Catalog

22 MART 2022 SALI EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 11 Ekonomide ‘Türkiye modeli’ yurttaşı açlığa, iktidarı ise kaybetmeye mahkûm ediyor Mutfak AKP’yi eritiyor Pazarlardan Merkez Bankası Başkanı Naci Ağbal’ın görevden alınma- temiz hava alıp sından sonra yürütülen yeni ekonomi modeli, kurdan fai- ze dengeleri bozdu. Gelir kaybı ve hayat pahalılığı iktida- eli boş dönenler rın oy oranlarına yansımaya devam ediyor. umhuriyet Vakfı Yönetim Kuru- lu üyemiz İrfan Hüseyin Yıldız’ın, umhurbaşkanı Recep Tayyip ayında yüzde 54’ü geçti. Bu yılın Cmesleği, uzmanlık alanı gere- Erdoğan’ın “faiz neden enf- yüksek enflasyonla kapanacağını ği haftada bir gün yayımlanan “İşin aslı” Clasyon sonuç” teziyle bir yıl hükümet de artık kabul ediyor. Ül- başlıklı geçen pazar günü 9. sayfamızda önce ilk adımları atılan “Ekonomi- kelerin kredi risk primini gösteren yayımlanan köşesindeki satırbaşı sırala- de Türkiye Modeli” patlayan dö- ve uluslararası büyük yatırımcılar malarını sizlerle bir kez daha paylaşmak viz, faiz ve enflasyon- için en önemli göstergelerden biri- isterim: “Sermaye Türkiye’den çıkmaya la yurttaşı hayat paha- si olan Kredi Risk Primi (CDS) ise devam ediyor, borç yükü ağırlaşıyor, ti- caret açığı artışa geçti, cari açık büyü- lılığı karşısında inletir- yine aynı dönemde 370 seviyele- yor, bütçe açığı artıyor..” ken AKP’yi ve Cumhur rinden 677’ye kadar yükseldi. Kaçınılmaz günlük haberlerin içinde, İttifakı’nı da eritiyor. ALİ CAN pazar yerlerini dolaşan habercilerimizin Yurttaşın derdi geçim POLAT Türkiye ekonomisin- mikrofon uzattıkları, pazarlara bir şeyler de önemli bir kırılma Ekonomideki bu olumsuz gidişat alabilmek umudu ile çıkmış vatandaşla- siyasi partilerin oy oranlarına yan- yaratan Merkez Bankası eski Baş- rımızın eli boş geri dönmek zorunda kal- sımaya başladı. Yapılan bütün an- kanı Naci Ağbal’ın görevden alın- malarını anlatan görüntülü söyleşilerinden ketlerde, yurttaşların en büyük so- masının üzerinden tam bir yıl geç- çıkan ortak cümlelerin özetlerinden eşan- lamlar çıkıyor; “Fiyatlar öylesine zamlan- runu “ekonomi” ve “gelecek belir- ti. 18 Mart’ta politika faizini yüzde mış ki pahalılık karşısında hiçbir harcama sizliği” olarak ortaya çıkıyor. 2021 19’a çıkaran Ağbal, 20 Mart’ta gö- yapmayı göze alamadan, pazardan temiz Nisan ayında Metropoll araştır- revden alındı. Ardından göreve ge- hava alıp eli boş döndüm..” benzeri tüm- ma şirketinin anketine göre AKP len ve Saray’ın talimatlarının dı- celer kuruluyor. ve MHP’nin toplam oyu yüzde 39 şına çıkmayan Şahap Kavcıoğlu Anlamlarını, nedenlerini pekiştirmek üze- olarak görünüyordu. Aynı şirke- ilk altı ay faize dokunmadı ancak re birkaç taze bilgiyi paylaşmanın da yararı tin 2022 Mart ayı başında açıkla- eylülde Hazine Bakanı Nureddin olabilir. Onların, ülkemize en yakın, parala- dığı ankete göre ittifakın oyu yüz- rı en değerli ülkeler olarak Avrupa para biri- Nebati’yle başlayan ve yüzde 14’e mi ile bizdeki fiyatlar çok ucuza geliyor ya.. de 36’ya geriledi. İktidara yakınlı- gerileyen faizle birlikte ekonomide İşte size çok taze bir