Catalog

larca suen bır çalışmanın ardından şıırın ılk halıne ya da ona çok yakın h.ılıne donduğıını olabıhr fcvet sevgılı Vcysel, okııvucuyıı o/gur bırakıııamayd çalışıyorum beceıebıldıgımce Ama buıuın tumuyle mumkun olduğııını du şuneınıyorum Avnı tornadan «.ıknuj okuyucular yok karşımı/da Ben okııyueunun ne anladı ğını deıt etmıyoııım ncnııtı sorunuııı okuyuuı vu çamııha gcrmek lıpkı kcııdım gıbı Okııyuuıvu çarpmak yuregınden vunvıak dşkın bır dııygulanım ıçıııe sokarak esletık lıa/ almasını salğamak lemel doıdım bır şey anlatnıak ols.ı du/va/ı (ıııakale denemc vb ) ya/aıım Renını okuyucudan şuııu anldiııanı ıstıvoruın ' gıbı doğrudaıı bıı ıslegım olnıa/. olmamışlıı Ama şııı ımgeleıle dc olsa so/uıklerle ya/ılıı Ogerçı sadeee harfltr vc şekılleıle de va/ma «.abalai ı zamaıı /aıııaıı goruluvor ama uddıye alinai.dk çalışmalar olarak gornuıyorunı) No/cuklerııı de anlamlaıı vardıı vc ınsanlar şııı okııdııkla ııııd.ı o anlamlaıdcin bıı şevler sc/crleı dııvıınısarlar. algılaılaı .ınlıılaı Bcn de ıstedığım şevı yapabıhnek içın mıgclcıııııı dıı/enleı ya/ım (ımla) ışdrUleıını oiıul.uak okuvuıuyu kcııdı çagıışım bi)vııllaıınıda tutmaya (.alı^ıııın (ama sadece çalışııım) Bu da dogaldıı \c yapmam gcrıkeıı bıı şcy ulaıak goruyorunı Bu bır gorev olmamıı otesındc haktıt da Şaır heı zaman haklıdır Bıı ıııuııdun du oha okıı\ıutt\hı hıızı dıngıılanınıhın hııhkh uışuımık ıstedtitın a<,ık Bıı senın yıılcıııuh kı lııızmlt ılgılt olmıılı Bıı lı ııznıı ncısıl anlumalnız' Okuyuıuyla ba/ı duvgıılanımları bırlıkte yaşama ıstenıcm dogal gıbı gelıyor bana Şaırle okuyuuı arasında kurulan en onemlı ılışkı duygulanınım paylaşılmasıdıı Bu nc kadar yoguıı ydşanıısa şaır ıle okuyııuı aıasında o kadar gııçlu bır bağ kuıuluı Bıı duygulanım bırlıktelığının duygusdUıkla santımcntal bııtakıın ogelerle ılışkısı yoklur vc olmamalıdır Şaır duygu bırlıktchğını aramakla sentiment.il olma sınırını lyı çizmelı vc o sınırı asla aşmamalıdır Aşarsa gcıçek anlamda saır olnıaktan çıkar Okuyucuyla bag duşıınsel, se/gısel çeıçevede de kunılabılır ama bence duygu bağı estetık haz açsıından en onemlı hagdır "Bu scnın şıırleıındekı lııı/mle ılgılı olmalı" dıyorsun Bence tersıyle soylemck daha uygun oluıdu Bcnım şıırlcrım dckı lırı/m belkı bu ncdcnlc onemlı ve one çıkan bır oge Ben, bılıyorsn lırık bır şaırını vc yoğun duygulanınıların şaırıyım Benını şıırımdekı lırı/mı, "olçulu bıı duygusallıkla" "akıcı. rahat söyleyış" olarak anlayabılırız kı oyle la nımlanmıstır (")teyandan bılıyorsun kı bcn aynı /amanda bır dıze şaırıvım Bu duzya/ısal şıırlcrde bıle geçerlıdır Okuyuıunun hı/ının keMİmesını ıstemcm () açıdan okuyucunun özgur olmasını