Catalog

EKONOMİ 16 EKİM 2022 PAZAR9 Aylıkları yetmediği için çalışmayı sürdürüyorlar, aldıkları para ise sürekli eriyor Kapitalizmin Bugün Türkiye’de yaklaşık 7 milyon emekçi, emekli borç krizi olduktan sonra da çalışmaya devam ediyor. En düşük işçi 933 bin 723 kişi 007 ve 2008 dünya finansal krizin- Ziraat odalarına kayıtlı den sonra, gelişmiş ülkelerin mer- emekli aylığı 2013’te 486 dolarken bugün 188 dolar. kadın çiftçi sayısı 2kez bankaları çokça para basarak sıfıra yakın faiz oranlarıyla kredi dağıttı- ilyonlarca emeklinin alım gü- ra çalışmaya devam ediyor. lar, tahvil alım programlarıyla piyasaya cü yüksek enflasyon ve dü- n Çünkü kişi başına ortalama milli bol miktarda likidite enjekte ettiler. Ben- Mşük maaş bağlama oranla- gelirin 12 bin 582 dolar ile en yüksek zer bir uygulama 2020 ve sonrasında rı nedeniyle yıldan yıla düşerken ay- olduğu 2013’te, en düşük SSK emekli- pandemi döneminde de yaşandı. Bütün lıklarıyla geçinemeyen sinin 923 liralık maaşı o yılki 1.90 lira- bunlar küresel düzeyde enflasyonu te- çok sayıda yurttaş da ça- lık dolar kuruyla 486 dolar, en düşük tikledi, hane halkının bilinçsizce borçlan lışmaya devam ediyor. memur emeklisinin 1163 liralık maa- ve tüket davranışı, borçlarının katlan- CHP Milletvekili Ünal şı 612 dolar, en düşük Bağ-Kur emek- ması sonucunu doğurdu. Oluşan enf- lasyon ve yüksek borçlar giderek ge- Demirtaş’ın, bu konuda lisinin 738 liralık maaşı 388 dolardı. mustafa lir dağılımının bozulmasına neden oldu. Meclis Araştırma Komis- 2022’de ise önerge verildiğinde 18.60 çakır Bu şekilde ortaya çıkan gelir eşitsizli- yonu kurulması amacıyla olan dolar kuru üzerinden en düşük ği tüm kapitalist dünyanın ortak sorunu verdiği önergedeki detaylar ise emek- SSK emeklisinin 3 bin 500 liralık maa- haline geldi. Özellikle “küreselleşme” lilerle ilgili çarpıcı veriler içeriyor: şı 188 dolar, en düşük memur emekli- olarak adlandırılan dönemde gelir da- n SGK’ye göre bugün Türkiye’de sinin 5 bin 326 liralık maaşı 286 dolar, ğılımı eşitsizliği iyileşmedi, kötüye gitti. işçi, esnaf, memurlarla ilgili sosyal en düşük Bağ-Kur emeklisinin 4 bin 7 Gelişmekte olan ekonomilerde ise gelir güvenlik sistemleri kapsamında top- liralık maaşı 215 dolara indi. Buna gö- dağılımı eşitsizliği daha da kötüleşti. 108 bin 346 kişi Uluslararası Finans Enstitüsü (IIF) ve- lam 13 milyon 832 bin 887 emek- re son dokuz yılda işçi emeklisi 298 Tarım Bağ-Kur ödeyen rilerine göre, küresel borç toplamı 305 li yurttaş var. Ancak aldıkları emekli dolar, memur emeklisi 326 dolar, esnaf kadın çiftçi sayısı trilyon doları aşmış durumda. Küresel aylıkları ile geçinemeyen yaklaşık 7 emeklisi 173 dolar kaybetti. borcun, ülkelerin gayrisafi yurtiçi ha- milyon emekli, emekli olduktan son- sılaları toplamına (GSYH) oranı yüzde Ağır işlerde ölüm 348 civarındadır. Başta gelişmiş ülkeler n Maaşlardaki erimeyi ortaya koyan Kadın çiftçi ‘güven’de değil olmak üzere, ülkelerin çoğu, resesyon Tarımdaki nüfus bir başka gösterge gram altın fiyatları. riskine rağmen, fiyat istikrarının kont- 2002’de 240 liralık en düşük SSK emek- hızla yaşlanıyor ürkiye Ziraat Odaları Birliği “Borcu bulunmayan çiftçilere ve- rolden çıkmaması için parasal sıkılaş- tırma tedbirlerini almaya ve faiz artırım- lisi maaşıyla gramı 18.2 lira olan