araştırmanın sonucu. ğı ile bilinen ORC araştırma şirke- yeni krizli bir döneme adım atıldı. Ukrayna üzerinden savaşın giderek sertleş- losu var ortada. Seçime kadar sü- tinde de oy oranları daha yüksek tiği günler içinde, Ukrayna ve Rusya’dan it- rekli bir toparlanma mümkün gö- Dolar 15 lira sınırında olsa da oylardaki erime gözle görü- hal ettiğimiz ürünler gelmez oldu ya.. Bizde Enflasyon, her rünmüyor. Ancak çok fazla faktör Nebati’nin “yeni ekonomik mo- lüyor. 2021’in ilk aylarında ittifa- bize göre bizi yokluğa mahkûm eden fiyat kın oy oranı tahminini yüzde 48.4 var global ekonomide, yani savaş del” olarak tanımladığı ve teme- patlamaları yaşanıyor ya.. Sıcak savaştan sektörü vuruyor sonra Avrupa ülkelerine ihracatımızda yiye- linde “faiz nedendir enflasyon so- olarak açıklayan şirket, son yaptı- vs var her an iktidarı kurtaracak KP iktidarının yanlış ekono- cek de içinde, ön sıralarda, tüm ürünlerimi- ğı ankette oranın yüzde 36.8’e ka- nuç” tezinin kanıtlanması üzeri- bir kaynak da gelebilir. Ami politikalarıyla hızla yükselen zin ihracında yüzde 60 gibi uçuk bir oranda dar gerilediğini açıkladı. ne kurulan yeni modelde ne ya- enflasyon, her alanda artarak patlama yaşanmış.. zık ki önce kurlar patladı. Geçen Bunun yanı sıra IPSOS araştır- ‘Sıfırdan politika şart’ sonuçlar üretmeye devam ediyor. Kirli çıkar ilişkilerinin tırmanışın ye- ma şirketinin yaptığı anket çalış- yıl mart ayında 7.20 seviyelerinde TÜİK’in dün açıkladığı veriler kap- PROF. DR. SADI UZUNOĞLU: Tab- ni haberlerini yok sayamayacağımız gi- malarına göre vatandaşın en önem- olan Türk Lirası, hızla değer kay- samında, “Yurtdışı Üretici Fiyat En- lo ortada zaten. Yüksek enflasyon bi, gizli çıkar elde eden ortakların aldık- li gündemi ekonomi olurken, eko- deksi, Şubat 2022” raporuna göre bederek Aralık’ta 18 lira oldu. Hü- ları haksız kazançların payları üzerinden platosunda geçim birincil problem YD-ÜFE şubatta aylık yüzde 2.35, nominin kötüye gittiğini söyleyen yeni yeni verileri de yok sayamayız. Fab- kümetin faiz artırmak yerine Kur haline geldi. Halkın öncelik ihtiya- ilk aylık yüzde 5.68, yıllık yüzde rikadan 290 liraya çıkan şeker piyasada Garantili Mevduat Sistemi uygu- katılımcıların oranı yüzde 81’i bul- cı geçim derdi. Bu da bütün siyasi nasıl 700 lira olabilir ya da çiğ süt bir ka- 106.13 ve 12 aylık ortalamada yüzde du. Yurttaşların en fazla tepki gös- lamasını başlatmasıyla ise bugün dengeleri değiştirebilir. 53.21 arttı. YD-ÜFE’de en yüksek lemde nasıl yüzde 21 zam görebilir? El- terdiği ve en çok zorlandıkları ma- bir dolar 15 TL sınırında duruyor. bette bizdeki yoksunlaşma, yoksullaş- yıllık artış ise yüzde 203.4 ile ener- PROF. DR. TANER BERKSOY: Yani geçen yıla göre tam iki katına liyetler ise elektrik ve ısınma gi- ma, çaresizliğimizin de en önde açıkla- jide. “Tarımsal Girdi Fiyat Endeksi, Geçim derdi yurttaşı vuruyor. İk- derleri olarak sıralandı. çıktı. 