Catalog

gorus@cumhuriyet.com.tr 16 KASIM 2022 ÇARŞAMBA 2 olaylar ve görüşler Küresel pastadan pay hevesi kede ve Singapur’da yüksektir. Dünya liginde rol almak Türkiye’de lise ve devlet üniversi- kadere, şansa değil belli telerinde okuyan ve yüzde 62’si or- değerlere, niteliklere, ta ve alt-orta sınıftan Z kuşağı öğ- yüksek kalitede bir öğrenim rencilerini kapsayan bir araştırma- 1 sisteminin varlığına bağlı. ‘Türkiye’de dan da söz etmek yerinde olacaktır. 314 denekten elde edilen verilere göre öğrencilerin yüzde 75’i “aile”, PROF. DR. MEHMET Y. YAHYAGİL doğalgaz yaklaşık tamamı “evlilik” kurumuy- üreselleşme olgusunun en ma- la dinsel ve kültürel değerleri önem- sum tanımı yerel olanın, ulus- semektedir. Buna karşın yüzde 58’i merkezi’ Klararası olanla bütünleşmesi- LGBT gibi aktivitelere karşı gelmek- dir. Ancak küreselleşmeyi bilişim te ve turistlere hoşgörüyle bakarken SITKI ERGÜNEY teknolojilerini kullanarak Ameri- yabancıların Türkiye’de uzun süre kanlaştırma ve Batılılaştırma yönte- EKONOMİST kalmalarını istememektedirler. miyle bireysel ve kültürel değerlerin krayna savaşının başlamasıyla bir- değişimi, sosyal yapının farklılaştı- Dünya ligi Ulikte Avrupa ülkeleri -ABD’nin de rılması şeklinde anlatmak daha doğ- Küreselleşmenin baş aktörlerinin ya izlemektedir. Türkiye ise kısa dö- Son söz olarak Fortune Global Ağus- teşvikiyle- Rusya’ya yönelik ortakla- ru olacaktır. Amerikalı toplumbilim- nem odaklıdır. “Belirsizliklerden sa- bu ilginç söylemlerine karşın yalın tos 2022 itibarıyla Çin 145, ABD 12, şa finansal ve ticari yaptırımlar uygu- ci Ritzer’in ifadesiyle küreselleşme, gerçek, bu sürecin yaydan çıkmış kınma” boyutu Çin’de düşüktür, bu Japonya 47, Almanya 28 ve Fransa’nın lama kararı aldılar. Rusya bu karara, kalıcı etkiler yapan, yerel olanı de- ve hız kesmeyen bir şekilde dün- da geleceğe yönelik ataklar yapa- 25 küresel işletmeye sahip olduğu- Avrupa’ya doğalgaz ve ham petrol satı- ğiştirme amacı güden, Amerika ve ya ülkelerinin sosyokültürel dina- bilen, risk alabilen toplum demek- nu belirtmiştir. Kısacası dünya ligin- şında kısıtlamalar, sattığı ürünler kar- gelişmiş ülkelerin emperyalist tutku şılığında Ruble ile ödeme gibi koşullar miklerini etkiliyor olması ve Çin’in tir. Fransa, Almanya ve Türkiye da- de rol almak kadere, şansa değil bel- getirerek karşılık verdi. Elindeki enerji ve hırslarından ibarettir. ha yüksek düzeyde olduğundan be- dünya ticaretindeki yükselişidir. li değerlere, niteliklere, yüksek kali- kozunu iyi kullanarak ödün vermedi. Eski ABD Başkanı Trump’ın söy- lirsizliklerle baş etme zorluğu vardır. tede bir öğrenim sisteminin varlığı- Uluslararası piyasalarda yükselen Belirsizliklerden sakınma lemi üzerine Berggruen Institute’un Ancak bu Türkiye’de baskıcı, eleşti- na bağlıdır. Popülist vizyon söylem- ham petrol ve doğalgaz fiyatları çok Bilimsel verilere göre ülkelerin yayın organlarından Noema’ın baş riye tahammülsüz iktidar ve sansür- leriyle küresel pastadan pay almak uluslu enerji şirketlerinin kârlarının sosyolojik gerçekleri ve kültürel ka- editörü N. Gardels, “Trump, küresel- cü bir zihniyete dönüşmüşken