ıstcıım Ba/ı gcnç şaırler gıbı şıırı dıblılgısı ımlerının savas alanına çevırıp kekeme bır mctın ortaya çıksııı ıstemem benın şıuının kendını lckıaı cdııı hu lıııu/ı du \uı Dtnaılık hi(,ıııı \o\lvm mnımlnıı hu kıUlıÇmda hu luhaluzlık \ ı / u ı <( ı>(/ ııu ' / Bcnce şıırın, duyarlık açısıııdan kendını tekrarlayan değıl suıeklılıgık oruyan bır şıııdıı bu dogal da Bır şaırı şaıı vapaıı cıı onemlı ogelerden bırı, duyarlığın sıırtklılıgıdır Surcklı duyarlık degıştıren şaırlcrı onemsemıvorum Dahası ozgun buluyorıım kı o/gunluk şaır ol manın lcmel ogesıdır Yazın tarıhı de oneınscınıyoı, onemsemeyetektıı Oysa bır Yunus duyarlığı, Nâzım duyaılığı, Netatıgıl. O Velı, C Sıtkı. N Fa/ıl, C Sureya A llhan duyarlıgı gıbı şaırlerın kendınc o/gıı duyarlıkları olmalı Bu (.ervevede ılk şıırımdcn berı, bır Yıısııf Alper duyarltğının olu^lurulması ı,abası ıçınde olduğumu (bunu başardığımı sanıyorum) soylemelıyım Kaç Yunus t m r e duyarlıgı var. sorarım sana' Soylem aı.ısından çok buyuk değısıklığın olmadığı ve olmaması geıektığını soyleyobılırım Tıpkı duyaılıkla ılgılı olduğu gıbıb cıııııı olan bır soyemın olmasını ıstennı Bıçım açısından ıse çok çesıtlı bi(,ım!>el deneyımlerımın oldugıınu hatta 1 kıtabını Y B Y da orncklerını gorduğum duzyazısal şıırler bıle yazdığımı bılıyor sun ö t e yandan ıkılıklcr beslıkler, dortlukleı o/gur şıırleı gıbı bı^ımscl dcncvımlenmııı ol dufıınu da bılıyorsun Senın jitnnuı \o\aguııııı <,ıkıııtımı\<ı kol kı$\ak kımleıle kaışıkiiiıız B Ncıulı^ıl ı ( Sınc\a \a amÇın ılmıklum ta$ıdıgı ıne\aı nusıl hu gcıt'k\ıılııı hi'\Unı\oı ' Benım şıırınıın sovağatı aslında Turk sıırının tum aııadamaıım kapsar Bclkı ı,ok daha cs kıkıe gotııııılebılır ama anadolu lopragından 'Tuıkçc'nın sııl dışlcııvle' va/an Yunus tnırc dcıı başl.ıtıl ıhılıı Sc\dıgım dıvan şaırleıı de olmıısluı ama şıırını ausından onem taşımaz lar Huuııı bıı AII.KIHIU şıırını kucaklayan bıı sı ııdıı o/uııde ^ l mıc cc bıı ııısanı tutum. Vığdas bır dıvan ycımelıjiıvle (alcgoıı) yazıl nııslardıı Yakın /amana gclııiLC şıırımın (ya da bıı ya7imda bclırtlığım gıbı Çagılas Turk Vuıı nın) kaynağııula Y Kcmal vc \ llasım vaıdır Turk sııııııııı Mİır noktasında dııran bu ıkı saırımı/ın dıllc ılışkıleıını \ KciTidl'ın edasını bı vcmını (Oıuııı avnı zanıanda ıyı bıı sıır teknoklalı oldugunu vc K,I bos kot sıırleıın dt babası okluguiHi lııt, unutınadaıı) A llaşıııı ııı ımge ıle ılı^kısını VL lııı/mıııı hcp oııeınsLmışımdıı Onlarııı atdından geleıı hcnını II kıı^ak olaı.