Catalog

23 AĞUSTOS 2022 SALI EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 11 CUMHURİYET 24 AYAR DOLAR AVRO STERLİN FAİZ BORSA ALTIN ALTIN 18.1100 18.0580 21.3840 14.89 3.062 6798.65 1022.53 1 kuruş 14.9 kuruş 16.2 kuruş 2.77 42.29 puan 68.17 lira 5.88 lira Maliyet artışlarıyla boğuşan üreticinin isteği fiyatların belirlendiği masada olmak Çiftçi üretime küsüyor Cumhur cephesinin Millet cephesini TÜİK’e göre tarımsal girdi fiyatları yıllık yüzde 134 arttı. Çiftçi mutsuz. Son olarak kuru üzümde açıklanan 27 lira 36 lira bölme düşü, için üretici “Seneye istesek de üretemeyiz” diyor. Çiftçinin beklediği en düşük fiyat oyunları rtan maliyetler ve kuraklık- lar. TMO da fiyat açıklayıp gidiyor. üçlendirilmiş parlamenter sistem la mücadele eden çiftçi, tarım- Ne kadar alım yapacağını bile bilmi- 27 lira için bir araya gelen altı partinin, li- Ada merakla beklediği alım fi- yoruz. Şirketlere mecburuz.” Erdoğan’ın Gderler turu tamamlandı. Ayları de- yatlarıyla hüsrana uğruyor. Fındık fi- TMO’nun alım yapacağı bütün açıkladığı fiyat ğil yılları bulan süreçler üzerinden, Cum- yatlarının ardından ge- ürünler için Asgari Ücret Tespit Ko- hur cephesinin ortaya attığı tezlerin ina- çen günlerde kuru üzüm misyonu benzeri bir komisyon ku- dına, “13. cumhurbaşkanı Millet’ten, or- alım fiyatları da Cumhur- rulması ve fiyatların demokratik tak aday için uzlaştık” açıklaması gel- di. Ancak hemen ardından yapılan ilk başkanı Recep Tayyip Er- çerçevede verilmesi gerektiğini söy- değerlendirmelerden başlamak üzere, doğan tarafından “Güçlü leyen Erdem, şöyle devam etti: ALİ CAN Cumhur cephesinin yandaşlarından ge- devlet, güçlü çiftçi” slo- “Birleşmiş Milletler’de onayla- POLAT len görüşlerin açıklamalarında, Cumhur ganıyla açıklandı. Geçen nan köylü hakları ile ilgili iç hukuk İttifakı’nın karşısına birden fazla adayla yıl 13 TL olan taban fiyat 27 lira ola- düzenlenmeli. Buna göre çiftçi fiyat çıkılacağı yolunda, birbirinden farklı se- rak açıklanırken dolar bazında ise fi- belirlemede taraf olabiliyor. Çift- naryolu tezler ortalığa saçıldı. yatlar 1.62 dolardan 1.49 dolara geri- çinin taraf olmadığı fiyatlarla üre- İşin gerçeğini ararsak Millet İttifakı’nın oluştuğunun ortaya çıkmasından bu ya- ledi. 36 TL fiyat bekleyen üretici, bu tim bitiyor, şirketler ve aracılar pa- na, gerekçelendirilerek, seçim kararı çık- fiyatlarla maliyetleri karşılamanın ra kazanıyor. Bu nedenle fiyatlar, 325 bin madan kesin aday belirlenmeyeceği tez- mümkün olmadığını açıkladı. çiftçi örgütlerinin de katıldığı bir Borsalarda tescili lerinde direnilerek bir değişiklik yapılma- komisyon tarafından belirlenme- yapılan kuru dığı halde, başta Saray Cumhur cephe- Özellere mahkûmuz li. Yalnızca kuru üzüm değil bütün üzüm sayısı sinden gelen aday açıklaması zorlama- Tarım ve Orman Bakanlığı rakam- ürünlerde olmalı.” ların öfkeli tırmanışı dikkat çekici. Millet larına göre 2021’de 271 bin ton, Ege Kuru üzüm üreticisi Ali Alfatlı ise cephesi başından ortaya koyduğu kararı, 271 bin gerekçelerinde direttikçe, öfkenin