Catalog

23 MART 2022 ÇARŞAMBA EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 11 İktidar ‘kur korumalı mevduat sistemi’nde neredeyse her gün değişikliğe gidiyor ‘Koruma’ dikiş tutmuyor Emperyalizmin Yurtiçi yerleşik kişilerin döviz cinsinden hesaplarının Türkiye’ye etkileri TL’ye çevrilmesindeki tarih sınırı kaldırıldı. Ancak hesap ürkiye Cumhuriyeti, emperyal güçlere kar- şı savaş sonucu, emperyal güçlerin yenil- yenilemede ilk açılış fiyatından vazgeçildi. Tgisiyle kurulmuştur. Mondros Mütarekesi, ardından Sevr Antlaşması’yla emperyal güç- ktidar, TL’deki erimeyi durdur- diat hesabı ve döviz cinsinden ka- lerin Türk topraklarını paylaşmaya kalkışmala- rı, denetimleri altında Orta Anadolu’ya sıkıştırıl- mak ve döviz kurundaki yük- tılım fonu hesabı bakiyelerini, ta- mış İslami esaslara göre yönetilen, Irak, Suriye İselişi sınırlamak, TL mevduat- lep etmeleri halinde dönüşüm ku- benzeri Osmanlı Devleti projesine tepki, dire- ların döviz ya da altına kaymasını ru üzerinden TL’ye çevirebilecek. niş, Milli Mücadele bağımsızlık savaşı sonrası engellemek için geçen aralık ayın- Yurtiçi yerleşik tüzelkişiler ise bu Türkiye Cumhuriyeti kurulmuş, emperyalizmle savaşımda mazlum milletlere örnek olmuştur. da başlattığı kur korumalı mevduat işlemi 31 Aralık 2021 itibarıyla Günümüzdeki yönetimin niteliğini, nankör- (KKM) sisteminde değişiklik üstü- bankalarda mevcut olan altın ve ce davranışları değerlendirmek için, Mondros ne değişiklik yapmayı sürdürüyor. döviz hesapları için yapabilecek. Mütarekesi ve Sevr Antlaşması hükümlerini bir kez daha anımsatmakta yarar görülmektedir. Merkez Bankası (MB), dün “Al- Böylece yurtiçi yerleşik gerçek I. Dünya Savaşı sonunda Mondros Mü- tın Hesaplarından TL Mevduat ve kişilerin dolar, Avro ve sterlin cin- tarekesi, 30 Ekim 1918 tarihine Osmanlı Katılma Hesaplarına Dönüşümün sinden döviz tevdiat hesabı ve ka- Devleti’ni aşağılamak için Truva Savaşı’nda Desteklenmesi Hakkında Tebliğ” tılım fonu hesaplarının TL’ye çev- Yunan başkumandanın adını taşıyan Aga- memnon zırhlısında yapılmıştır. Mütare- ile “TL Mevduat ve Katılma Hesap- rilerek kur korumalı mevduat sis- ke olarak adlandırılması aslında yanıltıcıdır. larına Dönüşümün Desteklenme- temine dahil edilmesinde öngörü- Aşağıda başlıca hükümleri özetlendiği gibi si Hakkında Tebliğ”de değişiklik len tarih sınırlaması kaldırılırken ülkenin teslim belgesidir. “1) Karadeniz ve Çanakkale boğazları açıla- yaptı. Buna göre, yurtiçi yerleşik kurumsallarda ise sınır 2021 so- cak. Müttefiklerce işgal edilecek, 2) Ordu ter- gerçek kişiler bankalardaki altın nu olarak devam edecek. Daha ön- his edilecek, 3) Türk karasularında bulunan hesaplarının yanı sıra dolar, Av- ce yurtiçi yerleşik gerçek kişilerin savaş gemileri teslim edilecek, 4) Müttefikler, ro ve sterlin cinsinden döviz tev- döviz mevduatlarının sisteme da- güvenliklerini