8.50 seviyelerinde olan Avro ması değil mi? Vatandaşımız içinde bu- Ocak 2022” raporuna göre Tarım- tidar kanadı şu an çok da umursu- Ekonomistler ekonomi verileri ise 20 lirayı geçtikten sonra 16.50 lunduğumuz bu duruma ilişkin, nokta GFE aylık yüzde 10.12, yıllık yüzde yor gibi değil. Ciddi bir şekilde seviyelerine yerleşti. ile oy oranları arasındaki bağlantı- konulan ortak yorumunda; “dünden kö- 57.26 ve 12 aylık ortalamada yüzde sıfırdan bir ekonomi politikası tü, yarından iyi” demeyi seçmiş. Bir yıl önce yüzde 16.19 olan yı şöyle yorumladı: 31.35 arttı. Tarım-GFE’de en yük- HHH oluşturulmadığı durumda bir de- enflasyon oranı ise faiz indirimiy- PROF. DR. BILSAY KURUÇ: sek artış ise yüzde 153.3 ile gübre- Hafta sonu, kamuoyunun tepkisi ile Cum- le düşmek ne kelime 2022 Şubat Normal olmayan bir ekonomi tab- ğişiklik olmaz. de. l Ekonomi Servisi hurbaşkanı Erdoğan’ın doğum gününde açılışına heveslenilmiş, kamuoyunun tepki- si karşısında Çanakkale Zaferi’nin yıldönü- KDV İNDİRİMİ BOŞA ÇIKTI müne denk getirilmiş, Çanakkale Zaferi’nin Rusya-Ukrayna savaşı ihracatçıyı mağdur etti, umut yeni pazar için fuarda yıldönümü kutlamaları, köprünün açılış ta- rihine denk getirilmiş olsa bile içtenlikten Et fiyatlarına uzak, kerhen düzenlenmiş törenle sınır- lı kaldı. Halkın katılımları ile gerçekleştiril- miş merkezleri saymıyorum, ilçe belediye- yüzde 48 zam lerinin törenleri bile çok daha coşkulu, iç- Ayakkabılar elde kaldı tenlikli geçmişti. Diyanet’in Atatürk’ü yok ırmızı et fiyatlarına son bir saymakta direnen; Çanakkale’nin, kahra- Kayda dört kez zam geldi. Te- usya’nın Ukrayna işgali kü- Rusya’ya ihracatımız yüzde 23 art- manlığın, direnişin önderi olmasını içine mel gıda ürünlerinde KDV’nin sindiremeyen, 2002’li yıllardan bu yana Rresel ekonomiyi sarsarken mıştı. Rusya ve Ukrayna pazarları- Meyve sebze satışı yüzde 1’e düşürülmesiyle birlik- sürdürdüğü bölge siyasetinin, sahte tarih Türkiye’nin bu ülkelere yönelik ih- nın toplamı 100 milyon doları aşı- te ilk aşamada et fiyatlarında bir anlatımlarının etkilerini tam bilemesek de yarı yarıya düştü racatta yaşadığı kayıplar şimdi de yor. Savaş nedeniyle ihracat hemen miktar düşüş yaşanmasına rağ- payları olmalı. men, gelen zamlar KDV indirimi- ayakkabı sektörünü vurdu. 5 milyon hemen tamamen durdu. Siparişler usya’nın Ukrayna işgali ne- “Kerhen” sözcüğünü kullanmış olduk ni boşa çıkardı. çift ayakkabının elde kalacağı be- iptal edildi. Kriz masası kurduk. Eli- Rdeniyle Batı Akdeniz’den ya, dün kerhen düzenlenen nevroz kutla- Et ve Süt Kurumu et fiyatlarına lirtilirken ihracatçı, yeni pazar bul- mizde kalan stokları değerlendirece- Rusya’ya yapılan yaş sebze ve malarına, kendilerine Amerika’da yaşam bu kez yüzde 48 zam yaptığını meyve ihracatında, karayolun- mak için uluslararası fuarı bekliyor. ğimiz yeni pazarlar arıyoruz.” koşullarını yaratabilmiş aydınlanmacıları- da yaşanan sorun deniz yoluyla duyurdu. Yeni zamla birlikte 1 ki- Türkiye Ayakkabı Sana- İçten yaşanan kaybı 30 mızın isyanları, tepkilerini atlamak yerine aşılmaya çalışılıyor. Batı Akdeniz lo sığır kıymanın fiyatı 56 TL’den siz okurlarımızla paylaşmak isterim. Nev- yicileri Derneği (TASD) Mart’ta başlayacak olan İhracatçılar Birliği Başkanı Ümit 83 TL’ye, bir kilo sığır kuşbaşı fi- rozun ülkemizde