Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
4 EKİM 2022 SALI
Herkese Bilim Teknoloji Dergisi’nin katkılarıyla hazırlandı.
‘İNSAN EVRİMİNE IŞIK TUTAN BULUŞ’
İki ayağı üzerinde yürüyen insan atalarımıza dair gizem
Nobel Tıp Ödülü
7 milyon yıl önce
İsveçli Paabo’ya
022 Nobel Ödüllüleri olduğunu düşündü.
2sahiplerini bulmaya Ancak Paabo, ilk
başladı. İsveç’in Stock- kez 40 bin yıllık bir
holm kentindeki Karo- kemik parçasından
nasıl yürüyorduk?
linska Enstitüsü’nde DNA dizilişi yapa-
Nobel Fizyoloji veya Tıp bildi. Bu sonuçlar,
Ödülü’nün kazananla- çoğunlukla Avrupa
rı açıklandı. 2022 No- ve Batı Asya’da ya-
yeni bir çalışma yapıldı.
HAZIRLAYAN: BATUHAN SARICAN
bel Nobel Tıp veya Fiz- şayan Neandertal-
‘CEZBEDİCİ
e olursa ol- minin soyunun
(batusarican@gmail.com)
yoloji Ödülü, “soyu tü- lerin hem günümüz
Nsun söz ko- bilinen en es-
Nature’daki yeni çalışma
kenmiş homininlerin insanlarından hem
nusu bulgu, pa- ki üyesi olabi-
VE ÖNEMLİ’
Yeni çalışmada Fransız ve
ad’ın Djurab Çölü’nde bu-
genomları ve insan ev- de şempanzeler-
leontoloji ca- lir. Arizona Eya-
Svante Paabo Çadlı araştırmacılardan oluşan
lunan bir uyluk kemiği ve
rimine ilişkin keşfi” ile den farklı olduğu-
miası tarafından “cezbedici ve let Üniversitesi’nden paleoant-
Ç
bu ekip, kemiklerdeki 20’den
iki alt kol kemiği, Sahelant-
Svante Paabo’ya veril- nu ortaya koydu.
önemli” olarak görülüyor. Çün- ropolog Yohannes Haile-Selas-
fazla özelliğin iç ve dış yapısını
di. Paabo’nun babası Sune Bergs- hropus tchadensis olarak bili-
kü ilk atalarımızın şempanzelere sie, Sahelanthropus’a ait oldu-
analiz etmek için bir dizi yön-
tröm de 1982 yılında Nobel Tıp ‘Bizi insan yapan şey’ nen bir hominin türünün iki giden soydan ayrıldığı bir zama- ğu öne sürülen uyluk kemiği-
Ödülü’nü kazanmıştı. na denk geliyor. Eğer yapbozda- nin, alışılmış bir iki ayaklıda gör- tem kullandı. Yapılan karşılaş-
ayağı üzerinde dolaştığını ve
Nobel komitesi Paabo’ya yö-
ki eksik parça buysa, yedi milyon meyi bekleyeceğimiz morfo-
Neanderthal genomu- tırmaların sonunda uyluk kemi-
nelik, “Bulguları yaşayan ağaçlarda da zaman geçirdiğini
yaşındaki Sahelanthropus tcha- lojinin çoğuna sahip olduğunu
nun açığa çıkarılma-
ği boynunun taban oryantasyo-
tüm insanları soyu tü-
gösteriyor. Bu da soyumuzun 7
densis, insan ve şempanzelerin açıkça gösterdiğini söylüyor ve
sını ve 2008’de “De-
kenmiş homininlerden
nunun ve kemiğin üst kısmın-
milyon yıl önce dimdik ayakta
ortak atasından modern insanla- Sahelanthropus’un bir hominin
nisova” adı verilen
ayıran genetik farklı-
daki düzleşmenin, homininle-
yürüyor olabileceğine dair yeni
ra uzanan evrimsel dal olan ho- olduğunu doğruluyor.
