Catalog

ekonomi@cumhuriyet.com.tr 1 MAYIS 2022 PAZAR EKONOMİ 9 Fabrikadan konuta ve dükkâna binlerce gayrimenkul bankaların el ine geçti Ekonomide güven g Ev de itti tarla da kaybı devam ediyor isan ayında bir seri güven endeksi, imalat sanayii kapasite kullanma ora- Ödenemeyen krediler Nnı ve Türkiye imalat PMI endeksi açık- nedeniyle başta kamu landı. Bugünkü yazımda, ekonomik geliş- melerin öncü göstergeleri olarak kabul edi- bankaları olmak üzere len bu endekslerin analizine dayalı değer- lendirmeler yapacağım. toplam 20 banka 4 bin 444 Cuma günü TÜİK tarafından açıklanan gayrimenkule el koydu. “ekonomik güven endeksi”; tüketici, reel kesim, hizmet, perakende ticaret ve inşaat Bunların 2 bin 550 adedi sektörlerine ait güven endekslerinin birleş- ise satışa çıkarıldı. tirilmesinden oluşuyor. Buna göre, mevsim etkisinden arındırılmış “ekonomik güven en- ankalarda batık kredi mikta- deksi”, nisan ayında bir önceki aya göre 1.1 puan azalarak 94.7’ye geriledi, bu ise ge- rı 162 milyar lirayı aşarken çen yıl mayıs ayından beri görülen en dü- Bborçlular için de zorlu dönem şük seviye oldu. yaşanıyor. Türkiye’deki 20 banka- İktisadi yönelim anketlerine dayanıla- nın kredi borçlarına karşılık el koy- rak oluşturulan güven endeksleri, tüketici ve üreticilerin genel ekonomik duruma iliş- duğu gayrimenkul sa- kin değerlendirme, beklenti ve eğilimleri- yısı 4 bin 444’e dayan- ni gösteriyor. Ekonomik güven endeksinin dı. Bankalar, fabrika, 100’den küçük olması genel ekonomik du- atölye, tarla, bağ, bahçe, ruma ilişkin beklenti ve değerlendirmelerin kötümser olduğu anlamına geliyor. dükkân, villa, çiftlik, ar- ŞEHRİBAN Mevsim etkilerinden arındırılmış nisan ayı sa ya da konutu aldığı KIRAÇ tüketici güven endeksinde, reel kesim (ima- bireysel ve ticari kredi- lat sanayii) güven endeksinde ve imalat sa- 840, Halkbank’ın elinde 540 satı- 162 gayrimenkul ile ilk sırada yer de kredili satış (ipotekli satış) pa- ye ipotek gösteren binlerce borçlu- nayi kapasite kullanma oranında mart ayı- lık gayrimenkul var. Özel banka- alırken Kuveyt Türk ve Türkiye yı yüzde 22.6 oldu. Ayrıca TBB Risk na göre düşüş görülüyor. Ayrıca mart ayı nun gayrimenkullerine el koydu. larda ise toplam 1555 gayrimenkul Finans’ın elinde 70’er gayrimen- Merkezi’nin Şubat 2022 raporuna Türkiye imalat PMI endeksi de son 10 ayda ilk kez eşik değer olan 50.0’nin altına ge- bulunuyor. Bu kapsamda Deniz- kul bulunuyor. Tarımsal krediler- göre sadece şubatta konut kredisi ‘Kamu’ ilk sırada rileyerek 49.4 seviyesinde gerçekleşti. Bu Bank 500 gayrimenkulle ilk sırada de ön plana çıkan Ziraat Bankası ve kullanan kişi sayısı 15 bin oldu. Şu- Bankaların resmi internet si- göstergeler, ikinci çeyrekte imalat sanayii- yer alırken Şekerbank’ta 445, Ga- Şekerbank’ta satılık tarlaların sayı- bat 2021’e göre konut kredisi kulla- telerinde yer alan bilgilere gö- nin yavaşlama eğilimine girdiğini gösteriyor. ranti BBVA’da 236, İş Bankası’nda sı yüksek. nanların sayısı yüzde 3.5 azalırken Bunca teşvik ve sübvansiyonlar, düşük fa- re kamu bankalarında halen sa- izli kredi bolluğu sanayi üretimini canlandır- 144, TEB’de 78, Akbank’ta 68 satı- borç tutarı yüzde 9.9 arttı. 2022 Şu- tılık toplam 2 bin 550 gayrimen- maya yetmiyor. 