büy- Bölgesi’ndeki borsaların rakamları- 2 doların altında açıklanan bir raka- 2021 yılı mesinin yansıması eleştirilerin, ortalığa na göre ise 325 bin ton üretilen ku- mın yok hükmünde olduğunu belir- resmi rekolte saçılan tezlerin renkleri çoğalıveriyor. Sa- ru üzümde, verilen fiyatın da aslın- terek, “TMO en fazla 50 bin ton alı- ray cephesinin en hızlı savunucuları da- da piyasa için geçerli olmadığı be- yor, ne parası var ne de deposu. Kal- hi ortaya çıkmış Cumhur cephesi zaafla- lirtilerek oluşan fiyatın 22 lira (1.21 dı ki aldığı ürünü de ihracatçıya satı- rının ağırlığını yadsımayı göze almayı po- dolar) civarında olduğu açıklandı. yor, yine üreticideki fiyatı kırıyor. Şu Tarımda girdi fiyatları uçuyor litik, inandırıcı olarak görmediklerinin ka- Erdoğan’ın açıklamasından önce anda büyük alıcıların hepsi 22 lira- nıtı söylemlerle söze giriyorlar. Oy kaybının, gerekçelerinin varlığı- kuru üzümde taban fiyatın 39.5 li- arımda birçok üründe çiftçi üre- de 134.96 ve on iki aylık ortala- dan fiyat veriyor, nasıl olsa TMO’ya nı yadsımadan, Millet cephesinin tezle- Ttim yapamaz hale gelirken tarım- malara göre yüzde 70.89 arttı. Ta- ra olması gerektiğini savunan Çiftçi- satamayacağımızı biliyorlar” dedi. ri üzerinden, demokrasi adına, dünyada Sen Başkanı Ali Bülent Erdem, bu fi- sal girdi ürünlerindeki artışlar son rımda kullanılan mal ve hizmet bir örneği görülmeyen, partili başkanlık Bağlar sökülecek sürat devam ediyor. Türkiye İstatis- endeksi yıllık yüzde 145.32 artar- yat ile iyi üretim yapan çifçtinin an- rejimi modelinin diktatörlük gücü, etkisi- cak maliyeti karşılayıp yeni üre- Yetersiz desteklerin yanına dü- tik Kurumu (TÜİK) tarafından açık- ken tarımsal yatırıma katkı sağ- ni yoka saymaya, savunmaya kalkışmı- lanan Tarımsal Girdi Fiyat Endeksi layan mal ve hizmet endeksi ise tim için borçlanacağını, rekoltesi şük alım fiyatları da eklenince üre- yorlar. Başkanlık rejiminin vazgeçileme- düşük olan çiftçinin ise maliyeti de ticiye adeta “üretim yapma” denil- (Tarım-GFE) yıllık yüzde 134, aylık yüzde 72.30 arttı. yecek bir olgu gibi onanması tablosunu çizivermekle yetiniyorlar. Arkasından ba- ise yüzde 7.92 arttı. Bir önceki yıllık Endekste en yüksek artış yüz- karşılayamayıp bağcılığı bırakaca- diğini belirten Alfatlı, “Sezon için- şından beri aynı tezlerle, direnilerek sa- ğını söyledi. Erdem şöyle konuştu: de fiyatlar dengeye kavuşmazsa artış yüzde 123.72 olmuştu. de 233 ile gübre ve toprak gelişti- vunulmuş demokrasi, insan hakları çer- Tarım-GFE, bir önceki yılın riciler grubunda olurken en düşük “Eskiden Tarım Satış Kooperatifleri birçok kişi bağını sökecek. Çünkü çevesinde, hâlâ yürürlükte olan anaya- Üzüm Birliği (TARİŞ) vardı, her şe- istese de gübre, elektrik gibi mali- aralık ayına göre yüzde 81.07, bir artış ise yüzde 31.88 ile veteriner samızın ilkelerinin savunulmasının sayı- önceki yılın aynı ayına göre yüz- harcamalarında oldu. yi düzenliyordu. Devre dışı bıraktı- yetleri karşılayamaz.” sız gerçeğini yoka sayarak başkanlık reji- minden