Catalog

gorus@cumhuriyet.com.tr 27 MART 2022 PAZAR 2 OLAYLAR VE GÖRÜŞLER receğim. Elbette yargının bu tutum ve davranışı, Er- doğan/AKP iktidarının kadını ikinci sınıf va- tandaş gören anlayışı sonunda daha belir- Bunlar hep tiyatro! ginleşmiş ve bütün toplumu isyan ettiren dü- zeylere ulaşmıştır. Erdoğan’ın, Türkiye’nin öncülük ettiği ve Meclis’te kabul edilen bir kanunla katıldığı, Hakan Öztop İnsanlık yüzyıllar boyunca savaşların deneyiminden kadına aile ve konut içindeki şiddeti önleyen Kadına yönelik Oyuncu İstanbul Sözleşmesi’nden, tarikat ve cema- burada bir kötülük olduğunu anlamamış gözüküyor. atlerin baskısıyla, bir gece yarısı tek bir imza Öyle olsaydı tiyatro, opera, kütüphane binaları yok şiddet ve ski Yunanda “seyircilerin ile çıktığını ilan etmesi kadına karşı olan bu edilir miydi? Yine ve hep kendi yurdumuzun çıkardığı oturduğu yer” anlamına ge- ayrımcılığı, bütün toplumda olduğu gibi, yar- cinayetlerde iyi hal gıda da güçlendirmiştir. Elen tiyatro, “Bir hikâyeyi, bir dâhiye muhtacız işte... Aşağıda bu konudaki yüzlerce örnekten sahne olarak ayrılmış bir yerde, indirimi rezaleti sadece birkaç tanesini (isimleri saklaya- oyuncuların söz ve hareketleriy- rak) alıntıladım. le canlandırma sanatı” olarak ta- HHH evgili okurlarım, ben bütün insanla- nımlanmaktadır. 6 Ekim 2016 149journos rın eşitliğinden ve özgürlüğünden ya- Günümüzde sahnede oynan- Çekmeköy’de dört çocuğunun anne- Snayım. si eşi H.Ç’yi tornavida ile öldürmeye teşeb- mak üzere yazılan eserler de “ti- Irk ve milliyet ayrımcılığına karşıyım. büs eden Y. K’yi önce ağırlaştırılmış müeb- yatro”, “oyun” veya “piyes” ola- Din ve mezhep ayrımcılığına karşıyım. bet hapis cezasına çarptıran mahkeme “tah- Cinsiyet ve cinsel yönelim ayrımcılığına rak adlandırılmaktadır. Sahnede rik, pişmanlık ve iyi hal” nedeniyle cezayı 11 karşıyım. oynanmak üzere yazılan eserlere yıl 3 aya indirdi. Ama ne yazık ki bütün bu ayrımcılıklar, genel olarak “dramatik metinler” 24 Mayıs 2019 Güneş yüzyıllar boyunca, toplumların “Mukaddes de denir. Dramatik metinlerin Küçükçekmece’de boşanmak istediği eşi Değerleri” olarak insanların adeta genlerine merkezinde bir olay ve bu olaya Z.Y’ye 9 el ateş ederek öldürmeye teşebbüs kazılmıştır. ettiği gerekçesiyle yargılanan M. Y., 18 yıl katılan kişiler yer alır. Bütün savaşlar esas olarak menfaat uğru- hapis cezasına çarptırıldı. Mahkeme, sanığın na yapılmış olmakla birlikte hepsi, ya din ve Bu tür metinler “serim, düğüm, duruşmalardaki iyi halini dikkate alarak ceza- mezhep ya da ırk ve milliyet adına kamufle çözüm” bölümleri ile ifade edi- sını 15 yıla düşürdü. edilmişler, yoksul kitleler, egemen yöneticile- len üç evrede gelişir. Serim bölü- 8 Haziran 2021 Evrensel rin çıkarları uğruna ölüme gönderilmişlerdir. münde, olaylara katılan kişilerin İzmir’in Buca ilçesinde 7 Aralık 2020’de İnsanları yerleşik kültüre geçiren Tarım kimlikleri, olayla ilgileri ve ko- evli olduğu Y. Ç.’yi katleden B. S. hakkında Devrimi’nden itibaren, bütün toplumsal ilişki- nunun ne olduğu ortaya