Catalog

I D L A K A L I 22 ARALIK 2022 PERŞEMBE EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 9 CUMHURİYET 24 AYAR DOLAR Av RO sterlİn FAİZ BORSA ALTIN ALTIN 18.6690 19.8200 22.8980 8.28 5.429 7337.25 1103.48 1.1 kuruş 3.2 kuruş 6 kuruş 0.48 puan 10.11 puan 50.07 lira 7.34 lira Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türk-İş’in 9 bin lira restine karşı ‘Sırtımızda küfe var’ dedi Emekçiye ‘asgari’ şoku Belirsiz zamanlar- huzursuz Türk-İş sessizliğe bürünürken TİSK’in temsil ettiği işverenlerin asgari ücret desteğine göre hareket etmesi yaşamlar-2 bekleniyor. Rakamın ise bugün açıklanması bekleniyor. azartesi günü, uzun süreli bir küre- sel resesyon beklentisine, bir finan- eni yıla ilişkin asgari ücret rinde “soğuk duş” etkisi yarattığı Psal kriz riskine değindim. Kapitaliz- tartışmaları, dün Cumhurbaş- Türk-İş yönetimi yorum yapmazken min tarihine bakarak “Bunlar da geçer” Ykanı Tayyip Erdoğan’ın AKP 9 bin lira talebinin kabul edilmeye- diyebilirsiniz. grup toplantısında yaptı- ceği izlenimi oluştu. Orta uzun dönem ğı konuşmayla farklı bir Ancak bu kez farklı: Merkez bankala- ‘8 bin 200’ kulisi evreye girdi. rı, finansal kriz ve “büyük durgunluk” dö- Çalışma ve sosyal gü- Erdoğan’ın işveren sendikasını neminde kullandıkları, kriz yönetme araç- işaret etmesi de hükümetin raka- venlik bakanı ile görü- larını (sıfır faiz, niceliksel genişleme gibi) mustafa şeceğini ve yarın mı oyçokluğuyla belirleyece- çakır son 10 yılda tükettiler. Stagflasyon orta- ği şeklinde yorumlandı. (bugün) ye- mında, önceliği durgunlukla değil, enflas- KESK İstanbul Şubeler Platformu, sendikalara uygulanan yüzde 2’lik baraj yonla mücadeleye veriyorlar: Borç yükü ni asgari ücretin açıkla- AKP kulislerinde önce- AKP’nin uygulamasına ilişkin yasa teklifinin geri çekilmesi talebiyle basın toplantısı düzenledi. altındaki ekonomiler, aşırı kaldıraçlı borsa kabul edilen ki gün ücret için 8 bin nacağını belirten Erdo- oyuncuları, çapı 10 trilyon dolara ulaşmış, grup önerisine gö- ğan, toplantı çıkışında 750 lira konuşulurken Rakam daha düşük belirlenir. İş- özel varlık yatırım/yönetim sektörü üzerin- re TBMM 26 Aralık 2022- Erdoğan’ın açıklama- çi tarafı karara muhalif kalır. Hükü- ise Türk-İş Genel Baş- de faiz baskısı hızla artıyor. Yüksek faizler 3 Ocak 2023’te yasama fa- İnşaat mühendisleri kanı Ergün Atalay’ın sı sonrası bu kez 8 bin met ile işveren yeni asgari ücreti be- durgunluğu resesyona itmeye başlayınca aliyetlerine ara verecek. 200 lira dile getirilme- lirlemiş olur. Asgari Ücret Tespit iflaslar, mali kırılganlık artacak. Bu kararla EYT düzen- işsizlikle boğuşuyor Finansal kriz riskini, resesyonu besle- Komisyonu’nun üçüncü ye başlandı. 