Catalog

ekonomi@cumhuriyet.com.tr 22 MAYIS 2022 PAZAR EKONOMİ 9 Hızla büyüyen konut krizi altında ezilen yurttaşlar, sesini daha güçlü duyuracak Kiracılar örgütleniyor Gıda güvenliği ve beslenme – Küresel ürkiye ekonomisinin içinde Geçinemiyoruz Platformu öncülüğünde, İstanbul’da bir parkta bir sorun mu? bulunduğu kriz, özellikle son “Barınma Haktır” sloganıyla forum düzenleyen kiracılar, der- ‘Bizleri şehirden Tbir yıldır barınma ihtiyacı- ıda konusuna olağan yaklaşım ge- nek ya da kooperatif kuracak. Öncelikli talep ise sosyal konut. nı da içinden çıkılmaz bir hale ge- nel olarak gıdaya ulaşım üzeri- atmak istiyorlar’ Gne verilen istatistikler üzerine ku- tirdi. Artan konut ve kira fiyatları rulmuştur. İlgili istatistikler günde bilmem her gün yeni sorunlar on 10 yıldır Kadıköy’de yaşadı- kaç dolarla hayatını idame ettirmeye ça- doğururken yurttaşın Sğını belirten Kubilay Çelik, ko- lışan insanın sayısı yanında, kuraklık ve tepkisi de büyüyor. nut kooperatifleri, Emlak Konut gi- benzeri faktörlerin gıdaya erişimi nasıl et- bi kurumların tekrar canlandırılma- Bu kapsamda önceki kilediği üzerine kurulmuş genel verilerdir. sı gerektiğini söyledi. Çelik, şöyle akşam “Geçinemiyoruz Artık bu yaklaşım klasik verilerin kapsa- devam etti: “İktidarın konut soru- mını çoktan aştı ve sanki bir küresel so- ALİ CAN Platformu” öncülüğün- nuna dair attığı adımlarda yoksul, POLAT runun ayak sesleri oldukça yakınımızda... de İstanbul Kadıköy’de dar gelirli ve orta gelirliler için bir Öyle olmasına rağmen, bizim öz karar bir parkta forum dü- vericilerimzin tavrı ve söylemleri böyle bir emare yok. Bizi şehrin merkezle- zenleyen kiracılar da “Barınma sorunun olmadığı yönünde. rinden ve gelişmiş yerlerinden ata- Haktır” sloganı etrafından yeni bir Onlar ya sorunun farkında değiller ya caklar. Kemal Sunal evden atılma- mücadele başlattı. Geçinemiyoruz da sorunu saklıyorlar halktan... ya çalışılınca üstüne benzin dökü- Her ikisi de birbirinden kötü, sonuç olarak. Platformu Sözcüsü Cihan Uyanık, yordu, biz dökecek benzin de bula- kira krizine karşı örgütlenilmesi mayacağız gibi ama direneceğiz.” Nerelerden geldik buraya? gerektiğini belirtip “Bir dernek ya Bu köşede özellikle birkaç yıldan beri da kooperatif kurmalıyız ama mut- bir konuyu önemle vurguladık... ‘Ev sahipleri laka yan yana durmalıyız” derken Israrla Ankara’nın dikkatini çekmeye ortak taleplerini şöyle sıralandı: çalıştık. tehdit ediyor’ Üretim ve finansal piyasalardaki ina- Kâr hırsı öne çıktı nılmaz bozulmanın gelecekte nelere et- vukatlık yapan Tamer Doğan, ki edeceği üzerine yoğunlaşan özellikli bir Abu yıl kirasına yüzde 36 zam ya- “Devlet yerel yönetimler eliy- Yüzde 123.5 konuyu sıklıkla vurguladık... BETAM ve Sahibinden.com’un pıldığını ancak ev sahibi tarafından le sosyal konutlar yapsın. Yaban- Yine dikkatleri çekmek ve