Catalog

Kapak Konusunun devamı. '•" tıı k.ıs.ıbanıtı dokubunu O go/lemlerle yoğuıulnnıstıu Kuyucaklı Yusuf romanındakı Hılmı Beylcr, llacı l^thernlcr, Bakkal Alıleı Kubralar . Ogtermen Okıılu yıllaiında sinav ka /anarak (1928) gıttığı Almanva'da, kıtapl.ıuliı Sabahaıtın Âirnıııdunyası Kı sa suietlc Almanea'yı sokmuş, dunya yazınına a^ılmı^tıı Daha I\A gelıscn du^ıın tesı, heğcnısıyle yazmayı suruurur Adını dııvuımaya başjaı Ger^ckı,! a<,ıdan bakarak, avdınlanmau bır kafayla yo ıumlat \aşamı Almanıa ojtrctmcnı ola lak Avdm'da, Yo/gat da.Koma'da halkın i(,ındedıı D.ıru ıvıvc, daha guzele, daha haklıva dc ikt n kuıbagalaıı ıırkııtnıeye basjamistıı Aydın Sınop, Konya ce/aevlcrınde \ıkkes" ınsanlaıımmn omu/da^ıdıı Cumhuııvet, yaşamı yenı lemcye çalışmaktadır, anıa altyapı değış tırılememıs, eg'ıtım yavgınlaştml.ımamış tıı Kıısal kesim, hâlâ Orta«,ag kaıanlığı altındadıt Değirmen de( 19 J5), Kağnı'da (1936), Ses're (1937), Ycni Dünya'da (1943), daha sonıa Sırça Köşk'te (1947) ycı alan oykıılerde, o gunc değm yazınımi7in Ta nımadı^ı koylukrın, ıs^ılerın, hapıskıe dıi!}enlenn, a$alar, yonetıulerle catısan ların çatpıu va^amlaıı dılegctırılmcktc dıı Toplunıuı du^uncenın sustıırulmaya, ezılmeye (,alı^ıldı^ı vıllarda, gert.ck halk yonetımının, "Sırça Köşk"tekılerı urku tcıı, bası onc egılmıvın sava^ıınusı ol mııştıır Sabahattın Alı "Tuık Ldebıvatının ılk devrımcı geı ı^ek^ı hıkâveusı ve lonıaııusidıı " (Nâ /ım Hıkmet) Kuyucaklı Yusuf (1937), Içimizdeki Şeytan (1940), Kürk Mantolu Madonııa (1943) Alman ya7inından t,evıı ılt. ı raşı/mın dunvayı kana btiyadı ği yıllaı da <,evtıkn, bı/tlefcı faşıstkrın yıldııımlaıını ıısrune e^ken Fontamara ro manı Ikmcı Dunya Savas,ı bıttığınde, çok partılı yonetıme geçme kararı alındı Ama, halkımmn dıırumu, Sabahattın Alı'nın yapıtlaıında yansıtnğı gıbıydı Koylu topraksız, karabılısız, ıs<,ı bendıka sız, halk orgutsuz O oı tamda yapılan seçimler sonunda oluşan ıktıdar, Cumhu rıyet Doncmı ka/.anımlarından odun vermeye başladı Laık eğıtım kuruınlaı ı na, devrımlere saldırılar başladı. Saba hattın Alı, gerçek demokrasıyı savunanların başında yer aldı Ncyı mı savunu yordu arkadaijlarıyla çıkardıkları Marko Paşa gazetesındc Tam bağıms.ulığı, dev rımlcrı, halk egcmenlığını Somurunun her <,eşıdınc karşı çıkıyor daha guzele, daha haklıya kavuşmanın savaşımını vc rıyotdu tşte Marko Pasa da cllı yıl onct ya yımlaıınuş ya/ılardan bugun ıbrctlc oku naı ak bırkaı, alıntı "Vatanımı/ın ıstıklalı uzcrınc en ku (jiık bıı gdlgc du^ıncsın, ıstıklal anlayışı mız Ataluılc'un ı,ı/dığı yoldan ayrılnıa sın " (Ayıp, Markopa^a 1946) "Nılıa\ct gunun bırınde yoba/lık, ka ıakuvvct,ycşıl sarık, ıttıcasahıdcnhoıt ladı Aıııa Mt.ncmen dc degıl, o CIIIK avağına kostek vurmak ıstedıklcrı hal kın Kjnde dc dcğıl Ankaıa'da ve kcn dı aıalaıında " (Yeşil Sarık, Markopa^a 1947) Kov I ıibtıtulerıne komunıst yuvası" dıyo saldırılmakta, tcknık oğıetım yo/ laijtıı ılnıakta, klasıkleı ın