Catalog

TARTIŞMAEDİTÖRE MEKTUP CBT1027/16 24 Kasım 2006 Üniversitede üretkenlik sorunu Dünyada gördüğümüz örnekler bize, üniversite olmadan, bilim ve bilgi olmadan refah ve gelişmenin olmayacağını gösterir. Üretim, üretim bölgesi ve üniversite bütünleşerek gelişmişlik ve refahı yaratırlar. Üniversitelerdeki bilimsel araştırmaların, büyük sanayi kuruluşları kadar küçük ölçekli işletmeleri de geliştirdiği saptanmıştır. Prof. Dr. Haluk Vahaboğlu, KOU Tıp Fakültesi,Umuttepe Kampusu, 41380Kocaeli, vahabo@hotmail.com sıra 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 niversite "yükseköğretim ve1 ABD 254451 253184 252668 254727 252771 254606 262597 254451 91983 ren, bilimsel araştırma yapan 2 Japonya 71063 68787 71083 72471 72087 73200 75141 71063 24712 ve akademik derece veren 3 İngiltere 66428 66988 68472 70571 67889 67738 69250 66428 23741 kurum" olarak tanımlanır (Wikipe4 Almanya 64835 64954 66118 66262 66423 66904 67253 64835 23254 dia). T.C. Anayasası Yükseköğretim Tablo 1. Atıf indeksine giren dergilerde çıkan yayın sayıları açısından ülkelerin sıralaması kurumlarını MADDE 130’da "Çağdaş eğitimöğretim esaslarına dayanan bir nia President) son çeyrek yüzyıldaki ABD ekoKOCAELİ ÜNİVERSİTESİ VE düzen içinde milletin ve ülkenin ihtiyaçlarına nomisinde görülen devasa ilerlemenin %50’siBİLİM uygun insan gücü yetiştirmek amacı ile; ortaöğnin bilimsel araştırma ve geliştirme süreçlerinde Üniversiteleri araştırma üniversiteleri ve diretime dayalı çeşitli düzeylerde eğitimöğretim, üretilen buluşlara dayandığını söylemektedir. ğer üniversiteler diye iki başlık altında tanımlabilimsel araştırma, yayın ve danışmanlık yapDaha önemlisi, Amerikan üniversitelerinin ve ma eğilimi vardır. Mesela, Atkinson "University mak, ülkeye ve insanlığa hizmet etmek üzere çeüniversitelerde yürütülen temel bilimsel araştırof California", "the California Institute of Techşitli birimlerden oluşan kamu tüzelkişiliğine ve ma süreçlerinin (basic research) bu gelişmede nology", "Stanford University", ve "the Univerbilimsel özerkliğe sahip üniversiteler devlet taanahtar rol oynadığını tespit etmektedir. Bu ansity of Southern California"yı Kaliforniya bölgerafından kanunla kurulur" ifadesinde tanımlar. lamda, gelişmiş ülkeler bilime yatırım yapar desinin araştırma üniversiteleri olarak tanımlar. Evrensel ve yerel tanımlarda "bilimsel araşğil, bilime yatırım yapan ülkeler gelişir demek Bu üniversiteler Kaliforniya’da oluşan büyük tırma" Üniversiteyi ayrıcalıklı kılan temel undoğru olacaktır. ekonomik gelişimin dinamolarıdır. Benzer örsurlardandır. ÜniBilime yatırım yaparak gelişmeye, "yeni bünekler diğer sanayileşmiş ülkelerde de mevcutversite bilgiyi üreyüme teorisi" de denmektedir. tur. Son çeyrek yüzyıldaki ten ve yayan kuYani üretim, üretim bölgesi ve üniversite büABD ekonomisinde görürumdur. Çok daha BİLİMSEL ÜRETKENLİK VE tünleşerek gelişmişlik ve refahı yaratmaktadırlen devasa ilerlemenin önemlisi, ÜniversiKURUMSAL SORUMLULUK lar. Atkinson’un Kaliforniya bölgesi için yaptığı te bilim adamını %50’si bilimsel araştırma Bilim adamlarının ve dolayısı ile bilimsel bir diğer önemli saptama üniversitelerdeki biyetiştiren kurumüretimin verimliliğini artırmak bireysel olmakve geliştirme süreçlerinlimsel araştırmaların büyük sanayi kuruluşları dur. Bilim adamı tan ziyade kurumsal bir hedef olmalıdır. Stratekadar küçük ölçekli işletmeleri de geliştirdiği, de üretilen buluşlara daancak bilgi üreten jik