Catalog

10 OCAK 2022 PAZARTESİ EKONOMİ 11 Kurlardaki gerilemeyle gıdadan giyime gündeme gelen indirim beklentileri hayal oldu y ç ş Etiketler ine u u ta 6 Ocak’ın yıldönümünde, Zincir marketlerin indirim yapacaklarını açıkladıkları 29 Aralık tarihinden bu yana gelen elektrik, doğalgaz ve akar- faşizmin anatomisi yakıt zamları etiketlerdeki değişimi yeniden hızlandırdı. ünyanın en büyük ekonomisine, or- dusuna sahip ABD’de “süreç ola- atandaşın kurlardaki dü- TL sınırına dayanmasına ve Drak faşizm” yalnızca ABD halkının şüşle gıdadan giyime in- her gün gelen akaryakıt zam- değil, aynı zamanda dünya halklarının gü- Vdirim beklentisi hayal ol- larına rağmen indirim gelme- venliğine yönelik büyük bir tehlikedir. du. Hükümetin yılbaşında açık- sinin imkânsız olduğunu söy- Bu nedenle, Mussolini’nin “Ro- ALİ CAN ladığı büyük oranlı zamlar ve do- leyen Tüketiciyi Koruma Der- ma Yürüyüşü”nü, Hitler’in “Birahane POLAT ların yeniden 14 TL’ye tırman- neği Başkanı Aziz Koçal, mar- Derbesi”ni anımsatan, 6 Ocak kalkışma- sı iki açıdan önemli. Birincisi Kalkışma, ması nedeniyle kısıtlı sayıda ya- ketler indirim açıklaması yap- ABD’de siyasi-kültürel kutuplaşmanın de- pılan indirim geri alınırken, etiket- tıktan sonra elektrik, doğalgaz, akar- rinliğini, demokrasideki çürümeyi gözler lerdeki değişim de yeniden hızlandı. yakıt, vergi, köprü geçiş ücretleri gi- önüne serdi; bir iç savaş olasılığını gün- Tüketici dernekleri Türkiye İstatistik bi bir çok maliyet kalemlerinde artış- deme getirdi. Sosyal bilimlerde, iç savaş Kurumu’nun açıkladığı yüzde 80’lik lar gerçekleştiğini hatırlattı. tehlikesi üzerine tartışmaları hızlandırdı. üretici fiyatları artışının piyasaya İkincisi, kalkışma ABD’de faşist hareketin 23 MART 2021 29 ARALIK 2021 9 OCAK 2022 ‘Ocakta yeni zamlar toplumsal özelliklerine ilişkin önemli ipuç- yansımaya başladığını açıkladı. ları veriyordu. Bu kalkışma karşısında bü- gelecek’ Merkez Bankası’nın geçen ay aldı- yük sermayenin tutumu da önemliydi. ğı faiz indirim kararı ile 18 TL’ye fır- Raflardaki fiyatların daha da artaca- layan dolar gıdadan tekstile, otomo- ğını söyleyen Koçal, “TÜİK’in Y-ÜFE’si Alt sınıfların değil… bilden elektronik eşyaya kadar bir ocak ayı içinde yansıyacak raflara. Siz 6 Ocak’tan önce faşist hareketin, be- çok üründe yüksek fiyat artışları- marketlere fiyat indir diyorsunuz ama yaz işçi sınıfının marjinal kesimlerinden, yoksul, işsiz insanlardan oluştuğuna iliş- na neden olmuştu. Daha sonra Cum- bütün maliyet kalemlerine zam yapı- kin bir kanı yaygındı. Ancak Chicago Üni- hurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın yorsunuz. Bu koşullarda bir indirim versitesi Güvenlik Tehditleri, bölümü- 23 MART 2021 29 ARALIK 2021 9 OCAK 2022 kur garantili mevduat açıklaması ile bekleyemezsiniz. Siz üreticiyi de küs- nün 6 Ocak kalkışmasıyla ilgili, hakkında bir günde 10 TL’ye gerileyen dolarla türdünüz. Çiftçinin ineğine, traktörü- iddianame olan 716 sanık üzerinde yap- birlikte vatandaşta da yapılan zam- ne haciz koyarak