tehdit edici gördüklerinde iş- TL eridi ‘1 Kuruş’ basımı durdu gal etme hakkına sahip olacaklar, 5) Tüm tel- hil edilmesi için söz konusu hesa- siz, telgraf, kablo istasyonları müttefiklerin de- liye Bakanlığı Darphane ve Damga SERHAT ALİGİL bın 20 Aralık 2021 tarihi itibarıy- netimi altına alınacak, 6) Hicaz, Yemen, Suri- Matbaası Genel Müdürlüğü’nün ve- la mevcut olması gerekiyordu. ye ve Irak’taki askeri garnizonlar müttefiklere 3 aylık kur artışı oplumun verdiği adla “bozuk pa- rilerine göre, Şubat 2022 sonu itiba- teslim edilecek..” Tra” resmi adıyla “madeni ufak- rıyla son üç ay (aralık, ocak, şubat) Mondros Mütarekesi’ne tepki olarak, ülkenin Komisyon ödenecek lık para”lar, Türk Lirası’nın yıllar için- onurlu, vatansever, yiğit insanları, ulusal, ba- yüzde 20-29 oldu Darphane’de “1 Kuruş” basımı yapıl- Bunun yanı sıra yenilenen he- ğımsız bir devlet kurulması fikrini desteklemek, de yaşadığı değer değişimini ve yurt- madı. Ayrıca Ocak 2022’de de “5 ku- sapların ilk açılışta dönüşümü ya- yaymak, silah bırakma koşullarının haksızlığına KM sistemi 22 Aralık 2022’de taşın bu paralarla ilgili kullanım algı- ruş” üretimi yoktu. Şubat sonu itiba- karşı eylem yapmak amacıyla Anadolu ve Ru- pılan döviz tutarı ve altın miktarı- Kbaşladı ve ilk üç aylık va- sını en iyi ortaya koyan göstergelerin- rıyla tedavülde sadece 317.7 milyon meli Müdafaa-i Hukuk Cemiyetleri altında ör- nın dönüşüm fiyatı üzerinden des- de tamamlandı. Böylece Merkez den biri. Ülkenin ekonomi politikala- adet 1 kuruş, 2 milyar 148 milyon gütlendiler. 4 Eylül 1919 Sivas Kongresi’nde Bankası’nın ilan ettiği kurlara gö- tekten yararlanmaya devam edece- rı, enflasyon seviyesi, değişen ödeme adet 5 kuruş var. Müdafaa-i Hukuk Cemiyetleri’nin tek bir çatı re, bu tür hesap sahipleri için geçer- ğine ilişkin hüküm madde metnin- altında toplanması kararı alındı. sistemleri bozuk paraları da doğru- Barış anlaşması yapılmadan İtilaf Devletle- li olacak kur artış oranları da ortaya 9.6 milyar adet den çıkarıldı. Bunun yerine yeni- dan etkiliyor. Hatırlanacağı gibi Türki- ri, mütareke koşullarına da aykırı olarak ken- çıkmaya başladı. Buna göre örneğin Üstelik 2021 sonuna göre, bu tür lenmede “kapsam, usul ve esasla- ye, 2001 krizi sonrası özellikle emek- dilerine ayırdıkları nüfuz bölgelerini fiilen iş- 22 Aralık 2021’de 12.35 TL’lik dolar çilerin ağır bedeller ödediği yeni bir paraların tedavüldeki miktarı da daha rın” MB tarafından belirleneceğine gale başladılar. 