2.5 milyon borçlu lık konut bulunuyor. Katılım ban- bat itibarıyla yaklaşık 2.5 milyon kul var. VakıfBank el koydu- TÜİK verilerine göre, Mart kalarının elinde ise toplam 339 vatandaşın 313.5 milyar TL konut ğu 1170 gayrimenkulle başı çe- Likidite genişlemesi gayrimenkul var. Albaraka Türk 2022’de toplam konut satışları için- kredisi borcu var. kerken Ziraat Bankası’nın elinde enflasyonu büyütüyor Buna karşın hizmet sektörü güven en- deksinde, ticaret sektörü güven endeksin- de ve inşaat sektörü güven endeksinde ise TOFED Başkanı Özcan, biletin zamlanmaması için vergi indirimi talep etti mart ayına göre hafif bir toparlanma olduğu görülüyor. Daha önce aylarca düşen bu en- dekslerin toparlanmasında gelecek dönem- lerde talep artışının olacağı ve iş hacminin genişleyeceği beklentilerinin etkili olduğu ifade ediliyor. Bu iyimserlikte, Covid-19 salgınının gide- Fiyatlar otogarı vurdu rek etkisini yitirmiş olmasının payı var. Ayrıca diğer ülkeler, likidite daraltması ve faiz artışı HAZİNE PLAN AÇIKLADI tedbirleriyle enflasyon artışını sınırlandırılma- RENGİN TEMOÇİN ya çalışırken daha yüksek enflasyon oran- larıyla karşı karşıya olan Türkiye, likidite ge- bu ay 59 milyar nişlemesine ve faiz indirimlerine gitti. İktisat eker Bayramı, Büyük İstanbul kuramına aykırı bu para politikası bir yönüy- Ş Otogarı’nda hayal kırıklığına yol lira borçlanacak le ekonomik büyümeyi desteklese de yük- açtı. Yükselen enflasyon, akaryakıt- sek enflasyonist sonuçlar ve daha büyük be- azine ve Maliye Bakanlığı, “İç taki zam fırtınası ve artan maliyet- lirsizlikler doğurarak ekonomik işleyişi boz- HBorçlanma Stratejisi, Mayıs- maktadır. BDDK verilerine göre, toplam kre- ler yurttaşı memleketine gitmekten Temmuz 2022” planını açıkladı. di hacmi 22 Nisan ile biten haftada geçen yı- alıkoyarken firmaların daha az oto- Buna göre Hazine ve Maliye lın aynı dönemine göre yüzde 46.74 oranın- büs çıkarmasına neden oldu. da artarak 5.4 trilyon liraya çıkmış, bunun Bakanlığı mayıs-temmuz döne- Cumhuriyet’in sorularını yanıtla- yarıdan fazlası mali olmayan kesime verilen minde 83 milyar liralık iç borç yan Türkiye Otobüsçüler Federas- TL cinsi ticari kredilerden oluşuyor. servisine karşılık 107 milyar lira- Hatırlayalım, Eylül 2021’de enflasyon yonu (TOFED) Başkanı Birol Özcan, lık iç borçlanmaya gidecek. Ba- (TÜFE) oranı ve politika faizi oranı yüz- salgın yasaklarının azalması sonrası kanlığın iç borçlanma stratejisin- de 19’lar civarında başabaş noktasınday- de, mayıs ayında 53 milyar liralık ilk bayram olması nedeniyle yoğun- dı. Bugün politika faizi yüzde 14’lerde, res- iç borç servisine karşılık 59 mil- luk olduğunu belirtse de eski gün- mi enflasyon rakamı yüzde 61.14’lerde. 2 bin 500 araç yar lira, haziran ayında 19.2 mil- Böylece tasarruf sahiplerinin cezalandırıl- leri aradıklarını vurguladı. Özcan, Eski bayramlarda otogardan dığı, borçlu kesimlerin (ki en büyük borçlu yar liralık iç borç servisine karşı- şöyle devam etti: “Geçen perşem- çıkan günlük ortalama devlet) ödüllendirildiği, enflasyonist şişkinlik lık 28 milyar lira ve temmuz ayın- otobüs sayısı be 1363, cuma ise 1500 araç çık- üzerinden daha çok vergi alındığı haksız bir da ise 10.8 milyar liralık iç borç tı otogardan. Eski bayramlarda gün- gelir transferi sistemi kuruldu. Bu sistemin servisine karşılık 20 milyar lira iç en büyük mağdurları ise satın alma güçleri de 2 bin 500 aracın çıktığını biliyo- borçlanma yapılması öngörülü- eriyen ve giderek daha çok yoksullaşan dar ruz. Akdeniz’e yoğunluk daha faz- yor. l Ekonomi Servisi ve sabit gelirliler oldu. la. Karadeniz’e Trabzonspor ma- çından dolayı yoğunluk var. Antep, Tüketici güveni dipte ‘eskiden 5 dakikada birdi’ Adana’ya Suriyelilerin yasakların- TÜİK’İN MART VERİSİ Nisan ayı tüketici güven