geri dönüş söz konusu olamaya- cakmış gibi bir oldu bittiyi, algısını seç- mene dayatma yolunu seçiyorlar. Türkiye’nin dış borç ve cari açık için döviz ihtiyacı arttı HHH Gerisi birbirinden renkli, inandırıcı gi- bi görülen senaryolar, söylemlerle, çok çaresiz, vurgunlar, soygunlar karşısında, yaşamları kaymış, durmadan kaybeden, 240 milyar dolar aranıyor dibe vurulmasında fren tutulamayan tab- loda, seçmenin çaresizliği, dayanacak ARTIŞ REKORU ENERJİDE gücü kalmamasının gerçekliğinden yola nı dönemdeki kısa vadeli dış borçları ise MUSTAFA ÇAKIR çıkılarak demogojik senaryolarını yazı- 13.2 milyar dolar artarak 134.8 milyar veriyorlar. Siyasi erkin seçimlerle değiş- İhracatçının ÜFE’si üşen kredi notu ve artan risk primi dolara yükseldi. mesi sonrası acil gelebilecek çözümle- Dnedeniyle dünya finans piyasasın- rin hiçbiri gerçekleşemeyecekmiş, san- n Kamu bankalarının kısa vadeli dış yıllık yüzde 111.3 da giderek zorlanan Türkiye’nin kısa ki günlük yaşam sorunlarına yanıtlar borçları 2.6 milyar dolar artarak 24.8 ürkiye İstatistik Kurumu, Yurt Dı- gündeme gelmeyecekmiş gibi bir ta- vadeli dış borçları artıyor. Bir yıllık dö- milyar dolara, Merkez Bankası’nın Tşı Üretici Fiyat Endeksi’ni (YD-ÜFE) boyu çiziveriyorlar. Demokratik dönüşü nemde ödenecek borç tutarı 182.5 mil- (MB) borcu 3.4 milyar dolar artarak açıkladı. Buna göre, yıllık artış yüzde sağlayacak anayasal değişikliklerin yıl- yar dolar. Hükümetin 60 milyar dola- 29.4 milyar dolara, özel sektörün dış 111.34 olurken aylık artış yüzde 0.66 lar alacağı gerçeğini bir umacı olgu gibi ra çıkması beklenen cari açık da dahil borcu ise 7.3 milyar dolar artarak 80.5 oldu. Sanayinin iki sektörünün yıllık pazarlamayı seçiyorlar. Özel sektör edildiğinde 240 milyar dolarlık finans- değişimleri, madencilik ve taşocak- milyar dolara çıktı. Seçmeni seçimleri Millet cephesi itti- man bulması gerekiyor. çılığında yüzde 110.75, imalatta yüz- fakının kazanması haliyle tehdit etme- borçta lider 1 yılda 182.5 milyar dolar de 111.34 artış yaşandı. Ana sanayi Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) ye kalkışıyorlar. Ülkemizde yaşanmış en n Özel sektörün dış borç stoku bu gruplarının yıllık değişimleri, ara ma- uzun süreçli, aynı zamanda sonuçları ile TBMM Grubu’nun ekonomi raporun- n Türkiye’nin gelecek 12 aylık dö- yılın ilk yarısında geçen yılın sonuna lında yüzde 124.56, dayanıklı tüketim halkın yoksullaşma, yoksunlaşmasında nemde ödemesini yapmak zorunda ol- da, Türkiye’nin dış borç sarmalına göre önemli bir değişiklik göster- en ürkütücü dibe vurma hallerini yaşat- malında yüzde 94.23, dayanıksız tü- dikkat çekildi. Raporda, şu değerlen- duğu 182.5 milyar dolarlık borcun 35 medi. Uzun vadeli dış borçları azal- mış, iktidarları erkindeki soygun, vurgun ketim malında yüzde 95.60, enerjide dı, kısa vadeli dış borçları ise arttı. milyar dolarını kamu bankaları da da- dirmelere yer verildi: düzeninin sonuçları ortalıklara saçılma- yüzde 271.73, sermaye malında yüzde n Haziran 2022 itibarıyla 234.3 mil- n Uluslararası