hominin türünün
lıkları ortaya çıkara-
re veya insan soyunun üyele-
bir kanıt sunuyor.
keşfini sağlayan ça-
rak, bizi benzersiz şe-
rine benzediği sonucuna varıl-
Araştırmaya dahil olmayan
lışmalar, araştırma-
kilde insan yapan şe-
sının dişleri farklı bir şey öne- bacaklarına ihtiyaç vardı.
dı. Ekibin Nature’da bildirdiği-
Harvard Üniversitesi paleoant-
cıya ödülü kazandı-
yin araştırılması için te-
riyordu; köpek dişleri daha son- 2004’te -o zamanlar yüksek li-
ne göre uyluk kemiğinin iç kıs-
ropoloğu Dan Lieberman, bu ho-
dı. Bu çalışma, ödülü al-
mel sağlıyor” dedi.
raki homininlere veya insan ai- sans öğrencisi olan- Aude Ber-
mındaki bir enine kesitte gö-
minin dik yürüyorsa, bu bul-
masıyla bilim dünyasında ile-
Bütün hafta boyunca süre-
lesinin üyelerine benziyordu. geret-Medina, elde edilen bulgu-
rülen kemik yoğunluğu, homi-
gunun “dev bir keşif” olduğu-
ri araştırmaların odak noktası-
cek olan Nobel Ödülleri, bugün
Kafatasının tabanındaki açık- ların saklandığı bir çekmecede
ninlerin sahip olduğu aralığına
nu söylüyor. Şimdi biraz geriye
nı insan evrimiyle ilgili araştırma-
fizik ödülü, 5 Ekim Çarşamba
lığın şekli, Sahelanthropus’un uyluk kemiği ve bir alt kol ke-
denk düşüyor ve dik yürümeyle
lara yönlendirerek evrimsel sü- alıp konuyu toparlayalım.
günü kimya ve 6 Ekim perşem-
başının, günümüz insanları gibi miği bulmuştu. Bunlar, paradig-
reçte henüz bilinmeyen başka uyumlu yükleme kuvvetlerine
be günü edebiyat ödülü ile de-
İlk atamız mı?
dik yürüyenlere benzer şekilde ma değişimine yol açabilirdi. An-
basamakların açığa çıkarılması- maruz kaldığını düşündürüyor.
vam edecek. 2022 Nobel Barış
nın önünü açabilir. Paabo’nun il- Sahelanthropus’a dair ilk ke- dikey bir boynun üzerinde den- cak Bergeret-Medina’nın önerdiği
Ödülü cuma günü verilecekken
gisi atalarımızdan gelen eski, bo- şif, 2001’de bulunan kafatasıy- gelendiğini düşündürüyordu. Bir ciddi bir analiz için yıllarca bek-
ekonomi ödülü ise 10 Ekim’de
zulmuş ve kontamine olmuş ge- Kaynakça
dı. Poitiers Üniversitesi’nden başka deyişle, Toumaï’nin kafa- lenecek ve yeni bulgulara ihti-
açıklanacak. Nobel Ödülleri için
https://www.nature.com/articles/
netik materyaldi. Birçok kişi bu-
ödül töreni ise 10 Aralık’ta dü- paleontolog Michel Brunet, bu tasının tabanının omurgasıyla yaç duyulacaktı. Zira o dönem-
d41586-022-02313-7
nun imkânsız bir meydan okuma
zenlenecek. l Dış Haberler
bulguya, yerel Dazaga dilinde buluştuğu açı, iki ayak üzerin- deki ön analizlerde, kalıntıların
https://www.science.org/content/ar-
“yaşam umudu” anlamına kar- de dik yürümeye işaret ediyor- dik yürüyen bir türe ait olmadı-
ticle/human-ancestors-were-walking-
şılık gelen “Toumaï” adını ver- du. Yine de tek başına bir kafa- ğı sonucuna varılmıştı. Yıllar sü-
upright-7-million-years-ago-ancient-
raştırmacılar, kanser hücreleri-
mişti. Büyüklük olarak şempan- tası, bir türün dik yürüdüğünü ren bekleyişin ardından belki de
limb-bone-suggests
Anin sadece normal besin eksikli-
Acıkan
zeninkine benzeyen bu kafata- kanıtlayamıyordu. Toumaï’nin Bergeret-Medina’yı haklı çıkarak
ğinden dolayı çevreden gelen prote-
inlerle beslenmelerinde rol oynayan
kanser
ve daha önce tanımlanmamış olan
bir protein keşfettiler: LYSET olarak
isimlendirilen enzim, “hücrenin mide-
hücreleri
si” olarak tanımlanan lizozomların iş-
levi için önemli. LYSET eksik olduğu Diyet yapmadan
nasıl
8
zaman, kanser hücreleri lizozom-
lardaki enzimlerden yoksun ka-
lır ve alternatif besin kaynağı-
besleniyor?