endeksi 7.3 pu- dan dolayı eski yoğunluk yok.” an düşerek 67.3’e, tarihi dip seviyesine in- aşanan durumu yorumlayan seya- madığı için fiyatlar biraz uçakla yarı- di. Tüketici güveninin alt endekslerinden Yhat firması yetkililerinden Nurullah şa giriyor. KDV ve ÖTV indirimi yapılır- altın ithalatında en fazla düşüş mevcut dönemde hane- 18 bin TL yakıyor Taşçı, “Normalde insanların bayram sa eski bayramları yaşarız. Bayramda nin maddi durumunda görülüyor. Tüketici- Şehirlerarası bilet fiyatlarına zam günleri bu otogarda yoğunluktan yürü- günde 300-350, normal günde 200- hareketlenme var lerde belirgin bir kötümserlik ve işsiz sayı- yememesi lazım” derken, Aziz Duran 250 çıkıyor. Eski bayramlarda bu iki yapmak istemediklerini de belirten sının artacağı beklentisi var. Türk-İş’in ni- ÜİK’in önceki gün açıkladığı şöyle konuştu: katıydı.” Birol Özcan, “Mazotun fiyatının art- san ayına ilişkin açıkladığı açlık ve yoksul- T“Dış Ticaret İstatistikleri, Mart “Eski bayramları mumla arıyoruz. luk sınırı verileri, hayat pahalılığındaki artı- ması nedeniyle mecburen zam yapı- 2022” raporuna göre, Türkiye’nin şın ulaştığı boyutları gösteriyor: Gıda enf- Normal bir yoğunluk var fakat hayat ‘2023’ü çalmasınlar’ yoruz. Kamunun özel sektörle reka- 2020’de yıllık bazda 25.2 milyar lasyonu nisanda aylık yüzde 8.02, son 12 şartlarının zor olmasından, bilet fiyat- “Eskiden insanlar bir hafta önceden bet etmemesi lazım. Mazottaki ÖTV, ayda yüzde 85.02 olarak hesaplandı. Dört dolara kadar çıkan, daha sonra ise larının yüksek olmasından dolayı in- memleketlerine gitme coşkusunu yaşı- biletteki KDV’nin indirilmesi lazım. kişilik bir ailenin beslenebilmesi için yap- hız kesen altın ithalatı yeniden ha- sanlar gidemiyorlar. Ankara 300 li- yordu” diyen Sami Temiz, yurttaşın ve ması gereken aylık gıda harcaması tutarı Zam taraftarı değiliz ama bir oto- reketlenmeye başladı. Mart ayında ra, Karadeniz’de ise 400-500 gibi fiyat kendilerinin durumunu şöyle özetledi: olan açlık sınırı 5 bin 323.64 TL oldu. Gıda büs 18 bin lira mazot yakıyorsa bu- geçen yılın aynı ayına kıyasla altın aralığı var. Dört kişilik bir ailenin gidip “Şimdi evden işe, işten eve gitmenin harcaması ile giyim, konut (kira, elektrik, ithalatı yüzde 47.4 artışla 1 mil- nun karşısında ne yapacaksın” de- geldiğini düşünürsek, bu insanları zor- su, yakıt), ulaşım, eğitim, sağlık ve benzeri mücadelesi içindeler. Yönetenler ka- yar 40 milyon dolar, ihracatı yüzde di. Ekonomik krizden dolayı insan- ihtiyaçlar için yapılması zorunlu diğer aylık lar. Eskiden her 5 dakikada bir araba- şıkla verdi kepçeyle aldı. Bugün artık 80.2 düşüşle 83.9 milyon dolar harcamalarının toplam tutarı olan yoksul- ların güçlerinin olmadığını belirten nın gittiğini biliyorum. Şimdi anca sa- kazancı bir kenara bıraktık, işleri dön- oldu. Yılın ilk iki ayında ise geçen luk sınırı ise 17 bin 340.47 TL olarak tes- atte bir araç kalkıyor.” Özcan, şuna dikkat çekti: “Eskiden dürmenin mücadelesi içindeyiz. Yönü- pit edildi. Türkiye’de çalışan nüfusun yarısı yılın aynı dönemine kıyasla altın it- Alattin Çendek ise şu hatırlatmayı müzü belirlemek istiyoruz. 