4 Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın lemesi de yeni yıla yen “yakıt”, ekonomik etkenlerle sınırlı de- Bu tür gelişmeler yaşa- devreye girmesiyle taraflar bir nok- MMOB İnşaat Mühendisleri Oda- toplantısı sonrası “9 bin kaldı. ğil. Ukrayna, NATO-Rusya vekâlet sava- Tsı (İMO) genel merkezi ve şube- liranın altındaki rakama nırken işveren kesiminin 8 tada uzlaşır. Karar üçlü mutabakat- şı, enerji, tahıl, yemeklik, suni gübre, ta- leri, dün eşzamanlı açıklamalar ya- bin 750, hatta 9 bin liraya “evet” la çıkar. imza atmayacakları” şeklinde- rım ilacı, bitkisel yağ fiyatlarını etkiliyor, parak inşaat mühendislerinin istih- ki açıklamasının anımsatılması üze- diyebileceği, ancak bunun için mut- enflasyonu, yatırım-üretim alanında belir- dam, atama ve özlük hakları için İşsizlik Fonu devrede laka asgari ücret desteği ve teşvikle- rine “Bakanımla, İşveren Sendikası sizlikleri beslemeye devam ediyor; bu du- “yeterli istihdam, adil atama” iste- İşverene asgari ücret desteği ve- rumun önümüzdeki dönemde değişme- başkanıyla konuşuruz, değerlendir- rin artırılmasını talep ettiği öğrenil- miyle “Talebimiz Geleceğimiz” kam- si beklenmiyor. “Küreselleşme” 2008 ma- rilirse kaynak büyük olasılıkla İş- di. Halen asgari ücretli işçi başına iş- memizi yaparız. Herkesin her söyle- panyasını başlattı. Ankara’daki top- li krizinin, büyük güçler arasında başlayan sizlik Sigortası Fonu olacak. 9 Ara- diğiyle adım atacak halimiz yok. Sır- verenlere 100 lira destek veriliyor. lantıda açıklama yapan İMO Yöne- ticaret ve teknoloji savaşlarının uluslara- lık itibarıyla fon varlığı 119.5 milyar Kulislerde şu senaryolar var: tında küfe olmayanlar rahat konu- tim Kurulu Sekreter Üyesi Özer Ak- rası tedarik zincirleri, üzerindeki etkileri al- TL. İşveren kesimi fona yüzde 2 des- şuyor ama bizim sırtımızdaki küfe 4 Teşvik artırılır. İşverenler de kuş, inşaat mühendislerinin işsizlik- tında dağılırken enflasyonu besliyor, kâr tek verdiğine işaret ederek fondan rakamı kabul eder. Üçlü mutabakat- 85 milyonun taşındığı bir küfe” ya- le boğuştuğunu ve çalışanların da oranlarını baskı altına alıyor. Covid tüm yararlanma taleplerini zaman za- nıtını verdi. la imzalanır. bu eğilimleri derinleştirdi; derinleştirmeye, geçinemediğini belirtti. l AnkARA man dile getiriyor. l ANKARA özellikle dünyanın 2. büyük ekonomisi Çin 4 Destekteki artış düşük tutulur. Erdoğan’ın bu açıklamasının üze- bağlamında devam ediyor. Yapay zekânın işsizliği artıran, ahlaki ve KPMG Türkiye Başkanı Cantekinler enflasyona atıf yaptı: kültürel kalıpları zorlayan, insan varoluşuna ilişkin yeni sorular yaratan etkileri giderek daha çok hissediliyor. Merkez ülkelerde iş- çi sınıfı ve sendikalar son 20 yılda kaybet- yatırımcı doların nasıl tiklerini geri almak için hareketlendiler. Bu karmaşık resim içinde devlet ve ekonomi yönetimi seçkinlerinin, hâlâ, tükenmiş neo- liberal modelin araçlarına tutunmaya çalış- 2 BİN 120 TL 3 BİN 693 TL sabit kaldığını soruyor ması iyimserliğe izin vermiyor. 