13 Kasım 1918 günü de sa- kuruyla KKM hesabı açan biri için 22 ekonomik sisteme geçerken, 2005’te çok yıpranma, geri çekme gibi gerek- vaş gemileri İstanbul’a gelerek karaya kuv- dair hüküm getirildi. Yurtiçi yer- Mart itibarıyla kur (14.83) artışı yüz- de parasından “altı sıfır” atıp “bozuk çelerle 1 kuruşta 18.7 milyon adet, 5 vet çıkarıp fiilen işgal ettiler. Paris’te barış gö- leşik gerçek kişilerin altın hesap- de 20.1 oldu. 27 Aralık’taki 11.44 li- rüşmeleri sürerken İngiltere Başbakanı Llyod para”sına yeniden itibar kazandırmak kuruşta 158.5 milyon adet azaldı. Te- larının TL’ye dönüşümünü öngö- George’un önerileri üzerine İtilaf Devletleri ralık dolar kuruyla ise bu artış yüz- istedi. Ancak bugünlerde TL yine zor davüldeki toplam bozuk para mikta- ren uygulamada, söz konusu hesa- desteğiyle Yunan birlikleri 15 Mayıs 1919 gü- de 29.7’ye ulaştı. KKM’ler yıllık yüz- günler geçiriyor. rı da 935.8 milyon azalarak 9 milyar nü İzmir’de çıkarma yaptı. bın 28 Aralık 2021 tarihinde mev- de 14-17 faiz verildiği için üç ay- Bu nedenle bugün bir kez daha yük- 636 milyon adede indi. Bu kapsamda Yunan ordusunun İzmir’i işgali ve Anado- lık faizle dolar kuru arasındaki fark cut olmasına ilişkin sınırlama da lu içine ilerlemesine tepki olarak, yurtsever in- sek enflasyonla boğuşan Türkiye’de, bozuk para miktarları 1 lirada 376.7 Hazine’ce karşılanacak. İlk üç ay için kaldırıldı. Tebliğler kapsamında, sanlar, halkın kendi varlığını koruması, her- ekonominin içinde bulunduğu kri- milyon, 50 kuruşta 136.6 milyon, 25 bu rakamın 12-14 milyar TL olması hangi bir devletin egemenliğini kabul etme- MB’nin belirleyeceği usul ve esas- zi yine bozuk paralar üzerinden oku- kuruşta 145.6 milyon ve 10 kuruşta me, ulusun bağımsızlığını sağlamak ama- bekleniyor. l Ekonomi Servisi lar çerçevesinde komisyon ve/veya mak mümkün. Örneğin Hazine ve Ma- 99.6 milyon adet azaldı. cıyla “Kuvayı Milliye” ismi altında örgütle- masraf ödenebilecek. l ANKARA nerek direniş hareketini başlattılar. Ankara Hükümeti’nin kurulması, direniş hareketinin de kısmen başarı kazanması üzerine İtilaf Devlet- leri, İstanbul Hükümeti’ni barış antlaşması için Fitch, Türkiye ekonomisi için 2022 yılı büyüme tahminini yüzde 2.4’e çekti Paris’e çağırdı. Mustafa Kemal Paşa, TBMM Hükümeti’nin kurulduğunu, Osmanlı Devleti ile yapılacak bir antlaşmanın Türk ulusunu bağ- lamayacağını tüm Avrupa ülkelerine duyur- du. Buna karşın İtilaf Devletleri, Osmanlı Dev- leti temsilcileriyle 10 Ağustos 1920’de Sevr TÜFE özel tüketimi vurdu Antlaşması’nı imzaladı. Anlaşma ile Arabistan, Irak, Ürdün, Filistin, İngiltere’ye; Suriye, Lüb- nan, Güneydoğu Anadolu Bölgesi Fransa’ya; luslararası kredi derecelen- yüzde 3’ten yüzde 2.8’e indirdi. selmesine rağmen politika faizi- Antalya yöresi İtalyanlara; Trakya, Büyük Çek- mece Gölü’ne kadar ve Ege Bölgesi, Gökçea- Udirme kuruluşu Fitch’in, mart Fitch, Türkiye ekonomisiyle ilgi- ni yüzde 14’te tutmaya devam et- YENİ BİR ZAM DAHA da, Bozcaada dahil Yunanistan’a bırakılıyordu. ayıyla ilgili “Küresel Ekonomik li büyüme tahminini de 2022 için tiği hatırlatılırken Aralık 2021’de Boğazlar bölgesi için, kendine özgü bayra- Görünüm Raporu”, hem dünya yüzde 4.3’ten yüzde 2.4, 2023 için değer kaybetmeye