ık tauımladıgım (Yıne Bıov dakı a>nı va/ııla) N llıkmtt N Kı/ıl donemın en paılak saırlcrı dırler Bu ıkı şaırden bcnım de aldıklarım olmustur Ama onların sıııını onemsememe karvn sırıımı sıııeklı onlaıdan ıı/ak tutma (.ahaın olmustur Şıırımın temcl o/ellıgı bııtun gelenekten yaraılaııma <,ahama karsın o/gun ol nıaklır / a m a n / a m a n lurk sıııının usialarına gondeımeler yapmak, yerı gelııue dızclerını tırnak i(,ıne almayı asla unulmadan almlıla nidk boyletc ge s mısın nıtelıklı sıırlerıne vefa bortumu odcmık ısiıvorııın ( Yusuf Alpeı • , <m Vela tstanbul <la bır scml adı dcgıldır") ve bunu yapıyorum Oluın mıı ".ısude bır bahar ulke sı"/ Yasamak mı sevmek nıı bılmıvoıum/ (7 K A s M) veya ' Ha/ınlığım bu belkı." olumlu bır yasanıın/ Ortasında olmeven abk," gıdı aradıgım (K * . s 9) ya da 'Suslenmi!> > gemılerın a<,ıkt>ın geı,lıgı/ Bır dıyar" gıbı sımdı/ ( Z K A . s MldıyerckY Kcmal'e TevtlkFıkrel'e Necatıgıl ve onıın yoluya N Fa/ıl'a selam gondcımış oluyonım C Şahabellııı en guzem dı/esı Sarısınlık gclırır gozleın aksamlarıına" (K i> s 6^) ıle benım sıırımde yenıden hayat bııluyor N Hıkmet. C Sureya, E Cansever vb bır<,ok şaıre boylesı çengel atmalarım olmustur Bu o/gun olmanm yanında sıırın aynı /amanda bır gelenek ışı de oldıığunun bılıntınde olmamdan kaynaklanıyor. Bıı arada A M Dıranas'ın başta "kaı ' sıırı olmak ıı/ere bırı,ok şıırını, Tanpınar'ın (kı lomantılığı ı,ok daha oncmlıdır) C Sıtkı'nın. O Rılat ııı ba/ı şıırleıım kendıme yakın bııklııgumıı sovlevebılı rım Daha ı,ok ad sayabılırım ama şuıuı soyleyeyım kı Ben aslında bırçok şaııııı bır<,ok şıııını sevıyorum vc tum bıı şaıılcrdcn olumlu bıı şeylcı alıvoıum Dogruclan bıı şaıu baglaııınak onu taklıt etınek gıbı bır (,abam (kı baska gcnı, şaııleuk olabılıı vc dogaldıı da ılk şııılerı 11,1li) olnıaıııışlır Bulun bunl.ırın loplamı olarak şıırım Y hmıe gıbı ınsam.ıl C Sıııeva gıbı Loşkulu lırık Necatıgıl gıbı clııyaılııvedonuk /aman /aıııaıı N Kı/ıl gıbı hıi(,ın N llıkmet gıbı ııngcıı toplum(.u C Sıtkı gıbı dokunaklılııık M C Andav gıbı dıışıınLelılelsel"ık O Rılal gıbı pastorallırık Dii.in.is gıbı saflırık Kulebı gıbı Anadolululırık Canscver gıbı tra|ik, I uyar gıbı kanayanyalnız, H Yavu/ gıbı otuıaklı, I Ozel gıbı gosterışlı M Altıok gıbı acılıyalnı/ o/ellıkler gosteren bır şıııdır Bııtun bu ozellıkleıı ozundc toplayan, etkılerden annnıış, kendının olan bır şıırı oluşturmuş bır şaır olarak goruyorum kendımı Başka onemlı şıırlerın de katkısı olmuş olabılır ö t c yandan benım şıırımın kaynagında dolaylı olarak Fransız şıırının, Baudelaıre Verlaıne, Rımbaud, Aragoıı ayrıca Neruda. Rıtsos, Seterıs, Montale vb yabancı bazı şaırlerın de oldugunu soyleyebılırım Şıııım ozı'llıkk Y B Y w temalık olarak ncısıllanıııılaımık olanaklıdıı ' Şıırımın lemel konıısu ınsandır O msan lopluın ıçınde, sonsuz guzel ama kotuler taratından (.