yolu
na geçemezler. Birkaç fare mo-
deliyle araştırmacılar, tümör ge-
kilo vermenin
lişiminin daha sonra büyük ölçü-
Kediler neden
de yavaşladığını öğrendiler. Bu ne-
aha az yemek ve alınan kalori mik-
denle araştırmacılar, LYSET’i ve
avlarıyla oynar?
Dtarını sıkı bir şekilde takip etmek
mannoz – 6 – fosfat yolunu, kanser
fazla kilolardan kurtulmada vücudu-
ediler neden avlarını yaka-
hücrelerinin metabolizmasına tera-
nuza yardımcı olsa da kalori sayma
Kladıktan sonra bile onlarla
pötik olarak müdahale etmek için
ve en sevdiğimiz yiyeceklerden mah-
oynamaya devam ederler? Bu
olası bir moleküler başlangıç
rum kalma süreci birçoğumuz için zor-
davranışın temelinde oyuncu,
noktası olarak görüyorlar.
dur. İşte diyet yapmadan kilo verme-
sevimli doğaları mı yatıyor yok-
Lysosomal enzyme trafficking
nin kanıtlanmış 8 yolu.
sa öldürme içgüdüleri mi?
factor LYSET enables nutritio-
Binlerce yıldır kedi dostları-
nal usage of extracellular pro-
. Kahvaltıdan önce egzersiz yapın.
teins, Science,8.09.2 022.
mızla birlikte yaşıyor olsak da
1 Koşu, bisiklet veya merdiven
araştırmacılar “asıl” evcilleştir-
çıkma gibi kardiyovasküler egzersiz-
menin sadece 200 yıl öncesin-
ler, kalori yakma ve vücut yağınızı
de, kedi melezlemelerinin baş-
azaltmada oldukça etkilidir. Her sa-
İNSANLARA BULAŞMA RİSKİ ‘DÜŞÜK’
lamasıyla olduğunu belirtiyor.
bah sadece 20 dakika egzersiz yap-
2006 yılında The Journal of
mak harikalar yaratabilir.
Nutrition’da yayımlanmış bir
Avrupa’da en büyük . Uyku programınızı düzenleyin.
. Düzenli direnç egzersizi araştırmaya göre kediler çok
tabolizmanızı hızlandırmanın ve da-
2 Kalori alımınızı azaltmayı veya
yakın bir tarihte evcilleştiril-
7 Vücudunuzu kontrol altında
ha fazla kilo vermenin en iyi yolla-
fiziksel aktivitenizi artırmayı sevme-
dikleri için gün boyunca avla-
tutmanın en iyi yollarından biri di-
rından biridir.
seniz bile sadece uyku progra-
kuş gribi salgını
nan vahşi atalarından geçen iç-
renç egzersizidir. Direnç egzersizle-
mınızı düzenleyerek kilo vere- . Aralıklı oruç tutun.