piyasalardan yeterin- hil kamu kesimi, 29.4 milyar doları- mış havalarına giriveriyorlar. Ülkeyi ya- 96.62 artış olarak gerçekleşti. yar dolar olan dış borcun 153.7 mil- nı Merkez Bankası (MB), 118.1 ce uzun vadeli dış borçlanma- şanmışların örnekleri içinde en ağır di- Sektörel bazda bakıldığında kok yar doları uzun, 80.6 milyar doları ya gidemeyen ve düşen kre- milyar dolarını ise özel ban- be çekmiş gerçeklerimiz sırıtırken tıpkısı- ve rafine petrol ürünleri sektörü yıllık ise kısa vadeli borçlardan oluşuyor. nın aynısı vurgun, yağma düzeninin yara- kalar dahil özel sektör kar- yüzde 271.73 ile en yüksek artışı gös- di notu ve artan risk primi n Özel sektörün uzun vadeli dış borç- tıcısı, gerçeğinde yasadışı erklerin, karar- ları geçen yılın sonuna göre 7.8 mil- terirken aylık olarak - 9.89 ile en dü- (CDS) yüzünden dış borç- şılayacak. namelerle yönetimlerin devamına boyun yar dolar azalarak 153.7 milyar do- şük artışı gösterdi. Yıllık olarak en dü- n MB’nin borçları, swap lanması oldukça pahalı ha- eğebilecek bir seçmen kitlesi kalabilece- lara geriledi. Bu borcun 58.9 milyar şük artış yüzde 71.92 ile giyim eşya- le gelen Türkiye’nin vade- borçlarından ve mevdu- ğinin tezi ile yola çıkmaya kalkışıyorlar. doları finans sektörüne, 94.8 milyar sı sektöründe olurken aylık olarak en atlardan kaynaklanıyor. si bir yıldan az kısa vadeli En acısı, inadırıcı gerekçelerinin gide- doları ise reel sektöre ait. yüksek artış yüzde 4.35 ile basım ve dış borçları arttı. Borcu çe- Net döviz rezervi ekside olan n Özel sektörün kısa vadeli dış rek patlatılmış cehalet, tarikatlar boyun- kayıt hizmetleri sektöründe oldu. MB’nin diğer ülkelere olan bu borcu ise 7.3 milyar dolar artarak virmek giderek daha maliyet- duruğunda, kurulu vurgun yağma düze- 80.6 milyar dolar oldu. 2021 so- ninden kurtarılamayacak seçmen kitlesi- li hale geldi. swap ve mevduat borçlarının vadesini nunda yüzde 31 olan kısa vadeli nin gösterilmesi, bardağın çoktan taştığı- uzatmaktan başka çaresi bulunmuyor. n 26.2 milyar dolarlık uzun vadeli dış borcun özel sektörün dış borçları nın yoka sayılması değil mi? borç anapara ve 6.1 milyar dolarlık faiz Bu çaresizlik de Türkiye’yi diğer ülke- içerisindeki payı haziranda yüzde lere siyasi ve ekonomik tavizler ver- ödemesine karşın 24.3 milyar dolar uzun 33’e yükseldi. vadeli dış borç bulabilen Türkiye’nin ay- meye itiyor. l ANKARA KISA... KISA: TÜRKİYE l Mağaza İTHALAT İKİYE KATLANDI Market-Sen Moody’s ve Prof. Dr. Daron Acemoğlu’ndan Türkiye’ye uyarı üyesi ŞOK mar- Türkiye’ye petrolde ket işçileri, ya- pılan yüzde ‘Ruble’ piyangosu Bütçeye baskılar artacak 35’lik zammı ürkiye’nin, Rusya’dan petrol itha- kabul etmeyip en düşük ücretin 7 bin 500 KP iktidarının son dönemde uyguladı- cut ekonomik modelin devam etmesinin Tlatını bu yıl günlük 98 bin varilden lira olması taleplerini dile getirererek sos- ‘AVM düzenlemesi Ağı akıldışı ekonomi politikalarıyla ilgili krizi derinleştireceğini, faizlerin artırılma- 200 binin üzerine çıkardığı belirtildi. yal medyada seslerini duyurdu