3 yaşına kadar olan 3 yaşına kadar olan “İklim krizi” ekonomileri, aşırı sıcaklarla, en ucuz araçlar için orta segment araçlar aşırı soğuklar, yağışlarla, fırtınalarla vuru- ödenecek MTV için ödenecek MTV PMG Türkiye’nin dün açıkla- yor. Bir taraftan kimi tarım alanları işlene- Kdığı “4. KPMG Perspektifin- mez hale geliyor, diğer taraftan insan top- den Birleşme ve Satın Alma Trend- lulukları yaşanabilir yerlere sığınmaya ça- leri 2022” raporuna göre, birleş- lışıyor, birçok ülkede halk işini, kültürü- MTV’ye zam yüzde 61.5 nü, kimliğini koruyacak güçlü devlet, güç- me ve satın almalar 2021’den lü lider arzusu “süreç olarak faşizmi” bes- 2022’ye dünyada 5.1 trilyon dolar- esmi Gazete’de dün yayımlanan Cum- liyor. Devletlerin, gıda, su ve diğer doğal dan 3.5 trilyon dolar, Türkiye’de Rhurbaşkanı kararı ile yeni yıl için Mo- kaynak alanları üzerinde, rekabeti gide- 14.3 milyar dolardan 5.3 milyar torlu Taşıtlar Vergisi’nde (MTV) yüzde ‘Tarım girdileri’ rek sertleşiyor. Büyük güçler arası hege- Toplantıya (soldan sağa) Gökhan Kaçmaz, 61.5’lik artış yapıldı. Böylece Cumhur- dolara düştü. İşlem adetleri dün- monya rekabeti ortamı, yerel çatışmaların Müşfik Cantekinler, Furkan Aydın katıldı. başkanı Tayyip Erdoğan’ın yüzde 122.9 yada 67 bin 449’dan 54 bin 651, küresel çapta genişleme potansiyellerini yüzde 135 arttı olarak ilan edilen ve tüm vergilerde esas rin, Türkiye’nin maliye ve para po- besliyor. İklim krizine karşı önlem alama- Türkiye’de 338’den 209’a indi. alınan yeniden değerleme oranıyla ilgili yan kapitalist uygarlık, “finansal kriz/sert Düzenlenen toplantıda konuşan litikalarına yönelik soruları üzeri- ÜİK’in, dün Ekim 2022 ile ilgili indirim yetkisini MTV için kullandığı orta- resesyon” senaryosunu giderek “uygarlık ne şöyle konuştu: “Yatırımcılar pa- KPMG Türkiye Kurumsal Finans- Taçıkladığı “Tarımsal Girdi Fiyat ya çıktı. Buna göre, sıfır otomobillerde en sonu” senaryosuna dönüştürerek adeta man Bölüm Başkanı Müşfik Cante- ra ve maliyet politikaları değişir mi Endeksi” raporuna göre, Tarım- intihar ediyor. Bu kez gerçekten farklı! düşük MTV 2 bin 120 TL oldu. diye soruyor. Çünkü bu politikalar- GFE aylık bazda yüzde 2.68, ilk kinler, 2022’nin zor bil yıl olduğu- Yine Resmi Gazete’de yerli-yabancı film 10 ayda yüzde 97, yıllık bazda nu, Covid-19 salgını, Rusya-Ukray- da özellikle ABD ve AB’den çok ay- Kısa-orta dönem Türkiye gösterimleri ile konserlerden alınan eğ- yüzde 134.76 ve 12 aylık ortala- na savaşı gibi gelişmelerin dünya- rışıldığını düşünüyorlar. Temelde fi- lence vergisi oranı sıfırlaması devam et- Seçimler sonrasında, (yapılabilirse), mada yüzde 105.81 arttı. Yıllık ar- yı olumsuz etkilediği belirtti. yat ve kur istikrarı arayışında olan yeni hükümeti, ülke içinde, dış dünyada ti. Sanayici ve Ar-Ge tasarım merkezleri- tış Eylül 2022’de yüzde 138.15’ti. çok zor koşullar bekliyor. En azından üç yatırımcılar, ayrıca enflasyon henüz ne imalat ve tasarım faaliyetlerinde kulla- Böylece bu tür enflasyonda da “topluma” bölünmüş, büyük bir kısmı se- Seçimler etkili olacak nılacak yeni makine ve teçhizat teslimle- durmadan doların nasıl sabit kaldı- mini bir baz etkisi görüldü. çim sonuçlarından mutsuz olmuş bir ül- rinde KDV muafiyeti 2024 sonuna kadar Ayrıca Türkiye açısından