Catalog

2 EYLÜL 2022 CUMA EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 11 CUMHURİYET 24 AYAR DOLAR AVRO STERLİN FAİZ BORSA ALTIN ALTIN 18.2090 18.1140 21.0960 14.48 3143 6716.31 1004.85 1.7 kuruş 10.1 kuruş 9 kuruş 0.10 puan 28.47 puan 55.05 lira 7.68 lira Konutlarda kullanılan elektriğin fiyatı yüzde 20, doğalgazın yüzde 20.4 artırıldı ş y ğ Bu kı zam a acak Gece yarısı zamlarını değerlendiren sanayici ve esnaf tem- İTO AĞUSTOS AYI VERİSİ silcileri “Enflasyonu körükleyecek” derken tüketici tem- silcileri şu yorumu yaptı: “Etiketler kâbus oldu.” Yıllık ‘İstanbul TÜFE’ ktidar, emekçinin payını kü- Zam geldikçe de yurttaş alış- yüzde 100’e dayandı çülten son büyüme rakamla- verişi kesiyor. Bir çözüm üre- stanbul Ticaret Odası’nın (İTO) 1995 baz- İrıyla övünürken, hemen ak- tilmezse bu kış büyük bir eko- İlı Ücretliler Geçinme İndeksi’nin Ağustos şamında elektrik ve doğalgaza nomik durgunluk bekliyor bi- 2022 yılı sonuçlarına göre, İstanbul’da pe- gelen zamlar ise yurttaşa zor bir ALİ CAN zi” derken, yaklaşık 4 bin ye- rakende fiyatlar (İstanbul TÜFE) önceki aya POLAT kış vaat ediyor. rel zincir market ve peraken- (aylık) kıyasla yüzde 2.29, Aralık 2021’e (8 Boru Hatları ile Petrol Taşı- decinin üye olduğu Türkiye Pe- aylık) kıyasla yüzde 64.9, Ağustos 2021’e ma AŞ (BOTAŞ), 1 Eylül’den geçer- rakendeciler Federasyonu Başka- (yıllık) kıyasla yüzde 99.91 arttı. Yıllık artış li olmak üzere doğalgazda konut tari- nı Ömer Düzgün, zamlar tüketici- geçen temmuzda yüzde 99.11’di. Ayrıca bu kapsamda aylık en yüksek artış yüzde 13.99 fesine ortalama yüzde 20.4, KOBİ ta- ye yansıtıldıkça yurttaşın alışveriş- ile “kültür eğitim ve eğlence”de görüldü. rifesine yüzde 47.6, sanayi tarifesine ten koptuğunu dile getirdi. Bu ne- Toptan Eşya Fiyatları İndeksi’nde ise ar- yüzde 50.8 ve elektrik amaçlı üretim denle perakendecilerin zam yap- tışlar aylıkta yüzde 6.9, sekiz aylıkta yüzde tarifesine yüzde 49.5 zam yaptığını maya çekindiğini söyleyen Düzgün, 56.72, yıllıkta yüzde 98.09 oldu. Yıllık oranı duyurdu. Enerji Piyasası Düzenleme “Üretici enflasyonu ile tüketici enf- önceki ay yüzde 87.95’ti. Kurumu (EPDK) da konut ve tarımda lasyonu arasındaki fark daha da açı- kullanılan elektrik fiyatını yüzde 20, lacak. Kârdan vazgeçtik bu kış yeter kamu ve özel hizmetler sektörü ile ki müşterimizi kaybetmeyelim” de- MERKEZ’İN YAZISI GİTTİ diğer aboneler grubu elektrik fiyatını di. Plastik Sanayicileri Federasyonu yüzde 30, sanayi abone fiyatını yüz- Başkanı Ömer Karadeniz ise sanayi- Tüketici Birliği Federasyonu Baş- yon TL, elektriğe bir kuruş zam bir Bankalara yeni ‘Türk de 50 artırdı. kanı Mehmet Bülent Deniz ise ül- yılda halktan 2.5 milyar TL toplan- ciye yapılan yüksek zamların nihaye- ke olarak kötü geçecek bir kışa giril- ması demek. Yani olan bir zamdan tinde hane halkına yansıyacağını ha- Lirası baskısı’ netleşti Durgunluk geliyor tırlatarak şöyle devam etti: “Dünyada diğini hatırlattı ve “Tüketici bir yan- fazlası, sermaye transferidir” der- erkez Bankası (TCMB) mevduatın TL Zamları yorumlayan isimlerden enerji krizi var ama dünya, sanayici- dan faturasına yansıyan zammı he- ken, Reuters’e konuşan ekonomistler Mkısmı yüzde 50’nin altında olan banka- olan ve daha önce esnafa özel bu zamların enflasyonu sini ve yurttaşını destekliyor. Biz sa- saplarken bir yandan da sanayiye ge- ların ayırdıkları ilgili yabancı para mevdu- tarife talep