hatırlatmak çalışmasına göre, Mart 2022’de atılmakla tehdit edildiğini söyledi. cı konut yatırımları vergilendiril- için kısaca değinelim isterseniz. Türkiye’de yıllık ortalama kira artış oranı sekiz yıllık kiracı olduğunu ve iki yıl sin. Yabancıya konut satışındaki Adına “piyasalarda ayarlama maliye- sonra hiçbir gerekçe gösterilmeden teşvikler durdurulsun. Müteahhit- ti” denir bunun. Denir de orta ve uzun va- evden atılacağını belirten Doğan, dede tüm ekonomideki dengeleri değişti- lere, şirketlere ve zenginlere değil emlakçı sorunu yok. Hırs ve pa- sını yanına almak ve birlikte yaşa- “Kiram 1900’dü bu yıl 2 bin 550 TL rir bu olgu. Basit ekonomik kuramlar üze- dar gelirli yoksullara yönelik ko- ra sorunu var. Biz konuta baktığı- mak zorunda kaldığını söyledi. Bu oldu. Hiçbir gelirim bu kadar art- rine kurulmamıştır ilgili yaklaşım. Tonlarca nut kampanyaları başlatılsın. Ki- mızda barınılacak bir yuva, onlar nedenle de 3+1 ev aradığını belir- madı. Bakın mesleki uzmanlığım iş araştırmanın sonucunda ortaya çıkan bir- ralara denetim, hukuksal düzen- yatırım aracı görüyor. Krizin ana ten Hacıoğlu şunları anlattı: “Em- hukuku ama son aylarda arayanla- kaç öğüt de değildir içeriği... Esaslı olarak leme gelsin.” Resmi rakamlara gö- sebebi budur. Kara para aklamak lakçılar yüzümüze bakmıyor. Es- rın yüzde 90’ı kira sorunu için arı- olacakları önceden söyleyen ve kapsamlı re yüzde 70’e dayanan enflasyon- yor. Artık gerçekten örgütlenmemiz bir özelliğe sahiptir. Bir akademik ve tec- için kullanılan binlerce boş konut kiden fiyatta pazarlık yapardık, in- lazım” dedi. Atilla Ceyhan ise şöy- rübe edilmiştir özü itibarıyla. la birlikte kiraların da arttığını ve var İstanbul’da. Gerekirse bu ko- dirimli tutardık evi. Şimdi evin bir Her bir ekonomik türbülans ve/veya kri- le konuştu: “Silahlı kuvvetlerden bunun önce öğrencileri etkilediği- nutlar özelleştirilmeli. Bizim der- yerindeki eksikliği söyleyince al- zin ertesinde, öncelikle emek piyasası- emekliyim. İyi de maaş aldım yıllar- ni hatırlatan Uyanık şözlerini şöy- dimiz bir evi olan ev sahibiyle de- dığımız ilk tepki ‘Siz bilirsiniz tut- na özgü davranışlarda “yapısal kırılmalar” ca ama ev almaya yetmedi. Çün- le sürdürdü: “Domino taşları gi- ğil. Büyük şirketlerin bitmek bil- muyorsanız sorun değil 8-9 kişi olur bu yaklaşıma göre. İşsizlik artar ama kü çocuk büyütmek zorundaydım. bi bu etki öğrencilerden asgari üc- meyen kâr hırsları ile.” daha bakacak bugün’ oluyor. Ben onun içeriği, uzmanlığa göre davranışla- Şimdi çocuklarım üniversite mezu- retlilere ve orta gelir grubuna sıç- rı, verimliliği ve dağılımı ifade eden işgücü artık Kartal gibi daha uzak semt- nu iş bulamıyor. Ev sahibim emek- ‘Annem yanıma geldi’ etkinliği bozulmalara uğrar. Üretim düşer, radı. Zaten kısıtlı bir arz var. O da lerden ev bakmaya başladım maa- li