Catalog

5 ŞUBAT 2022 CUMARTESİ DIŞ HABERLER dishab@cumhuriyet.com.tr 7 Moskova ile Pekin hattından stratejik işbirliğini artırma yönünde ortak tutum NATO’ya rest çektiler Norveç’te geçen ay Afganistan konusunda düzenlenen bir toplantıda Taliban tarafın- dan gözaltına alınan kadın aktivistlere des- Rusya Devlet Başkanı Putin dün tek mesajı verilmişti. Pekin’de Çinli mevkidaşı Şi ile TAl İBAn BAskısı bir araya geldi. Çin, Rusya’nın Batı’dan istediği güvenlik Kadın aktivistler taleplerine destek verdi. BD başta olmak üzere Batı’nın için kaygı artıyor baskısının merkezindeki Rus- Macron Scholz Aya ile Çin’den birliktelik me- fganistan’da geçen yıl ağustos ayında yö- sajı geldi. Gözler Ukrayna üzerin- Anetimi ele geçiren köktendinci Taliban’ın PARİS-BERLİN GİRİŞİMİ uluslararası toplumun tepkilerine karşın ka- den Batı-Moskova hattındaki restleş- dınlara yönelik yasak, baskı uygulamaları sü- medeyken dün Rusya Devlet Baş- rüyor. İki kadın aktivistin Taliban güçlerince Avrupa mekik kanı Vladimir Putin, Pekin ENERJİ bu hafta içinde başkent Kâbil’deki evlerinden Kış Olimpiyatları dolayısıy- ANLAŞMALARI zorla alındıkları, bilinmeyen bir yerde gözal- diplomasisinde la Çin’i ziyaret etti. Olim- Şi Putin tında tutuldukları belirtildi. Bazı insan hakla- Şi ile Putin’in görüşmeleri kap- piyatların açılış töreni atı ile Rusya arasında sert söy- rı örgütleri bu son olayla birlikte bu yıl başın- samında Rus doğalgaz şirke- öncesinde Çin Devlet sinde Çin Dı- yer aldı. İngiltere, ABD ve Avustral- Blemler sürerken Avrupa Birliği’nin dan itibaren “kayıp” durumda olan kadın sa- ti Gazprom ile Çinli devlet petrol ve Başkanı Şi Cinping ile ya arasındaki nükleer denizaltılarda şişleri Baka- (AB) lokomotifleri Almanya ve Fran- yısının dörde yükseldiğini belirtti. Birleşmiş doğalgaz şirketi CNPC arasında Çin’e Putin bir araya geldi. nı Wang Yi ve kullanılan teknolojinin paylaşılma- sa bir yandan da gerilimi dindirme Milletler’den (BM) ise kadınların akıbeti ko- ilave 10 milyar metreküp Rus gazının Putin, Çin ve sını da içeren savunma anlaşmasına yönünde yeni tur görüşme başlat- sevkıyatına yönelik anlaşma imzalan- Rus mevkida- nusunda Taliban’a “Acil bilgilendirme yapın” ma arayışında. Fransa Cumhurbaşka- dı. Rus petrol şirketi Rosneft ile Çin- çağrısı geldi. Gözaltında olanların derhal ser- Rusya’nın, dış ilişki- şı Sergey Lav- tepki gösterildi. Bildiride, “Rusya ve li enerji şirketi CNPC arasında 100 nı Emmanuel Macron’un 7 Şubat’ta best bırakılması gerektiği yinelendi. lerden ekonomik kal- Çin, bu tür eylemlerin Asya-Pasifik rov, her iki ül- milyon tonluk petrol sevkıyatı Rusya’ya gideceği, Devlet Başka- kınmaya kadar birçok kenin de Asya- bölgesinin güvenliğini ve sürdürüle- anlaşmasının da imzalan- nı Vladimir Putin ile bir araya gele- ‘İnsan haklarına saygı duyun’ alanda birbirini destek- bilir kalkınmasını sağlama hedefle- Pasifik’te çatış- dığı duyuruldu. ceği belirtildi. Macron’un sonraki du- ABD’nin Afganistan Özel Temsilcisi Rina lediğini söyledi. “İlişkimiz, mayı tetiklemek is- rine aykırı olduğuna, bölgede bir si- rağı ise Kiev olacak. Ukrayna Devlet Amiri de Taliban’ın Afgan halkı