Catalog

gorus@cumhuriyet.com.tr 23 EYLÜL 2021 PERŞEMBE 2 OLAYLAR VE GÖRÜŞLER Türk kadın devriminde Latife Bekir Işıkdoğdu Çeyrekbaşı Özgürlük, refah ve terör seviciler Türk kadınının kurtuluşunun Mustafa Kemal’e ait olduğunu, DOÇ. DR. EVRIM ŞENCAN GÜRTUNCA onun sadece yurdu değil, Türk kadınını da kurtardığını ve Türk nsanlar esas olarak doğa- kelci ve istifçi tutum ve davra- şık gibi doğdun Latife, soyadın nın tutsağıdırlar. nışlardan kaynaklanır. kadınının layık olduğu yere ulaşmasının Atatürk sayesinde Işıkdoğdu olsun.” İ Bütün canlılar, insanlar da Tam bu noktada eşitlik ve öz- olduğunu vurguladı. “I Atatürk, Latife Bekir Hanım’a hayvanlar da varlıklarını bi- gürlük kavramları devreye girer: Bir toplumu oluşturan bütün böyle demişti. O, Atatürk’ün izinde ve reysel olarak sürdürebilmek 1946’da en çok oyu alan ikinci ki- için şu davranışlarda bulun- canlılar, eşit ve özgür oldukla- ışığında Türk kadınının sosyal ve siyasi şi olarak İzmir’den CHP milletvekili ol- mak zorundadırlar: rı, yeme, içme ve barınma ola- hayattaki yeri için ömrü boyunca çalış- du. 1949’da yeniden TKB başkanı seçil- İsteseler de istemeseler de nakları, üretime katkıda bulun- mış bir Türk kadınıydı. dikten sonra, Dünya Kadınlar Birliği’nin yemek yemek zorundadırlar. dukları oranda paylaşıldığı ve 1923 yılında kurulan Kadınlar Halk üremeler karşılıklı rıza ile ger- ikinci başkanlığını yaptı. İsteseler de istemeseler de Fırkası ve devamı olan Türk Kadın su içmek zorundadırlar. çekleştirildiği zaman o toplum- Birliği’nin (TKB) kurucu ve yönetici kad- İsteseler de istemeseler de da, refah ve özgürlük, yani ba- Uluslararası Kadın Kongresi rosunda yer aldı. 1928-1935 yıllarında ise uyumak zorundadırlar. rış, egemen olur. Latife Bekir, Türk kadınını dünyaya ta- Özet olarak herkes biraz Bu adil paylaşımı ve üreme TKB’nin başkanlığını üstlendi. Onun dö- nıtmak için belirli aralıklarla toplanan rızasını sadece kendi dürtüle- farklı miktarlarda ve biçimlerde neminde Kız Talebe Yurdu açıldı, işsiz ka- Uluslararası Kadın Birliği Kongresi’nin de olsa, yemek, içmek ve uyu- rini tatmin etmek, sadece ken- dın ve erkeklere iş bulmaları için yardım (18-24 Nisan 1935) İstanbul’da toplan- mak zorundadır. di ceplerini doldurmak için yoz- edildi, yoksul çocuklara kitap yardımın- masını sağladı. Misafirperver bir Türk Bunlara uymadıkları zaman laştıranlar... da bulunuldu, bayramlık kıyafetler temin ölürler. Başka insanları ve hayvanları kadını olarak delegeleri Fatih’teki kona- edildi, kız çocuklarına parasız Alman- sömürenler... HHH ğında ağırladı, onlara Türk geleneklerini ca, Fransızca ve İngilizce dersleri verildi. Bütün canlılar, örneğin ay- Doğa ve insan ürünlerine kat- tanıttı ve davetlerde diplomatik ilişkile- Bunlarla birlikte, kendisinin çıkardığı Ka- nen hayvanlar gibi doğanın kıda bulunmadan onları sahip- ri üstlendi. Kongre programını Fransızca tutsağı olan insanlar, türleri- lenmek isteyenler... dın Sesi dergisi yayıma devam etti. olarak düzenledi. Bu birliğe üye olan ilk ni sürdürmek için de üremek İnsanları köleleştirmek için İstanbul’da doğan Latife Bekir (1891- Türk kadını oldu. dinleri, mezhepleri, ırkları, mil- zorundadırlar. Yeni harflerin yaygınlaştırılması ko- 1952), Kocamemi Paşa, Morevi