eden Türkiye nayi girdilerine katmerli zamlar yapı- doğrudan 0.8 dolay- len zammın haftaya market raflarına at zorunlu karşılığı üzerinden yıllık yüzde 3 Esnaf ve Sanatkârları Kon- yoruz. Bu zamlar yine tüketiciyi vu- yansıyacağını biliyor, artık etiketler lı olarak ise 2 puan ar- komisyon alınmasına karar verdi. Bankala- federasyonu Başkanı Ben- racak, enflasyonu artıracak, üretimi kabus oldu” diye konuştu. tırabileceğini söyledi. ra gönderilen TCMB yazısında, “Dönüşüm devi Palandöken, “Enflas- Prof. Dr. Veysel Ulu- hedeflerine göre komisyon uygulanması- engelleyecek bir kısır döngü içine so- yonu durdurmak için gir- Enflasyona 2 puan nın esas amacı olan mevduattaki TL payın- kuyor bizi.” Gaziantep Sanayi Odası soy da şuna dikkat çek- daki iyileşmenin desteklenmesi, liralaşma di maliyetlerine mü- Yönetim Kurulu Başkanı Adnan Ün- Genel ekonomiye etkisine iliş- ti: “Enflasyona doğ- politikası çerçevesinde TL’nin payının artı- dahale gerek. Son verdi de sanayicinin rekabet gücünü kin değerlendirme yapan isimlerden rudan etkisini kı- rılmasına dönük ilave adımlarla sürdürül- zamla, bu kış enerji Uzmanı Önder Algedik, sosyal zorlayan, üretim ve tedarikte sıkıntı- sa zamanda gö- mektedir” denildi. Öte yandan TCMB’nin her şey daha da ya sebep olan bu zamların tekrar göz- medya paylaşımında, “Gaza bir ku- receğiz. Bu kış net uluslararası rezervleri 26 Ağustos’la bi- Bendevi Palandöken zamlanacak. Ömer Karadeniz den geçirilmesini talep etti. ruş zam bir yılda halktan 600 mil- zor geçecek.” ten haftada 1.3 milyar dolar azalarak 12.6 milyar dolara düştü. Mali piyasalarda ise dolar/TL kuru sınırlı Ödenmeyen fatura yükselişlerle her gün Aralık 2021’de ulaştığı 18.4’teki tarihi zirvesine bir adım daha yak- Isparta’da ‘yatırım’ kargaşası sayısı çoğalacak laşırken Hazine bu ay için borçlanma hedef- lerini artırdı. Dün Türkiye’deki piyasalar açıl- amlara tepki gösteren CHP Genel ve ihtiyaç duyulan bilgi ve belgeleri zama- MUSTAFA ÇAKIR madan önce 18.23’e kadar çıkan dolar/TL, ZBaşkan Yardımcısı Ahmet Akın, yap- nında sunmaması” nedeniyle toplamda 3.2 18.17-18.22 arasında hareket ettikten son- nerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, geçen milyon TL ceza uygulandı. Buna karşın yine tığı yazılı açıklamayla “1 Eylül’de yapı- ra günü 18.21 seviyesinde kapadı. Eşubatta Isparta’yı 4 gün karanlığa gömen yanıtta altyapıyı güçlendirmek ve kesintisiz lan zamla birlikte Karadeniz’de rezerv elektrik kesintisinin dağıtım şirketinin “ya- enerji sağlamak için bölgeye 2013-2020 müjdesinin verilmesinden sonra konut- tırım yapmamasından kaynaklandığını” iti- arasında 4 milyar TL, 2021’de ise 825 mil- larda 11, sanayide ise 15 kez zam ya- raf ederken CHP Milletvekili Çetin Osman yon lira yatırım yapıldığı savunuldu. Ancak pılmış oldu. Bu zamlar yurttaşlara ha- Budak’ın soru önergesine Enerji Bakanı Fa- AEDAŞ’ın 2020 faaliyet raporunda 2013- yat pahalılığı olarak etki edecek. tih Dönmez adına verilen yanıtlardaki çeliş- ‘Ceza göstermelik’ 2020 arası yatırım rakamı olarak 1.7 mil- Temel bir hak olan enerjiye yapı- kiler de dikkat çekti. yar TL yer alıyor. lan zamlar nedeniyle faturalarını anıtları değerlendiren Çetin Os- Yanıtlara göre Cengiz Holding ve Kolin İn- Yanıtta ayrıca, ilgili dağıtım şirketinin en ödeyemeyen milyonlarca vatandaşı- Yman Budak, “Yandaş dağıtım şir- şaat ortaklığındaki Akdeniz Elektrik Dağıtım’a son 28 Kasım-31 Aralık 