mazotuna yılda 46 tığı araştırma, bunu destekleyen kimi an- ların geri alınması beklentisi oluş- kere zam yaparak marketteki fiyatla- ketler bu kanının doğru olmadığını göste- riyor. İsyancıların yüzde 93’ü beyaz, yüz- muştu. Birkaç zincir markettten, bir- rın düşmesini bekleyemezsiniz” dedi. de 86’sının erkek ama çalışma kayıtları- kaç üründe yüzde 30 oranında zam Tüketici Hakları Derneği Başkanı na ulaşılan 501 sanığın, yarısından fazla- açıklaması geldi ama devamı gelme- Turhan Çakar da köklü değişiklikler sının beyaz yakalılardan (yüzde 28), işyeri di. Aksine yılbaşında birbiri ardına yapılmadan fiyatlarda indirim bek- sahiplerinden (yüzde 26), doktor, avukat, açıklanan büyük zamlarla indirimin lenemeyeceğini söyledi. Özellikle ta- muhasebeci, mimar gibi orta sınıf serbest yerini yeniden fiyat artışları aldı. rım ve gıda ürünlerinde aracıların da meslek sahiplerinden (yüzde 19) oluştu- fiyatların artmasına sebep olduğunu Dün dolaştığımız marketlerde 9 Ocak Açlığa ve soğuğa terk edildik ğunu, hatta aralarında şirket yöneticileri- nin de (CEO) olduğunu gösteriyor. Bunla- itibarıyla pek çok üründe etiketlerin de- belirten Çakar, şöyle konuştu: üketici Konfederasyonları Girişi- lına hayallerimizin çalındığı, karanlık- rın yalnızca yüzde 7’si işsizlerden oluşu- “Tarladaki ürün markete gelene ğiştiğini gördük. Örneğin 9.90 TL olan Tmi, dün Bakırköy Meydanı’nda bir ların egemen olduğu bir iklimde gir- yormuş. Araştırma, 716 kişinin büyük ço- bulaşık deterjanı 11.90 TL, 69.90 olan kadar neredeyse beşe katlıyor fiya- araya gelerek zamlara karşı eylem dik. Yıllardır yoksulların aleyhine yö- ğunluğunun lise (yüzde 46) ve yüksekokul tını. Bu aracılık sistemi bitmeden, inek peyniri 77.90 TL, 10.45 olan ça- yaptı. 4 federasyon 29 derneğin bi- netilen ekonominin artık yönetilemez (yüzde 48) mezunu olduğunu, faşist hare- maşır suyu 13.40 TL, 37.95 olan baget ürün satış kooperatifleri sistemi ge- leşiminden oluşan girişim, “Hayalle- hale gelmesinin mağduru ve kurbanla- ketin sanıldığı gibi eğitimsiz insanlardan liştirilmeden bu fiyatlar düşmez. tavuk 41.40 TL oldu. oluşmadığını gösteriyor. rimiz çalındı” dedi. rı yine bizler olduk. Bu kez, daha derin Yüzde 80 çıkan Yurtiçi Üretici Devlet kooperatifleri yeniden özen- İsyancıların yüzde 56’sının büyük kent- Girişim üyeleri basın açıklamasında bir yoksullukla, soğuk ve açlıkla yapı- lerden, yüzde 22’sinin orta büyüklükte- dirmeli hatta kendi eli ile kurmalı.” Enflasyonu’na (Y-ÜFE), doların 14 şu ifadelere yer verdi: “Bizler, 2022 yı- lacak bir savaşın içine terk edildik.” ki kentlerden gelmiş olması, ABD’de fa- şizmin esas olarak bir kent hareketi oldu- ğunu düşündürüyor. Dahası bu isyancıla- rın geldiği kentlerde, Cumhuriyetçi ve De- Buğdayın kilogram üretim maliyeti 1.92 TL’den 4.25 TL’ye çıktı mokrat oyları birbirine çok yakınmış ve beyaz nüfusun toplam kent nüfusu için- deki oranı hızla azalıyormuş. Bu isyan- cıların yüzde 61’i de 35 yaş ve altında… Kalkışmaya katılanların yalnızca yüzde Ekmek 5 liraya koşuyor