hâlâ kerhen kutlanıyor Başkanı Berke İçten, 66. AYMOD Uluslara- Mirza Çavuşoğlu, “Rusya’ya sa- olmasına isyanlarını dillendirirlerken, iş yatı ise 62.50 TL’den 92 TL’ye Türkiye’nin en çok rası Ayakkabı Moda vaştan bu yana yaş sebze ve edinmişler tarihi belgeler üzerinden gör- yükseldi. Bu fiyat artışının rama- ayakkabı ihraç etti- Fuarı’yla gidermek is- meyve ihracatında yüzde 50 selleri de içinde olan görkemli çalışmala- zan ayı öncesi serbest piyasa- ği ülkeler arasında tediklerini kaydetti. civarında bir düşüş var. Ukray- rı paylaşmışlar. Nevrozu ülkemizde bay- daki fiyatları da yukarı çekece- na kapalı olunca Rusya’ya kara- 82.5 milyon dolar- İçten “Türk ayakkabı ram olarak kutlamamanın nasıl bir ceha- ği belirtildi. dan ürün gönderimi azaldı. Er- la Rusya’nın ilk sı- üreticisi küresel pera- let olduğunun sorgulamasını yaparlarken, Et ve Süt Kurumu, karkas ke- menistan ve Gürcistan rotasını nevrozun kökeninin Ergenekon destanı- rada yer aldığına dik- kende markalarının ra- sim fiyatlarında ise artışa gitme- kullanıyoruz fakat burada da yol nın içinde olduğunun altını çizmişler. MÖ kat çekti. İçten şunları darına girdi, önemli bir problemli.” di. Karkas kesim fiyatı yerli hay- 8. yüzyıla dayandığını açıkladıktan sonra- söyledi: talep var. Özellikle Avrupa- Deniz ulaşımını güçlendirme- vanda 60 lira, ithal hayvanda 58 sında ise Göktürk tezkeresinde bitkilerin “Ülkemizin önemli sektörleri ara- lı alıcılar, AYMOD için çok önceden ye çalıştıklarını belirten Çavu- lira olarak uygulanıyor. Serbest yeşermesinin baharının yılbaşı olarak kut- şoğlu, Rusya’nın da iki limanda sında yer alan ayakkabı endüstrisi yer ayırtmaya başladı. Bu yıl pazar piyasada karkas kesim fiyatları landığını anımsatmayı unutmamışlar. Bi- gümrük noktaları oluşturduğu- olarak 2022’ye 1.4 milyar dolar ih- çeşitliliğimizin daha da artacağını 80 liraya kadar çıkıyor. lemediğim tarihsel geçmişe ilişkin payla- nu söyledi. racat hedefiyle girmiştik. İki ayda düşünüyorum” diye konuştu. l Haber Merkezi şımları için en içten teşekkürlerimle.. HHH Dünün haberleri içinde Montrö’nün savunması suçlaması ile yargılanan ile- EMEKLİDEN YENİ ÖNLEM! ri yaşlardaki emekli komutanlarımız ile, CHP milletvekili Gürer, şekerdeki artışa dikkat çekti KISA... KISA... Saray’ın bir andı üzerinden Gezi Par- kı eylemlerinin bal gibi de simge ceza- Otomobil satıp landırılması olarak kullanılan, beş yıldır l Toprak Mahsulleri Ofi- tutukluluğu sürdürülen Osman Kavala Özeller piyasayı bozuyor borç ödüyorlar si (TMO) iki ayrı ihale ile 455 bin yargılamalarından hâlâ beraatı unutun, ton ekmeklik buğday alımı için tahliye kararlarının bile gelmediğini bili- aşanan kriz, borç içinde kıvra- ihale açtı. Her iki ihalede de 23 HP Niğde Milletvekili Ömer Fet- şeker ise markette 8.70 liradan sa- yorsunuz. Bir kez daha hukukun, hak- Ynan emekçiye mal sattırıyor. Mart’a kadar tekliflerin alınacağı Chi Gürer, şekerde fiyatların yük- tılıyor” dedi. Yanlış şeker politika- kın katli boyutundaki tabloların altının çi- İkinci el satış sitelerinde “Emek- ifade edildi. Kaynaklar ihalelerde zilmesini, tepki verilmesi gereğinin altını selişe geçtiğine dikkat çekerken larının şekerpancarını vurduğuna liden satılık” ilanları patladı. 