başlayan, bu ğı da olan bağımsız bir yönetim oluşturuluyor; Motorinin litresi Büyük Ermenistan ve Kürdistan sınırlarını belir- hem Türkiye ekonomisi için çarpı- yüzde 3.5’ten yüzde 3.2’ye düşür- yılın başından itibaren KKM he- leme yetkisi ABD Başkanı W. Wilson’a bırakı- cı değerlendirmeler içeriyor. dü. Bu kapsamda raporda enflas- saplarının da etkisiyle görece sa- lıyordu. Wilson, Karadeniz kıyıları dahil, geniş- 22 lirayı aşacak Rapora göre, küresel ekonomik yona bağlı olarak özel tüketimde- kin seyreden TL’nin Ukrayna’da- letilmiş Doğu Anadolu Bölgesi’ni Ermenistan’a; büyümenin görünümü enflasyo- ki sert düşüşe işaret edildi. Ayrıca ki savaş ile değer kaybının sürdü- genişletilmiş Güneydoğu Bölgesi’ni de etrol fiyatları ve doların artması, Kürdistan’a uygun bulmuştur. İstanbul Osman- nun yarattığı zorlukların artması, ocak ayında sanayi üretimi, ilk iki ğü kaydedildi. Pakaryakıtta zamma dönüşmeye lı Devleti’nin başkenti olarak kalıyor; barış ant- Rusya’nın Ukrayna işgali ve ardın- ayda ise perakende hacminin ay- Fitch’in yıl sonu yıllık TÜFE tah- devam ediyor. laşmasına uygun davrandıkları sürece padişah dan bu ülkeye getirilen yaptırım- lık bazda azaldığı aktarıldı. mini de yüzde 49 oldu. Fitch ayrı- ve hükümet İstanbul’da oturacak, aykırı davra- Sektör kaynaklarının aktardığı- ların enerji kaynaklarını tehdit et- ca, TCMB’nin 2023 politika faizini nış halinde yetkileri ellerinden alınacaktır. na göre, bugünden geçerli olmak Devletin askeri gücü 50 bin 700 kişiye indi- Yıl sonu yüzde 49 mesi nedeniyle kötüleşti. Bu kap- yüzde 19 yükselteceğini, cari açı- üzere litre fiyatı benzinde 1 lira 68 riliyor, mali denetim için İtilaf Devletleri tem- kuruş, motorinde 1 lira 59 kuruş samda kuruluş, dünya ekonomisi Yine raporda, Merkez ğın da artacağını öngördü. Bu yıl silcilerinden oluşan komisyon kuruluyordu. zamlandı. Buna göre, İstanbul’da Bankası’nın geçen ay resmi tüke- için büyüme tahminini 2022 için sonu dolar kuru tahmini ise 16 li- Ülkenin yurtsever onurlu insanları ulusal mü- bir litre benzinin fiyatı 19.78 TL, cadeleyi sürdürürken bir bölümü de işgal yüzde 4.2’den yüzde 3.5, 2023 için tici enflasyonu yüzde 54.4’e yük- ra. l Ekonomi Servisi güçleriyle işbirliği yapıyor, dostluk cemiyetle- motorinin fiyatı 22.22 TL’ye yük- ri kuruyor, sürekli iç ayaklanmalara alet olu- selecek. Benzinin litresi Ankara’da yordu. Savaş kazanıldıktan sonra hayıflanma- 19.88 TL, İzmir’de 19.90 TL, mo- lara, Lozan hezimettir diyenlere Mondros ve torinin litresi ise Ankara’da ve Bilgin, ‘asgari ücret’ Sevr anımsatılmalıdır. İzmir’de 22.33 TL olacak. II. Dünya Savaşı sonrası ABD Başkanı H. Öte yandan 7 Mart’ta 139 dolarla Truman, Sovyet yayılmasını önlemek amacıyla tartışmasını kapattı! SSCB’yi kuşatmayı amaçlayan “Containment” 14 yılın zirvesine ulaşan, sonra 100 alışma ve Sosyal Güvenlik Ba- politikasını yürürlüğe