Catalog

gorus@cumhuriyet.com.tr 5 KASIM 2022 CUMARTESİ 2 olaylar ve görüşler Süleyman Genç’in ardından eden Başbakan Demirel’in yerine Nihat KEMAL ANADOL CHP’nin 5-7 Mayıs 1972’deki 5. olağanüstü kurultayı İnönü’nün Erim’i getirdiler. CHP deyim yerindeyse ESKİ CHP GRUP BAŞKANVEKİLİ yenilgisiyle sonuçlandı ve paşa 8 Mayıs 1972 günü genel karpuz gibi ikiye bölünmüştü. Darbeye başkanlıktan çekildi. Bu sonuçta Süleyman Genç ve ekibinin karşı çıkan Ecevit, Genel Başkan İnönü ine kasım ve yine yaprak dökü- ile ters düştüğünü söyleyerek genel sek- büyük payı olduğunu söylemek abartı sayılmamalı. mü... 12 Eylül 1980 öncesi ülkemiz reterlikten ayrılmıştı. Demokrasiyi ve Ydemokrasisine ve CHP’ye damga ortanın solu hareketini savunanlar bir mayan İsmet Paşa onları çeşitli üniversi- tini çekmişti. Parti içindeki ortanın so- vuran kimlikli siyaset adamları birer bi- te ve yüksek okullara dağıttı. Süleyman lu mücadelesinden başarıyla çıkan ve yanda, askeri rejimin himayesinde poli- rer aramızdan ayrılıyor. 3 Kasım 2022 tika yapmayı yeğleyenler diğer yanday- Genç de İzmir İktisadi ve Ticari İlimler 1966 yılında genel sekreter seçilen Bü- günü de Süleyman Genç’i yitirmenin acı- lent Ecevit’in genç ve inançlı kadrolara dı. Artık Ankara ve İstanbul’da sıkıyöne- Akademisi’ne girenler arasındaydı. sı yüreklerimize çöktü. 1944 yılında Ri- tim vardı. CHP’nin ilçe ve il kongreleri gereksinimi vardı. Süleyman Genç eki- ze İkizdere’de doğan Süleyman, sözcü- CHP ikiye bölündü biyle birlikte 1970 Mart’ında CHP Genç- başlamıştı. Bunların sonuçları partinin ğün tam anlamıyla gariban bir Anado- Süleyman’ın sosyal mücadele döne- yazgısını belirleyecekti. lik Kolları Genel Başkanlığı’na getirildi. lu çocuğuydu. İlk ve orta okuldan sonra mi öğrenciliğinde başlamıştı. 1963 yı- Ülke bunalım içindeydi; sağ-sol kavga- Süleyman Genç’in yönetimindeki Erzincan Askeri Lisesi’ne girdi. 1961’de lında gençlik hareketlerinin merkezi sa- gençlik kolları genel merkezi yurdun sı yoğunlaşmıştı. 12 Mart 1971 günü Ge- Albay Talat Aydemir’in başlattığı ba- yılan Türkiye Milli Talebe Federasyonu nelkurmay Başkanı Memduh Tağmaç ile dört bir yanına dağıldı. İnönü, Ecevit’in şarısız darbe girişimi bastırılınca Ka- (TMTF) Ege Temsilcisi oldu. Onu CHP İz- kuvvet komutanları bir muhtıra vererek kadrosundan oluşan parti meclisini de- ra Harp Okulu bir süreliğine kapatıldı. mir İl Gençlik Kolu Başkanlığı izledi. Bu- dayattıkları koşullar gerçekleşmezse yö- ğiştirmek için kurultayı topladı. 