ve Mora- Kongrenin açış konuşmasında Türk ka- Ama üreme dürtüsü, içgü- liyetleri ve başka kimlikleri kul- nusunda okuma yazma kursları düzenle- lı sülalesinden geliyordu. Konakta dadı- düsü, bütün bireylerde aynı lanırlar. dınının kurtuluşunun Mustafa Kemal’e di ve kadınların ders almalarını sağladı. sından aldığı eğitimle Fransızca, baba- değildir. Oysa bir efendi ile bir köle- ait olduğunu, onun sadece yurdu değil, Henüz kılık kıyafet devrimi yapılmamış- sı İzmir’de Ziraat Nezareti müfettişiyken Cinsel açıdan bireyler, he- nin, bir padişah ile bir kulun, Türk kadınını da kurtardığını ve Türk ken ipek kıyafetler giyerek ve şapka ta- de Rumca öğrendi. Siyasi çalışmalarını, bir başkan veya başbakan ile teroseksüel, homoseksüel, bi- kadınının layık olduğu yere ulaşmasının karak örnek oldu. seksüel, aseksüel, transseksü- bir vatandaşın, insan olarak İstanbul Fatih Horhor’da bulunan Abdül- Atatürk sayesinde olduğunu vurguladı. el, frijid, nemfoman ya da sati- hiçbir farkı yoktur. latif Suphi Paşa Konağı’nda, Hamdullah Kongre haricinde, kadın delegelere Bo- riasis olabilir; çünkü üremek bi- Bütün insanların isteği, re- Yaşasın Türk kadını Suphi ile gerçekleştirdi. reyin değil, türün devamı için fah içinde özgür bir yaşamdır. ğaz gezisi ve Robert Kolej’de çay ziyafeti 1930’da kadınların belediye seçimleri- İnsan ne karnını doyurmak gerekli olduğundan herkes aynı düzenledi. Beylerbeyi Köşkü’nde verilen Mebus olmak! ne katılma hakkını almasıyla Sultanah- düzeyde ve aynı biçimde dav- için köle olmaya zorlanmalı... öğle yemeğinin ardından Tepebaşı Şe- met Meydanı’nda düzenlediği toplan- Kurucu kadrosunda annesi Nesime ranmak zorunda değildir. Ne de özgür olmak için aç- hir Tiyatrosu’nda, kadınların vatandaşlık tıdaki konuşmasını “Yaşasın Türk ka- Hanım’ın yer aldığı Osmanlı Teali-i Nis- Farklı bireylerin, farklı davra- lığa mahkûm edilmelidir. haklarıyla ilgili bir konuşma yaptı. dını, yaşasın Cumhuriyet, yaşasın Ga- van Cemiyeti’nde kâtipliğe başladığın- nışları, toplam olarak, sonuçta Çünkü bütün kavgalar ve sa- Kongrenin ardından, kadınların hak- zi!” cümlesiyle tamamladı. CHP tarafın- vaşlar bu nedenle çıkmaktadır: da ve bir kadın dergisinde yer aldığında o bireyin ait olduğu türün deva- larını almış olmasıyla birliğin hedefine mını sağlar. Bazı insanlar, başka bazı in- dan İstanbul şehir meclisine aday gös- henüz on yedi yaşındaydı. Başkanlığını İnsanlığın bütün tarihi son sanların ekmeğine göz dikerler ulaştığını belirterek TKB’yi feshetti. yaptığı TKB dışında Himaye-i Etfal, Ye- terildi ve belediye eğitim encümeninde derece doğal olan bu dört ve bunun için de direnişlerini Latife Bekir, Türk kadınının her saha- yer aldı. şilay, Çocuk Esirgeme, Türk Maarif Ce- dürtü ya da içgüdünün emir- kırmak için önce özgürlüklerini da aktif yer alması için yaptığı çalışma- miyeti, Yardımseverler Derneği gibi bir- 1934 seçimlerinin hazırlıklarına ak- ellerinden almak isterler. leriyle yazılır. tif olarak katıldı. İstanbul Belediye Mec- larıyla bizlere, erkek egemen toplumda çok cemiyette üye olarak çalıştı. Yabancı HHH Kimileri buna Mustafa Ke- ve azınlık okullarında Türkçe öğretmen- lisi üyeliğine seçilen ilk kadınlardan bi- mücadeleci bir Cumhuriyet kadını olma- İnsanlar