altın- T(TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bay- rilen 5 puanlık Hazine desteği göz larına giderken, Türkiye iktisat biliminin BMM Yaşlıların Sorularını Araştırma dan 13 gram, 377 liralık en düşük memur raktar, 15 Ekim Dünya Kadın Çiftçi- önünde bulundurulsa bile çiftçimizin önerdiği para ve maliye politikalarından TKomisyonu çalışmaları kapsamında maaşıyla 21 gram, 138 liralık en düşük ler Günü kapsamında bir açıklama ödeyeceği prim aylık 1845.31 liradır. ısrarla kaçınmaya ve tersi uygulamalar açıklama yapan CHP Milletvekili Veh- Bağ-Kur maaşıyla 7.5 gram alınabiliyor- yaparak kadın çiftçilerin içinde bu- Çiftçilerimiz bu rakamları ödemekte bi Bakırlıoğlu, tarımla uğraşan nüfusun yapmaya devam ediyor. du. Ekim 2022’de ise gramı 990 lira olan lunduğu sıkıntılara dikkat çekti. güçlük yaşıyor” diyen Bayraktar, çö- hızla yaşlandığını vurguladı. altından en düşük işçi emeklisi maaşıy- Bayraktar’ın verdiği bilgiye göre bu- züm için şu tür önerilerde bulundu: Çiftçilerin yüzde 56’sının tarımsal fa- Türkiye’nin riskleri artıyor la 3.5 gram, en düşük memur emeklisi gün Türkiye genelinde 756 ziraat oda- aliyete devam etmek istemediğini be- Bakmayın siz her fırsatta böbürlendi- Prim günü azalsın lirten Bakıroğlu, yüzde 58’inin de ken- maaşıyla 5.3 gram ve en düşük Bağ-Kur sına kayıtlı 933 bin 723 kadın çiftçi ğimize. Türkiye, sürekli ödemeler den- dilerinden sonra tarıma devam edecek emeklisi maaşıyla 4 gram alınabiliyor. var. Bu toplam üyelerin yüzde 17.8’ine “Kadın çiftçilerimiz için sene- gesi açığı veren, tasarrufları yetersiz, kimse olmadığını belirttiğini vurguladı. Önergedeki bir başka dikkat çekici de 90 gün yıpranma payı, primle- katma değeri düşük üretimle dönen, denk geliyor. Bayraktar bu kapsam- Bakıroğlu’nun verdiği bilgiye göre 4/b tarımda ve sanayide dışa bağımlı, ileri nokta ise emekli olduktan sonra ça- da şu konuya özellikle dikkat çekti: rin yüzde 50’sinin devlet tarafın- tarım Bağ-Kur’lu sayısı 2011’de 1 milyon teknoloji üretemeyen, bütçe açığı olan lışanların karşılaştıkları iş kazaları. dan ödenmesi başta olmak üze- “Ancak kadın çiftçilerimizin yüz- 121 bin 177 iken bugün 477 bin 717 kişi- ve parası rezerv para olmayan bir ülke Örneğin Nisan 2021’de, 71 yaşında- de 11.6’sı zorunlu tarım Bağ-Kur si- re birçok alanda pozitif ayrımcı- ye düştü. Tarım işçisi sayısı da 2009’de konumundadır ve bu yapısıyla ekono- ki Mustafa Şimşek taşeron işçi olarak lık talep ediyoruz. Tarım Bağ-Kur 178 bin iken bu yıl 25 bin 787 kişiye indi. gortasını ödeyerek Sosyal Güven- mik istikrarsızlıklara gebedir. Bakırlıoğlu şuna dikkat çekti: “Sürdürü- çalıştığı inşatta çöken iskelenin al- lik Kurumu’na kayıtlı. Yani kadın prim ödeme gün sayısı, 2008’de Ağustos ayı dış ticaret açığı 11.2 mil- lebilir bir tarım politikası için önce in- tında kalarak Mart 2022’de ise 77 ya- olduğu gibi 15 güne indirilmeli- çiftçilerin yüzde 88.4’ü bu sigorta- yar dolara yükselmiş, ihracatın ithalatı sanları bu faaliyetin içinde tutacak ön- şındaki Hikmet Sungur Kayseri’nin yı ödeyecek güçte değildir. Tarımda dir. Kadınların sigortalı olmadan karşılama oranı yüzde 65.6’ya, dış tica- lemleri almak gerekiyor. Bunun yolu ise ret haddi 73.0 puana düşmüştür. Bu- Melikgazi ilçesindeki 14 katı inşaat- önce gerçekleşen doğum nede- kadınlar işgücünün önemli bir