Catalog

gorus@cumhuriyet.com.tr 22 NİSAN 2022 CUMA 2 OLAYLAR VE GÖRÜŞLER ipotek altına alınmasıyla or- taya çıktı. Muhalefetin çözümü ne olmalı? Beşinci bedel, Atatürk’ün, Cumhuriyet de- ğerlerimizin yıpratılmasıy- Ekonomik kriz ortamında, sadece finans la, toplumsal ortak değerle- AV. HAYDAR AKSOY na terk etmenin mantıklı bir sektörünün bazı kurumlarının yüksek rimizin yok edilmesiyle, çe- açıklaması yoktur. İSTANBUL BAROSU şitli sınıflar, gruplar, siyasal kazançlarına bakıldığında, neoliberal Kısacası, dünyadaki fark- yaklaşımlar bağlamında in- ‘6’lı masa’nın ltı parti tarafından açık- politikaların hangi toplumsal sınıfların lı ekonomi anlayışların- sanların hain ilan edilerek birbirleri- lanan güçlendirilmiş par- dan, demokrasi uygulama- ne düşman edilmesiyle ödetildi. çıkarlarına hizmet ettiği daha iyi anlaşılır. önemi Alamenter sistem bildir- larından yararlanmak, 1961 Altıncı ve en son çarpıcı bedel de ekonomik iflastan dolayı, halkın açlı- gesi, eksik, yetersiz yönleriy- Anayasası’nın özgürlükçü hü- na çözüm bekleyen halkı gözet- letini çağrıştıran bazı uygula- yıllık Erdoğan/AKP iktidarı, ğa mahkûm edilmesiyle, ortaya çıktı. le dikkat çekti. Bu durum, ön- mesi gerekir. Seçim, geniş halk kümlerini sahiplenmek, ül- maları ve vaatleriyle seçimde 20Türkiye’ye çok büyük iki ders HHH celikle Millet İttifakı’nca dü- kemizde bir dönem başarıy- kitlelerinin sorunlarına çözüm başarıyı yakalamıştır. Bugün verdi ve toplumun siyasal eğitimi- 6’lı masanın da masa dışından zeltilmelidir. Çünkü Türkiye, üreterek kazanılır. la uygulanan karma ve plan- de ülkemizdeki tüm yurttaş- ne çok önemli iki katkıda bulundu: da Demokratik Rejimi savunan- derin bir siyasi ve iktisadi yı- lı ekonomik modelin deneyim Birinci olarak, uyguladığı oto- ların birlik, beraberlik, özgür- ların önemi şuradadır: Karma ekonomi riter baskıcı “Şahsım Devleti” reji- kım yaşamakta ve seçim tari- ve birikiminden faydalanmak lük ve güvenlik içinde yaşama- Muhafazakâr sağ partiler, üste- miyle, Demokrasinin erdemlerini ve hi yaklaşmaktadır. Bu durum- Tarihte yaşanan birçok eko- gerekir. Millet İttifakı, bir an lik de doğrudan bu iktidarın Baş- sının tek yolu, karma bir eko- değerini yeniden anımsattı; Hukuk bakanlığını, Parti Genel Başkanlı- nomik krizin aşılmasında, kar- dan çıkışı sağlayacak kitlesel önce, neoliberal politikalara nomiden geçmektedir. Devleti bağlamında, adaletin, temel ğını ve ekonomi yöneticiliğini bile destek ve örgütlü güce, Millet ma ekonomik bir yaklaşım olan karşı kendi kamucu, halkçı, hak ve özgürlüklerin önemini iyice yapmış politikacılar, seçmene “De- Keynesçi modelin önemli etkisi 1961 Anayasası İttifakı sahiptir. toplumcu, emek yanlısı poli- vurguladı. mokratik Rejimin” erdemlerini, ada- Yaşadığımız hayat pahalılığı- olmuştur. Sosyal refah devleti Ekonomik kriz ortamında, tikalarını yurttaşların önüne İkinci olarak, din eksenli siya- leti, özgürlüğü, yaşam hakkını, ba- ve gelişmiş demokratik yöne- setle seçmenlerin nasıl aldatıldığını nın, zamların, işsizliğin, yoksul- sadece finans sektörünün bazı koymalıdır. Ayrıca, cumhur- rışı anlatmaya başlamışlardır. gösterdi ve “Müslüman Kardeşler” luğun, sefaletin en önemli ne- timler, karma ekonomik mo- kurumlarının yüksek kazanç- başkanı adayını da bir an ön- CHP zaten sadece kendisi için odaklı “Siyasal İslam Siyasetinin” del sayesinde gelişmiştir. Ül- değil, herkes için Demokratik öz- deni yıllardır uygulanan neoli- larına