5-7 Ma- Açıkta kalan öğrencileri sokakta bırak- radaki üstün başarısı Ankara’nın dikka- netime el koyacaklarını ilan ettiler. İstifa yıs 1972’deki 5. olağanüstü kurultay İnönü’nün yenilgisiyle sonuçlandı ve pa- şa 8 Mayıs 1972 günü genel başkanlık- tan çekildi. Bu sonuçta Süleyman Genç ve ekibinin büyük payı olduğunu söy- lemek abartı sayılmamalıdır. 14 Mayıs 1972 günü toplanan CHP Kurultayı Bü- lent Ecevit’i genel başkan seçti. İnönü, 5 HUOHUL\OH ]DI H(\O¾O Y RV YXVW $   (\ HUOHU ]DI O¾O L\ OH WDW¾UN?¾Q $  HQ %X%XNLWDEéRNXUN WDW¾UN $  HQ XNLWDEéRNXUN Kasım 1972 günü de CHP üyeliğinden de ayrıldı. 59 milletvekili ve senatör de par- 8OXVDO DDUUX] 7  WD©ODQDQ%¾\¾NWD© 8OXVDO DDUUX] 7 QLQ HWL? XPKXUL\ H& ¾UNL\ 7 NXUGXYXNX XPKXUL\ H& ¾UNL\ 7 XUGXYX tiden istifa etmişlerdi. Babıâli basınında H Y ]¾ QéQVRQV¸ XUXOXc6DYDcéPé . H Y ]¾ QéQVRQV¸ Pé -KDQJLWDULKVHOGXUDNODUKDQJLWDULKVHO DDGéPDGéPDGéPDGéP köşe yazarları “CHP’nin bittiğini” yazı- QLQLVH ? 0LOOL0¾FDGHOH P¾KU¾ QLQLVH ? ¾FDGHOH  HUHNHUHN ©© GDQJHGDQJH ""YO YOHWL"CDKVéP'H CDKVéP'H ne yorlardı. Oysa durum farklıydı. CHP için-   HOLYLQGHGLU HDQDKWDUéQLW Y ]¾ ¸QV¸ HO WDUéQLW LY   LQGHGLU RQJDU?éQ KHP. HN F WDcéQG WDcéQGéYéQéJ¸UH éY éQé J¸ KHP. HN F UH de darbecilere karşı duran, sıkıyönetimle W¾P YLO XOXVXQXQGH ¾UN 7 FD DOQé] < W¾P YLO OXVXQXQGH H Y  HN F F ]OHPOHULQHKD\UHWHGH ]OHPOHULQHKD\UHWHGH J¸ J¸ boğuşan ve örgütten gelen genç ve dona- -]LOHQXOXVODUéQéQV¸P¾U G¾Q\DQéQH QXOXVODUéQéQV¸P¾ U - L©LQ HN HN F F KHPGHJHOH KHPGHJHOH HN HN F F ¾]¾OH ¾]¾OH nımlı bir kadro iktidara hazırlanıyordu. \XQGXUXYXQGDQNXU FLOLYLQER JH-WXO GXUXYXQGDQNXU W XO - XPXW XPXWODQDFDNVéQé] OD QDFD NV éQé] Sol kanat \N¾V¾Q¾ HULQ¸ ]DI PDVéQéPXcWXOD\DQ \N¾V¾Q¾ HULQ¸ ]DI \DQ HPL]LVDUDQNDUDEDVDQ HPL]LVDUDQNDUDEDVDQéQVRQXQD žON žON CHP seçimlere bu kadrolarla girmiş ve H Y RcNX\OD \éOG¸Q¾P¾QGHF   H Y RcNX\OD QGHF D\Qé ELUG¸QHPGH \D \DNODcWéYéPé] NO Dc Wé Yé ELUG¸QHPG Pé] 185 milletvekilliği kazanarak birinci par- URPDQWDGéQGDRNX\DFDNVéQé] RNX\DFDNVéQé] GDKDG¾c¾-GDKDG¾c¾OPHPHVL ] ] H H KDWDODUDELUN KDWDODUDELUN ti olmuştu. Adalet Partisi 149, Demokra- D©éVéQGDQ¸QHPOLELU QL