ve uluslararası dostluk ve stratejik ortaklık ru- lahlanma yarışı başlatma riskini ar- teyen “blok” oluşumu- Başkanı Vladimir Zelenskiy ile görü- toplum nezdinde meşruiyet kazanmak istiyor- hu açısından gerçekten benzeri gö- na karşı olduğunu kaydetti. tırdığına inanıyor” vurgusu yapıldı. şecek. Ziyaret planının kesinleşmesi- sa özellikle kadın hakları olmak üzere insan rülmemiş şekilde iyi bir ilişki örne- BM Güvenlik Konseyi’nin daimi Yaklaşık 1 saat süren görüşmenin nin Macron’un, önceki akşam Putin haklarına saygı duyması gerektiği vurgusu ğidir” dedi. ardından Putin ve Şi’nin imzaladığı üyelerinden iki ülke ayrıca ABD’nin ve Zelenskiy ile telefon görüşmeleri- yaptı. AFP’ye konuşan bir kaynak, Taliban’ın Orta Menzilli Nükleer Kuvvetler nin ardından kararlaştırıldığı kayde- “Yeni Bir Döneme Giren Uluslarara- bu hafta gözaltına aldığı kadınlardan birinin NATO’nun genişlemesine dildi. Macron’un Ukrayna konusunda sı İlişkiler ve Sürdürülebilir Küresel Anlaşması’ndan çekilmesine de tep- Zehra Muhammedi isimli bir dişçi olduğunu karşı ortak söylem ABD Başkanı Joe Biden, AB Konseyi ki gösterdi. ABD’nin Asya-Pasifik ve söyledi. Bir diğer gözaltına alınan kişinin ise Kalkınma Hakkında Rusya ve Çin’in Başkanı Charles Michel ve Almanya, Şi de iki ülke arasındaki siyasi ve Mursal Ayar olduğunu savundu. Geçen ay da Ortak Bildirisi” başlıklı belgede ABD Avrupa’ya füze konuşlandırma plan- Hollanda ve İtalya’nın başbakanlarıy- Kâbil’de kadın hakları için düzenen eyleme stratejik güvenin her geçen gün sağ- larının uluslararası güvenlik riskini ve NATO’ya da mesaj verildi. la da görüştüğü duyuruldu. katılan Tamana Zaryabi Paryani ile Parvana lamlaştığını söyledi. Dünyanın bü- Metinde Ukrayna ismi geçmeden, artıracağına değinildi. Uluslararası siyasette sessiz kal- İbrahimhel’in “kaybolduğu” duyurulmuştu. yük ve karmaşık değişiklikler karşı- Rusya-Çin arasındaki yeni tür iliş- “Taraflar, NATO’nun daha da geniş- dığı yönünde ülkesinde kimi çevrele- sındayken karşılıklı stratejik işbir- lemesine karşı çıkmakta, NATO’yu kilerin Soğuk Savaş döneminin as- rin eleştirilerinin hedefinde olan Al- liğini derinleştirme konusunda ka- Soğuk Savaş döneminin ideolojik keri-politik ittifaklarından daha üs- ışİD l İDer İne ABD o Per Asyonu manya Başbakanı Olaf Scholz’un da rarlı olduklarını kaydetti. “İki ülke, yaklaşımlarından vazgeçmeye, diğer tün olduğu kaydedildi. Görüşme ön- 14 Şubat’ta Kiev, bir gün sonra da egemenliğini, güvenliğini ve kalkın- ülkelerin egemenliğine, güvenliğine cesinde geçen çarşamba günü Krem- Moskova’yı ziyaret edeceği belirtildi. Irak: Yerini içeren ma alanındaki çıkarlarını koruma ve çıkarlarına, uygarlık, kültürel ve lin Dış Politika Danışmanı Yuri Uşa- konusunda birbirlerine güçlü şekil- tarihsel yollarının çeşitliliğine say- kov, zirve çerçevesinde “yeni bir dö- istihbarat bizden ANKARA-MOSKOVA de destek sağlamalı, dış müdahalele- gı duymaya davet etmektedir” denil- neme giren uluslararası ilişkiler ile re ve bölgesel güvenlik tehditlerine di. Pekin, Rusya’nın Batı’dan istediği ilgili açıklama yayımlanacağını, bu- erör örgütü IŞİD’in lideri Ebu İbrahim el İkili