bakıldığında, neoliberal ce açıklamalıdır. Cumhurbaş- maskesini, artık tevil edilemeyecek gürlüklerden yana tavır koyan, beral politikalardır. Muhalefet, kemizde Atatürk dönemindeki politikaların hangi toplumsal kanı adayı ve muhalefet par- biçimde, kesinlikle düşürdü. Cumhuriyeti, Çok Partili Rejimi, büyük ekonomik atılımlar, kar- sermaye kesimini ürkütmemek sınıfların çıkarlarına hizmet tileri, çözüm önerilerini sa- Böylece, “Müslüman Kardeşler” Demokratik, Laik ve Sosyal Hukuk için bu durumu açıkça ifade et- ma ekonomik modelin eseridir. ettiği daha iyi anlaşılır. Üste- de, somut, güncel örnekleriy- çizgisindeki “Siyasal İslam”ın bir da- Devletini kuran bir partidir. En son Macaristan’da otoriter mekten kaçınmaktadır. Muha- lik tüm kuramsal tartışmalar le halkın tüm kesimlerine za- ha “Demokratiklik” maskesi altında 6’lı masanın ve masa dışından lefet, sermayeyi düşman olarak yönüyle de öne çıkan iktidar bir yana; elektrik, su, doğalgaz- man kaybetmeden anlatmaya seçmeni aldatmasının önünü kesti. Demokratik rejimi savunan CHP HHH partisi bile, sosyal refah dev- görmemektedir. Ama sorunları- da, halkı birkaç tekelin insafı- başlamalıdır. dışındaki partilerin önemi, De- Sevgili okurlarım, hayat en iyi mokrasiyi yozlaştıran siyasal ge- fakat en pahalı öğretmendir: leneklerden gelmiş olmalarında Annemin deyimiyle, “Feleğin sil- yatıyor: lesini yiyenler” yaptıkları yanlışla- Muhafazakâr sağ politikanın iki rı daha iyi görürler, akılları varsa ve kaynağı olan din (Sünni İslam) ve 1. Dünya Savaşı’nın unutulan kuşağı ömürleri yeterse, bu yanlışları bir ırk (hem Türk hem Kürt) çizgileri- daha da yapmazlar. ni demokrasinin altını oyan biçim- kayıtlı, elli bini kayıtsız iki yüz elli sız kaynaklarınca belirtilmektedir. acılara duyarsız kalmak olası değil- PROF. DR. HALIL DEĞERTEKIN İktidarın 20 yıl boyunca toplu- de savunan geleneklerden gelen bin muhacir geldiği kayıtlarda gö- Bu felaket, o kuşağı inanılmaz dir. Ermeni tehciri sırasında yaşa- ma ödettiği çok büyük bedeller, bu partilerin Demokratik Rejimi sa- UFUK ÜNİVERSİTESİ / ANKARA rülmektedir. Osmanlı Devleti tara- derecede etkilemiş, sonraki ha- nan dramların dünya kamuoyunda Türkiye’deki siyasal akımları, si- vunmaları, Türkiye’deki siyasal ya- fından (İskân-ı Aşair ve Muhacirin iyi bilinmesinin önemli bir nedeni, yasal partileri ve bunların arka- yatlarında onulmaz izler bırakmış- pı açısından son derece önemli bir 877-1878 Osmanlı-Rus sındaki asıl güç olan seçmeni bir Müdüriyeti) muhacirlerin bir kısmı tır. Hayatı, savaş, ölüm, üzüntü, bu konuyla ilgili kaynakların yaşan- değişme ve gelişmedir. 1Savaşı’nın ( 93 Harbi) ardından hayli eğitmiş görünüyor: Bu işbirliğini uzun bir zaman da Güneydoğu’nun diğer merkez- yokluk ve sonsuz özveri içinde ge- mış insan öyküleri olmasıdır. İnsa- patlayan Balkan Savaşı (1909- İlk olarak ülke, Suriye’de yanlış dönemine yayılan sabırlı çalış- leri Urfa, Maraş, Gaziantep gibi na dokunan öykülerin resmi demeç- çen bu kuşağın değeri yeteri ka- 1911) ile Yunanistan, Makedon- bir savaşa sokuldu. maları ile gerçekleştiren lider şehir ve kasabalara hatta Ankara, dar bilinmeden, yaşadıklarını yeni lerden çok daha etkili olduğu unu- ya ve Kafkasya göçleriyle kaybe- Topluma en büyük bedel, şehit- Kemal Kılıçdaroğlu’dur. Kayseri, Konya, Kütahya, Amasya kuşaklara yeteri kadar iletmeden tulmamalıdır. dilen topraklardan Anadolu’ya en lerimizle ve bu savaşın sığınma- Cumhurbaşkanlığı