Catalog

19 AĞUSTOS 2022 CUMA EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 11 Merkez Bankası yüzde 14’lük politika faizini sekiz ay sonra yüzde 13’e düşürdü y Akıldışı eni faiz adımı Cehaleti ‘normal’ Merkez Bankası Para Politikası Kurulu’nun yeni kararıyla karşılamaktan ilgili açıklamasında yüksek enflasyonla mücadele yerine vazgeçtiğimizde... ekonomik büyümeye yönelik tercih daha da netleşti. erkez Bankası Başkanı Şa- ivmenin ve istihdamdaki artış trendi- ş, eğitime gelince para yok... Hiçbir zaman olmadı. Bu kafa ile hiç olma- hap Kavcıoğlu başkanlığında, nin sürdürülmesi açısından finansal İyacak... Cumhuriyet’in dünkü habe- Müyeler Taha Çakmak, Mustafa koşulların destekleyici olması önem ri: “Milli Eğitim Bakanlığı yıl sonuna ka- Duman, Elif Haykır Hobikoğlu, Emrah arz etmektedir. Bu çerçevede kurul, dar 3 bin anaokulu, 40 bin anasınıfı ya- Şener ve Yusuf Tuna ile toplanan Pa- politika faizinin 100 baz puan düşü- pıp eskileri de onaracaktı. Ama çıktı- ra Politikası Kurulu (PPK), kararları- rülmesine karar vermiş, mevcut görü- ğı ihalelerden eli boş döndü. 28 ihale nı dün açıklayarak politika faizi olan nüm altında güncellenen politika fa- açıldı, sadece 2’si sonuçlandı. 26 ihale bir hafta vadeli repo ihale faiz oranı- iz düzeyinin yeterli olduğunu değer- iptal edildi.” Gerekçe, ayrılan bütçenin nın yüzde 14’den yüzde 13’e indirildi- lendirmiştir. Fiyat istikrarının sürdü- 3 milyar TL olması ve gelen teklifle- rin ayrılan ödeneğin üzerinde olması... ğini duyurdu. Böylece bu faiz sekiz ay rülebilir bir şekilde kurumsallaşması Oysa biliyoruz ki otoyol, köprü, viya- sonra bir kez daha indirilmiş oldu. amacıyla TCMB’nin tüm politika araç- dük, tünel gibi projelerde, yani betona Kararlarına ilişkin bir de değerlen- larında kalıcı ve güçlendirilmiş lira- dökülen paralarda kaynak sonsuz.. dirme notu yayımlayan PPK, faiz in- laşmayı teşvik eden geniş kapsamlı Ayrılan ödeneklerin 3 misli kadar dirimini şöyle gerekçelendirdi: bir politika çerçevesi gözden geçirme harcama yapıldığı, buna rağmen pro- süreci devam etmektedir. Değerlen- jelerin yarım kaldığı ve bitmesi için ye- Yine ‘para aktarma’ dirme süreçleri tamamlanan kredi, te- niden ihaleler açıldığı Sayıştay rapor- “Üçüncü çeyreğe ilişkin öncü gös- minat ve likidite politika adımları pa- larında mevcut. Çoğu yandaş şirket- tergeler iktisadi faaliyette bir miktar ra politikası aktarım mekanizmasının lere.. ivme kaybına işaret etmektedir. Küre- etkinliğinin güçlendirilmesi için kul- Oysa okulöncesi dönem, çocukla- Baskın seçime hazırlık sel büyümeye yönelik belirsizliklerin rın zihinsel ve ruhsal gelişimindeki en lanılmaya devam edilecektir.” önemli evre. Okulöncesi eğitimi alma- ve jeopolitik risklerin arttığı bir dö- Ayrıca yükselen enflasyonla ilgili Merkez Bankası Başkanı Durmuş Yılmaz ALI CAN POLAT yan bir çocuk, zaten eğitimde giderek nemde sanayi üretiminde yakalanan bildik tekrarını “jeopolitik gelişmele- ise “Halkın yoksullaşmasını ve enflasyo- artan fırsat eşitsizliği çemberinin içine rin yol açtığı enerji maliyeti artışları- erkez Bankası’nın (MB) kararını de- nu umursamadıklarını her fırsatta söy- kadar 4-5 yaşında iken girer. Ama ki- nın