2022 yılı gi- insanlar büyüklerinin elini öpmeye (asgari ücret, 4 bin 253 -TL) açlık sınırının halatı yüzde 33.3 düşürek 2.1 mil- yaptı: “Mazot, ÖTV ve KDV indirimi ol- bi 2023 yılını da çalmasınlar.” gittiği zaman oradan yiyecek getirir- altında, büyük çoğunluğu ise yoksulluk sı- yar dolar, ihracat da yüzde 76.5 nırının altında ücretle geçinmeye çalışıyor. di. Öyle gidiş geliş de kalmadı.” düşerek 253.5 milyon dolar oldu. Emeklilerin ve işsizlerin durumu içler acısı, l Ekonomi Servisi küçük çiftçi ve esnafın da durumu farksız TURYİD Başkanı Kaya Demirer, ‘Müzik yasağı bitmeli’ dedi değil. Gelir dağılımında bozulan adaletin yansımaları, devlet yönetiminde daha faz- la kuralsızlık ve otoriterleşme olarak karşı- TÜKETİM SINIRI ÇİZİLDİ mıza çıkıyor. 2022 kârlılık yılı değil o Sb’ler için yeni ‘Biyogaz potansiyelini doğalgaz tarifesi urizm, Restoran Yatırımcıları ve man müzik yasağı da kalkmalı.” Ay- TGastronomi İşletmeleri Derne- rıca gastronomi sektörünün Turqua- rganize Sanayi Bölgeleri Üst iyi değerlendirmeliyiz’ ği (TURYİD) Yönetim Kurulu Başka- lity kapsamından çıkarılmasını eleş- KISA... KISA.... OKuruluşu (OSBÜK) Başka- nı Kaya Demirer, zor bir dönemden tiren Demirer, yurtdışında 250’yi aş- nı Memiş Kütükcü, dün yazılı l Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı enesco Enerji Yönetim Kurulu Başkanı Başar geçildiğini, maliyet artışları kadar kın Türk restoranı olduğunu, dev- bir açıklama yaparak “Yıllık 300 RBeyazoğlu, enerjide dışa bağımlı ülkeler için Avrasya Tüneli’ni bugünden iti- mönülere zam yapamadıklarını, ay- letin bu alanı ihracat kalemi olarak bin metreküpün altında doğal- baren kullanabilecek motosiklet- alternatif oluşturan biyogazın Türkiye’de de yeni nı oranda fiyat artışı yapılsa müşteri görmesi gerektiğini vurguladı. gaz kullanan OSB sanayicileri- yeni tanındığını belirterek şunları anlattı: lere yönelik tarifesini belirlendi. kaybedeceklerini söyledi. Demirer, şöyle devam etti: “Gast- miz artık, yüksek fiyatlı olan ‘ka- Buna göre tek yön geçişi ücre- “Biyogaza dönüştürülebilecek atık miktarı Av- deme-2’ yerine, çok daha dü- 11 Mayıs’ta İstanbul’da dü- ronomi ekonomiyi ivmelendirecek rupa’daki pek çok ülkeden fazla olan ti gündüz 20.7 lira, gece 10.35 li- şük fiyatlı olan ‘kademe-1’ ta- zenlenecek 3. Global Gastro- bir lokomotife dönüşebilir. Biz de ra olacak. Türkiye’de bu potansiyele rağmen, rifesi üzerinden faturalandırıla- çok az sayıda biyogaz tesisi bulu- l Bankacılık Düzenleme ve Denetle- ekonomi Zirvesi öncesi gaze- zirveye 3 bin civarında katılımcı cak” dedi. me Kurumu’nun Resmi Gazete’de- nuyor. Biyogaza sadece hayvan- tecilerle buluşan ve bu yılın bekliyoruz. Örneğin Fransa Yemek Düşük tüketimli bir OSB sana- sal ve tarımsal atık olarak bakılı- ki kararıyla, Türkiye’de 500 milyon “kâr değil ar yılı” oldu- Kültürleri ve Mirası Misyo- yicisinin, doğalgazın metrekü- TL kuruluş sermayeli Hedef Yatı- yor. Ancak ülkemizde sadece yıl- ğunu belirten Demirer, nu Direktörü Pierre Sanner, püne 3.34 lira ödemesi gerekir- da 35 milyar TL’lik gıda atı- rım Bankası unvanlı yatırım banka- salgınla ilgili hızlanan Keane Brands Grup Strateji- ken 9.4 lira olan kademe-2 tari- sı kurulmasına izin verildi. ğı oluşuyor. Biyogaz, sağ- normalleşme adımla- si Direktörü Stefan Breg ve fesi üzerinden faturalandırıldığını ladığı elektriğin yanın- l Uluslararası piyasalarda, ABD Mer- rına atıfla şu vurgu- Sürdürülebilir Restoranlar aktaran Kütükcü, mücadelesini kez Bankası Fed’in haziran ayı top- da yüksek verimli gübre yu da yaptı: “Madem Derneği Genel Müdürü Juli- verdikleri düzenlemeyle bu soru- olarak da tarımsal üre- lantısında 75 baz puan faiz artı- nun giderildiğini vurguladı. l AA kapalı alanda mas- ane Cailloute de gelecek.” racağına ilişkin fiyatlama artıyor. time katkı sunuyor.” Kaya Demirer Başar Beyazoğlu ke yasağı kalktı o za- l Ekonomi Servisi l Ekonomi Servisi