konulur. mahkeme önce “eşe yönelik kasten öldürme” ler de erkek egemenliği üzerine kurulmuştur. suçundan ağırlaştırılmış müebbet hapis ce- Düğüm bölümünde kişiler ara- Kadını ezen bu “Erkek Egemen Feodal zası verdi, sonra sanığa “iyi hal” indirimi uy- Kültür” Tarım Dönemi’nin çok uzun sür- sındaki çatışmalar sergilenir ve gulayarak, cezayı müebbet hapse çevirdi. mesinden dolayı bütün dünyadaki tüm izleyicide merak duygusu uyan- 2 Ekim 2021 Cumhuriyet toplumların adeta genlerine işlemiş, En- dırılır. Çözüm, olaydaki çatışma Boşanma aşamasındaki eşi Ö.G’yi 16 ye- düstri Devrimi döneminde de uzun süre ve sorunların bir sonuca ulaştı- rinden bıçaklayan H. S. için “eşini kasten öl- egemenliğini sürdürmüş ve sürdürmek- kırbaçtır bence. Bu hallere düş- hiçe saymakta ve giderek yok et- rıldığı bölümdür. dürmeye teşebbüs” suçundan 17 yıl hapis tedir. me, rica ederim.” cezası verildi. Kararı bozan istinaf mahke- mektedir. Tarım Dönemindeki yaşamın ve kültürün Tiyatro olan biteni size su- mesi, iyi hal indirimi uygulayarak sanığın 7 Shakespeare’den uyarı Biz tiyatro sanatı icracıları bu kodlarına uygun biçimde nazil olan bütün yıl 6 ay hapis cezası sonrası tahliyesine ka- nar; iyilerin iyiliklerini, kötüle- Tek Tanrılı Dinler de ne yazık ki mevcut top- Tanımla yola çıkarken hiç ti- durumu ortaya koyuyoruz. Yo- rar verdi. lumsal ve ekonomik koşullara yönelik kural- rin kötülüklerini... Sonuçta bura- yatroya gitmemiş siyasilerin rumu sizlere bırakıyoruz. İlk ti- 11 Kasım 2021 Cumhuriyet lar ve değerler koyduklarından dolayı bu kül- daki savaşta da iyilik kazanma- “Burada bir tiyatro dönüyor!”, yatro kişiliklerimizden Tomas Mahkeme, eşi yerine baldızını öldüren sa- türün destekleyicisi olmuşlardır. lıdır. Bazı oyunlar kötü sonuçla “Ne tiyatro yapıyorsun!”, “Am- Fasulyeciyan’ın tiradıyla bitiri- nık Ü’ye “tasarlayarak öldürme” suçundan Böylece erkek egemenliği ve onun so- da bitebilir. Yorum izleyiciye ka- ma tiyatro çevirdiniz!” gibi an- yorum. “Zaten aktör dediğin ne- önce ağırlaştırılmış müebbet hapis ceza- nuçları olarak: lır. Tam bunları düşünürken sa- sı verdi. Ceza sanığın duruşmadaki davra- latımlarla sanki tiyatro, kötü bir dir ki? Oynarken varızdır, yok Kadının ikinci sınıf vatandaşlığı... natta, kültürde, bilimde, tiyatro- nışları nedeniyle iyi hal indirimi uygulanarak şey yapılan yer ya da öğe olarak Hatta “büyücülük” suçlamalarıyla şeytan- olunca da sesimiz bu boş kubbe- müebbet hapse çevrildi. da, balede, müzikte çok değerli laştırılması... halka sunuluyor. Zaten kültüre de bir hoş seda olarak kalır. Bir 17 Aralık 2021 Habertürk Ya da en azından erkeğin emrinde, anne- yazarları olan ülke yönetimi bir- ulaşmada sıkıntılar yaşayan hal- zaman sonra da unutulur gider. Eşi A.T.T’yi sokak ortasında defalarca bı- liğin mukaddes duygularını bile zedeleyecek den bir savaş çıkardı insanlara kın tiyatroya bakışı da ister iste- Olsa olsa eski program dergile- çaklayan sanık O.T.’ye, mahkeme heyeti, biçimde evindeki bir kuluçka makinesi gibi saldırdı ve onları dünyanın