özellik- ğını soruyor.” Öte yandan yıllık artışın yüksek keyi yönetmeye çalışacak. “6’lı masa”, uzatıldı. Ayrıca, yurtdışından getirilecek le farklı ekonomi politikaları ve böl- KPMG Türkiye Birleşme ve Sa- olduğu alt gruplar sırasıyla, yüz- eğer seçimlerden önce dağılmadıysa, bir televizyon, radyo, cep telefonu gibi cihaz- gesel sorunlara atıf yapan Cantekin- tın Alma Hizmetleri Lideri Gökhan de 196.89 ile enerji-yağlar, yüzde arada durmakta zorlanacak. Seçimle- lar için ödenecek bandrol ücretleri de sa- ler, 2023 ile ilgili en öne çıkan ko- Kaçmaz ise aralık ayı başı itibarıy- ri, kazandıysa, “yeni” rejimin inşasındaki 192.52 ile gübre-toprak geliştiri- bit kaldı. Buna göre, televizyon için 8-80 nunun ise seçimler olduğunu söy- la Türkiye’deki işlem hacmini de- öncelikler, bakanlıkların ve “arpalıkların” ciler ve yüzde 166.41 ile bina ba- Avro, televizyon ağırlıklı birleşik cihazlar dağılımı, eski rejimin personeline, med- ledi. Bu durumun uluslararası ya- kım masrafları oldu. ğeri açıklanmayanlarla birlikte 6.5 için 9-21 Avro, cep telefonları için 20 Av- yasına, beslenen asalaklarına ilişkin ko- l Ekonomi Servisi tırımcıları beklemeye yönelttiğini milyar dolar olarak tahmin ettikle- ro, bilgisayarlar için 10 Avro karşılığı TL nularda iç çelişkilerinin basıncına, kay- ifade eden Cantekinler, gazetecile- rini belirtti. l Ekonomi Servisi bandrol bedeli ödenecek. bettiyse, AKP etkisi altında şekillenecek yeni koalisyon olasılıklarının çekiciliğine dayanamayacak. Ür ETİCİ, Mal İyETl Er İ SaTış f İya Tlarına yan SıTaMıyor Son olarak dış dengeler: İran dinci rejimi MARKETLERDEN SONRA ENf LASy ONu u Nu TTu “canavarlaştı”, Çin devlet başkanı Şi’nin Ortadoğu gezisinde kurduğu ekonomik si- Öncelik enerji verimliliği yasi bağlar, ABD’nin bölgedeki etkisinin aşınmasını hızlandırdı. Ukrayna’da çamura saplanan Rusya’nın Ortadoğu’daki mevzi- Şehriban Kıraç ğerlendiren Arçelik Genel Müdür lerini kaybetme kaygısı giderek artıyor. Bu Yardımcısı Akın Garzanlı, 2022’de gelişmeler, küresel jeopolitiğin merkezi- rçelik, Bolu’da kurduğu “The sattıkları ürünlerin yüzde 51’inin ni yine Ortadoğu’ya kaydırıyor. Bu süreç- AKichen” isimli deneyim mutfa- enerji tasarruflu olduğunu, fırında te, yukarıdaki sorunlarla boğuşan bir (yeni) ğının tanıtımını geçtiğimiz günlerde yüzde 43 ile pazar lideri oldukları- hükümetin, küresel ve yerel “büyük” güç- yaptı. Bu tanıtımda Türkiye genelin- nı aktardı. lerin, önüne koyacağı seçeneklere ulusal 13 tedarikçi ve n ebati: 2022’yi de 12 ilde yapılan mutfak araştırma- çıkarlarına uygun tepkiler geliştirmesi çok Arçelik Genel Müdür Yardımcısı zor görünüyor. sı sonuçları da paylaşıldı. Nihat Bayız ise Avrupa’daki reses- üreticiye ceza başarılı geçirdik Araştırma sonuçlarına göre, her yondan etkilendiklerini, işletmele- ktidar enflasyona suçlu aramaya azine ve Maliye Bakanı Nu- 10 kişiden 7’si geleceğin mutfağı- ri daha çevik yönetmeye odaklan- İdevam ediyor. Hreddin Nebati, dün İzmir’de nı enerji ve su verimliliği