2021 arasında de- mız yıl içinde kesintiler yaşıyor. İkti- keti, yarattığı mağduriyetten mes- (AEDAŞ) “iyileştirme, yenileme, kapasite ar- netlendiği, 3 Şubat’taki kesintilerin ardından ken abonelerine 109 lira gibi komik dar faturasını ödeyemediği için icra- tırımı yatırımları ve bakım onarım faliyetleri- 17 Şubat’ta yeniden heyet gönderilerek ge- bir tazminat rakamıyla kurtuldu. Fe- lık olan 5 milyon aile için adım atıla- ni zamanında ve öngörülen nitelikle gerçek- rekli incelemelerin yapıldığı kaydedildi. Ke- laket göstermelik tazminat ve ceza- cağını duyururken yapılan son zam- leştirmeyerek bölgedeki elektrik dağıtım fa- sintilerden bir ay önce denetim yapılması- larla geçiştirilemez. Her yıl milyarlar- Devalüasyon riski var la faturasını ödeyemeyen aile sayısı liyetini kabul edilemeyecek düzeyde aksat- na karşın “yatırım eksikliğinin” nasıl görü- ca lira kâr eden şirkete kesilen ceza- daha da artacak” dedi. l ANKARA usya, “dost” ülkelerin para birimle- ların hiçbir yaptırım gücü yok” dedi. ması” ve “kayıtlarını hazır bulundurmaması lemediği ise soru işareti yarattı. l ANKARA Rrinden 70 milyar dolarlık alım yapma- yı değerlendiriyor. Bloomberg’in aktar- dığı teklif taslağına göre, Moskova, ağır- lıkla Çin para birimi yuan almayı planlıyor. Taslaktaki TL ile ilgili “büyük değer kaybı TZOB Başkanı Bayraktar, tarımdaki yüzde 2.9’luk küçülmeye dikkat çekti (devalüasyon) riski ile karşı karşıya” de- ğerlendirmesi ise dikkat çekti. ‘Girdi destekleri artırılmalı’ OPEC+ YENİ RAPOR SUNDU ürkiye Ziraat Odala- gıdaya erişmesi mümkün 2023 yılı açık tahmini Trı Birliği (TZOB) Genel değildir” vurgusunu bir kez İSO AĞUSTOS AYI PMI VERİSİ Başkanı Şemsi Bayraktar, daha tekrarlayan Bayrak- günlük 300 bin varil dün üretici ile market ara- tar, “Üreticilerimizin gelece- etrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ve sındaki fiyat farklılıkları- ği görmelerini, üretimde kal- İmalatta sorun Pbirlikte hareket eden ülkelerin oluşturdu- na ilişkin Ağustos 2022 ra- malarını sağlamak için gir- ğu “OPEC+”nın Ortak Teknik Komitesi (JTC) porunu açıklarken tarımın diler makul fiyatlardan üre- devam ediyor önümüzdeki yıl için baz senaryosunda pet- güncel durumunu da değer- ticilere ulaştırılmalı, girdi rolde günlük 300 bin varil arz açığı olacağını stanbul Sanayi Odası (İSO), Türki- lendirdi. destekleri artırılmalı, ekim- öngördü. Reuters’ın haberine göre JTC petrol İye İmalat PMI (Satın Alma Yöneticile- Bu kapsamda yılın ikinci den önce destekler açıklan- piyasasına yönelik tahminde bulunurken ba- ri Endeksi) anketinin Ağustos 2022 so- çeyreğiyle ilgili önceki gün malı ve en kısa sürede üreti- zı üye ülkelerin ham petrol üretimindeki dü- nuçlarını dün açıkladı. açıklanan gayri safi yurti- cilerimize verilmelidir” dedi. 8.2 kat şüşü hesaba kattı. JTC, petrol piyasasındaki Buna göre geçen temmuzda 46.9 çi hasıla (GSYH) rakamla- TZOB’un raporuna göre üre- arz açığının 2023’ün son çeyreğinde günlük Elmada üretici ile market olarak ölçülen manşet PMI, ağustosta 1.8 milyona çıkacağını öngördü. rına atıf yapan Bayraktar, arasındaki fiyat farkı tici ile market arasındaki fi- 47.4 oldu. Faaliyet koşulları üst üste al- Öte yandan yarından itibaren Türkiye’de, şu değerlendirmeyi yaptı: yat farkı elma 8.2 kat, marul tıncı ayda da eşik değer olan 50 puanın litrede motorin fiyatının 2.80 TL, benzinin ise “Tarım sektörü, nisan-hazi- 4.2 kat, kuru