Al- hevesinin bir anlamı yoktur. katlanmasına, artan enerji maliyetle- leşmenin kalıplarını, ‘Önce Ameri- rakteristiklerini yansıtan sosyo- manya bilimsel yaklaşımla belirsiz- ri nedeniyle Avrupa ülkelerinde mali- ka’ retoriğiyle parçaladı” yorumu- kültürel boyutlardan “güç aralığı” likle başa çıkmakta, Fransa ise bas- yet enflasyonuna neden oldu. Böyle- nu yapmıştır. Şimdiki başkan Bi- (eşitsizlikleri kabullenme eğilimi) kıcı olmaksızın finansal gücüyle atı- 1 Ayça, B. (2022). Eğitim sürecin- ce Avrupa’nın güç kaybetmesini, ken- disine daha fazla bağımlı hale gelme- den, “Ben de emperyalistim ama bu Türkiye, Rusya ve Çin’de yüksek, lımlar yapmaktadır. Globe Projesi so- deki Z kuşağının evrensel değerlere sini isteyen ABD de istediğini elde et- Amerika’da düşüktür. Uzun dönem- nuçlarına göre Türkiye’de insani de- denli rekabet yeter” çıkışında bulu- yönelik algılarının araştırılması, İs- ti. Enerji konusunda büyük ölçüde Rus nurken Scholz da dünya ticaretini li planlamada Çin, üst konumdayken ğerler yaklaşımı ve çalışanların per- tanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bi- ham petrolü ile doğalgazına bağımlı haksız rekabet olarak nitelemiştir. onu Danimarka, Fransa ve Alman- formans düzeyi düşük, diğer iki ül- limler Dergisi, 21(43), 327-346. Avrupa ülkeleri, Rusya yerine alterna- tif tedarik kaynakları aradılarsa da um- dukları karşılığı bulamadılar. Düşük profil Gelinen noktada zorda olan Rus eko- Korku siyaseti ve araçsallaşan hukuk nomisi değil, Avrupa ekonomileri ol- duğu için Rusya daha da güçlü, alaca- ğı kararları kararlılıkla uygulayabile- AKP, iktidara gelmiş olduğu 2002 yılından bu yana yargıyı NEVAL OĞAN BALKIZ sorgulamadan yapılan çıkarımlara da- cek, Avrupa’ya karşı enerji silahını da- “kendileri ve icraatları için sorun yaratan bir alan” olarak yalı niyet saptamalarına göre “tehlike- HUKUKÇU - AKADEMİSYEN ha güçlü kullanabilecek statüye ka- nin önlenmesine/ bertaraf edilmesine” gördü. Hukuk devleti yerine, kanun devletini, hatta vuşmuş durumda. Bu bağlamda ilk yönelik olan “düşman ceza hukukunu” odern anayasal devlette, devlet adımını, kış başlarken doğalgaz arzı- “kararname” hukukuna dayalı devleti kurumsallaştırdı. uygulamaya başladı. Morganlarını ve erklerini belirle- nı daha da kısarak attı. Avrupa ülke- yen, onların birbirinden farklılaşma- lerinin enerji tasarrufu için açıkladık- reklilik, iktidarın hem yürürlükteki anayasa hükümlerini değiştirdi. Kişile- Başka güvence yok ları önlemler, yanan ormanda tek tek sını sağlayan hukuktur. İnsan hakla- re, devletin her türlü eylem ve işlemine pozitif hukuka uygun olma ölçüsün- ağaç söndürmekten öte etkisi olama- Muhalif kesimlere yönelik “bunlar rı ilkelerinden türetilen bu hukuk ay- de kanuniliğini hem de toplumda bel- karşı yargı güvencesini getiren, “en ge- yacak türden. daha iyi günleriniz” mesajını sürekli nı zamanda iktidarı da kurumlaştırır, li bir zamanda yaygın olarak kabul nel anlamıyla yönetilenlere hukuk gü- Görünen o ki enerji temininde “Rus- gündemde tutan korku politikası, bü- örgütler ve birey olarak yönetenlerin venliği sağlayan” hukuk devleti yapısı- gören “evrensel normlara” uygun yö- ya, Avrupa için olmazsa olmaz” bir ko- tün istediği iyi ya da kötü, kendi kişi- yaşamlarını aşan bir süreklilik sağ- netim biçimi olma ölçüsünde meşru- nı ve hukukun üstünlüğü ilkesini bü- numda. İşte tam bu noktada Rusya liği, kendi hayatı ve şahsi onuru ola- lar. Bu anlamda Friedrich Pollock’un luğunu sağlar. Biri hukuksal, diğeri tünüyle zayıflattı. Devletin gerçekleşti- “Türkiye’de doğalgaz merkezi” projesi- rak gördüklerini korumak olan sıra- deyimiyle, “Vücut için kemikler ney- receği eylem ve işlemlerin, alacağı her sosyolojik olan iki koşulun bir arada ni gündeme getirdi. Türk kamuoyunda dan yurttaşı bile tüm zamanlarını bu- se, siyasal kurumlar için de huku- gerçekleşmesine olanak yaratır. türlü önlemin temel hak ve özgürlük- genelde heyecan hatta “gururla” kar- nun için “sürekli bir savunma hali” kun önemi odur”. Dolayısıyla modern şılanan bu önerinin tüm yönleriyle ve lerin özüne dokunmama ve öngördüğü Ölçülülük ilkesi içinde geçirmek zorunda bırakıyor. gerçekçi yaklaşımla değerlendirilme- anayasal devlette iktidar, hukuku ve sınırlarla orantılı olmasını öngören “öl- si gerekiyor. Rusya neden Türkiye’ye Siyaset bilimci Hannah Arendt’e gö- uygulamasından doğan yargı işlevi- AKP, iktidara gelmiş olduğu 2002 yı- çülülük ilkesi” de yok sayıldı. Yargı er- böyle bir öneri getirdi? Türkiye’nin bu re: “Çok sayıda aktörün iletişiminden ni belirle(ye)mez ve denetle(ye)mez, lından bu yana yargıyı “öncelikle ele ki ise AKP’nin toplumda, hasımlar ara- öneriyi kabul etmesi halinde herhan- doğan çoğulluğun iktidarı, mutlak, ilahi tam tersine iktidar hukuk tarafından alınacak yapısal ve işlevsel sorunla- sındaki bir siyasal cepheleşme olması gi bir siyasi/diplomatik kazancı ve- bir yetke hayalleriyle donanmış ‘tek’in kurumlaştırılır, işlevleri belirlenir ve rı olan bir alan” olarak değil “kendile- gerekirken iyi ve kötü arasındaki ahla- ya kaybı ya da risk alması söz konu- denetlenir. Bu ilke, politikanın hu- ri ve icraatları için sorun yaratan bir ki bir karşıt olma, bir mücadeleye dö- şiddetine karşı biricik siperdir. Tiran- su mudur? kuku ağları arasına alma girişimleri- alan” olarak gördü. Hukuk devleti yeri- nüştürdüğü biz/onlar ayrımında, “on- lığın şiddet ve totalirizmine karşı, ço- Petrol ve doğalgaz, uluslararası alan- ğunluğun mümkün olduğunca çok sa- ne karşı meşru bir koruma zırhı oluş- ne, kanun devletini, hatta “kararname” lar” sayılan muhalif kesimleri sindir- da sürekli ilgi ve anlaşmazlık konusu turma anlamı taşır, demokrasi açısın- hukukuna dayalı devleti kurumsallaş- me, ceza hukukçusu Günter Jakobs’un yıda politik kurumsal cisimleşmesin- olan riskli bir alan. Rusya’nın görüle- bilir gelecekte Avrupa ile karşı karşı- dan da bir gerekliliği vurgular. Bu ge- tırdı. Devlet gücünü yasal hale getiren tanımıyla; düşünceyi sorgulamaya, bu den başka bir güvence yoktur!” ya gelebileceği bir konu. Bu önerisi ile Rusya’nın enerji konusunda Avrupa ile olası ilişkilerinde olabildiğince “düşük profil” görünümlü bir muhatap olmak istediği düşünülmelidir. Üniversitelerde yabancı dilde eğitim Taşeronluk projesi Kabul etmesi halinde