kıs- desteklemelerden geçiyor.” nun anlamı Türkiye ekonomisi döviz ta gece bekçiliği yaparken yüksekten mını oluşturmasına rağmen sosyal niyle, hizmet borçlanması yapıl- l MUSTAFA ÇAKIR/ANKARA kazanamıyor demektir. düşme sonucu öldü. l ANKARA malıdır.” l Ekonomi Servisi güvenceden yoksun kalıyor.” Geçmişteki küresel para bolluğundan, düşük faiz ve düşük kurlardan Türkiye de istifade etmiş ancak bunu daha çok KPMG ve Allianz Trade, güncel çalışmalarla durgunluğa dikkat çekti inşaat ve gayrimenkul rantlarında kullan- mıştır. O da yetmemiş milyonlarca göç- meni barındırma yükünü üstlenmiştir. Bütün bu nedenlerle Türkiye ekonomisi, gelişmiş ülkelerin yaşadığı sorunlara ila- Büyüme aşağı işsizlik yukarı ve ağır sorunlarla karşı karşıyadır. İhracat pazarımız olan ülkelerin çoğu enf- anışmalık şirketi KPMG ile alacak Allianz Trade’in 2022-2023 güz dö- lasyonla mücadelede faiz artırımına ve pa- rasal sıkılaştırmaya gittiklerinden, bu eko- Dsigortası şirketi Allianz Trade’in nemi “Küresel Ekonomik Görünüm” ‘Başarıya hiç kısa EYLÜL AYI VERİLERİ nomilerde daralmalar meydana gelmiş bu- güncel çalışmaları, dünya ekonomisi- raporu ise enerji krizi ve artan fa- lunuyor ve bu daralmalar bizi olumsuz et- nin her ülke için daha zorlu bir döne- iz oranları nedeniyle 2023’te küresel vadeli bakmadım’ kileyemeye başladı. Kontrollü kur politika- Karşılıksız çekte me girdiğine işaret ediyor. büyümenin bir puan düşüşle yüz- mız da bu gidişe destek vermektedir. Rus- KPMG’nin “Küresel CEO de 1.5’e ineceğini ortaya koydu. Ha- ürkiye’nin önemli iş insanların- ya ve Ukranya savaşı nedeniyle bu ülke- tutarlar yükseldi Araştırması”nın 2022 sonuçlarına gö- ziran ayından bu yana küresel mak- Tdan, Aksoy Holding Kurucu Baş- lerin pazarlarından da artık eskisi gibi isti- kanı ve Turcas Petrol Yönetim Kuru- re her 10 üst yöneticiden (CEO) seki- roekonomik koşulların önemli ölçü- fade edemiyoruz. Ayrıca ABD ve Batı’nın ürkiye Bankalar Birliği (TBB) Risk lu Başkanı Erdal Aksoy’un yaşam öy- zi, önümüzdeki 12 ayda resesyon (dur- de kötüleştiğini belirten rapora gö- Rusya’ya uyguladığı ambargonun dışında TMerkezi’nin güncel “Çek Bilgileri” ra- küsü “Hayat Problem Çözmekmiş” kalmanın veya delme iddialarının olası yap- gunluk) beklediğini söylerken yedi- re, enerji piyasalarındaki derin ve poru, hem çek kullanımının hem karş- adlı kitaba ve belgesele konu oldu. tırım riskinin de arttığı görülüyor. si bunun beklenen büyümeyi sekteye uzun süreli kırılmalarla birlikte tica- lıksız çek tutarlarının arttığını gösterdi. Bu amaçla düzenlenen toplantıda uğratacağına inanıyor. Çalkantı- ri güven üzerindeki olumsuz et- Verilere göre bankalara ibraz edi- konuşan Erdal Aksoy, girişimciliğe ba- Dış borçların geri lar nedeniyle bu yöneticilerin ki, çoğu ülkede imalat sektö- len çek sayısı geçen eylül ayında 1 kışını şu sözlerle anlattı: “Türkiye’de ödenmesi, devalüasyon milyon 456 bin 907 adede çıktı. Bu yüzde 39’u halihazırda işe rünü resesyona itecek. Al- yabancı kuruluşlarla en fazla ortak- rakam Eylül 2021’de 1 milyon 319 alımları durdururken yüzde lianz Trade Türkiye Üst riskini tetikleyebilir lık yapanlardan biriyim. Kısa vadede bin 731’di. Bunların tutarı ise 125 46’sı önümüzdeki altı ayda Yöneticisi Ahmet Ali Bu- kâr edemeyebilirsiniz ama uzun va- 2022’nin birinci