üzüm 3.4 kat, altında kalsa da son ankete göre bo- üretiminde önemli bir girdi olan 1.30 TLucuzlaması bekleniyor. ran aylarını kapsayan 2. çeyrek- limon 3.3 kat, sivri biber 3.1 kat zulma hız kesti. Sonuçları yorumlayan yem fiyatlarının pahalılığı ve süt S&P Global Market Intelligence Eko- te yüzde 2.9 küçüldü. Bu çeyrek- oldu. Üreticide 2 lira olan elma fiyatlarının düşüklüğü, süt hay- nomi Direktörü Andrew Harker, şunla- te hasat edilen tarımsal ürünler- 16 lira 39 kuruşa, 2 lira 34 kuruş vanlarının elden çıkmasına se- EVA DEĞERLEME TAHMİNİ rı söyledi: “Ağustos ayında üretimdeki de kullanılan girdilerin fiyatla- olan marul 9 lira 73 kuruşa, 14 li- bep oldu. Süt üretiminin düşmüş zayıflamanın hız kesmesine karşın Co- rındaki önemli artışlardan dolayı ra 50 kuruş olan kuru üzüm 49 li- olması da büyüme rakamlarına vid-19 salgınının başlangıcından bu ya- Site aidatı 350-1800 ekiliş alanlarındaki azalma ve ye- ra 30 kuruşa, 6 lira 50 kuruş olan olumsuz yansıdı.” na en yüksek oranda yavaşlayan yeni tersiz girdi kullanımının getirdiği limon 21 lira 45 kuruşa, 4 lira 14 siparişlerde durum biraz daha endişe lira arasına yükseldi 16 lira 39 kuruş üretim düşüşü tarımsal büyüme- kuruş olan sivri biber 12 lira 79 verici. Hem iç hem dış pazarlardaki za- de gerilemenin ana faktörü oldu. Ayrıca “Üretici maliyetleri dü- kuruşa markette satıldı. EVA Gayrimenkul Değerleme, yeni bir ra- yıflıklar nedeniyle piyasa koşullarında Diğer yandan aynı dönemde süt şürmeden tüketicilerin de ucuz l Ekonomi Servisi por yayımlayarak asgari ücrete yapılan ara belirgin zorluklar söz konusu.” zammın hemen ardından site aidatlarında da yüzde 25-80 arası zamlar meydana geldiği- Talep azaldı ‘Fasulye en az 20-22 lira olmalı’ ni duyurdu. Rapora göre yeni siparişlerde düşüş Buna göre İstanbul’da 100 metrekare- hız kazanırken, anket katılımcısı firma- lik daire başına ödenen ortalama aylık ai- asulye üreticileriyle bir araya gelen “Geçen yıl fasulyeyi 7.5-8 lira arasın- lar, talepteki yetersizlik ve fiyatlarda- dat tutarında en yüksek rakam 1800 TL, FCHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi da değişen fiyatlarla sattık. Bu yıl ise ki artışların yanı sıra küresel ekono- Ankara’da 650 TL, İzmir’de ise 700 TL. Ay- Gürer, üreticinin maliyetini bile karşıla- TMO’nun 3-4 kat artan girdi maliyetlerini mideki zayıflığa dikkat çekildi. Buna rıca İstanbul’da en yüksek aidat 1800 TL yamadığı fasulyenin, raflarda 3-4 kat fi- dikkate alarak fiyat açıklamasını ve üreti- paralel olarak yeni ihracat siparişleri ile Beşiktaş, en düşük aidat 350 TL ile yatla satıldığını belirterek “Üretici kaza- ciyi tüccarın insafına bırakmamasını bek- de yavaşlarken bazı katılımcılar Avru- Çatalca’da hesaplandı. Ankara’da ise en yük- namıyor, tüketici pahalıya ürün alıyor” liyoruz. Fiyat en az 20-22 lira bandında pa talebinde azalma olduğunu bildir- sek aidat 650 TL ile Gölbaşı, en düşük 320 dedi. Gürer’e yaşadıkları sorunları anla- olmalı. Keşke mazot, gübre, ilaç, elektrik di. Fiyat baskılarının müşteri talebi ve TL ile Etimesgut’ta. İzmir’de ise 700 lira ile tan çiftçi Bahtiyar Özşahin ise şu çağ- fiyatları bu denli artmasa da biz fasulyeyi üretim hacimleri üzerindeki etkileri de Fethi Gürer, “Kadın ve genç çiftçilerin si- Karşıyaka ilk sırada. l Ekonomi Servisi rıyı yaptı: 5 liradan satsak.” l Ekonomi Servisi sürüyor. l Ekonomi Servisi gorta primlerini devlet karşılamalı” dedi.