Türkiye kendisi- EMERİTUS PROF. DR. ORHAN ŞENER kullandığım kriter, sorduğu sorunun öğrenciler ilk kez duyduğundan, bun- Gelmeyen öğrenciler belki de haklı ne ait olmayan bir ürün için, kendi top- ve yaptığı açıklamanın dersle ne de- ları bilmeden İngilizce kısmını öğren- idiler. Çünkü İngilizceleri yeterli de- raklarında kuracağı depolama ve sev- vrupa’daki üniversitelerde ya- rece ilgili olduğuydu. meleri olanaksızdı. Bu yöntemden öğ- ğildi ve daha önce hiç ekonomi dersi kıyat altyapısının teknik ve idari işlet- Abancı dilde eğitim Türkiye’de- me, güvenlik ve emniyet sorumlulukla- rencilerin tamamı memnundu. görmemişlerdi. Bu nedenle derse ka- ki kadar yaygın olmayıp, bazıların- Yöntem önerisi rını doğrudan üstlenmiş olacaktır. Av- Yöntemimi şöyle uygulamaktay- tılmalarının hiç faydası olmayacaktı. rupa ile Rusya arasında gerginlik duru- da yüksek lisans düzeyinde kul- Marmara Üniversitesi’nden emekli dım: Örneğin, gelir dağılımı dersin- munda Türkiye’deki Rus doğalgazı te- lanılmaktadır. İlk İngilizce ders- Seçmeli olmalı olduktan sonra Kadir Has Üniversitesi de, equity income distribution (ge- sisleri Avrupa’nın siyasi ve askeri hede- lerimi KKTC’deki Doğu Akdeniz Hukuk Fakültesi’nde hukukçular için lir dağılımı adaleti), equality in inco- Sonuç olarak üniversitelerde İngiliz- fi durumuna gelebilir. Diğer bir husus Üniversitesi’nde 1998 yılında ver- ekonomi ve kamu ekonomisi derslerini ce dersleri zorunlu olmak yerine seç- me distribution (milli gelirin eşit da- da “Türkiye’nin doğalgazın fiyatı, ödeme meye başladım. Öğrencilerimin İngilizce verdim. Uyguladığım yöntemi ğıtılması), Lorenz curves (Lorenz eğ- meli ders olarak az sayıda öğrenciye koşulları, sevk edileceği ülkelerin belir- 1/3’ü KKTC doğumlu, çoğunluğu ise şöyle özetleyebilirim: Üç saatlik dersi- verilmelidir. Bu yöntemin, Türkçesi- rileri), Gini coefficient (Cini katsayı- lenmesi, sevkıyat miktarları konuların- Türkiye’den gelenler ile az sayıda min ilk saatini Türkçe yaparken son- sı), Perfect distribution line (gelirin nin bile kolay anlaşılamadığı hukuk, da herhangi bir inisiyatifi veya sorumlu- Sudan, İran ve başka ülkelerden ge- raki saatlerde tamamını İngilizce an- ekonomi, felsefe ve sosyal bilimler eşit dağıtıldığını gösteren eğri), qu- luğu olup olmayacağıdır. Olacaksa ne öl- lenlerden oluşuyordu. En başarılıları latacağım konunun anahtar kelimele- intiles (yüzde 20’lik gelir grupları)... alanlarında uygulanması yararlı ola- çüde? Anlaşmazlık halinde çözüm prose- lisede iyi eğitim gören KKTC öğren- dürleri nasıl belirlenecektir, işletilecek- rini ve varsa şekillerini tahtaya çizip 3 caktır. Buna karşın mühendislik, tıp 20 sözcüğün Türkçe karşılığını öğ- tir? Bunların artıları ve eksileri ile kap- cileriydi. Marmara Üniversitesi İngi- saat boyunca silmemelerini söylerdim. renen öğrenci sonraki dersi tahtaya ve fen fakültelerinde Türkçe destek- samlı olarak düşünülmesi gerekir. lizce Ekonomi Bölümü son sınıfına Bir derste yaklaşık 10 kadar anahtar li olmadan İngilizce ders verilebilir. bakarak kolayca izleyebilmekteydi. Türkiye’nin, muhatabı olmadığı bir ko- kamu maliyesi dersi