formatta etkili yanıtlar vermeli ve uluslarara- THaşimi el Kureyşi’nin Suriye’de İdlib bölge- güvenlik taleplerini destekledi. nun Pekin ve Moskova’nın güven- sı stratejik istikrarı korumalı” diye sinde geçen çarşamba gecesi ABD özel birlik- Rusya’nın, Çin’in Tayvan politi- lik konusundaki ortak görüşlerini de görüşme planı lerinin operasyonunda öldürülmesinin yankı- konuştu. Liderlerin görüşmesi önce- kasına verdiği destek de bildiride yansıtacağını” belirtmişti. ları sürüyor. Irak ordusu, ABD öncülüğünde- usya, Cumhurbaşkanı Tayyip ki IŞİD karşıtı koalisyona, El Kureyşi’nin öldü- RErdoğan’ın önceki gün Ukrayna zi- rülmesine yol açan bilgileri sağladığını belirt- yaretinde bir kez daha dile getirdiği ti. AA’nin haberine göre Irak Silahlı Kuvvetler Kiev-Moskova hattında arabuluculuk Komutanlığı Sözcüsü Tümgeneral Yahya Re- girişimi önerisine temkinli tonunu sul, “El Kureyşi lakaplı Emir Muhammed Sa- sürdürüyor. Kremlin Sözcüsü Dmit- id adındaki teröristin öldürme operasyonu, riy Peskov, Rusya Devlet Başkanı Vo- Irak Ulusal İstihbarat Teşkilatı’nın uluslarara- lodimir Putin ile Ukraynalı mevkidaşı sı koalisyona yerini ve öldürülmesine yol açan Vladimir Zelenskiy’in Türkiye’de bir doğru bilgileri sağlamasının ardından gerçek- araya gelmesi de dahil herhangi bir leştirildi” ifadesini kullandı. görüşme formatını dışlamadıklarını belirtti. Diğer yandan da “Bunun için ABD’ye YPG/PKK tepkisi görüşme sonucunun ne olabileceği Öte yandan ABD’nin operasyonla ilgili terör ve neyin tartışılacağı konusunda an- örgütü YPG/PKK’ye yönelik desteği vurgula- layışa ihtiyaç var. Şu an için böyle bir yan mesajının ardından Ankara’dan tepki gel- anlayış yok” dedi. Putin’in Türkiye’yi di. ABD Başkanı Joe Biden, operasyonda ABD ziyaret etme olasılığına ilişkin ise güçlerine YPG/PKK’nin ana omurgasını oluş- Peskov, “Söz konusu olan öncelikle turan SDG’nin destek verdiğine işaret etmiş- ülke liderlerinin uzun süredir bahset- ti. “Bizimle tam ortaklığından dolayı teşekkür tiği ikili formatta yapılacak bir görüş- ederim” demişti. Dışişleri Bakanlığı Sözcü- me. Üst Düzey İşbirliği Konseyi top- sü Büyükelçi Tanju Bilgiç, El Kureyşi’nin öl- lantısı ve hükümetlerarası komisyon- ABD Asker gön Der Meye BAşl ADı dürülmesine ilişkin, “Türkiye, bir terör örgü- ların toplanmaları üstünde durulu- tüyle mücadelede bir başka terör örgütüy- yor” diye konuştu. Tarihin henüz ka- krayna sınırında Rusya’nın dev as- sevk edileceğini duyurmuştu. Bu çer- yansımıştı. Öte yandan basın toplantı- le ortaklık yapılmasının kabul edilemeyece- rarlaştırılmadığını da kaydetti. Ukeri konuşlanması, Belarus ile tat- çevede Kuzey Carolina’daki üsten yak- sında Rusya’nın Ukrayna işgali için sah- ğini bir kez daha vurgulamaktadır” açıklama- bikatlarına karşı Kiev, Washington’dan laşık 1700 askerin Polonya’ya gönderil- te video üretebileceğine dair ellerin- sı yaptı. Türkiye’nin IŞİD terör örgütüyle mü- ABD memnun tepkiler sürerken ABD yönetimi Do- meye başlandığı belirtildi. 