gecikmeli ve dolaylı etkileri, eko- Mğerlendiren ekonomistler, bilimsel lüyorlar zaten. Bugün de buna uygun bir min umurunda. Kreşler kadınların eko- temellerden ve MB’nin varoluş amaçla- nomik temellerden uzak fiyatlama karar aldılar. Bu karar ile enflasyonla mü- DOLAR/TL KURUNDA nomiye katılması için yaşamsal. Ama rından uzak bu kararların seçime yönelik cadele gittikçe zorlaşacak ve enflasyon oluşumlarının etkileri, küresel ener- kimin umurunda... Tıpkı üniversitele- propaganda malzemesi olduğunu savun- daha da katılaşacak. Düşük faiz ve kredi 18.162 TEST EDILDI ji, gıda ve tarımsal emtia fiyatlarında- rin ortaokul düzeyine indirgenmesinin du. MB’nin karar metninde vurgu yaptı- ile seçim öncesi yurttaşa para dağıtıp ev, ki artışların oluşturduğu güçlü nega- kimsenin umurunda olmaması gibi.. ğı büyüme yavaşlamasının seçim öncesi araba aldırtmaya çalışacaklar ama hem CMB’nin faiz oranını dün 100 baz tif arz şokları etkili olmaya devam et- Cehaletin bu kadar fazla olduğu ve bol kredili bir döneme girilme mesajı ta- bu ürünlerin fiyatı artacak hem de banka- Tpuan düşürerek yüzde 13’e indir- bunun “normal” karşılandığı bir dö- mektedir” şeklinde yapan PPK, dün- şıdığını söyleyen Prof. Dr. Şenol Babuş- lar bu düşük faize uyamayacak piyasada mesinden sonra mali piyasalara ha- nem hiç olmamıştı. Böyle olduğu için yadaki durumu da şöyle özetledi: çu, “Ya bilinçsizce hareket edildi ve ge- karşılığı yok bu faiz oranının” dedi. reketli bir gün geçirdi. ülke olarak yerlerde sürünüyor ve bu- len talimatla faiz indirildi ki bu büyük ih- Piyasaları şaşırtan kararın ardından rada cehalete verilen primin rolü asla Riskler yükseliyor ‘300 olmalıydı!’ timal. Ya da üzerinde düşünülüp verilen dolar/TL, 20 Aralık’tan bu yana en sorgulanmıyor. “Jeopolitik risklerin dünya genelinde bir karardı ki bu da ‘Enflasyonu önem- Karara birçok uzman sosyal medya he- yüksek seviyeye çıktı. Karar öncesi Herkese Bilim Teknoloji dergisinin iktisadi faaliyet üzerindeki zayıflatıcı semiyorum, büyümeye önem veriyorum’ saplarından tepki gösterirken Prof. Dr. 17.97 seviyesinde işlem gören dolar/ bu haftaki kapak konusu Müslüman demektir. Bu büyüme vurgusu da bir er- Özgür Demirtaş, “Delilik: Aynı şeyi ya- etkisi artarak sürmektedir. Önümüz- TL, karar sonrası 18,14, anlık işlem- ülkelerin bilim ve teknolojideki yeri. ken seçim habercisi olabilir” dedi. Enf- pıp farklı sonuç beklemektir” paylaşımı- deki döneme ilişkin küresel büyüme lerde ise 18.1620’ya kadar yükseldi. Sonuç net ve açık: Dışa bağımlı ve tü- lasyon son dokuz aydır her ay yeni rekor- nı yaptı. Eski Merkez Bankası Başekono- 20 Aralık 2021’de kur koruma- tahminleri aşağı yönlü güncellenmeye ketici... lar kırdığını hatırlatan Babuşçu, “Yüksek misti Hakan Kara, “Her ay bundan da kö- lı mevduat sisteminin açıklanmasın- devam etmekte ve resesyonun kaçınıl- enflasyonu büyümeyle telafi edecekleri- tüsü olamaz diyorum, ama her ay bir şe- dan önce 18.10’larda olan dolar/TL, Bitmeyen ortaçağ maz bir risk faktörü olduğu değerlen- ni sanıyorlar. Kurdaki artışa karşı da ar- kilde daha da kötüsünü başarıyorlar” anlık işlemlerde ise 18.40’a kadar dirmeleri yaygınlaşmaktadır. Yüksek Dünyada 57 Müslüman ülke var. tık alışkanlık haline getirip her ay yenisi- derken Prof. Dr. Mahfi Eğilmez ise, “Mer- çıkmıştı. Türkiye’nin risk primi de ka- Toplam nüfus 2 milyara yakın. Ya- küresel enflasyonun, enflasyon bek- ni çıkardıkları palyatif çözümlerden birisi kez Bankamızı kutluyorum. Dosta düş- rarın ardından hızlı yükseldi. 