Erdal Eren 14’ü örgütlü faşist grupların üyesiymiş. Araştırmayı destekleyen kamuoyu yokla- MÜTEAHHİTLERDEN ÖNERİ MUSTAFA ÇAKIR maları, faşist hareketin ABD toplam nüfu- Sadece buğday fiyatla- su içinde 13 milyon ile 28 milyon kişi ara- rındaki artış hesaplanın- Fiyat farkı 2021’in alkın temel gıda maddelerinden sında olduğunu hesaplıyor. ca ekmeğin fiyatı en az Amerikan faşizmi de klasik faşist hareket- Hbiri olan ekmekte zor günler ya- 4 lira 65 kuruş oluyor tümüne uygulansın lerin ilk evresinde görülen özellikleri sergi- şanıyor. Kilogram üretim maliyeti liyor: Bu aşamada faşist hareket esas ola- ürkiye Müteahhitler Birliği (TMB) geçen yıl 1.92 lira olan buğdayda bu rak, orta sınıfların toplumsal ayrıcalıkları- TBaşkanı Erdal Eren, kamu proje- rakam 2022’de 4.25 liraya çıktı. Güb- nı kaybetme korkusundan besleniyor. Bu leri yürüten müteahhitlere verilme- reden zirai ilaca kadar üretim mali- aşamada, özellikle önem kazanan kültür si planlanan fiyat farkının 2021’in yetlerinin artması ise kısa süre önce savaşlarını bu korku tetikliyor. tamamı için uygulanması gerektiği- İstanbul’da 3.5 TL’ye çıkan ekmek fi- ni belirterek “Hiç değilse zararların Ya büyük sermaye yatına yansıyacak. Önlem alınmazsa bir kısmını karşılayabilir” dedi. “Yeni Faşizm” başlıklı kitabımda da bu yıl yurttaşın 5 liranın altına ek- Fiyat farkı düzenlemesinin görü- vurguladığım gibi, faşist hareket esas şüldüğü TBMM Plan ve Bütçe Ko- mek bulabilmesi çok zor görünüyor. olarak büyük sermayenin dışında geli- misyonu Toplantısı’na katılan Eren, Türkiye Büyük Millet Meclisi şir (bu durum kimi kapitalistlerin hareke- “Uygulama 31 Aralık 2021’de biti- (TBMM) Tarım, Orman ve Köyişleri te destek vermediği anlamına tabii ki gel- yor ancak 5 Ocak’ta çimentonun fi- Komisyonu üyesi Cumhuriyet Halk mez). Büyük sermayenin, bir sınıfsal se- yatının daha da arttığını görüyoruz. çenek olarak faşizme yönelmesi, onu bir Partisi (CHP) Manisa Milletvekili Be- Bu fiyat farkı uygulamasının, enflas- sınıf mücadelesi aracı olarak kullanması, kir Başevirgen, buğday üretim mali- hal ettiği buğdayı da hesaba katarak 210 gramlık ekmeğin fiyatı asga- yonda düşüşün maliyetler paraleli- bu hareketi tek seçenek olarak görmesiy- yetlerindeki artışı araştırdı. Buna gö- halihazırda buğdayın kilosunu 2.60 ri 4.65 lira olacak. Bu maliyete ar- ne geldiği tarihe kadar devam etti- le, liderliğini satın alabileceğine inanma- re, 2022’de geçen yıla göre tohum liradan sattığına işaret eden Başevir- tan işçilik ve enerji fiyatları da ekle- rilmesini bekliyoruz” diye konuştu. sıyla başlıyor. 75 liradan 105 liraya, gübre 205 li- gen, şöyle konuştu: nince belediyelerimizin ürettiği Halk İkinci araştırma da bu konuyla ilgili. 