güdülerin çoğunu koruyorlar.
ri, sadece kalori yakmanıza yardımcı
bilmeniz mümkün. Yapılan bir 5 Ne zaman yediğinize dik-
vrupa ülkelerinde bugüne yon kuş ile 3 bin 500 yabani ka-
Araştırmacılar, bu evrimsel ka-
olmakla kalmaz aynı zamanda ekstra
araştırma, sadece üç saat faz- kat ederek de kilo verebilirsi-
Akadar görülmemiş genişlik- natlı itlaf edildi. Avrupa’nın ku- lıntının bir kediyi aç olmasa bi-
kas yapmanıza da yardımcı olur.
la uykunun deneklerin gecede niz. Aralıklı oruçta, vücudunuz
te yaşanan kuş gribi salgını ne- zeybatı kıyılarında kuş gribi nede-
le avını yakalamaya yönlendir-
. Yeterli D vitamini...
400 kalori yakmasına neden ol- aç kaldığında enerji elde etmek
deniyle binlerce kuş ve kümes niyle yüksek sayılarda deniz kuşu diğini ifade ediyor. Dahası, bir
8 Vücudunuzu kontrol altında tut-
duğunu gösteriyor.
için yağ depolarına yönelir, bu
hayvanı itlaf edildi. ölümleri kaydedildi. kedinin patiyle vurma, zıplama
maya ve potansiyel olarak kilo kaybı-
da yağ kütlenizi azaltmanıza ve
Avrupa Hastalık Önleme ve Avrupa’da kuş gribinin insan- . Daha fazla su için. ve tırmıklama gibi oyun davra-
nı artırmaya yardımcı olan çeşitli vi-
kilo vermenize neden olur.
Kontrol Merkezi tarafından ya- lara bulaşma riski ise “düşük” nışları da avlanma içgüdülerin-
3 Journal of Clinical and Diagnos-
taminler ve mineraller arasında D vi-
den kaynaklanıyor. Araştırma-
yımlanan rapordaki 2021-2022 olarak nitelendirildi. Çin’de top- tic Research’te yayımlanan bir çalışma,
. Stres ve kaygıdan kaçının.
tamini tartışmasız en önemlisidir.
verilerine göre, Portekiz’den lam beş kişide virüs tespit edil- cılar, bu içgüdüler sayesinde,
her yemekten önce 500 ml su içen ka-
6 Stres ve kaygı, kortizol
Birçok insan, çoğu zaman kilo alı-
günümüz evcil kedi ırklarının
Norveç’in kuzeyine ve Ukrayna’ya di. Avrupa’da mesleki olarak tılımcıların herhangi bir diyet değişik-
seviyesini yükselterek açlığı
mına neden olan metabolik send-
bile vahşi doğada görece kolay
kadar tüm kıtada 37 ülkede kuş kuşlarla temaslı kişilerde hasta-
liği yapmadan daha fazla kilo verdiği-
tetikler. Bu, dikkatli olmazsa-
rom, depresyon ve anksiyete ile
bir şekilde hayatta kalabildikle-
gribi vakaları görüldü. Kuş gri- lığın ortaya çıkma ve bulaşma
ni ve vücut kitle indekslerinin azaldı-
nız hızlı bir şekilde aşırı yeme-
sonuçlanabilen D vitamini eksikli-
rini belirtiyor.
bi vakaları nedeniyle 2 bin 500’e riski ise “düşük ila orta” seviye-
ğını gösterdi.
nize neden olabilir. Egzersiz yap-
ğinden mustariptir.
https://www.livescience.com/
yakın kümes hayvanı, 47.7 mil- de değerlendirildi.
. Daha fazla protein... mak, kilo verirken stresi azaltmak
https://scitechdaily.com/8-proven-ways-
why-do-cats-play-with-prey
4 Protein alımınızı artırmak, me- için de iyi bir yoldur. to-lose-weight-without-dieting/