QLVDYODPDN L D©éVéQGDQ¸Q VDYODPDN tik Parti 45, Milli Selamet Partisi 48 mil- ? EHEH EHOJHVHONLWDS OJHVHONLWDS ? letvekili çıkarmışlardı. CHP o güne ka- dar kamuoyunun pek tanımadığı isimler- 13,5x24 13,5x20,513,5x20,5 le Meclis’e girmişti. Önseçimlerden ba- èQFHOHPHèQFHOHPH èQFHOHPH şarıyla çıkan Süleyman Genç yaşını bü- 275 sayfa275 sayfa 206 sayfa yüterek İzmir milletvekili seçilmişti. Ben 32 yaşında, Yüksel Çakmur 31, Mahmut Türkmenoğlu 40, Deniz Baykal 36, Ön- der Sav 37, Alev Coşkun 37, Ali Topuz 41 yaşında milletvekili olmuştuk. Ecevit’in başbakanlığında CHP-MSP HQLQK¾N¾PV¾UG¾Y¾ ROLEHUDOG¾] 1H1H ROLEHUDOG¾ H HQLQK¾N ¾] ¾P ""HUHQ?LQLQVDQODUéKHS HGLY < HUHQ?LQLQVDQODUéKHS HGLY Hükümeti kurulmuştu. Plan-Bütçe Ko- HNQRORML©DYéQGD HW Y HNQROR W ML © DYéQGD .LPLOHUL \XUGXPX]GD \DcDGéODU\Dc .LP \XUGXPX]GD cDGéODU misyonu üyesi Süleyman Genç’le Erzin- N¾UHVHO \D\DcDGéYéPé] \éOODUGD\éOODUGD VRVRQVRQ N DcDGéYéPé] ¾ %HONLDGODUé  RUODU \Dcé\ KDODKDODKD O \ Dc é\ %HONLDGODUé  RUODU can Senatörü Niyazi Ünsal kontrgeril- HNDRVHNDRVRU YY VDOJéQVDOJéQ WDPéQGD VRU WDPéQGD RPDQGD 55 ?? RUODURUODU \Dcé\\Dcé\ DPDDPD  EDcNDGéUEDcNDGéU lanın üzerine gidiyor, bu örgütün açığa H Y LQVDQLQVDQOéYéQHQ¸QHPOL V¸P¾U¾V¸P¾U¾ QO éY éQHQ¸Q HP  HN DQODWéODQROD\ODUW¾P¾\OHJHU©DQODWéODQRO D\ ODUW¾P¾ \O H J çıkmasını istiyorlardı. 1974’te toplana-  \DcDPVDOVRUX\DcDPVDOVRUXQXKDOLQHJHOPLcWLU XQXKDOLQHJ H EL]LPEL HNHN EHQLPJ¸UG¾Y¾PJHU©EHQLPJ¸UG¾Y¾PJHU© cak program ve tüzük kurultayı öncesi ]LP ]LPH ©LH W ©©LI ©L©L HPHNHPHN èc©Lèc©L L ©L ] ]LPH H L YLPL] H JHU©JH U© LPL] "" partide önemli ideolojik tartışmalar olu- yordu. Süleyman’ın da sözcülüğünü yap- H SDUDEDEDODUéL\LGHQL\L\ HQHQ ]LOLUN]LOLUN HH S DUD DEDEDODUéL\L G  QéQGXUXDQODWéPé\ODQéQGXUXDQODWéP DYFé?DYFé? << ?QHU?QHU tığı bir grup, sosyal demokrasinin eme- J¾QOHULQLJ¾Q  UDKDWODPécODUUDKDWODPécODU  J¾QOHULQLJ ¾ \DQ\DQFéN?WDQ $$  DD ?? QGHQ6LQRSQGHQ6LQRS .éUNODUHOL?.éUNODUHOL? ğe ve sermayeye dönük iki yüzünün bu-  HWPLcOHUGLUHWPLcOHUGL DUD\écéL©LQGHNL DDD\GéQOéN 6LYDV?6LYDV? D\ DUD GéQOéN \é cé L ©L QG lunduğu, bu nedenle partinin emeğe dö- \N¾V¾? LQLQVDQODUéQ¸ VVD \N¾V QODUéQ¸ ¾? nük bir yapıya dönüşmesini istiyordu. İçinde benim de bulunduğum bu kad- ro, program ve tüzükte sosyal demokra- si yerine “demokratik sol” tanımının ya- 12,5x19,512,5x19,5 12,5x19,5 pılmasını istiyordu. Bu tartışmalar par- ?