maaşım kadar kira istiyor. Ailecek enflasyon oranları ile oranların oynaklı- eylül ayında yeni öğrencilerin gel- Foruma katılanlardan ve lesef. İşe giderken harcadığım va- İstanbul’dan taşınacağız. O zaman ğı oldukça yükselir. İstihdamdaki kalite te- Göztepe’de 2+1 evde yaşadığını be- mesiyle iyice tükenecek. Ancak kit ve nakit de benim ömrümden neden yıllarca çalıştım?” melli bozulmalar ise üretimin kalitesini ve ortada öğrenci, ev sahibi ya da lirten Özlem Hacıoğlu, anne baba- gidecek yine...” reel ücretleri olumsuz etkiler. Sadece bunlar olsa... Ulusal gelirin harcamalar açısından yüzde 60’ından fazlasını oluşturan tüke- İKİ YIL SONRA DAVOS timde bozulmalar raf fiyatlarına doğrudan ve hemen yansır. Alım gücü düştüğünden ürün kalitesi de azalır. Savaş ve ekonomi Ürün paketlerinde yazılan ile içerik ara- sında farklılıklar oluşur. ilk gündem olacak Daha kötüsü, kriz uzun döneme yayıldı- ğında günümüzde yaşadığımız sonuçları üresel Covid-19 salgını nede- karşımızda buluruz. Kniyle verilen iki yıllık aranın 12.1 Kontrolden çıkmış bir enflasyon, fakirlik ve ardından Dünya Ekonomik Fo- bir adım ötesindeki gıdaya erişim sorunu... milyon rumu Davos Zirvesi ilk kez yüz Bu sorunu her yerde yaşanıyor söyle- kişi yüze bugün başlıyor. İsviçre’nin mi ile geçiştirmek de o kadar kolay değil 15-24 yaş Davos kasabasında 26 Mayıs’a artık. Devletlerin belki de böyle dönem- grubundaki lerde özellikle gıda sorunu yaşatmamak, kadar sürecek zirvenin açılış ko- toplam ona erişimi kolaylaştırmak esas görevidir. nuşmasını video konferans yo- nüfus Bu görevi yerine getirmek için ise ekono- luyla Ukrayna Devlet Başkanı mide sorunlar başlamadan bahsedilen Volodimir Zelenskiy yapacak. ayarlama maliyetlerini en aza indirecek Toplantılarda Covid-19, 15-24 yaşta ‘ne eğitimde ne istihdamda’ olan kişi sayısı 2.9 milyonu aştı politikaları uygulamaktır. Rusya’nın Ukrayna saldırısı, ik- Biz bunu yapmadık, soruna gözlerimizi lim değişikliği, ağır darbe alan kapayarak yanıt verdik. ekonominin yeniden canlandı- rılması, teknoloji ve dördüncü Gıda krizinin boyutu sanayi devrimi, gıda güvenliği, ‘Boşta gezenler’ çoğalıyor Gıda krizinin boyutun ne olduğu konu- enerji politikalarına uygun vade- sunda fazla söze ve istatistiğe gerek yok li politikaların oluşturulması, si- aslında... ber güvenlik gibi konular ele alı- ÜİK’in yeni yayımladığı “İşgü- Oran erkeklerde yüzde 17.7’den En sade yaklaşımla FAO Genel Direktö- nacak. 