12 Rusya’dan buğday alımını kolaylaş- çizmek için paylaşmış olalım.. özelleştilen fabrikaların piyasa fi- işaret eden Gürer, bu hafta şeker fi- milyona yakın yurttaşın enflasyon tırmak için ruble ile de teklif yapı- yatlarını belirlemek istediğini söy- yatlarında değişim beklendiğini de karşısında ezildiğini belirten Tüm labileceğini ifade etti. ledi. Geçen yıl 50 kg’lık bir torba kaydetti. 2018’de kamuya ait 29 şe- Emekliler Sendikası Konak Şube- l İngiltere, Gazprom’un pa- Akaryakıt fiyatlarına tozşekerin 200 liradan satıldığını, ker fabrikasının 10’unun özelleş- si Başkanı Ayşe Ekşioğlu, “Kira, zarlama ve ticaret alanında faali- faturalar, mutfak masrafı derken sene başında 455 TL liraya çıktığı- tirildiğini hatırlatan Gürer, “Şe- yet gösteren perakende iştiraki- yeni zam bekleniyor maaşlarımız yetmiyor. Geçinemi- nı anımsatan Gürer, “Geçen hafta ker fiyatlarında artış tüm şeker- ni geçici olarak kamulaştıracağını yoruz, elimizdeki para hiçbir şe- açıkladı. Bloomberg News’da yer özelleşen fabrikalarda 600 lira olan den mamul ürünlere de yansıya- luslararası piyasalardaki fiyat artışlarıy- yi karşılamıyor. Elde yok, avuçta alan habere göre Gazprom’un pe- torba şekerin önceki gün itibarıy- cak. Türkşeker stoklarının yeter- Ula 110 doların üzerine çıkan Brent petrol yok. Bugün emeklilerin neredeyse rakende iştiraki İngiltere’nin özel akaryakıt, motorinde yeni fiyat artışlarına ne- la 690 TL’ye satıldığını, bazı özelle- li olduğu ifade edilse de fiyat ar- tamamına yakınının banka borç- tasfiye programı kapsamına alına- den olacak. Piyasada yarından geçerli olmak şen fabrikalarda ise 740 TL ile 800 tırmak için oyun dönüyor. Yetki- bilecek ideal bir aday olarak de- larıyla, kredi borçlarıyla başı dert- üzere motorine 1.11 TL, benzine ise 1.38 TL liraya çıktığını” söyledi. Gürer, “Ba- li kurumlar, geçen yıl şekerpanca- ğerlendiriliyor. te. Büyük çoğunluğu da icralarla zam bekleniyor. Doğalgazda da dünya fiyat- zı zincir marketlerde halen Türkşe- rını tonunu 420 TL’den alıp küspe- l Hazine, dün iki tahvil ihracıya boğuşuyor. Hal böyle olunca evi, larındaki artışa paralel olarak nisan ayı ba- ker ürünü 5 kg. tozşeker 42.50 li- sini 600 TL’den satan, melas ve al- 6.9 milyar TL borçlandı. Faiz oran- arabayı ne yapalım? Faturalarımızı şında rekor bir zammın yolda olduğu belirti- ra, özel sektör ait fabrikaya ait toz- koldende para kazanan özel fabri- ları ise dört yıl vadeli tahvilde dö- liyor. Bu kapsamda tüketici fiyatlarının sabit ödeyebilmek için, malımızı, mül- şeker ise aynı markette 59.90 TL’ye kaların şeker fiyatlarını ve stokçu- nemsel olarak yüzde 5.65, 7 yıl tutulması fiyat artışının sanayinin kullandığı kümüzü satıyoruz” dedi satılıyor. 1 Şubat 2021 tarihinde 3 luk yapıp yapmadığını incelemeli- vadeli değişken faizli tahvilde yüz- doğalgaza yapılması bekleniyor. Fiyat artışı- l ERMAN ŞENTÜRK /İZMİR lira 93 kuruş olan Türkşeker ürünü dir” diye konuştu. de 11.90 oldu. nın ise yüzde 30’u bulabileceği belirtiliyor.