adaylığı da el- gibi şehirlere yönlendirilmiştir. ve yazamadan kaybolup gitme- az iki milyon muhacirin geldiği bi- cılar gibi istenmeyen sonuçlarıy- bette onun bu uzlaşmacı, toparla- si çok hazindir. O kuşakta ailesin- Kalıcı barış için linmektedir. Bu göçler iyi bilinme- la ödetildi. yıcı, barışçı stratejisinin hakkıdır. Onulmaz izler de şehit, gazi, yollarda ölüm, sa- Kalıcı barış için her iki tarafın da sine karşın, 1. Dünya Savaşı sıra- İkinci büyük bedel, adaletin yok HHH Aylarca süren göç sırasında, ai- katlık ve kayıp olmayan aile yok acısını öğrenmek, anlayışla karşı- sında doğudaki Osmanlı-Rus cep- edilmesiyle ortaya çıktı. Dilerim bugün evinin elektriği gibidir. Dönemin tanıklarının artık lelerin dağıldığı, insanların kaybol- lamak ve empati yapmak gerekir. hesinden kaçan muhacirlerle ilgi- Elbette adalet yok edilince baş- kesilerek Demokratik mücadelede yaşamadığı günümüzde, o yıllara li bilgi ve yazılı kaynağın yeterince duğu, soğuktan hastalandığı, öl- Komşumuz Ermenilerle ilişkilerin yu- ta ifade ve medya özgürlüğü olmak yeniden yoksulların ve ezilenlerin düğü, eşkıya baskınına uğradığı, ışık tutacak en önemli kaynak, is- muşama dönemine girdiği bugün- olmaması dikkat çekicidir. üzere, bütün temel hak ve özgür- simgesi haline gelen Kılıçdaroğlu: ter istemez anılar ve belgelerdir. Seferberlik yıllarında Rus işga- yaşlı ve hasta çocukların yarı yol- lerde yaşanan acıların karşılıklı bi- lükler kısıtlandı, halk suskunluğa CHP’nin çekirdek seçmenleri- da ölüme terk edildiği, açlıktan de- O kuşağın hayattaki yüz binlerce linmesi, her iki taraf ve dünya ka- line uğrayan Doğu Karadeniz ve mahkûm edildi. nin beklentilerini de karşılar... Doğu Anadolu’daki halkın yüz- lirdiği, ot, ağaç kabuğu hatta terk çocuğu ve torunu bu konudaki bi- muoyunun daha insancıl bir ortak Üçüncü büyük bedel, toplumun Ve barışçı, herkesi kucaklayan, rikimini daha geç olmadan kayıt bütün kazanımları, gelirleri ve ser- sorun çözücü, uzlaşmacı tavrı- de 75’i, 1916 yılı başında bu- edilmiş köylerdeki kedi ve köpek- noktada buluşmasını sağlayacaktır. veti boş yere harcanıp hortumlatı- nı sürdürerek Demokratik Reji- leri parçalayarak yediği ve kanı- altına almalıdır. Ayrıca o savaş kuşağının ne lunduğu yerden ayrılmış ve ağır larak ödetildi. min yeniden kurulması konusun- kış koşullarında Orta ve Güney- nı içtikleri bilinmektedir. Çok da- Savaş sırasında Ermeni vatandaş- acılar yaşadığının, bu vatanın ve Dördüncü bedel, borçlar ileri- da kendisine bağlanan umutları ların çektiği acılar, anlatıldığı ve ya- doğu Anadolu’ya göç etmiştir. ha korkunç olanı atların pisliğin- bu cumhuriyetin hangi zorluk ve ki yıllara yayılarak geleceğimizin de canlı tutar! Güneydoğu’nun en önemli mer- deki arpaların insanlar tarafından zıldığı için bütün dünya tarafından özveriyle bugüne geldiğinin de kezi olan Diyarbakır’a iki yüz bini toplanarak yenildiği yerli ve Fran- çok iyi bilinmektedir. Şüphesiz bu unutulmaması gerekir. Sevdiklerinize, kendinize, en güzel hediye... özel tasarım kupaları... . . SERVER TANILLI . . . . . . . DEGISIMIN DIYALEKTIGI . . ve DEVRIM Server Tanll, "Markszm üstüne yen düşünceler" üretrken küreselleşme kıskacına alınan dünyada br dz güncel sorunun yanıtını arıyor ve Marx'ın tekrar ve fakat bu kez yen gözlüklerle okunması gerektğn anlatıyor; kaptalzm aşmanın yollarını arıyor. “Değşmn Dyalektğ ve Devrm”, Yen kapağıyla, Cumhuryet Ktapları’nda. 10 Kupa Kupa OrhanVeli Cumhuriyet