', va da en bııvuk kadı' anlamına 'Ka<lı ı ekber' dcdıklcrı jupıteı'ın ba^ından doğduğuna ınanıldı ve bu nedenle de Venus'un Aıapcadakı bır ba^ka ısnıı de 'Sad ı asgar' yanı en a/ kurltılıık oldu Grekler ın kuyruklu yıldı/ ıcın 'u/ıın sac,lı bııf anlamına 'ko met'dedıklcıı gıbı Araplaı da avnı an lamda'Zuhrcdedıleı onaveo.hcı yonuvle gerçek bır dışıydı Dunvanın ustııne yurııdu, savuıduöu uzun saçları ılc, saat lerı, mevsımlerı cleğı^tırmecesıneyerı ye rınden oynattı Yer yarıldı, yanardaglar n";kırdı Deni7İerbıılutlara yııkseldı Alev alev c,amur yagdı, ta:, yagdı dunyaya Ust usteyığılmış kat kat gecelcrın bıle kaıar tamayaeagı kadar karardı gunduz ve o, ınsanlara getırdığı felaketı kutlarcasına bu karanlığın gerısınden kadın besinın her perdesıyle şarkılar soyleciı, attığı şuh kahkahalarla onları alaya alıp, sadece be denlerını ufalamakla yerınmeyerek ruh larını da a^ağıladı Cîıttıkçe yukselen bu şuh nağmeler, saçılan dehsetın bıtmedı gıne îijarettı ve oyle de oldu Dcpremle rın ardı arkası kesılmedı Daha once go rulmedık turdcn sınekler, arılar, bocek lcr yagdı, farelerle veba yayıldı ve butun bu yaratıklar kutsal sayıldı / Bır du^unun bakalım Kadınların bulaştırdığı '/ııhre vı' ılletı, Zuhre'den almıyoı mu îsmını / Olay bıtmış gorunse de, dunyayı bırkaç kcv daha yoklayacak olan Venus fazla uzakla^madı Yarı yarıya yıtırdığı saçları boynu/ seklını aldıgından, Atapfarın ba kara deuığı ıneğe ben/etıldı Sadece bu nun ıçın yapılmadı bu benzetme F elaket atlatıldığında hayatta kalabılen a/ıcık ın san, neot, ncdcct tıırıınden yıyecek hıc, bır ^ey bulanıadı ama heı yeı, dıekleı ın ambrosıa dedı^ı Tanrısal gıda 'mana' ıle yanı sutle, balla kaplıydı Balın ııısan ce sedını koruduğunu sı/ de bılırsını/ Bı/ C U M H U R İ Y E T K İ T A P S AY I 4 3 6