6 radan 540 liraya, zirai ilaç ve yap- n Ekmek maliyetinin yüzde 60’ını Ekmek dışında 5 liranın altında ek- Ocak kalkışmasından sonra, ABD’nin en TÜKETİCİ HAKEM HEYETLERİ rak gübresi 83 liradan 105 lira- büyük şirketlerinden 200’den fazla CEO işçilik, maya, tuz, su, enerji, finans, mek bulunması mümkün olmayacak. ve ABD iş çevrelerinin en büyük örgü- ya, mazot 38 liradan 50 liraya, tar- fire, iade, dağıtım giderleri ile kâr n Gübre fiyatlarında son bir yıl- 870 milyon liralık tü ABD Ticaret Odası, seçim sonuçları- la kirası 190 liradan 280 liraya, ge- payı gibi girdiler oluşturuyor. Geri- da yaşanan yaklaşık beş katlık ar- nı kabul etmeyen Temsilcilere, daha son- nel gider ve amortisman 31.5 li- ye kalan yüzde 40’lık kısmını oluştu- tış, tarlalara daha az gübre atılma- uyuşmazlık çözdü ra da oy vermeyi zorlaştıran yasaları des- radan 57 liraya, bir dekar buğda- ran un maliyetinin de yüzde 80’i de sına neden oldu. Bütün bu faktör- tekleyenlere mali yardım yapmayacakları- üketici hakem heyetleri, yın toplam maliyeti 692.36 liradan ekmeklik buğday. Yani buğdayın ek- ler, Türkiye’de 2022’de buğday ve- nı açıkladı. New York Times’da, yüzlerce T2021’de vatandaşlardan gelen 1256.85 liraya çıktı. mek maliyetine doğrudan etkisi yüz- riminin bir miktar daha gerileyece- ismi kapsayan tam sayfa bir ilan yayımla- başvurular üzerine yaklaşık 870 dılar. O aşamada açık ki büyük sermaye de 32 civarında. ğini göstermektedir ki arzda oluşa- milyon lira değerinde uyuşmazlı- Trump hareketine, faşizmin “büyük yala- ‘Yansıma kaçınılmaz’ n Bu yıl buğday üretim maliye- cak bu azalışın ekmek fiyatlarına ila- ğı ele aldı. Tüketiciler ile satıcı ve- nına” karşı tavır alıyordu. ya sağlayıcılar arasında yaşanan Başevirgen, 2021’de buğday mali- ti tahmin edildiği gibi 5.31 TL/kilog- ve zam olarak yansıması da kaçınıl- Ne yazık ki yıl sonuna doğru bu tutum uyuşmazlıkları çözmek amacıyla yeti her ne kadar 2.40 TL/kilogram ram olarak gerçekleşirse vatandaş maz olacak. değişmeye başlamış. Washington’da kurulan tüketici hakem heyetleri- olarak görülse de Toprak Mahsulle- 210 gramlık ekmeği kaç liraya tüke- n Bu buğday maliyetiyle ekmeğin Sorumluluk ve Etik İçin Vatandaşlar ne 2021’de yapılan başvuru sayısı ri Ofisi’nin (TMO) ekmeklik buğda- tecek? Bu durumu önlemek amacıyla hangi fiyatlara çıkacağını önümüzde- adlı bir örgütün araştırmasına göre, ara- 537 bin 479’a ulaştı. Tüketici ha- larında Boeing, Pfizer, General Motors, ya 2.25 TL/kilogram fiyat açıkladığı- TMO piyasaya ucuz buğday satmayı ki günlerde yaşayarak göreceğiz. Gı- kem heyetleri tarafından 2021’de Ford Motor, AT&T, UPS, General Dyna- nı ve çiftçiden de bu fiyatla alım yap- daha ne kadar sürdürebilecek? da enflasyonuna da yansıyacak. Bu görülen uyuşmazlıkların yaklaşık mics gibi dev isimler de olan 700 şirket, tığını söyledi. TMO’nun, görev zara- n Maalesef sadece buğday fiyatla- nedenle acil önlemlerin hayata geçi- yüzde 52’si tüketiciler lehine so- verdikleri sözden dönerek Trump yanlı- rı pahasına 3 ile 5 lira aralığında it- rındaki artış nedeniyle 3.5 lira olan rilmesi gerekmektedir. l ANKARA nuçlandı. Geçen yıl yapılan başvu- sı 183 temsilciye yaklaşık 18 milyon dolar ruların ürün ve hizmet bazında sı- bağış yapmışlar. ralamasında yüzde 9.5’le ilk sırada Bu, ABD siyasetinin ölçülerine gö- “internet abonelikleri” yer