uyarılar artarak sürüyor. sının zorunlu olduğunu vurguladı. Reuters’da yer alan haberde Refiniv anayasaya aykırı’ l Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın açık- Kısa süre önce kredi notunu düşüren verilerine göre Türkiye’nin Kuzey Deni- lamasına göre merkezi yönetim brüt borç VM’lerle ilgili ortak gider düzenle- Moody’s, bu kararıyla ilgili soruları yanıt- KKM adaletsizlik zi, Irak ve Batı Afrika’dan aldığı petrol stoku, temmuz sonu itibarıyla 3 trilyon Amesine tepkiler sürüyor. Kiracılar, larken Türkiye’nin yüksek enerji ithalat Sozcu.com.tr’deki habere göre ekono- miktarı ise azaldı. 620.7 milyar lira oldu. memnuniyetini dile getirirken Alışve- faturası nedeniyle dış konumu üzerinde mide acil ve kısa süreli sigorta benzeri ar- Öte yandan Bloomberg’in “Türkiye- l Tüpraş, İzmit rafinerisindeki üretim üni- riş Merkezleri ve Yatırımcıları Derne- yüksek baskılarla karşı karşıya olduğunu, gümanların kullanılabileceğini vurgulayan Rusya gaz anlaşması neden ikisi için telerinden birini arıza diğerini de bakım ği, düzenlemenin anayasaya aykırı ol- Türk yetkililerin para birimini is- Acemoğlu, buna karşın kur korumalı mev- de iyi?” başlıklı analizinde ise olası bir nedeniyle dört hafta durduracak. duğunu dile getirdi. Dernekten yapılan tikrara kavuşturmak ve dö- duat (KKM) sisteminin uzun süre devam anlaşmanın Gazprombank’ın Türkiye’ye l Turizm Bakanlığı verilerine göre, açıklamada sektöre yönelik yapılan dü- viz tamponlarını eski haline ettirilmesinin ciddi sıkıntılar doğuracağı- ruble cinsi borç vermesi ve bu ruble ile Türkiye’ye gelen yabancı ziyaretçi sayısı zenlemelerin serbest piyasa ve reka- getirmek için giderek alışıl- na, devlet bütçesine ilave yük getirece- Gazprom’a ödeme yapılması şeklinde temmuz ayında bir önceki yıla göre yüzde bet koşullarına aykırı olduğu vurgula- mışın dışında önlemlere baş- ğine ve büyük gelir adaletsizliğine sebep gerçekleşebileceği belirtildi. Yine ana- 52.8 artışla 6.67 milyon kişi oldu. Bu sayı nırken şu ifadelere yer verildi: vurduklarını belirtti. Kurulu- olacağına dikkati çekti. Öte yandan Mer- lize göre Türkiye bu sayede dolar gibi ocak-temmuz döneminde ise yüzde 128.3 “Üyelerimizin tek isteği adaletli bir şa göre yüksek enflasyon kez Bankası’nın son kredi düzen- rezerv para birimlerine dönük talebini, artışla 23.03 milyon oldu. düzenin sağlanması ve düzenleme- bütçe üzerindeki bas- lemesinin ardından Türkiye’nin Rusya’nın da varlıklarının dondurulma- l TÜİK’in dün açıkladığı Yurtdışı Üretici Fi- lerin geri alınmasıdır. Düzenleme- kıyı artıracak. risk primi yeni haftanın ilk gü- sı riskini azaltabileceği belirtildi. Ancak yat Endeksi’ne (YD-ÜFE) göre, geçen tem- ler uygulanırsa tahmin edilemeyecek Prof. Dr. Daron nünde 800 baz puanın üzerini kurumların ikincil yaptırımlarla karşı kar- muz ayında yıllık artış yüzde 111.34, aylık boyutta telafisi güç ve imkânsız za- Acemoğlu ise mev- Daron Acemoğlu test etti. l Ekonomi Servisi artış yüzde 0.66 oldu şıya kalma olasılığına da işaret edildi. rarlar ortaya çıkacaktır.”