c,cvırısı rafa kal dırılmaktadır "Nc* ınkılap(,ı ınsanlaı, mıllcttc yırmı bcb scncdc aldığımı/ yolu, yırnu bcsj hal tatîa nasıl da gcrısııı geı ıvc gıdıverdılc r ' 'Ne lnkılapçılık, Maıkona^a, 1947) Saldııılaı, naskılar, nıankemclcr hırbı rmı ı/lıvın kapatılan ga^ctc dcgı^ık ad laıla tjikaıak savaşımını surduıııyoıdıı Nc ya/ık kı, soluk alama/ duruma gc tnılnıı^tı Sabahattın Alı Sonunda yuıt SAYFA 4 Sabahattin Ali Kurk Manlolu Mııdonna / Sababatltn Alı / Yapt Krcdt Ya vıuLırt / ](*() \ tçimizdeki Şeytan/ yhdbıitlıtı Alı / Ycipı KrcJı Ya\ııı lart/261 ı Butün LserlcriI Değirmen, Kağnı, Ses / Sababaltııı Alı / Yıipı KrıJı Ytr\tnlart / İ04 s Bıitün EserleriII Yeni Dunya, Sırça Koijk, Esirler / Sıibd battın Alı / Yapı Kn dı Yayınları / İ40 s Büyük Usta, yeniden gündemde belcdıyenın ıırkck kararlarıvla TYS bır "Sabahattin Ali Sokağı" lcvhası caktı Bıı beldevaı I tln.mıt KorK'zı'nde Sa bahattın Alı'nın (,OLuklugunda sabah aksam doıııklaıına bakaıak dıı^leıc daldı ğı Ka/ Dağı ctckleıındt., avdınlık bıı bıl dııı, soyleıuelet gtı/ellığıntk bıı ı^ık h^ kııtısı gıbı vuksclcn lda koynunda Da uın bıı doıuguna adı vcrılcn Saııkı/'ın koyu CılIRH A^,ıkha\a tıvatıosu olan ağustosta Sarıkız Şenlikleri dıı/cnlt\fiı avdınlık, bılın^lı halkıyla, tloganın ustu ne tıtrcmcyf (,alıi;an Güre... Bağna/lığın su^ladığı, oltluımcyc kal kı^ııgı ınsan gu/clı Sarıkız mı, crmı^lık katına vukstltıp, ba^rına basan Güre... f la ıstc < (ıiııc halkı, ^ıındı de Sabahat > tın Alı vı savgıvla, sevgıylt bagıına, bas maya ha/ırlanıyoı Sabahattin Ali Oykü Yarışması du/enlcdı bclcılıvo bıı ytl ()v kulerının, şıırlcrının, romanlarının o/sıı kavna^ı, kucağını açıyorTıırk ya/ınının bııyuk ustasına Sabanattın Ah'nın o/lc dı£ı bır uyanı^, bırbılınçdu?c'yı bıı, "ln san gıbı yaşama, daha lyıyc, daha gu?e lc, daha yukseğe, daha temı/e doj^ru ko^ma" bılıncının yuksclışı . Sabahattın Alı'nın bır dızesı değıştırılcıek şoyle denıyor yarışma duyurusun da "lns>an olmak dokunmuyor onuıu nı,ı" Anadolu oyku topraöına Kaz Dağ lan'ndan bıı damla berekct dıı^urmek amacıyla Çamlatının dıbınde tlyada'nın ya/ıldıuı ' Bol pınarlı îtla"ya, sebi sesinc, (,a ğıltısı yapıtlarına kaıı^mıs Flasanboğuldu'ya Sutüven'c ho<; goldın Sabahanat rın Alı Meıhaba Kııklarelı halkı1 Sızı, bcledıvcnı/ı yurekten kutluyoı u/ (ıiırelılcr Açan Kardelenler Değil Ayak lzlcri Şimdi Ve şimdl: Demokra8i savaşımcısı Toplumcu duşüncenin susturulmaya, ezilmeye çah$ıldığı vıllarda gerçek halk yönetiminln, "Sırca Köşk"tekiieri ürküten, başı öne eğilmeyen savaşımcısı olmustur Sabanattln All di!;ina <,ıkmayı du^undu 20 yu/yılınor tasında du^uncelerı yu7iındcn, nanıuslu yaşamak ıstedığı ıçın, Dcrckoy binıı ında oldurtıldu; hem ue en verımlı ^aöırıda, 41 ya^ında U/un yıllar adı andııılmadı ancak olaydan 20 yıl sonra yapıtları ya yımlanmaya başlanabıldı Bır gomutuyoktur Sabahattın Alı'nın, ama kadrı bılınmeye, adı saygıyla anılma ya baslanmı^tır ve "meskeni" Istıranca