50 devlet ve hükümet rü QU Dongyu birkaç cümle ile özetliyor Tcü İstatistikleri, I. Çeyrek: Ocak- yüzde 16.6’ya düşerken, kadınlar- başkanı, büyük şirketlerin yöne- ‘Mobilyada taksit günümüz koşullarını: Akut açlık eşi görül- Mart, 2022” raporunun detayları, da yüzde 32.1’de sabit kaldı. ticileri ve diğer alanlardan 2 bin memiş seviyelere yükseliyor ve küresel en önemli toplumsal sorunun işsiz- 4 Eğitim açısından “lise” mezun- 500’den fazla kişinin katılaca- 24 aya çıkmalı’ durum daha da kötüleşmeye devam edi- lik olduğu Türkiye’de, halk arasın- ları dikkat çekti. Son bir yılda bu du- ğı foruma, Rusya Devlet Başkanı yor. Çatışma, iklim krizi, Covid-19 ve ar- ürkiye Es- da “boşta gezer” diye nitelenen, res- rumdaki liselilerin sayısı 490 bin- Vladimir Putin davet edilmedi. tan gıda ve yakıt maliyetleri mükemmel Tnaf ve mi verilere ise “ne eğitimde ne istih- den 612 bin kişiye, oran yüzde l Ekonomi Servisi bir fırtına yarattı. Ve şimdi Ukrayna’da- Sanatkârları ki savaş, felaketin üzerine felaketi yığı- damda olanlar” olarak kaydedilen 21.2’den yüzde 24.6’ya yükseldi. Yi- Konfederasyo- yor. Düzinelerce ülkede milyonlarca insan gençlerin büyük bir kitleye ulaştığı- ne “mesleki ve teknik lise”liler açı- nu (TESK) Genel açlığın eşiğine getiriliyor. nı gösterdi: sından sayı 532 binden 577 bine çı- Başkanı Bende- WFP İcra Direktörü David Beasley, 4 Birinci çeyrek sonuçlarına gö- karken oran yüzde 29.5’ten yüzde vi Palandöken bu “Onları uçurumun eşiğinden kurtarmak ve re 15-24 grubunda bu durumda 29.1’e indi. “Yüksek öğretim”lilerin yıl yaklaşık 1 mil- bu küresel krizi çok geç olmadan tersine B. Palandöken olan genç sayısı toplamda 2 milyon ise sayısı 464 binden 410 bine, bun- yon çiftin evlen- çevirmek için acilen acil durum fonuna ih- mesinin beklendiğini belirterek, 931 kişi, oranı ise yüzde 24.2 oldu. ları oranı da yüzde 37’den yüzde tiyacımız var” diyerek yapılması gereke- mobilya ve beyaz eşyada taksit ni öneriyor. 2021’in aynı çeyreğinde kişi sayısı 2 30.9’a gerildi. sayısının artırılmasını, en az 24 Biz mi ne yapıyoruz? milyon 922 bin, oran yüzde 24.7 idi. 4 Ayrıca bu durumdaki “okur ya- Ukrayna’dan gelecek gemiler için kır- ay olmasını istedi. Yurttaşın alım 4 Cinsiyet açısından son 1 yılda zar olmayanlar”ın sayısı 118 bin KISA... KISA... mızı kurdele üretiyoruz. gücünün düştüğüne de dikka- erkeklerin sayısı 1 milyon 72 bin- kişi, oranı yüzde 83.5, “lise altı ti çeken Palandöken, “Bu durum l Migros’un Halk Eğitim ile Ta- den 1 milyon 27 bine inerken, ka- eğitimliler”in sayısı 1 milyon 214 çiftlerimizi düğünlerini ertele- rım ve orman ilçe müdürlükleri dınların sayısı 1 milyon 850 bin- bin kişi, oranı ise yüzde 19.7 oldu. meye veya ikinci el ürün almaya işbirliğiyle sertifikalı “Arı Yetiş- den 1 milyon 904 bine yükseldi. l Ekonomi Servisi yönlendiriyor” dedi. l ANKARA tiriciliği” kursları düzenlediği açıklandı. 