300’ünün ise de bilgi olduğunu belirten ABD Dışiş- cadeledeki kararlı tutumunun ve uluslarara- Öte yandan ABD Dışişleri Bakanlı- ğu Avrupa’ya ek askeri güç gönderme öncelikli Almanya’da konuşlanacağı du- leri Sözcüsü Ned Price, bu açıklaması- sı toplumun çabalarına katkılarının bilindiğini ğı Sözcüsü Ned Price, Erdoğan’ın Uk- işlemine başladı. Biden yönetimi da- yuruldu. Bazı birliklerin de Romanya’ya na dair kanıt gösteremeyince gazete- kaydetti. “Türkiye, bu vesileyle DEAŞ, PKK/ rayna ziyaretini değerlendirerek An- ha önce bölgeye yaklaşık 3 bin askerin gönderileceği daha önce gündeme cilerle polemik yaşadı. PYD/YPG, FETÖ dahil tüm terör örgütlerine kara-Kiev işbirliğinin bölgesel istik- karşı aralarında ayrım yapmadan mücade- rara fayda sağlayacağı mesajı verdi. le edilmesi gerektiğini bir kez daha vurgula- “Bunun Ukrayna’nın kendini savun- nceki gün Erdoğan’ın Kiev ziya- maktadır” ifadelerini kullandı. ma kabiliyetini güçlendirdiğini düşü- Öretinde, yine aynı soru gündeme Türkiye-Rusya-Ukrayna üçgeni nüyoruz” dedi. geldi: Türkiye, hem Rusya’yla hem de kın ilişki kurabileceği bir ülke olarak, yönetimlerle yakın ilişki kurmayı ba- Ukrayna’yla iyi ilişki yürütebilir mi? He- TePkİler İ Dİn Dİr Me Ar Ayışın DA 40 milyonluk eğitimli nüfusuyla, sanayi şardı. (Batılılar gibi, Ukrayna’nın iç si- men yanıtlayalım: Evet, hassas nokta- NATO SONRASI YENİ GÖREV yasetine karışmadı). altyapısıyla Ukrayna karşımıza çıkıyor. lara dikkat etmek şartıyla Türkiye, iki- Johnson’dan ekibi Öte yandan Türkiye, Ukrayna’nın siyle de iyi ilişki yürütebilir. Dahası, yü- stoltenberg, Merkez toprak bütünlüğüne destek olsa da, Ankara-Kiev ilişkileri rütmesi gerekir. Rusya’yla çatışmacı bir söylem içine yenileme hamlesi “İkisiyle birden nasıl yakın ilişki ku- İki ülkeyi yakınlaştıran etkenler var: girmedi ve Rusya’ya karşı yaptırım- Bankası yolunda rulur” diye soranlara, bunu başarmış Birincisi, Ukrayna, Türkiye’nin Karade- ngiltere’de Başbakan Boris Johnson’a, lara katılmadı. Türkiye’nin, Rusya’nın bir ülkeyi örnek gösterelim: Çin Halk niz havzasında geçmişten bugüne cid- ATO Genel Sekreteri Jens İbaşbakanlık konutunda düzenlenen etkin- Kırım’ı ilhakını tanımaması nedeniy- Cumhuriyeti. Ukrayna di bir sorun yaşamadı- NStoltenberg’in ittifaktaki göre- liklerle Covid-19 salgın kısıtlamalarını çiğ- le Rusya’yla ilişkilerin bozulacağı söy- üzerinde Rusya ile Ba- ğı tek ülke (1600’lü yıl- vi bittikten sonra ülkesinin Mer- nediği yönündeki eleştiriler sürüyor. Mu- lenemez. Çünkü Rusya’nın 2014’te tı arasında gerilim artar- larda, Osmanlı zamanın- kez Bankası’nın (Norges Bank) başı- halefetin istifa çağrılarının yanı sıra parti- Kırım’ı ilhakını dünyada tanıyan, çok ken, Çin Halk Cumhuri- da bazı olumsuzluklar ya- na geçeceği belirtildi. Norveç hükü- az ülke var ve bunlar da Venezüel- si Muhafazakâr kanattan da liderliğini sor- yeti, sessiz sedasız, id- şanmış, ama şimdi bun- meti, atama kararının başbakan ve gulayan seslerin yükselmesinin ardından la, Suriye, Belarus gibi, Batı’nın bas- dialı söylemlerde bu- ları ne biz hatırlıyoruz ne merkez bankası yönetimi tarafından kısı karşısında Rus desteğine muhtaç Johnson’ın yakın ekibinden önceki gün lunmadan, Ukrayna’yla de Ukrayna toplumunun onaylandığını duyurdu. Geçen yıl so- olan yönetimler. Çin de Kırım’ın