koydu. Politika kapsa- doların altına gerileyen Brent petro- Ç mında 1947 yılında Türkiye ve Yunanistan’a kanı Vedat Bilgin, asgari ücre- lün varil fiyatı dün yeniden 119 do- 400 milyon USD tutarında askeri ve ekonomik te zam gelebileceğine dair iddia- lara çıktı. l Ekonomi Servisi yardım programı başlatıldı. NATO’nun kuruluşu lara ilişkin, tarihsel olarak asga- daha sonra 1949 yılında gerçekleşmiş, Kuzey Avusturya ri ücrete en yüksek zammı yap- Atlantik bölgesinde huzuru geliştirmek amacıy- SANAYİ BAKANLIĞI’NDAN tıklarını ifade ederek yeni zam kış turizmi la oluşturulduğu açıklanmıştır. NATO, ABD’nin tartışmalarını anlamlı bulmadığı- SSCB’yi kuşatma politikasının aracı olmuş, 12 deneyimlerini ülke tarafından kurulan örgüte Türkiye ve Yu- nı söyledi. Bilgin, “İthal ettiğimiz Şarj istasyonu nanistan 1952’de alınmış; Varşova Paktı’nın Erciyes’te enerji nedeniyle dışarıdan yan- çöküşü sonucu NATO hızla gelişerek günü- sıyan enflasyon var. Önümüzde- paylaşacak açanlara destek müzde Rusya’yı çevreleyen 30 ülkeden oluşan ki dönemde enflasyonun aşama örgüt konumuna gelmiştir. aşama düşeceğini hepimiz göre- lektrikli araç şarj istasyonla- Türkiye-ABD ilişkileri, 1964’te Türkiye’nin ceğiz” ifadelerini kullandı. Bilgin, soydaşlarını koruma amaçlı Kıbrıs’a müdahale Erı için devlet tarafından sağlana- kararı alması üzerine Başkan L. Johnson’ın, önceki gün ise “Asgari ücret ara- cak olan destek Resmi Gazete’de ‘Türkiye’de dağlar israf ediliyor’ dönemin başbakanı İsmet İnönü’ye Kıbrıs’a lık ayında belirlenir. Tabii olağa- dün yayımlanarak yürürlüğe girdi. müdahale edilmemesini isteyen mektubu ile nüstü şartlar olursa bu şartlara Buna göre Sanayi ve Teknoloji Ba- ayak turizminden yılda 40 milyar Avro kara Büyükelçisi Johannes Wimmer, yeni döneme girmiştir. İnönü, “Yeni bir dün- bakarak değerlendirilir” demişti. kanlığı, elektrikli araç şarj istasyo- ya kurulur, Türkiye yerini alır” olarak açıkladığı Kgelir elde eden Avusturya, son yıllarda Avusturya’nın gayri safi yurtiçi hasıla- yeni dış politika stratejisini yaşama geçireme- nu için yapılacak olan yatırımların kış turizmi merkezlerinden biri konumu- sının yüzde 7.5’lik kısmını bu sektörün den hükümeti düşürülmüştür. yatırım bedelinin yüzde 75’ine ve na gelen Kayseri Erciyes’in bu alanda ge- oluşturduğunu ve yaklaşık 40 milyar 1974 Kıbrıs Barış Harekâtı sonrası ABD, KISA... KISA... 20 milyon TL’ye kadar destek suna- lişimi için destek verecek. Avusturya’nın Avro gelir sağlandığını vurguladı. Avus- Kıbrıs’ta Amerikan silahlarının kullanıldığı ge- cak. Makine ve teçhizat için destek- Ankara Büyükelçisi Johannes Wimmer, turya-Türkiye kış ve dağ turizmi sektörü rekçesiyle yaptırım olarak Türkiye’ye gele- l Merkez Bankası Başkanı Şa- ten yararlanmada üç yıl olarak ön- Erciyes’in yıl boyu yerli ve yabancı turis- Erciyes’te biraraya geldi. cek askeri malzemeye ambargo koymuş, hap Kavcıoğlu, “Yurtdışında ya- görülen satılamama, kiralanamama Türkiye’de misilleme olarak İncirlik dışında tin destinasyonu haline gelebilecek bir tu- Erciyes AŞ Yönetim Kurulu Başkanı Mu- şayan vatandaşların tasarru- ABD üslerini kapatmıştır. 