gözü mez etkileniyor. rinde soluk birer hayal olur ka- önce “Kasten öldürmeye teşebbüs” suçun- muamele görmesi... önünde katletmeye devam edi- İngiliz tiyatro adamı William lırız. dan 16 yıl hapis cezası verdi, sonra “iyi hal Bütün toplumların hem soyut inanç sis- yor. Dünya bu trajediyi izliyor. indirimi” uygulayarak cezayı 13 yıl 4 aya in- Shakespeare’in Hamlet’inde söy- temlerine hem de somut uygulamalarına dirdi. Tiyatro o zaman yaşar yüzyıllar boyunca hâkim olmuştur. lediği bir bölüm şöyledir: “Verdi- HHH Bir dâhi... HHH ğim parçayı, ne olur, dediğim gi- Görooorum, hepiniz gardoroba Ve şimdi sıkı durun: İnsan hakları, özgürlük ve eşitlik kav- “Yurtta sulh cihanda sulh!” di- bi, rahat, özentisiz söyle. Çünkü koşmaya hazırlanıorsunuz. Bi- 4 Mart 2022 Anadolu Ajansı ramları çok yavaş bir biçimde gelişen il- ye boşuna dememiş Mustafa Ke- birçok oyuncu gibi söz parlatma- razdan teatro bomboş kalacak. Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Kadına şid- kelerdir. mal Atatürk! Devletler huku- ya kalkacaksan, mısralarımı şeh- Ama teatro işte o zaman yaşa- detle mücadelede yeni reform paketini, en Zaten çok yavaş gelişmekte olan bu ev- ku ve diplomasi eğitimi tecrübe- rin tellalına okuturum daha iyi. maya başlar. Çünkü Satenik’in kısa sürede TBMM’nin gündemine getirece- rensel eşitlik ve özgürlük kavramları içinde si almamış, kendi insanıyla yur- ğiz” dedi. Elini kolunu da havalara savur- bir şarkısı şu perdelere takı- en geriden gelen de kadınların özgürlüğü ve 6 Mart 2022 TRT dunda barışı öngörmeyen top- eşitliğidir. ma öyle; ölçüsünde, tadında bı- lı kalmıştır. Benim bir tiradım Adalet Bakanı Bozdağ, yeni reform pake- lumlar, sürekli mücadele etme- En gelişmiş, Endüstri Devrimi’ni bile geri- rak her şeyi. Duyduğun coşkun- şu pervaza sinmiştir. Hıranuşla tiyle ilgili olarak “Vicdanları rahatsız edecek de bırakıp Bilişim Devrimi aşamasına geçmiş ye ve yıkımlar görmeye mahkûm luk bir sel, bir fırtına, bir kasır- Virginia’nın bir dialoğu eski kos- bir iyi hal indirimine rastlamayacağız” dedi. en ileri toplumlarda dahi, “Erkek Egemen Ta- olur. Atatürk aynı zamanda; em- ga gibi de olsa, onu dindirecek tümlerden birinin yırtığına sığın- HHH rım Kültürü”nün tortuları hâlâ hem toplumsal peryalizm ve gericiliğin yeryü- bir hava bulmalı, buldurmalısın. mıştır. İşte bu hatıralar o sessiz- Bugüne kadar açıklanan pek çok söz- hem de ekonomik ilişkilerde görülmektedir. zünden silinmesi gerekliliği- de reform paketine rağmen bütün hak- Doğrusu, yürekler acısı geliyor likte saklandıkları yerden çıkar, Hele (Cumhuriyet’e ve Atatürk Devrimleri- ni de belirtmiştir. Böyle bir ileri- sızlık ve hukuksuzlukların, (bırakın önlen- bana gürbüz bir delikanlının tak- bir fısıltı halinde sahneye dökü- ne/Reformlarına rağmen) Türkiye gibi, henüz melerini) artarak devam ettiği ülkemiz- ci görüş, uzak çağlara bile uzan- çağdaşlaşmasını tamamlayamamış olan top- ma saçlar sakallar içinde, bir acı- lürler. de... lumlarda, insanlar arasındaki bütün ayrım- maktadır. Bununla