ilhakı- peşpeşe görevden ayrılma haberi geldi. İs- ekonomik ilişkilerini yo- geneli hatırlıyor). İkinci- nunda çıkan haberlerde, NATO’da- nı tanımış değil. tifa eden isimler, Johnson’ın Politika Şefi ğunlaştırdı ve şu an- si, Ukrayna’nın yayılma- ki koltuğuna vedaya hazırlanan Fakat Türkiye’nin Ukrayna’yla ilişki- Munira Mirza, İletişim Direktörü Jack Doy- da Ukrayna’nın bir nu- cı emeller güden bir ül- Stoltenberg’in bu lerinde hassas olunması gereken bir- maralı dış ticaret ortağı, ke olmaması ve onun- le, Özel Kalem Müdürü Dan Rosenfield ve görev için düşünü- kaç nokta var: Birincisi, Ukrayna’yla Müşteşarı Martin Reynolds. Bazı yorumlar- Çin Halk Cumhuriyeti. la doğrudan sınır kom- len 22 aday arasın- savunma işbirliği, Rusya’dan tedirgin- Bu iki ülkeye şusu olmamamız, bir sı- da Johnson’ın tepkileri dindirmek için eki- da olduğu kaydedil- likle izleniyor. İkincisi, Ukrayna’nın ile- Türkiye’nin açısından nır sorunu yaşamamı- binde değişikliğe gittiği belirtildi. ride Batı’ya tam mişti. Yeni görevine bakarsak, şunları söyle- zı engelliyor. Üçüncüsü, aralık ayında başla- entegre olma- yebiliriz: Türkiye’nin Rusya’yla ekono- Türkiye’nin Ukrayna açısından taşıdı- sı halinde, iki ül- ması öngörülen İşçi mik ve siyasi ilişkileri yoğunlaştırması, ğı önem, ikili ilişkilerin sağlam bir çıkar ke ilişkileri şim- Partili Stoltenberg, Türkiye’nin çıkarınadır, çünkü her şey birlikteliğine dayanmasını sağlıyor. Zi- diki gibi kalma- daha önce 8 yıldan bir yana, Rusya, ABD’nin bu coğraf- ra, Ukrayna’nın dünya denizlerine açı- yabilir. Üçüncü- fazla başbakan ve yada istediği gibi at koşturmasını en- lan yolu üzerinde, Türk Boğazları var. Jens Stoltenberg süyse pek çok gelleyen en önemli bir güç haline gel- 4 yıl da maliye ba- Ukrayna’yı Ortadoğu’ya bağlayan yol- Ukraynalının kanı olarak görev yapmıştı. İki dö- di. Tarihte Rusya’yla olumsuzluklar ya- lar da, Türkiye’den geçiyor. Ayrıca Tür- Türkçe bilmesi- şamış olsa da, yakın tarihte Türkiye kiye, bu bölgede Rusya’dan sonra- nem NATO Genel Sekreterliği yapan ne karşılık bizde açısından asıl sorun kaynağı olan yer ki ikinci büyük askeri güç. Bu etken- Stoltenberg’in, görev süresi 1 Ekim Ukraynaca bilen Rusya değil, Batı’dır (FETÖ’nün eleba- ler, sayesinde, iki ülke ilişkilerinde ya- 2022’de sona eriyor. Reuters’ın ha- pek kimse yok. şısı, şu anda hangi ülkede? Buna veri- şanan bazı sorunlar, fazla büyümeden berinde muhalefetten kimi çevrele- Bizdeki bu bilgi lecek cevap, sorunların kaynağını gös- çözülebiliyor, ya da en azından, pole- rin Stoltenberg’in geçmişte başba- ve uzmanlaşma termeye yeter). Ancak, Rusya’yla ça- mik malzemesi yapılmıyor. kanlık da yapmış olması nedeniyle eksikliği de dış tışan çıkarlarımız da var ve Rusya’yla Türkiye’nin Ukrayna’yla ilişkilerin bu atamayla Norges Bank’ın bağım- politikadaki bel- tek başına kalmak da uzun vadede so- belki en isabetli yönü, ilişkilerin parti- sızlığının zedelenebileceği kaygısı ki en zayıf nok- runlara neden olur. İşte bu noktada, ler üstü kalması oldu. Otuz yıldan bu taşıdıkları yorumu aktarıldı. tamız. l KİEV Karadeniz çevresinde, Türkiye’nin ya- yana, Türkiye, Ukrayna’daki bütün