Catalog

gorus@cumhuriyet.com.tr 8 TEMMUZ 2022 CUMA 2 olaylar ve görüşler Zoonotik hastalıklar ve veterinerlik PROF. DR. HAKAN YARDIMCI Gelişmiş ülkelerde olduğu gibi sağlık sisteminin ayrılmaz anKaRa ÜnİVERSİTESİ VETERİnER FaKÜLTESİ bir parçası olan veteriner hekimliğin, Türkiye’de de sağlık MİKROBİYOLOJİ anaBİLİM DaLI BaŞKanI - sistemi içerisinde hak ettiği yerde olması çok önemlidir. VETERİnER HEKİMLER DERnEĞİ ÜYESİ olarak anılıp kutlanmaktadır. yüzde 60’ı hayvanlardan veya murgalı hayvanlardan doğal hayvansal ürünlerden kaynak- 2 milyar vaka olarak insanlara geçebilen has- lanmaktadır. Dünya üzerinde talıklar zoonotik hastalık veya Hayvanlarla insanlar arasında O her yıl 2 milyar vaka olduğu zoonoz olarak adlandırılmaktadır. 200’den fazla ortak hastalık mevcut ve 2.7 milyon insanın zoono- Louis Pasteur tarafından kuduz aşısı- olup bunların bir kısmı doğrudan tik hastalıklardan öldüğü tah- nın başarı ile kullanıldığı 6 Temmuz temasla, bir kısmı hayvansal ürünler min edilmektedir. Yeni çıkan 1885 tarihine atfen her yıl 6 Temmuz aracılığıyla bulaşabilmektedir. bulaşıcı insan hastalıklarının Dünya Zoonotik Hastalıklar Günü İnsanların bulaşıcı hastalıklarının (Ebola, HIV, Influenza, SARS, MERS ve COVID-19 dahil ol- mak üzere) en az yüzde 75’i hayvan kaynaklıdır. Her yıl gö- rülen beş yeni insan hastalığı- nın üç tanesi hayvan kökenli- tan 26’sı hayvanlardan insanla- dir. Biyoterör amacı ile kulla- ra bulaşan hastalıklardır. nılma potansiyeli olan mikrop- ‘Tek sağlık’ kavramı ların yüzde 80’i zoonotik pato- jen, yani hayvan hastalığı etke- Halen Türkiye’de en çok rast- nidir. Gıda kaynaklı hastalık- lanan zoonotik hastalıklar olarak ların yüzde 90’dan fazlası hay- bruselloz (Malta humması), şar- vansal gıdalarla ilişkilidir. bon, salmonelloz, tüberküloz, Kı- rım Kongo kanamalı ateşi, tok- İhbarı mecbur kılınanlar soplazma, kist hidatit ile kuduz Zoonotik hastalıkların ortaya hastalığı sayılabilir. yo nu kapsamında “tek sağlık” çıkmasında başlıca sosyoekono- Türkiye Sağlık kavramının gündeme gelmesi- mik ve çevresel etkiler, kü- Politikaları Enstitü- reselleşme ve iklimsel ni ve sağlık sisteminin yeniden sü (TÜSPE) tarafından değişikliklerin rolü bü- 2020 yılında yapılan bir yapılandırılmasını sağlamıştır. yüktür. Ayrıca, ye- yayında 2016-2018 yılları Tek sağlık yaklaşımı yerel, ulu- me alışkanlıkların- arasında yalnızca bruselloz- Biyote- sal ve evrensel anlamda insanla- daki değişiklik- dan meydana gelen in- rın, hayvanların ve çevrenin tam rör ama- ler, nüfus artı- san ve hayvanlarla il- sağlığa ulaştırılması için fark- cı ile kulla- şı ve risk altın- gili giderlerin tu- lı disiplinlerin birlikte çalışması nılma potansiyeli daki nüfusun tarı yaklaşık 710 ve işbirliğini ifade eder. Bu sis- giderek art- milyon TL’dir. olan mikropların yüz- temde zoonotik hastalıklara kar- ması, zoono- COVID-19 pan- de 80’i zoonotik pato- şı hekim ve veteriner hekimin tik hastalık- demisi bu tab- jen, yani hayvan hasta- merkezde olacak şekilde konu ların artma- loyu daha fazla ile ilgili meslek gruplarının iş- lığı etkenidir. Gıda kay- sına katkıda ağırlaştırmış- birliği düzenlenmektedir. bulunmakta- naklı hastalıkların yüz- tır. Dünyada, Gelişmiş ülkelerde olduğu gibi dır. Türkiye’de zoonotik has- de 90’dan fazlası hay- Sağlık sağlık sisteminin ayrılmaz bir talıkların yük- vansal gıdalarla iliş- Bakanlığı’nın parçası olan veteriner hekimli- selişi DSÖ, FAO, kilidir. tehlikeli görüp OIE ve UNEP gi- ğin, Türkiye’de de sağlık siste- ihbarını mecbur bi uluslararası ku- mi içerisinde hak ettiği yerde kıldığı 50 hastalık- ruluşların koordinas- olması çok önemlidir.