ırkınleştırılen yabanıl bır dunyada yaşar Ontolojık durumunun larkıııda olan bıı vaılık olarak şıırkrımdc yaşayaıı o bırey kendı ısteğı olmaksı/ın yeryu?une geldıgı ve yını. kendı ıstegı dışında bır gun geeıp gıdeceğının hılınundedır "Bıldını kı yaşama başladığıııı an/ Bır uuından olume başlamışım ' (7 K A s 8) dıyen olıımu heı an demokles kılıı.ı gıbı ba şınııı ustunde dııyumsavan kışıdır Bu bırev (bırıiKi tekıl şahis olarak şaıı) tr.ıpk konıımunun taıkındadıı lı.ıjık durumunun tarkında olma vdiı bıı kışının gcrçek bıı şaıı olatağına ıııanmıyomnı Iraıık sorıııısalnıı leınelı olan olume karşı (okluımeleıe dc) tck sılahı ya/nıaktıı Olumdu ı,ıg gıbı ıısiume gelen/ Kalemım yapvalnı/ dırımımdı Ve yonttum kaleınınıı ı,ığa saplddım C ıfelıftıiTiı v'ğ gıbı bııyutmek n,m" ( 7 K A s 8) VL ' SO/ a u d a n dogmuşlur" "Yaıasına tıı/ basilan kolcnın/ Yuıegı dağlaııan şaııııı siplıgmdan' (7 K A s 9) Y B Y ı temalık olaıak dıgcr kıtaplarımdaıı H ok larklı gormuyoıııııı Yıne dış dııııvanın auması/lıklaıı savaşlaıı okluımclcıı ılctışımsı/lıkleıı ,ıu l.ııı ışknıvoı Bııtun bıı olumsu/luklar kendı o/gun su/gecıııukn geigiıılertk cstctue edılclek kagıda vansımıştır Bııcvsel olaıak değışcn Yıısul Mpci ııı şiııı dc dogıl olarak temalık vb di,ıldrdan degısmıştıı llâla gcnı, şaır gıbı goııılııiLmı/L kaışın voluıı vaıısııulayı/dır ve geı,mışc (.ocukluk vıllaııııa goiHkrmclcı artnııştıı Delıkanlılık toskusu daha olguıı bır lııı/ııiL donuşıııuşluı l)u/va/ısal sııılcrde soylevış vc bn,ım ol.ınıkları kullanılaıak daha f.ııklı avııntılaid ımgtkrt vonelııınııştıı I n bclırgın olarak vaşamın yaldı/h bıı >aııılsamadaıı başka bıı şcy" olmadığı sorgıılaması ve yorumu daha acıkta ıladt edılmıstıı Şıırın \c şaırın her vcıdcıı kovııldugu bır /amanda Hbet soıısu/a ık ııı ırmakta bır avuı, suyııııı ben' (Y B Y , s 47) duııııışlır Bııtun bu anlattıklaıım belkı kısmerı faıklı bn,ıınlerdc ontckı kıtaplarımda da vardır Ama dcgışcıı ı,ok şıy dc var Ben ne ka dar degışıvorsam şıırını dc o kadar değışıvor Bukakmıın olııı ıdıgıma gore şıırımın de sık sık değışcn bambaşka bır şıır olması dıışunııleıne/. • kLiııal m A llaşım'ın, N Hık* > ıiKt ııı N Kı/ıl ııı Dıranas ın, NcLdtıgıl'ın C Suıevd'nm I Avlıaıı ın hatta I özel'ın (b onemlı şaıılcrın) kav şıır gıvsısı var' Şıırını bır hulundııı vt vaşamın ' valdı/lı bır yanılsama"d.