verdim. KKTC kelimenin İngilizcesini tahtaya yaz- Ekonominin amacının geliri eşit da- Öğretim üyelerinin alanlarında bir nuya dahil edilmek istenmesi düşündü- ve Marmara’da genel kurala uyarak dıktan sonra, konuyu Türkçe anlatır- temel kitabı çevirmeleri ise İngiliz- ğıtmak değil, adil dağılımını sağla- rücü değil midir? ABD’nin, Rusya’ya kar- derslerimde hep İngilizce konuştum. ken sırasıyla İngilizcesini parmağım- mak olduğunu vurgulardım. Ancak, ce ders vermelerinde başarılı olma- şı yaptığı İsveç ve Finlandiya’nın NATO Dersi anlayanların sayısı o kadar az- la gösterip okuduktan sonra Türkçesi- larına katkı sağlayacaktır. Ayrıca çok 150 kadar öğrencimden sadece 50 üyelikleri hamlesinin ardından Rusya’nın dı ki... ABD’den gelen bir misafir ho- ni söylerdim. Böylece, öğrenci sonraki kadarı derse devamlı olarak gelirdi. öğrenci çekmek için altyapısı yeterli Türkiye’de Rus doğalgazı merkezi öneri- ca sınıfın tamamını sınıfta bırakmış- İngilizce anlatacağım konuya hazırlan- olmayan üniversitelerin İngilizce eği- Bunlardan da dersi ilgiyle dinleyen- si, bir “taşeronluk projesini” çağrıştırıyor. tı. Bir öğrencinin dersi anlamasında mış oluyordu. Şöyle ki, bazı terimleri lerin sayısı çoğu kız olan 10 kadardı. tim yapmalarına izin verilmemelidir. ELU YLPL] H F H \ 2NXPDGDQHGHPH22 NXPDG DD H F H \ QHGHPH YL P (\O¾OVRQUDVéKHUDODQGD \éOéJHULGH 0¾FDGHOHGROXGRNVDQ0¾FDGHO HH \éOéJ GROXGRNVDQ H \D\D]DUGéU+XJR D ]DU G éU + X J R  \éNéPGDQVHQGLNDO RSOX \DcDQDQW   ]GHPLU RcNXQ? &  'U  I UR EEéUDNDQ3 éUDNDQ3 UU RcNXQ &  'U  I R ? ]G H ©LKDNODUéGD HLc©LHPHN Y HW KDUHN HQGLKD\DWéQéQ EEXNLWDSWDN XNLWDSW DD HQGLK N D\ DWéQéQ  YHGRYUXELU H F HQJHOH ©PLcW **H ©PLc H H Q J H F HOH Y HGR Y UX ND]DQéPODU SD\éQDG¾cHQLDOPéc DcDPéQéQ <   RU \DSé\ HPHVLQL PPXKDN H XKDN PP HV L Q L DcD <   RU \DSé\  P  HNDUcéL\LQLQ ¸W¾\ N DNécéQL©LQGHD N éc éQL ©L L ¸W N QGH ¾\ HND Uc é HULQLSL\DVDQéQLQVDIéQDEéUDNPéc \ KKHUDQéQDVLQHQDNWLIVL\DVLNLPOLYL HUDQéQD VLQHQDNWLIVL \D VL N HQHNDUcé ] H KDNVé]DNDUcéKDNOéQéQK D N Vé]D NN DUcé K D NO ] H éQéQ HQ HU LQ $ON H?QGHU Y C¾NUDQ6RQHU  WéU HNLFLWDU HNHNLcLOLYLRQXLOJL© WécPD YY Lc LO LY L RQXLO J HNLFLWDU L© W  NDUDQOéYDNDUcéD\GéQOéYéQ ]LOHQLQ HH  ]LOHQLQ NDUDQOé Y DND Uc é D\  ] H HLON Y HNDOHPHDOGéNODUé ELUOLNW   RU \X\ R ]LQHN H ODUéQGDODUéQGDPHUN PP R ]LQHN H HUN \ X \ RU   ?'DKDLQVDQFDELU  HUDOGé \ \DQéQGD\ DQéQGD \  HUDOGé ? 'DKDLQ V \D\éPODQDQEX \éOéQGD    H ¾UNL\ 7 HQL  < LOH  H ¾UNL\ 7 (VNL(VN L U  NL\N H L HQ  < OH L ¾UN 7  L \ YLQH H F QéQNXUXODELOH  G¾Q\DG Qé  ¾Q\D H F QNXUXODELOH Y L Q GHLc©LKDNODUéQéQ H ¾UNL\ 7 NLWDSWD  DUDVéQGDDUDVéQGDNLX©XUXPXQK¾]Q¾ NLN X©XUXPXQK¾]Q¾   Kitap okuduğunuzu biliyoruz. RUGX LLQDQé\ QDQ é\ RU GG X  J¾QGHQJ¾QHQDVéOEXGDQGéYéQéQ HVLEX IN H¸ Y cDcNéQOéYé ]OHPL ¸¸ c ]OHPL DD cN éQOé Yé HVLE IN H¸ Y  \D]DUODUéQELULQFLHOGHQ \N¾V¾Q¾ ¸ HUDYPHQELU \ DELLKHUcH 7  NLWDSWDN LWD SWS 7 D DD HUD \ ELLKHUcH Y PH WDQéNODUé\ODRNX\DFDNVéQé] ©PH JH YD] ©LQLQDVOD HW XPKXUL\ && X PKP XUL \\ © JH YD] ©LQLQDVOD HW HQWDYUéGDHQWDYUé \\   GG D   [VD\ID$Qé [  VD \ ID$Qé 13x20.5 -272 sayfa- èQFHOHPH [VD\IDèQFHOHPH [   VD\ID è QFHOH PH   7¾ WH