5 yıllık ni dünya nüfusunun dörtte birine ya- lentileri ve uluslararası finansal piya- daha gelebilir” diye konuştu. mana para politikasının nasıl yönetilece- kredi temerrüt takası kararın etkisiy- kın. Ama tek biri dahi gelişmiş ülke- salar üzerindeki etkileri yakından iz- Artık MB’nin karar metninin okunmaya ğini gösteriyor. Yalnız 100 puan az oldu, le 777 baz puan seviyesini gördü. ler liginde yer almıyor. Sadece Türki- lenmektedir.” l Ekonomi Servisi değer bir yanı kalmadığını söyleyen eski 300 olmalıydı!” paylaşımını yaptı. ye, İran, Suudi Arabistan ve Malez- ya ve Endonezya “gelişmekte olan bü- yük ekonomiler kategorisinde”. Bay- ram Ali Eşiyok, durumu son dere- İYİ PARTİ EKONOMİ POLİTİKALARI BAŞKANI PROF. DR. BİLGE YILMAZ: ce iyi özetliyor: Bilim üretemiyor; bi- lim üretemedikleri için yüksek teknolo- ji ihracatındaki payları da son derece düşük. Oysa Müslüman ülkeler 10 ve Bu işin sonu IMF’de biter 13. yüzyıllar arasında bilim ve tekno- lojide altın çağı yaşamış, özellikle tıp, müş makul politikalara döneceğiz. nunsuz hak edinimi varsa bununla JALE ÖZGENTÜRK tarım, matematik, kimya ve astrono- Kimsenin tuhaf teorileriyle hareket mücadele görevdir. mi dallarında önemli gelişmeler sağla- GÜBRETAŞ DURDURULURKEN ltılı masanın en önemli partile- etmeyeceğiz. Yılmaz, sunumun ardından bir mıştı. Bu yüzyıllar arasında Çin ile İs- Arinden İyi Parti, “Ekonominin lam dünyası arasında bilimsel liderliği 4 Enflasyonda üçer aylık hedef- grup gazeteci ile bir toplantı yap- Tosyalı’nın gübre Kurtuluş Planı” adını verdiği Ekono- ele geçirmede büyük bir rekabet var- ler belirleyeceğiz. Merkez Bankası ve tı. Soruları yanıtlayan Yılmaz, veri- dı. 13. yüzyıldan sonra altın çağ son mik İstikrar ve Kapsayıcı Büyüme tüm kurumlar üstlerine vazife olma- ye dayalı bir ekonomi politikasına ge- fabrikasına kıyak buldu ve İslam dünyası hâlâ bitme- için Eylem Planı’nı açıkladı. yan işlere girmeyecek. çileceğini açıkladı. Hükümetin orga- yen bir ortaçağ karanlığına sürüklen- iftçi artan fiyatlar nedeniyle top- Eski Merkez Bankası başkanları 4 Merkez Bankası’nın rezervlerinin nize bir suç örgütü gibi çalıştığını ve di. Eşiyok, çöküşteki dönüm noktası- Çrağa gübre atamadığını ve re- Durmuş Yılmaz, Bülent Gültekin, Kal- ekside olması utanç verici bir durum. Türkiye’nin kötü yönetim nedeniyle nı “düşünce özgürlüğünün sona erme- kolte kaybı yaşadığını söylerken hü- kınma politikalarından sorumlu Ümit 4 Enflasyon tüm dünyada yüksel- kriz yaşadığını belirten Yılmaz, “Tür- si” olarak özetliyor. Şunu da ilave edi- kümet geçtiğimiz günlerde Tarım Özlale ve ekonomi kurmaylarının ka- di demek doğru değil, yüksek enflasyo- kiye IMF olmadan bu krizi aşar mı?” yor “Kurtuluş Savaşı, İslam dünyasın- Kredi Kooperatifi’nin iştiraki olan tıldığı toplantıda İyi Parti Genel Baş- nun sebebi kötü para politikası. sorusunu şöyle yanıtladı: da ilk kez