ın başka bır şcv ohnadıgının bılıncınde /aınaııııı kııılan ayııasında " "kanayan şıırler" ya/ıyoruııı sevgılı Vcysel Yaşamını boyunca 'bır ıı/un şınııı bolunılerını yazdığımı" ve ya/acağııııı sanıyorum Turk şıır kımlığı konusunda soyledıklerı, ozcllıkle soyleyış bıçımı çok kışıyı kızdırdı Serınkanlı bıeımde tartışılması geıeken bırçok konu kavga nedenı yapılarak geçıp gıttı Başkalann dan anlaşılmazlıklarının hesabmı sonnaya ealışan M Yaşın'ın hesap sorduklarından pek tarkı yoktıı Turkıye'ye Londra Atına vb yerlerdcn bakan Yaşın Turkıye'ıle de BeyoğluCıhangır den bakıyordu ' Aslını ınkar edcn lıaıam/a dedır" ozdeyışıne uygun oldrak tepkı gordu Londra da yaşayaıı Ronı vc Şavkar dostlarıyla bırlıkte "Turkıye" şıırınc bııaz lııgjlı/ şıırı şınnga edcıck "zavallı Tuık şıırıne" katkıda bıı lunmak ve onu duştugu eukurdan kurlarmdk (') ıstıyordu Bıı aıada bu aıılayışa dcnk duşcn geııç bır şare destek vermevı ve Baıış Pırhasan dostunıın (ne lııkmetsc oıı yıllarea vokolup yt nıden buyuk şıırlerle gundemmıı/c gclıvorlaı) heııuz yayınldnmamış, vakında ydyınlanaeak ( onemlı yayınevlerıne duyuruluı (')) bıı kıla bınd.ııı kedı'cc ya/ılmış bıı şııııııı okuvuı.uları n,ı sunma\ı da ıhıııal etııııvotdu Bu cuKiıııa leındc I Muldur'den sorduğu dogrıı hesap da HiııiK gıdıvordu Bu aıada gereek Turk şıırı, ı»ok daha deıın anlanılar vc hmaelaı peşınde vatagını deıınkştırcrek, mcdyanm ı,ekıcılıgıne kapılmadan (eıp lak resım (,ektırmek. gogııs gostermek, sansasvonel emsellıkleı vb ) gelışerek suruvor Zatcn su gıder kııııı kalır' duşuntesı bızı dııcneh kılıvor gunubırlık şakşaklarııı aıdın.ı takılmadan dogru bıldığımı/ volda vuruyoru/ Bunu kım seleı bılnııyor, duymuyoı belkı ( ıhangır'e bıle uldşmavan sesımı/ııı I ondra ddkı Ronı Şavkaı ve Mehmet'e ulaşabıldıgıtıı sanmıyorum O ııcdenlc kulagını tuttııkları fil hakkında soylcdıkleıı ı,ok şey geı,ersı/dıı C Sureya nın kendısı ııı de katarak M C Andav Daglarca I Berk vb şaıılcrın de vaşadığı bır zamanda "Kımseleı karşılaştınııa cesdretıııı goslermıvor" dıve selamlddığı t K. A vı kae kışı okudu ataba 1 (Bıı yargıyı şıırımın onuru olarak taşıyorum Bıı hakbılırlık bana kıvanı, onur verdığı gıbı daha ılerı yıırumeme de gut verıyor Başka kınıse eıklerın habcrı olmamış, varsın olmasin) ^ıııımız ıı,ındı \eimi tanuıtluı mt\ın' Bıı guııı kaduı yınıulc faı kedılmedıgmı duftıııdııı}»/ı ozcllıkUı lukıılıı ' Sevgılı Veysel, yukdrıda da helırttıgını gıbı bır butun olarak şıırımın pek tarkedıldığını duşunmuyorum "Ölunec bız de buyuk adam oluru?" da bclkı tarkedılırı/ Şıııı ıyı ı/leycn bır okuyutu, Z K A 'yı okuduklan sonıa "Bu/ şııılcrı ya/an adamın \ Kemal gıbı tanınma<ı gerckır Scn ııeden o kadar tanmıyorsun ' dıye sormuştu Benım ışını şıırı ya/makoıııııı otcsınde başka bır şey yapamam dedKİı dma eklc CıimıiDiıızdı yıııınızın çundemıne nılcıı dı "Bır seyler yapmak la/ım v t r v b ' Ama ge cklmuk nlıısııı' Scnın fiıındvmınde ııeleı \aı ' nel olarak derın konulaıı