hedeflerin belirlenmesi, finansal desteğin hatta bu alanda daha etkin olduğudur. yanıyor. Daha önemlisi, süreçlerde yetişir. sağlanması, kurumsal işbirliği düzeneklerinin Dünyada gördüğümüz örnekler bize üniversiBaşka bir deyişle bitemel bilimsel araştırma oluşturulması ve bilim ekibine proje ve yayın te olmadan, bilim ve bilgi olmadan refah ve gelim adamı yetiştirsüreçleri bu gelişmede aşamalarında profesyonel desteğin sağlanması lişmenin olmayacağını göstermektedir. mek için bilimsel gerekir. Elbette bu durum ülkemiz için de geçerlidir. anahtar rol oynuyor. Bu araştırma süreçleri Üniversitelerin bilim adamına yatırım yapKocaeli bölgesi, organize sanayi bölgeleri ve anlamda, bilime yatırım gereklidir ve dolamayı bilimsel verimliliğin önkoşulu olarak algıbüyük fabrikaları ile ülkemizin küçük ve büyük yaparak gelişmeye, "yeni yısıyla üniversiteler layıp gereğini yapmaları belirleyicidir. Üniversiölçekli üretiminin kalbidir. Ülke sathında sanahem bilgi üretmek büyüme teorisi" de dentelerin hazinesi, sahip olduğu değer, istihdam etyinin yaklaşık %70’i bu bölgede kurulmuştur. hem de bilim adamı tiği bilim adamlarıdır, bilim ordusudur. Yetişmiş mektedir. Kaliforniya örneğinde olduğu gibi bölgemizde yetiştirmek için bielemanları bulup belirli hedeflere yöneltmek ve TÜBİTAK (MAM), Gebze Yüksek Teknoloji limsel araştırmaya geleceğin bilim insanını yetiştirmek ÜniversiteEnstitüsü ve Kocaeli Üniversitesi (KOÜ) gibi ayrıcalıklı yer verirler. nin stratejik planının başarısını belirler. araştırma merkezleri ve üniversiteler kurulmuşAncak bilim insanlarının eğitimine ve biritur. Marmara Araştırma Merkezi (MAM) kenBİLGİ VE TOPLUMSAL kimine olduğu kadar geleceğine de yatırım yapdisini araştırma merkezi (enstitü) olarak tanımGELİŞMİŞLİK mak, bir anlamı ile üniversitede yaşamı ve bilarken, GYTE araştırma ve teknoloji üretimi Günümüzde bilimsel araştırma ve gelişmişlik limsel araştırmayı çekici kılmak kritik bir paraöncelikli bir ihtisas üniversitesi olarak tanımla(refah) ilişkisi çok belirgindir. Yayımlanmış mametredir. Geçmişe olduğu kadar geleceğe de yamaktadır. kale sayısı ve makalelerin aldığı atıflar gibi sayıtırım yapmak gerekir. KOÜ ise amacını "bilgi dünyasını genişleten sal ve kıyaslanabilir parametreler ülkelerin refah Üniversiteyi –o kurumu bilim adamına çekeşif, temelde araştırma; bilginin yayılması ve ve gelişmişlik düzeyleri ile bilimsel üretkenliklekici kılmak birçok yoldan sağlanır. Ancak en korunması yoluyla öğrenme; bilgi değişimi, yeni ri arasındaki ilişkiyi açığa çıkarmaktadır. önemlisi, kuşkusuz üniversitede sağlanan debilgiler edinme ve geliştirme yoluyla" insanlığa Atıf indeksine giren dergilerde yayımlanmış mokratik, özgür ortamdır. hizmet vermek olarak belirlemiştir. İlaveten "En makale sayıları açısından bakıldığında ABD, JaBilim özgür ortamlarda gelişir. Hayatın her ileri teorik ve uygulamalı metotların temelinde ponya, İngiltere ve Almanya gibi dev ekonomialanını zapturapt altına alıp, özgürlüğü proje araştırma, bilim ve yaratıcı çalışma programları lerin yayın sayılarına göre oluşturulan listenin başlıkları ile sınırlamak yanlıştır. Özgürlük bir olacak ve bu programlar her geçen yıl daha da ilk dört sırasını işgal ettikleri görülmektedir. bütündür, hayatın her alanında demokratik ve gelişecek şekilde planlanacaktır" ibareleri ile Tablo. 1 özgür olmak şeklinde tanımlanmalıdır. eğitimin de bilimsel araştırmaya dayanacağını Richard C. Atkinson (University of Califor Ü