Türkiye’de bilimsel düşün- Gübretaş’ın üretimini durdurmuştu. kan Meral Akşener de bulundu. “IMF gibi kurumların iki görevi var. ceyi temel bir kurtuluş ve kuruluş öğe- Bunun yanı sıra Cengiz Holding’e ait Yılmaz, sunumunda ilk aşama ola- Çivi bile çakılmıyor si olarak Türkiye Cumhuriyeti’nin temel Kredibilite ve ucuz kaynak. Türkiye Eti Gübre’den 250 bin ton gübre satın rak “acil istikrar ve kapsayısı büyüme” ilkesi yapmıştı. Dine dayalı eğitim sis- 4 Merkez Bankası’nın sermaye yapısı alınmasının ardından dün de iktida- kredi arıyor. En ucuz kaynak IMF’de. temi yerine, bilimsel düşünceye ve ak- konusunda atılacak adımları anlattı. ra yakınlığı ile bilinen Fuat Tosyalı’nın ve Hazine’ye kâr transferi gözden geçiri- Tayyip Bey seçimi kazansa IMF’den la dayalı yepyeni bir eğitim sistemine gübre fabrikasına özel muafiyetler ge- “Türkiye’yi hep birlikte yeniden ayağa lecek, geriye dönük araştırma yapılacak başka gideceği yolu yok” dedi. geçmişti”. Bunun kıymetini bilip ileri- tirildi. Resmi Gazete’nin bugünkü sa- kaldıracağız. Türkiye ekonomisi için ha- 4 Bankacılıkta varlık kalitesi gözden Yılmaz ekonomi politikaların bede- ye taşınsa bugün Türkiye alır başını gi- yısında yayımlanan Cumhurbaşka- zırladığımız yol haritası herkesin haya- geçirme programı başlatacağız. lini ise vatandaşa ödetmeyeceklerini derdi. Olmadı. nı kararına göre Tosyalı’nın şirketinin tına dokunacak, her bir vatandaşımızın 4 Borç artıyor ama çivi çakılmıyor. belirterek “Vatandaşın fedakârlıkta Şimdi tam mirasyedi konumunda- Zonguldak’ta inşa edeceği gübre üre- yaşam koşullarını iyileştirecek” diyen 4 Varlık Fonu lağvedilecek. Dev- gideceği yer yok. Yük sırtında. Zaten yız. Tabii çok iyi eğitim alanlar var, ta- tim tesisi projesine gümrük vergisi Yılmaz, Plandan bazı başlıklar şöyle: let yükümlülüklerine sadık kalır ama ıstırap çekiyor. Bizim politikalarımız- bii çok iyi üretim yapanlar, yüksek muafiyeti, KDV istisnası ve iadesi, çe- 4 İlk iş olarak dünyada kabul gör- kamu özel işbirliği projelerinde ka- la hızlı refah artacak” dedi. teknoloji ihraç eden, bilim üretenler şitli oranlarda vergi indirimi, tutar sını- var. Ama sayı az. Var olanların da ço- rı olmaksızın 10 yıl süreli sigorta primi ğu geleceklerini yurtdışında arıyor. Bir işveren hissesi desteği ile azami beş FAIZ INDIRIMININ toplumun kalkınmasının dinamosu “ni- yıl süreli ve 75 milyon liraya kadar ni- telikli işgücü”dür. İlla üniversite mezu- telikli personel desteği sağlanacak. HIÇBIR ANLAMI YOK nu olması gerekmez. Bu ülkenin nite- likli ara elemana, nitelikli teknisyene, oplantı sırasında açıklanan faiz indir- nitelikli eğitimciye ihtiyacı var. Dijital Tme kararını ise Yılmaz, “Yüzde 14 ya çağın tam göbeğindeyiz. İsteyenin is- da 13. enflasyon karşısında -66 ya da tediği bilgiye, kaynağa en hızlı şekilde l Ankara Ticaret Odası (ATO) Baş- -67 puan getiri. Bilimden uzak izah edile- kanı Gürsel Baran beraberindeki he- ulaşma imkânının olduğu bu dönemde meyecek bu kararın hiçbir anlamı yok.” “bilgiyi reddetmek”... Şaka gibi... Yok- yetle birlikte dün Hazine ve Mali- En büyük sorunun “derin yoksulluk” ol- ye Bakanı Nureddin Nebati’yi ziyaret sa değil mi? Cehaleti “normal” karşı- duğunu