\N¾?\N¾ 5RPDQ ti meclisinde yapıldı ve oylandı. Çoğun- 296 sayfa296 sayfa 253 sayfa luk demokratik soldan yanaydı. Artık CHP’de bir “sol kanat” oluşmuştu. Daha çok genç milletvekillerinin başını çek- tiği bu hareket partide ve ülkede yankı- lanmıştı. 1974 yılında yapılan CHP 22. -6RUXQODUéPé]éQND\QDNODUéQéWDQéPD6R QND\QDNODUé QéWDQéPD - ELU YLPL] H F H \ 2NXPDGDQHGHPH2N YL H F H \ XPDGDQHGHPH P Kurultayı’nda Ecevit’in listesine karşı \OHVDYDcDFDYéPé]éELOHELOLU GDQQHGD YDcDFDYéPé]é ELOHELOLU ]\D]DUGéU+XJR\D ]DUGéU+XJR sol kanat kırmızı liste çıkararak partide- PLPL\L]" ki iddiasını kanıtlıyordu. YHGRYUXELUDNécéQ H F HQJHOH ©PLcW *H*H ©P Lc HQ W JH OH YH G RY U \DNéQV¾UHGLUUXKKHNLPOLYL \éOD  V¾UHGLUUXKK KHNLPOLYL Bir dönem kapandı KDNVé]D HNDUcéL\LQLQHNDUcéL\LQL ¸W¾\¸W¾\ NN L©LQGHL©LQGH Q  ]W¾UN 2UKDQ? 0  'U  I UR \DSDQ3 2UKDQ? 0  U  ]W¾UN ? CHP, 5 Haziran 1977 seçimlerinde  ]LOHQLQ HQHNDUcéHHQHNDUc ]] HH NDUcéKDNOéQéQNDUcéKDNOéQéQ ]OHPOHUL\OH HJ¸ Y ELOJLELULNLPL HcVL] ] HJ¸ Y LNLPL OHPOHUL\OH yüzde 42 oy almasına karşın seçim sis- \DQéQGD  NDUDQONDUDQOéYDNDUcéD\GéQOéYéQ éY DND Uc é D\ GéQO éY éQ RU HUL\ Y \DQéWODU HWNLQ \ W¾PVRUXODUD \ HWNLQ \D QéWO HU Y ODU L\ RU teminin azizliğine uğramış ve iktidar QéQ  ?'DKDLQVDQFDEL?'DKDLQVDQFDELUG¾Q\D  HUDOGéHUDOGé \\  NDYUDPODUéQé NXOEHQOLN EHQOLN HUN ] ¸ ND NXOEHQOLN  DYUDPODUéQé olamamıştı. Yeni gelen milletvekilleriy- RUGX YLQHLQDQé\ HH FF NXUXODELOHNXUXODELOH YL QHLQDQé U HQOHUL-¸N RSOXPXQXQUXKVDON ELDWW XQXQUXKVDON HQOHUL ¸N N - le birlikte sol kanat daha da güçlenmiş-  RU QL¸UQHNOHUOHWDQéPODPD\D©DOécé\ WDQéPODPD\D R D©DOécé\ ti. Süleyman Genç, Ecevit-Bağımsızlar hükümeti sırasında yine kontrgerillanın üstüne gidiyordu. 6 Ocak 1978 günü evi bombalanmış, gerekli yerlerden yanıtını almıştı. Bugüne dek failinin bulunmama- 1313,5x23,5x23 113,5x20,53,5x20,5 sı ise Genç’in savlarını kanıtlıyordu! èQFHOHPHèQ FHOH P H èQFHOHPHèQFHOHPH Türkiye’de iç ve dış istihbarat örgütleri 216 sa216 sayfayfa 296 sayfa296 sayfa darbe koşullarını hazırlıyordu. Tehlike- yi gören milletvekili ve senatörler 9 Ey- lül 1980 günü demokrasi tarihimize ge- çen faşizme karşı 31 imzalı sol kanat bil- dirisini yayımladılar. Üç gün sonra ya- pılan 12 Eylül darbesinin ilk işi bu im-  \ ¸ N \DcéQGDNL(UGDOLOHDEODVé 2Q2Q (UGDOLOHDEOD  \ ¸ N DVé HWNLQLVPL \ HGHEL\DWéQéQ RFXN ? HWNLQLV \ HGHEL\DWéQéQ FXN F za sahiplerini gözaltına almak olmuştu.  