birlikte, sana- yı yüreğini paralarca, didik didik Artık kendimiz yoğuz. Seyirci- Anayasa’ya aykırı bir biçimde tek imza cılıklarla birlikte cinsiyet ayrımcılığı da bütün ta önem ve yaygınlık sağlanma- ederce bağırıp halkın kulakları- lerimiz de kalmadı. Ama replik- ile gece yarısı “İstanbul Sözleşmesi”nden ilişkilerimizde varlığını hatta egemenliğini sür- sını öngörmüştür. “Sanatsız ka- nı yırtması; halk ki çoğu kez; an- lerimiz fısıldaşır dururlar saba- çıktığını ilan eden Erdoğan/AKP iktidarı- dürmektedir. lan bir milletin yaşam damarla- laşılmaz, dilsiz oyunları, gürül- ha kadar. Gün ağarır, temizleyi- nın bu söylemleri ne kadar inandırıcıdır bi- Bugün kadını ezen bu kültürün yargıda- rından biri kopmuş demektir” di- lemiyorum. tü, gümbürtüyü sever. Bir oyun- ciler gelir, replikler yerlerine ka- ki yansımalarına ilişkin bazı örnekler ve- yerek sanat ve kültüre önem ve- cu Termagant’ın kendisinden da- çışır... Perde!” rilmesini belirtmiştir. Bir vatan ha yaygaracı, Nemrut’tan daha 27 Mart Dünya Tiyatrolar Gü- kendi kurduğu devrim ilkelerini Nemrut oldu mu, hak ettiği şey nü kutlu olsun! Yasal ama erişilebilir değil: Kürtaj hakkı AV. ÖZGE DEMİR BM’nin 2020 raporuna göre her yıl 25 milyon kürtaj, güvensiz Dplomas tarhçs ve akademsyen biçimde yapılıyor ve her yıl gerçekleşen anne ölümlerinin adınların hayatı, kişiliği, tercih- Doç. Dr. Hüner Tuncer, Osmanlı’nın yüzde 7.9’u güvensiz kürtaj nedeniyle yaşanıyor. Güvenli Kleri, vücudu üzerinde, mevcut Çöküşü sml ktabıyla tüm bu “resm sistem sürekli söz sahibi olmaya kürtaj hakkına erişim, yaşam hakkı için de çok önemli. yalanlara” etkl br yanıt veryor. çalışıyor. Kürtaj hakkı ise bu tartış- da gebelik riskini artıyor. sı-2020” raporuna göre, görüşme manın odaklarından biri. 1983 yı- Avrupa’nın “Hasta Adamı” Osmanlı Diğer yandan yasal sürenin kı- yapılan 295 kamu hastanesinden lında Nüfus Planlaması Hakkında Devlet’nn günden güne nasıl küçül- salığı kürtaj hakkına erişimi kısıt- sadece yüzde 3’ü ücretsiz olarak Kanun’da yapılan değişiklikle, kür- lıyor. İngiltere’de 24, Almanya’da düğünü ve parçalandığını anlatıyor. isteğe bağlı kürtaj yapılıyor. Bu taj hakkı yasallaştı. Türk Ceza Ka- 12, Fransa’da 14. haftaya kadar oran, İstanbul’da iki kamu hasta- nunu uyarınca da kadınlar, isteği- kürtaj yapılabiliyor. Türkiye’de ise nesine denk düşüyor. Aynı araş- ne bağlı olarak 10 haftaya kadar 19.yüzyıl syas tarhn anlamak ve isteğe bağlı olarak 10 haftaya ka- tırmanın 2016 raporu bu oranın yetkili kişi tarafından yapılan kür- tarhten ders almak çn temel dar, eğer kadın mağduru olduğu yüzde 8 olduğuna işaret ediyordu. taja erişebiliyor. Ancak 2012 yılın- bir suç sonucu gebe kalmışsa 20. Böylelikle yoksul kadınlar için da dönemin başbakanı Recep Tay- başvuru kaynağı… haftaya kadar kürtaj olabiliyor. kürtaj erişilebilir bir hak olmak- yip Erdoğan’ın “Kürtajı cinayet ola- Türkiye’de ise süre oldukça kısa. tan çıkıyor. Gebe veya kürtaj olan rak görüyorum” sözlerinin ardın- 13,5x20,5 kadınların tıbbi bilgilerin gizlili- dan, kürtaj