aldı. re çok ufak ve küçük parçalardan oluşan Maliyetler bir yılda yüzde 104 arttı. Verimlilik yüzde 30 düşecek bir bağış. Ayrıca, Yale Üniversitesi’nden Prof. Jeffrey Sonnenfeld, 200 CEO ile GÜNDE 2 BİN SAÇ EKİMİ yaptığı görüşmeden sonra yayımladığı bir yorumda, sözünden dönenlerin oranının yüzde 22 düzeyinde kaldığını söylüyor. Sağlık turizminde Süt üreticileri kan ağlıyor Belli ki büyük çoğunluk hâlâ karar vermiş değil ama çözülmenin başlamış olması 15 bin eleman gerek ire Süt Kooperatifi Yönetim Kuru- Çalışan Gazeteciler günü nedeniyle ba- rin üzerinde arttığına dikkat çeken Es- düşündürücü. Tlu Başkanı Mahmut Eskiyörük, “Süt sın mensuplarıyla kahvaltıda buluştu. andemi öncesinde 3 milyar do- kiyörük, şunları söyledi: üreticilerin maliyetleri bir yıl için- Süt politikalarını ve kooperatif- Plarlık ekonomik hacme ulaşan “Peynir, tereyağı işleme maliyetleri de yüzde 104 arttı. Çiğ sütte ler ile ilgili görüşlerini açıkla- sağlık turizmi sektörü, destek ele- yüzde 135 artmış, rafta ise yüzde 44 ar- Cepten konuşmada lideriz ise fiyat artışı bir yılda yüz- yan EskiyörüK, “Türkiye’de man açığına çare arıyor. Sağlık Tu- tış var, ambalaj maliyeti yüzde 98 art- de 68, üretici mağdur. Tü- 7 bin 700 kooperatif oldu- ilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’nun rizmi Eğitim Çalıştayı’nda konuşan mış. Tüketiciler daha çok kamuoyunda B(BTK) pazar verilerinden derlenen bilgile- Türk Sağlık Turizmi Derneği (TÜ- keticiler daha çok kamu- ğunu ancak işlevsel olan peynir, süt, yoğurt, et fiyatlarını konu- oyunda peynir, süt, yo- sayısının çok az olduğu- re göre, Türkiye’de geçen yılın dokuz ayında SATDER) Başkanı Dr. Servet Terzi- toplam trafik hacmi 237.3 milyar dakikaya ler, “Türkiye’de günde ortalama 2 ğurt, et fiyatlarını konu- nu belirtti. “Türkiye ko- şuyor. r. Üretici ağlıyor, ‘ben bu gübre, şuyor. Kimse çiçekyağı- operatif çöplüğüne dön- yaklaştı. Türkiye, Avrupa’da 249 dakika olan bin saç ekimi işlemi yapılıyor. Özel- mazot fiyatlarıyla nasıl üreteceğim’ di- aylık ortalama görüşme süresini 576 daki- likle son beş yılda aylık olarak 50 nı, kolayı, rakıyı konuşmu- dü. Kooperatifler olarak o yor, tüketici de ‘bu fiyata peynir mi olur’ kadar çok sorunumuz var ka ile aşarak birinci oldu. Abone başına el- binin yıllık olarak ise 750 bine va- yor. Üretici ağlıyor, ‘bu fi- diye ağlıyor. Bu gübre fiyatlarıyla üre- de edilen aylık gelir Batı Avrupa’da 17.64 Av- ran saç ekim sağlık turistine ulaş- yatlarla nasıl üreteceğini bil- ki; şu anki koşullarda dünya timde kullanılan gübre yarı yarıya azaltı- ro iken Türkiye’de 4.52 Avro (68.8 TL) oldu. tık. Bu alanda en az 15 bin eleman miyor” diye konuştu. çiftçisiyle bizim çiftçimizin reka- lacak, verimlilikte yüzde 30 azalma ola- Türkiye, birim para bazında Avrupa ortalama- açığımız var” dedi. Tire Süt Kooperatifi Yönetim Kuru- bet edebilmesi mümkün değil” dedi sının üç katından fazla gelir elde etti. lu Başkanı Mahmut Eskiyörük, 10 Ocak Süt üretim maliyetlerinin yüzde yüzle- cak.” l İZMİR / Cumhuriyet