1978 yılında am- ve devredilememeye yönelik sınırla- rizm potansiyeline sahip olduğuna işaret rat Cahid Cıngı, dünyadaki kayak turizmi- bargonun kaldırılması karşılığı üsler yeniden fu 200 milyar dolar düzeyinde, ma, makine ve teçhizatın kullanım ederek bu alandaki tecrübelerini paylaş- nin neredeyse yüzde 50’sinden fazlasının açılmıştır. bunun yüzde 10’u bile bizim yeri ve amacı değişmemek kaydıyla maya hazır olduklarını söyledi. 150 yıla varan tecrübesiyle Avusturya’da 10 Ocak 1980 tarihinde Türkiye ile ABD ara- için önemli bir kaynak” dedi. bir yıl olarak uygulanacak. Bu proje- Avusturya’nın tanınmış kış ve dağ tu- olduğuna işaret etti. Cıngı, “Ülkemizin sında yeni bir askeri işbirliği anlaşması imza- l BDDK, lirada yurtdışı ve yur- ler için işletme gideri desteği uygu- rizmi altyapı firmalarıyla Türkiye’de- dağlarının israf edilmesi bizi gerçekten lanmış, ardından 24 Ocak ekonomik kararları, tiçi faiz farklarından arbitraj lanmayacak. l Ekonomi Servisi 12 Eylül askeri darbesiyle ABD’nin BOP (GOP) ki kayak merkezlerinin yöneticileri haf- üzüyor. Sadece Erciyes değil Türkiye’nin imkânı yaratmaya çalışan fir- ile öngörülen ekonomik ve siyasal düzenin ta sonu Erciyes’te bir araya geldi. Avus- kış turizmini katıldığımız platformlarda oluşması gerçekleştirilmiştir. malar olabileceğini belirterek turya Başkonsolosluğu Ticaret Ofisi’nin konuşuyoruz. En doğusundan en batısı- Emperyal güçler, satılık, kiralık, ürkek ki- bankaları, kredi kullandırımın- düzenlediği “Kış ve Dağ Turizmi Altya- na en kuzeyinden en güneyine ülkemizde şiler bularak, amaç saptırmak için sahneye da dikkatli olmaya davet etti. pı Zirvesi”ne Avusturyalı 12 firma ve muhteşem dağlar var. Böylesine cennet kuklalar sürerek, belli kişi ve örgütleri bazen l Salgından etkilenen esnaf ve Türkiye’den kayak ve dağ sektörünün gibi bir ülkeyi sadece yaz turizmiyle yeti- karşıtı olarak görünerek de destekleyerek et- sanatkârlar için devlet tarafın- kilerini sürdürürler. temsilcileri katıldı. Zirvede yapay kar- nerek adeta israf ediyoruz” dedi. dan verilen maddi yardımların Bağımsızlık savaşının başlangıcından itiba- lama, teleferik sistemleri, turnikeler gi- Zirve kapsamında “İklim değişikliğinin ren ülkemizde oluşturulan Cumhuriyet karşıtı gelir vergisine tabi olduğu or- bi ürünlerin tanıtıldığı zirvede firmalarla dağ turizmine etkisi” ve “Türkiye’de Tu- hareketler, bu bağlamda kişi ve örgütler hak- taya çıktı. ikili görüşmeler de gerçekleştirildi. rizm Altyapı projeleri için finansman ve kında ipuçları vermektedir. Zirvede konuşan Avusturya’nın An- yatırım” başlıklı iki panel düzenlendi.