hakkına erişim zorlaştı. Hayatlar tehlikede İnceleme ği konusunda da haklı bir kuşku Halbuki, BM’nin 2020 raporuna gö- Ayrıca Nüfus Planlaması Hak- var... Özellikle genç bekâr kadın- re her yıl 25 milyon kürtaj ‘güven- 384 sayfa kında Kanun nedeniyle kadınla- ların hayatları tehlikeye atılıyor. siz bir şekilde yapılıyor ve her yıl rın kürtaj olması için eşinin rıza- gerçekleşen anne ölümlerinin’ yüz- ‘Cumhuryet Yolu’, Erzurum’dan tbaren Vazgeçmeyeceğiz sı gerekiyor. Kadınlar çoğunluk- de 7.9’u güvensiz kürtaj nedeniy- la ekonomik, cinsel, fiziksel veya Kadınlar, ücretsiz ve güvenli le yaşanıyor. Güvenli kürtaj hak- Mustafa Kemal’n kurmay heyetnde duygusal şiddet altında olduğun- kürtaj hakkına erişemeyince, ço- kına erişim sadece cinsel sağlık bulunan Mazhar Müft Kansu’nun anıları dan, şiddeti en çok uygulayan eş- cuğu doğurmak, pahalı olan özel için değil, yaşam hakkı için de çok eksennde, Kurtuluş Savaşı’nın çeştl ten rıza almasını beklemek, ka- kliniklere yönelmek, yetkisiz kişi- önemli. dını daha da içinden çıkılmaz bir ler tarafından güvensiz bir ortam- evrelerne tanıklık eder. ‘Sukast’ se 16 Risk artıran etkenler hale sürüklüyor. Neyse ki kanun da kürtaj olmak ya da kendisine Hazran 1926 günü Gaz Paşa’yı hedef koyucular, bekâr bir kadının cin- zarar vererek çocuğu düşürmek Öncelikle, Türkiye’de cinsel alan sukast grşmnn, hazırlık sel hayatı olabileceğini düşünme- zorunda kalıyor. Halbuki Dünya sağlık eğitimi olmadığı için do- diğinden, kanunda partner rıza- Sağlık Örgütü temmuz ayında te- aşamalarını ve sonrasını ele alır. ğum kontrol yöntemleri bilinmi- sı yer almamış. Kaldı ki hem ce- mel ilaçlar listesine, isteğe bağlı yor, bilinse bile doğum kontrol za kanunu hem de Türkiye’nin ta- olarak gebeliği sonlandıran hapla- yöntemlerine ücretsiz olarak eri- Cumhuryetn 100.yılında genç rafı olduğu Biyotıp Sözleşmesi ve rını dahil etti. Yani kadınlar medi- şilemiyor. Kadınların çoğu, aile kuşaklara armağan olsun... AİHS, kadının kimsenin iznini- kal haplarla gebeliği sonlandırabi- hekimlerinde doğum kontrol hap- rızasını almadan kürtaj olabile- liyor ancak Türkiye’de bu ilaçlara larının bulunmadığını veya dü- ceğini ifade ediyor. Aslında kür- erişilemiyor. zenli erişim imkânının olmadığı- 13,5x21 taj yapılırken eşin rızasını alma Yani, güzel ülkemizde kürtaj nı söylüyor. Özellikle genç bekar Belgesel Oyun uygulaması ile hem Türk Ceza yasal ancak erişilebilir değil. Eri- kadınların aile hekimlerinden do- Kanunu’na hem de uluslararası şilemiyor olması iktidarın kadın- ğum kontrol yöntemlerine eriş- 216 sayfa sözleşmelere aykırı davranılıyor. ları tahakküm altına alma politi- mesi ise üzerlerindeki baskı ne- Kadir Has Üniversitesi’nin “Ya- kasının sadece bir görünümü. Biz deniyle imkânsız. Doğum kontrol sal Ancak Ulaşılabilir Değil Tür- ise hayatımız ve vücudumuz üze- yöntemlerine erişmek ise olduk- kiye’deki Kamu Hastanelerin- rindeki söz hakkımızdan vazge- ça pahalı. Pek çok kişi, gelenek- de Kürtaj Hizmetleri Araştırma- çemeyiz. sel yöntemleri kullanıyor ve bu