çeyreği itibarıyla, milyar liradan 255.8 milyar liraya işgücünü küçültmeyi dü- gay, rapor kapsamında Türkiye’nin dış borç miktarı ise 451 mil- dede çok istikrarlı bir gelecek görür- ulaştı. Bu kapsamda karşılıksız işlemi yar dolar civarındadır. Ayrıca 166 milyar sünüz. Hayatımın en önemli düsturla- şünüyor. Ayrıca her beş yö- Türkiye’nin de dahil oldu- yapılan çek sayısı 13 bin 590 adet- dolar da döviz cinsinden iç borcu bulun- rından biri de şu: İş yaşamındaki ba- neticiden dördü, şirketlerini ğu gelişmekte olan ülkeler- ten 9 bin 726’ya düşerken bunların maktadır. Buna göre toplam dövizli borç şarıya hiç kısa vadeli bakmam. Yirmi, bu resesyona hazırlamak için le ilgili şu vurguyu yaptı: tutarı 1.3 milyar liradan 1.8 milyar li- tutarı 617 milyar dolar mertebesindedir. otuz, hatta elli sene sonrasını düşü- kısa vadeli dijital dönüşüm stra- raya yükseldi. İlk dokuz ayda ise ib- İşte Türkiye’nin borç riski esas olarak bu nür ve planlarım. Türkiye’de yerleşik ‘Yabancı’ çıkıyor tejilerine ara verdiğini veya yavaşlat- raz edilen çek sayısı 12 milyon 777 dövizli borçlar nedeniyle ortaya çıkmak- bir düşünce var: ‘Küçük “TL’nin de aralarında bulunduğu, ba- tığını belirtirken siber güvenlik de ar- bin 415, bunların tutarı 480.8 milyar tadır. Türkiye’nin bu yılın sonuna kadar olsun benim olsun.’ Ya- zı bu tür ülke yerel para birimlerin- TL oldu. Karşılıksız çek sayısı ise 93 tık en büyük riskler içinde değil. Araş- vadesi gelen dış borçlarını döndürmek ni herkes kasasını cebi bin 3 adet bunları tutarı 13.7 milyar de devlet tahvili getirileri yüzde 12’nin tırmayı değerlendiren KPMG Türkiye ve yıl sonuna kadar oluşması muhte- olarak görür. Benim fel- TL. l Ekonomi Servisi mel 55 milyar dolarlık cari açığını finan- üzerinde ve sürdürülebilir değil. İkinci Başkanı Murat Alsan, “Ekonomik geliş- sefem ise tam ter- se edebilmek için yaklaşık 60 milyar do- çeyrekten bu yana, yabancı yatırımcı- melerin bugün iş dünyası liderleri için si: Büyük ve sür- lar dış finansmana ihtiyacı bulunmakta- lar gelişmekte olan ülkelerin hisse se- en önemli endişe kaynağı olması şaşır- dürülebilir olsun, dır. Yükselen uluslararası enerji ve emtia netlerinden ve tahvillerinden 38 mil- ben onun küçük tıcı olmasa da yöneticilerin kendi şir- fiyatlarının, bu kış ithalat faturamızı daha bir parçası ola- yar doları geri çekti. Bu da rekor dü- ketlerine ve uzun vadeli büyüme bek- l Sabancı Holding’in yurtdışında ye- da kabartacağı anlaşılıyor. yım.” l Ekonomi zeyde en uzun net yabancı portföy çı- lentilerine makul düzeyde güven duy- nilenebilir enerji ve iklim teknolojlerinde Ancak kısa vadeli dış finansman ihtiya- Servisi kışları serisi oldu.” l Ekonomi Servisi yatırımlar yapmak üzere kurduğu bağlı duklarını görmek cesaret verici.” cımızı karşılamaya yetecek kadar döviz, Merkez Bankası’nın rezervlerinde bulun- ortaklığı Sabancı İklim Teknolojileri’nin sermayesi 1.9 milyar TL artırılarak yak- muyor. Bu durumda dış borçlanma yo- luna gitmekten başka da çare görünmü- laşık 3 milyar liraya çıkarıldı. ‘Proje bazlı teşvik’ yor. Öte yandan Türkiye’nin uluslarara- l Astor Enerji Genel Müdürü Hakan sı kredi sigorta risk (CDS) pirimi 800 baz Ünsal, şirketinin halka arz süreci nede- tam gaz sürüyor puana yaklaşmıştır. Türkiye’de kamu ve- niyle düzenlediği toplantıda bu yıl ih- ya