20 Mayıs Dünya Arı Günü kapsamında ise çocukla- ra özel etkinlik yapıldı. Merkezi yönetim borç stoku l Lipton’un, yeni şirketi Eka- Kripto paralarda terra çatısı altında Doğu Ka- radeniz’deki çay hasadına erime devam etti başladığı açıklandı. Ekaterra dört ayda 377 milyar TL arttı ‘Etki girişimcileri’ne Türkiye Genel Müdürü Fatih üksek enflasyonist ortamda Atay, üreticilere yönelik üc- azine ve Maliye Bakanlığı’nın 2022 milyon liraydı. Böylece borç stokunun Yriskli varlıklardan kaçışın iv- retsiz eğitimlerin de sürdüğü- Hyılı nisan ayı sonu itibarıyla açıkla- son dört ayda 377 milyar 520 milyon li- melenmesiyle kripto para piya- destek verecekler nü duyurdu. dığı “merkezi yönetim brüt borç sto- ra, son bir yılda ise 1 trilyon 175 milyar sasında Kasım 2021’de başla- l Coca-Cola İçecek’in (CCI) işye- ku” verileri, AKP iktidarının özellikle 818 milyon lira arttığı ortaya çıktı. yan düşüş sürüyor. Son dönem- ürkiye Girişimcilik Vakfı, Türkiye Bilişim rinde toplumsal cinsiyet eşitli- 2018’den bu yana uygulandığı ve Ara- Bu kapsamda yine Nisan 2022 so- TVakfı ve Maxis Girişim Sermayesi Portföy de ise LUNA’nın değerinin sı- ği yaklaşımı kapsamında baş- lık 2021’den itibaren daha akıldışı bir nu itibarıyla Aralık 2021’e kıyasla brüt fırlanması ve Binance’dan de- Yönetimi işbirliğiyle dünyayı daha yaşanabilir lattığı “Forklift Operatörü Eği- noktaya taşıdığı ekonomi politikalarının iç borç stoku 182.6 milyar lira artış- kılmak için çözümler üreten erken aşama tek- list edilmesi sorunları büyüttü. tim Programı” ile kadınlara is- ağır sonuçlarını Türkiye’nin borçları açı- la 1 trilyon 504 milyar lira, brüt dış Coinmarketcap’in verilerine gö- noloji odaklı “etki girişimcileri”ni destekleyen tihdam alanı açtığı duyuruldu. sından da ortaya koydu. borç stoku da 194.9 milyar lira artış- girişim sermayesi yatırım fonu Founder One re son yedi haftada Bitcoin’in fi- İlk operatörler de işbaşı yaptı. Buna göre, geçen nisan ayı sonu iti- la 1 trilyon 621 milyar liraya çıktı. Ayrı- yatı yüzde 40, Ethereum’un fiyatı kuruldu. Bu fonun yatırım komitesi üyeleri l İstanbul Tahkim Merkezi’nin barıyla merkezi yönetim brüt borç ca Türk Lirası şeklindeki brüt borç arasında Faruk Eczacıbaşı ve Sina Afra da yer yüzde 45 geriledi. Nisan başında (ISTAC) üniversitelere yönelik stoku 3 trilyon 125 milyar 338 stoku 141.2 milyar lira artış- 2.1 trilyon doları aşan kripto pa- alıyor. Fon, 100 girişime 300 milyon TL’lik fon iki aşamalı ve ortalama altı ayı milyon liraya ulaştı. Bu ra- la 1 trilyon 74 milyar lira, dö- büyüklüğüyle yatırım yapmayı hedefliyor. Etki ra piyasasının toplam değeri 1.2 kapsayan kurgusal dava ya- kam, Aralık 2021 sonunda 2 viz şeklindeki brüt borç sto- trilyon dolar seviyelerine geriler- girişimcileri, yatırım yaparken parasal kârdan rışması sonuçlandı. Yarışmayı trilyon 747 milyar 819 mil- ku 236.6 milyar lira artış- daha çok sosyal ve çevresel anlamda pozitif ken neredeyse 1 trilyon dolar pi- Ankara Üniversitesi kazandı. yon lira, Nisan 2021 sonun- la 2 trilyon 51 milyar liraya yasadan silinmiş oldu. l AA etkiler yaratmaya öncelik veren yatırımcılar da 1 trilyon 949 milyar 520 ulaştı. l Ekonomi Servisi olarak tanımlanıyor. l Ekonomi Servisi