QXQX]DN $QDGROX QLQ ¸Y¸YUHWPHQLèQFL $QDGROX QLQ FL QXQX]D X GRYDQéQ DPé]?GDQ KCDKVHQH&CD GRYDQéQ DPé]?GDQ KVHQH& 12 Eylül’den sonra partileşme aşamasın-  \éOOéN ©LUGLNOHULELU \¾QGHJH ¸ ELUNEL U ©LUGLNOHULEL JH \éOOé U HQELUFDHQELUFDQOé \DcDUN\DcDUN cLLUVHOOLYLQGHcLcLLUVHOOLYLQGH LU da aktif rol alan Süleyman Genç, cunta- 'RYDQ \DcDQWé\éDQODWDQ 'R DWDQ R YD Q HULQH \ ROPDQéQVRUXPOXOXNODUéQéGDROPDQéQVRUXPOXOXNODUéQéGD nın Zincirbozan’a gönderdiği kafile için- \DUécPDVéQGD RPDQé 5 RFXN DUGHc? . \DUéc RPDQé 5 cPDVéQGD YUHGX\DUOéOéYéQDVYUHGX\DUOéOéYéQDVDKLS HH ©© JHWLUHQJHWLUHQ de yer aldı. Demokratik yaşama geçildi- RSUDYD 7 ¸G¾O¾ND]DQDQ ¾©¾QF¾O¾N 7 ¾O¾ND]DQDQ SU DY D \N¾V¾? YLQLQ¸ H ELUELUXYXUE¸F XY H XUE¸F YL QLQ N¾V¾? ğinde Süleyman sağlık sorunlarıyla bo- \DOéQ $SD\GéQ éQ DOLS 7  %DVéQFD $ SD \GéQ éQ \ DOéQ ğuşuyor, saygıdeğer eşi Şükran Hülagü YL\OH \¾U\¾UH RFDRFD HNHN YY F¾VVHVLF¾VVHVL .¾©¾F¾N.¾©¾F¾N \D]DU HQHGHQOLXVWDELU Y NDOHPLQL HGHQOLXVWDE \D]DU ELU Genç’in titiz ilgisiyle yaşamını sürdürü- D©NDUODU?GDNLGRYDNé\éPéQé . ©N DUODU?GDNLG RY DNé\éPéQ RNXUODUDGX\XPVDWD-ROGXYXQXJHQ© RNXUODUDGX Q© X\XPVD WD - yordu. Kendini yetiştiren ve ülke sorun- KHP YLPL] H E¸F X© HQX© \ ¸QOH¸QOH Q X© X H E¸F YL PL ] KH larına çözüm arayan gerçek bir halk ada- FDN RFXNOD RFXNODUéQKHPGHL©LQGHNLRFXNODUéQKHPGHL©LQGHNL© ©© mıydı. Türkiye’nin Yapısal Analizi, 12 -RQGDQEHVOHQHQE¾\¾NOH \D\DcD\DQ cDc RQGDQEHVOHQHQE¾ \DQ Mart’a Nasıl Gelindi?, Bıçağın Sırtındaki \¾UHNOHULQLéVéWDFDN ULQUL QQ \¾UHNOHULQLéVéWDFDN  Türkiye ve Kuşatılan Devlet Türkiye ad- lı kitapların yazarıydı. Ölmeden bir gün önce yattığı hastanede kendisiyle konu- 13x20,5 1313,5x20,5,5x20,5 şan arkadaşı Alev Coşkun’a yazdığı son ?RFXN ?RFXN?RFXN kitabın basılmasını vasiyet etmişti. 210 sayfa 75 sa75 sayfyfaa Parti içi demokrasi ile demokratik sol savlarını ömrü boyunca savunan ve yaşama geçirmeye çalışan Süleyman Genç’le birlikte bir dönemin kapandığını söyleyebiliriz. Üzücü olan onun kişiliğin- de bugün pek göremediğimiz demokra- si anlayış ve davranışlarını arıyor olma- mızdır. Ne diyelim? Toprağı bol olsun! 3.BASKI 3.BASKI © \H .D ¸\ 7R N N ?R U \R FH U HY IW YH <H .X