özel sektör, dışarıdan kredi bulsa bi- racatın payını artırarak 370 milyon do- esmi Gazete’de dün yayımla- le ancak döviz bazında yüzde 11 - yüz- lar ciro hedeflediklerini söyledi. Halk arz Rnan cumhurbaşkanı kararla- de 12 faiz oranlarıyla borçlanabilecek- başvurusu ise yılsonu. rı ile İzmir’de Smart Güneş Enerji- tir. Bu maliyetlere katlanmak istemeyen l Arçelik’in Romanya’nın Ulmi ken- si AŞ tarafından yapılacak “Foto- özel sektör, borcunu kendi kaynaklarıyla tindeki çamaşır makinesi fabrikası- voltaik Güneş Paneli Üretim Tesi- kapatmak istese, bu dövizin nihai olarak nın Dünya Ekonomik Forumu tarafın- si”, Sakarya’da Toyota Otomotiv AŞ talep edileceği yer Merkez Bankası’dır. dan (World Economic Forum-WEF) veri- ‘Mavinin liderliğini hedefliyoruz’ tarafından yapılacak “Hibrit ve Şarj Merkez Bankası’nın ise 7 Ekim itibarıyla len “Sustainability Lighthouse” unvanı- Edilebilir Hibrit Otomobil ile Batar- toplam brüt rezervi, 114 milyar dolar, net ürk turizminin önemli destinas- mızla büyük potansiyele sahibiz. İk- na hak kazandığı açıklandı. ya Üretim Tesisi”, Adana’da Beyaz rezervi 12.4 milyar dolar, swap’lar ha- l Turizmin temsilcileri Şişli’de buluş- Tyonlarının başında gelen yerler- lim krizi ve çevreyle ilgili diğer so- Kâğıt AŞ tarafından yapılacak “Bu- riç net rezervleri ise eksi 57.5 milyar do- tu. Şişli Belediyesi’nin düzenlediği “Şiş- den Bodrum, dünya ve Akdeniz turiz- runlar, turistlerin tercihlerini etkile- laşık Makinesi Kapsülü Üretim Tesi- lar civarındadır. Döviz talebindeki küçük li Turizmi Konuşuyor” toplantısında Şiş- si” ve Kocaeli’de TN Maleik Petro- mine yön veren isimleri Bodrum Tu- meye başladı. Turizm stratejilerimi- bir artışın, geçmişte bu ülkede devalüas- li Sürdürülebilir Turizm Çerçeve Progra- kimya AŞ tarafından yapılacak “Ma- rizm Forumu’nda ağırladı. zi bu nedenle mavi ekonominin ger- yonlara sebep olduğunu daha önce ya- mı, Şişli Kültür Envanteri ve Gezi Rehbe- leik Anhidrit Üretim Tesisi” yatırım- Bodrum Belediye Başkanı Ahmet çekliklerine uygun geliştirmeye ça- şayarak öğrenmiş bulunuyoruz. ri Rotaları da tanıtıldı. larına proje bazlı devlet yardımı ve- Aras, Akdeniz ve Türkiye turizmi- lışıyoruz. Ortak geleceğimiz için fır- rilecek. Bu dört tesisin yatırım tuta- TÜRMOB Genel Kurulu ni geleceğe taşıyacak sürdürülebi- satlar bölgesi yaratmalıyız.” rı toplamı 18.5 milyar TL. Bugün Ankara’da, 120 bin kişinin örgütlü lir projelerin gündeme getirilmesine Muğla Büyükşehir Belediye Başka- Bir başka kararla da Balıkesir’de olduğu, ekonominin kaydını tutan ve dene- fırsat sunduklarını belirterek “Bod- nı Osman Gürün ise 1448 kilomet- R.B. Karesi İthalat İhracat Tekstil AŞ timini yapan mali müşavirlerin genel kurul Oya Narin rum olarak mavi ekonomi, sürdü- reye ulaşan kıyılarında pek çok tu- tarafından yapılacak “Polimer/Cips, seçimleri var. Tarlada izi olanları ve çağ- Türkiye Turizm rülebilir turizmin liderliğini hedef- ristik destinasyonun yer aldığını, POY, FDY ve Sentetik Elyaf Üretim daş bir meslek mücadelesi verenleri kut- Yatırımcıları liyoruz” dedi. Aras, şöyle devam et- Bodrum’un ise amiral gemisi olduğu- Tesisi”ne ait teşvik yer tahsisi açısın- luyor ve başarılar diliyorum. Derneği Başkanı ti: “Kültürel değerlerimizle, doğa- na dikkat çekti. l İZMİR dan güncellendi. l Ekonomi Servisi