yüksek ci- dıklarını da dile getirdi. Bayız şöy- KISA... KISA... KISA... Rekabet Kurumu’nun (RK) mar- “İktisat Kongresi” için düzenle- hazların bulunduğu bir mutfak ola- le devam etti: “Beyaz eşyada Tür- ket fiyatlarını organize şekilde nen tanıtım toplantısında resmi l Ege Bölgesi Sana- rak görüyor. Bir mutfak aletinde en kiye iç pazarı geçen yılın gerisin- yükselttikleri gerekçesi ile üreti- verilere göre yüzde 85’lik enf- yi Odası (EBSO), önemli unsurun enerji verimliliği ol- de ama yine de memnunuz. Mali- ci, tedarikçi ve perakendeci nite- lasyonu (TÜFE) ve düşen alım “Başarılı Sanayi duğunu düşünüyor. Araştırmaya ka- yet artışları her taraftan etkiledi. liğindeki 20 teşebbüs hakkındaki gücünü görmezden gelerek 20 Kuruluşları”nı ödül- tılanların yüzde 45’i “Hayalinizde- Malzeme fiyatları iki katından faz- soruşturmasında 13 tedarikçiye Aralık 2021’de devreye alınan lendirdi. Burada ko- ki mutfağa sahip misiniz” sorusuna la arttı. Biz bunu fiyatlara tam yan- toplamda 878 milyon TL’lik ida- “Türkiye ekonomi modeli”nin ilk nuşan EBSO Yöne- “hayır” diyor. Bunun ana nedeni ise ri para cezası çıktı. RK’nin açık- sıtamadık. Ayrıca şirket olarak bu yılını başarıyla tamamlandığını tim Kurulu Başkanı Ender Yorgancılar, “Ülke lamasına göre bazı tedarikçiler, düşük bütçe ve mutfağın küçük ol- yıl 28 milyon adetlik üretimi yapa- iddia etti. ortalamasının üstünde büyüyen İzmir’in bu ba- beş büyük zincir market arasın- Enflasyon önümüzdeki aylarda ması. Araştırma sonuçlarını da de- cağız.” l Bolu şarısındaki ana etken imalat sanayiyidir” dedi. da fiyat artışlarına yönelik koordi- daha belirgin şekilde düşeceğini l Türkiye Kamu-Sen Genel Başkanı Önder Kah- nasyonu sağlayarak raf fiyatlarını söyleyen Nebati, “Son 20 yılda veci, ocak ayı itibarıyla çalışanlara ilave bir Mu Tf Ak kü LTü Re De STek: Arçe- belirlemeye yönelik kartel oluş- büyük altyapı yatırımlarını haya- zam yapılmasının artık zorunlu bir hal aldığını lik, the Kitchen ile Türk mutfak kültürü- turdu. En yüksek ceza 272.2 mil- ta geçirmiş, Türkiye Yüzyılı he- belirterek “Artık ücretlerde refah payı uygula- nün gelişimine katkı sağlamayı hedefli- yon TL ile Coca-Cola Satış Dağı- define emin adımlarla ilerlediği- masına geçmemiz gerek” dedi. yor. The Kitchen bu amaçla 2019’da Bolu tım şirketine kesildi. Soruşturma- miz bir süreçteyiz” dedi. l Merkez Bankası, yurtiçinden yurtdışına ya- Abant İzzet Baysal Üniversitesi Gastro- da daha önce 2.7 milyar TL ceza Nebati ayrıca yeni “İzmir İkti- pılan para transferlerinde ödeme kategorisi nomi ve Mutfak Sanatları Bölümü ile “Ge- verilen beş zincir markete ise ce- sat Kongresi”nin 17 Şubat’ta ya- detayları eksik olan işlemlerde bankalardan leceğin Şefleri” projesini hayata geçir- za çıkmadı. l Ekonomi Servisi pılacağını duyurdu. l İZMİR di. Proje kapsamında bugüne kadar 300’e önümüzdeki yıldan itibaren söz konusu öde- Nihat Bayız Akın Garzanlı yakın öğrenci atölye çalışmalarına katıldı. melerin yüzde 5’i ek ücret alacak. Y İ N E Y T Y E