oklı^k(,a valın bn,ımdL Şıııımı/ııı gundcııııııde 1994"un son dyla anlattığımın cok faıkına virıldığını satıııııyo ıınddiı bcıı oldıık^a onemlı konular var Bu rıını I elset'ık sozeukleı vı/kavranılardan uzak Savın Meıntt I uat ın ya/ılaıı ve sureklı tartışdurarak ınsanııı onloloıık durıımunu anlattığı madan u/ak tutmaya ı,alışdığı adaııı Sanat Der mın da pek laıkına varıhniu^ııştıı Insanııı ıııh gisı ııı tartışıııalara acnıa gırışımıyle oldu Yasal deıınlıklerını ne kadaı ışledıgımın dt çok lın vc anlaşılır şııılc karmaşık şıırın temsıkıleıyı anlaşıldıgını saıınııyoruın Bılıyoısun ben ııııı dııgısınde tanıştınnasıvla en onemlı konupsıkolopk so/Liıkleı ve kavraııılardan da uzak 1 ıı jjiııukmc gclnıcye başladı Aslında konu durarak anlatırıın O tıp sozcuk ve kavranılarla onuıılıydı am.ı genellıklc avnı dergılerde yagosterı yapınayı entelektuel /uppelık savarım /M\ avnı kanıpın ınsanlarının bırbırlerını suelaAvrıca "SU vıldır luık şıırını onaran" II Ya nidlaıı bıınıı sendeıı beklemczdım" gıbı yakvıı/'a, yaklaşık 20 vıldır epevte yardım ettıgılaşımlaıı ıc tartışma bır kordoguşune dondu mın de pek tarkına varılmadı sanıyorum tıcı Oysa daha duııc kadar bu kışıler aynı dergılerçekte ıddıalıbıı şııı yazdığımın da laıkına çok de va/ıyoı vakın poetıka guduvorlardı Sevgılı 3? msan vardı (C Suıeya vb gıbı) Iddıası olRonı'lerının A llhan u/erınden tumgunumuz mayan ınsdiıldiın şıır vazmaya soyunmalaıını şaırlerını (o/ellıkle de aynı dergılerdekılerı) anlamsı/ buluyorum Ama herkesın verdığı haksı/ea elcştırıp yoksayması, ustune ustluk bır cmeğc de saygı duyuyorum Şıırı şıır dışı ncde ' ben oiKelıkle komıtacıyım" demeşı arkadenlerle kullananlaraysa dıycbıletegım bıı şey daşlaıını şoke ettı ve (,ok rahatsız oldular Doğyok "Turk ve Dunya şıırının en buyuklerı olan rusu benı ve bıreok şaırı bunlar ılgılendırmedı şu şu şu şaırlerden daha ıyı şıırler yazdeagım' (,onku Ronı'ııın dergılerde (.ıkan yuzlerce şıırını ve "S kıtabınıdan haberının bıle olabıleceğı demesem ne dıye yazayım'' Daha lyısının oldugunu kabul ettıkten sonra yazmamın ne anlamı nı duşunmedım Arkadaşları rahatsı/ oldular olabılır' ı,unku "koyunlarında yılan beslemışlerdı" ve "Brutus hantcrını fena kııllanınıştı " Bır başka onemlı tartışma du andıgım tartış(*) "Yaldızlı Bır Yanılsama"dan sonra Yunıanın devamı gıbı olan M Yaşın'ın Turkıye suf Alper'ın "Yeryuzune Vuran Telaş" adlı bır dışı Turkı,e şıır vb konulardakı yazdıklarıyla kıtabı henuz yayınlanmıştır Dolayısıyla "YılAslında <,ok onemlı ve tartışılması gerekcn kodızlı Bır Yanılsanıa" son dcğıl 1 kıtabıdır nulardı Ama kendı kımlıgını arayjıı bır şaınn CUMHURİYET KİTAP SAYI 29 r SAYFA 9