Daöları'dır gayrı. Sozu, saz ıle olume baijkaldıran Trakyalı (^rpheus gıbı, sekız yıldır duzenlencn Sabahattin Ali Giinleri'yle Kırklarelı halkı, yeniden ya^atmaktauır onu lstıranca Ormanlan'nda doğal bır anıt gıbı, bır Sabahattin Ali Çeşmesi var bugun Nelerden nelerden son la, rdrcmıt'te oturdugu evın sokağına, Kaldııını ta^ları aıasındakı çımcnltr Sorsanı/ anımsar bclkı Bu sokakta gc(,mıs <,ocukluğu Kuyucaklı Yusufta anlattıgı Bayramycrı, bı kosu Az ötede soluk sokığa Oynarkcn gızlcndıöı Yanık Değirmen Arabaulaı, hıdırelfezc hazır Eteklerını ucuruyoı kızların ruzgâr Soğuktulumba, Cennetayağı îlkyazın dolanıp gcldığı yerler Kırpıklerının ucunda mor yanıaçlar ' hıkâyeler eskısı gıbı, bır solukta okunamıyor Ama Sabahattın Alı'nın anlattığı ulke, ut asağı beş yııkarı aynı duruyoı Aynı yoksııl luk, aynı haınlık, aynı celiskıleı ve aynı ctevlet Sabahattın Alı, hıkâyeleıının ht nıen hemen tamaınında derın bıı yoksulkığıı, yoksullugun yalnızlas tırdığı, <,aresı/ kıldığı, kendılerıne yardım edetek bıı elın olmadığ'ını bılen, umutsuz ınsanlaıı anlatır ()kur her hıkayede hep yenı bıı ıımutla bekler Kahraman kuıtula cak 1mir' Bu yoksııllıık rusıl snnj erc cek Boşuna bekleı Sabahattın Alı ııın hıkayelerındc kı sıkısan kullaıa yardımtı olacak •"••• bıı hı/ır yoktur Ancak bu yoksul Kık orgutsıi7İııkten ılcıı gelen bıı araya gelıp guı.unıı kııllanamam ıktan do öan bır voksulluktuı Yoksullukla bıılıktı bıınun aslıncla asılabılıı bıı şcv oldııguıuı volunun oıgııtlennıckten gc^tıgını lıısscttı rır Enacısı \oksııllııgıın oldıınlıığu ınsan ları dlöer voksullaıııı ı/lemesiılır loplıım sal belle^ımı/c yeı cttııılnıı^ IIKIII ımttlı topluın ' pılavı ısını ıçık(,a \c bılııı^k ılşı ecleı Kağııı, Kaınyon, Aparttnan, Aıabıılar Beş Kurıı^u, Mehiiiplı Bir Gece, Ayran, Isıtmak Için, Yeni Dunya, b.ı/tl ııı kıııgu sal olarak tazla klı^e ve dııygu somııı usıınt ' CUMHURİYET KİTAP SAYI 423 Sabahattin Ali günümü/ hikâyecısi değil. Ama bu ülkcnın hikâyecisi. Hikâyelerinde; çağına toplumsal ve binıfsal bir açitlan bakarak taniklık yapmış, genellikle çok ıncelikli olmayan bu tanıklıklarını pürüzsüz, akıcı, Ie77etli diliyle aktarmış. Altmış yıl sonra bilc bir solukta okunabiliyor olmasından iki sonuç çıkıyor: Bır, Sabahattin Ali iyi bir hikâyecı Insan olmaktan doğan her şeyı öylc güzel ya7mış kı, hıkâyelcri zamana kaiisi direniyor. İki, Sabahattın Ali'nin yaşadığı Tıirkıye ıle ^.ımdiki Türkiye arasında hemen hemen hıç tark yok. Öyküleriyle Sabahattin Ali "Değirmen" döner, "sırça köşk" durur AYFER TUNÇ B ıı ya7i ıgn Sabahattın Alı'nın hıkâye leıını vcnıdcnokudunı Okuıkenyıl laı OIKC olıhığıı gıbı, zamanın nasıl ge^rı^mı anlamadıın I lıkâyclcrın bır<,o^u nıı hatırladını, bıı^o^ıından venı tatlar aldıııı Sabahattın Alı olclı kıık yıl olmuş Oııun kırk, ellı, hatta altmış yıl once ya/dı j*ı hıkâyck'iı tekıaı okuıkcn, ınsan onccşu nıı soracaktıı kcııdıne 'Pekı ne dcgı^ti1*" Galıba yalnızca hıkâye değıştı Korkarım