belirten Yılmaz, “Rüzgâr gülü” lamaktan vazgeçtiğimizde belki de ilk ederek, işletmeler için enflasyon mu- projesi ile çocuklara sabah ve öğlen ye- adımı atmış oluruz. Ne dersiniz? hasebesinin zorunluluk halini aldığını meği verilerek sağlıklı bir nesil yetişme- ifade etti. Nebati’nin bu konuda reel sine katkı sağlayacaklarını açıkladı. sektöre görüş sorulabileceğini, KDV konusunda da tüm tarafların konuyu ORTALAMA FİYAT 1.5 MİLYON Perakendeciler müdahalenin haklılığını savunurken yıllık 4 milyar TL fayda sağlanacağını söyledi etraflıca ele alacağı bir çalıştay yapı- labileceğini söylediği açıklandı. Konut fiyatları l Merkez Bankası’nın “Uluslara- rası Yatırım Pozisyonu (UYP) Geliş- AVM giderlerine müdahale geldi yüzde 195 arttı meleri-Haziran 2022” raporuna gö- re Türkiye’nin yurtdışı varlıkları 2021 lış veriş merkezi (AVM) yönetimleri ile nı Sinan Öncel, perakendecilerin kara- ndeksa.com, konut fiyatları istatistikle- sonuna kıyasla yüzde 2.5 azalışla Akiracılar arasında sık sık tartışmalara rı memnuniyetle karşıladığını belirte- Erini yayımladı. Buna göre; Türkiye gene- 281 milyar dolar, yükümlülükleri yüz- neden olan ortak gider konusuna Ticaret rek yılda ortalama 3.5-4 milyar TL fayda linde temmuz ayı sonu itibarıyla konut sa- de 7.1 azalışla 503.5 milyar dolar ol- Bakanlığı da müdahil oldu. Bakanlık, ortak sağlayacağını söyledi. Aidatlarda yük- tış fiyatlarında yıllık değer artışı yüzde 195 du. Bunların arasındaki farkı ifade gelir ve giderlerin kapsamlarını detaylı bir sek bedelden ziyade şeffaf olmayan ta- olurken, ortalama konut metrekare satış eden net UYP ise 222.4 milyar dolar şekilde açıklayan genelge yayımladı. Genel- leplerin sorun olduğunu belirten Öncel, fiyatı 10 bin 683 TL, ortalama konut fiya- açık verdi. Bu rakam 2021 sonunda ge ile bugünden itibaren AVM’lerdeki ortak bu genelge ile farklı AVM yönetimlerinin tı 1 milyon 410 bin 156 TL ve konut yatırı- 253.5 milyar dolardı. kullanım alanlarından elde edilen geçici ki- keyfi kararlarına son verildiğini vurgula- mının geri dönüş süresi ise 18 yıl oldu. Yıl- ralama, reklam, pazarlama, kültürel ve sa- dı. Öncel, kiracıların en çok şikâyet et- lık değer artışı en yüksek iller ise sırasıy- natsal faaliyet, baz istasyonu, ATM ve diğer tiği konuşarın başında gelen “yönetim la Mersin, İstanbul ve Antalya. Mersin’de- ortak kullanım alanı gelirleri de ortak gelir hizmeti” bedelinin kiracıya yansıtılama- ki konut fiyatları yıllık yüzde 249 artarken Sinan Öncel kabul edilerek ortak giderlere harcanacak. yacağını belirterek “Reklam, pazarlama metrekare satış fiyatı 18 bin 653 TL, or- ve danışmanlık harcamaları genel gider talama konut satış fiyatı 1 milyon 469 bin Türkiye’deki AVM’lerin tahminlere göre 14 Şeffaflık vurgusu sayılamayacak. Ortak gider harcamala- 196 TL oldu. İstanbul’daki yıllık değer artı- milyon metrekare kiralanabilir alanları bulu- Bakanlığın genelgesini değerlendi- rı bağımsız denetim firmaları tarafından şı yüzde 244 olurken ortalama konut fiyatı nuyor. Bu alanlara ödenen tahmini yıllık ai- ren Birleşmiş Markalar Derneği Başka- denetlenecek” dedi. l Ekonomi Servisi ise 2 milyon 238 bin 360 oldu. dat tutarı ise 3-3.5 milyar lira tutarında.