yaşam savaşında, mal Atatürk gibi karşı çıkar, yı öğreten Türk kadınlarından biri oldu. liği, Konya Kız Muallim Mektebi’nde ise ri oldu. Aynı yıl, kadınlara siyasi haklar doğa ile olan mücadelele- halkına hem özgürlük hem rinde teknolojiyi, birbirleri ile de refah getirmek için savaş Fransızca öğretmenliği yaptı. tanınınca Latife Bekir öncülüğünde TKB, Eylül ayı... Vefatının 69. yılı... kazanır, devrim yapar. olan mücadelelerinde de ide- Kendisine en büyük isteği sorulduğunda Beyazıt’ta çok ses getiren bir teşekkür İyi ki doğmuş dediklerimizdensin Lati- olojiyi üretmişlerdir. Kimileri de Petain, Quis- iki kelimeyle cevap vermişti: Mebus olmak! mitingine imza attı. fe Bekir Çeyrekbaşı. Bu mücadelelerin ilk zaman- ling, Noriega, Batista, İdi larında birbirlerini de yiyen in- Amin, Ömer El Beşir, Çavu- sanlar, sonradan bundan vaz- şesku, gibi halkını, hem öz- gürlükten hem de refahtan geçmişler, hemcinslerini sade- ce köleleştirmekte yetinmişler mahrum eder. ve geliştirdikleri teknoloji saye- HHH sinde hayvanlarla olan müca- Her diktatör, her terör lide- Çocuklarımızın hayallerini delelerini de kazandıkları için ri, hem özgürlük hem de refah düşmanıdır. sadece onları yemeğe başla- mışlardır. Yani her terör lideri aslında (Sadece veganlar bütün can- bir diktatör, her diktatör aslında lıların eşit haklara sahip olduk- bir terör lideridir. çalan eğitim... larını savunurlar.) Her ikisi de temsil ettikleri- ni öne sürdükleri din, mezhep, Sonuç olarak insanlar esas olarak karınlarını doyurmak, su- ırk, milliyet veya başka bir kim- duyumsatırdı bize... maları ve hurafeleri önceleyen çağdışı ERDAL ATICI suzluklarını gidermek, güven- lik adına, hem “öteki” insanla- Öğrenmeyi sevinç ve mutlulukla ger- eğitim oluşturma çalışmalarını, yaşam- lik içinde uyumak ve üreyebil- rın hem de “kendi” insanları- KÖY ENSTITÜLERI VE ÇAĞDAŞ EĞITIM çekleştirirdik... Kimi zaman bir soğan za- dan ve bilimden kopuk müfredatları ek- mek için yaşadıklarından, bü- nın refah ve özgürlüklerine kar- VAKFI BAŞKANI rında yaşamın gizemini keşfeder, kimi lerseniz, çocuklarımızın her sabah okula şıdırlar... tün kavgalar, bütün savaşlar bu zaman ağaç yapraklarında dört mevsimi gitmemek için gösterdikleri direnci daha dürtülerin tatminindeki eksiklik- O nedenle de her diktatör, ’li yıllarda, Ege’nin yoksul bir kö- lerden ve bunların tatmini için karşısında bir terör lideri, her gözlemlerdik. Hiç unutmam bir okuma iyi anlayabilirsiniz! 70yünde, beş sınıfın bir araya toplan- gerekli olan kaynakların sınırlılı- terör lideri de karşısında bir parçasında ellerin işlevini öğrenmiştik. dığı küçük bir ilkokulda okuyorduk. Her ğından dolayı, kaynak paylaşı- diktatör ister ki, kendi ege- Tarihten ders çıkarmak Ve ders sonunda öğretmenimiz sınıfa el- sabah büyük coşkuyla okul yoluna dü- menliğini ve sömürüsünü ra- mındaki açgözlülüklerden, hak- lerini göstererek “Dünyada tüm uygar- Bugün dünyada, büyük bilimsel ve tek- şer, sanki dünyayı fethedecekmişiz gibi sızlıklardan, bencilliklerden, te- hatça devam ettirebilsin. nolojik devrimler yaşanırken ne yazık ki lıklar, makineler, köprüler, yollar, fabri- özgüvenle yürürdük. Öğretmenimiz bizi kalar, kaleler, saraylar, evler, araçlar bu Türkiye, bu gelişmelere seyirci kalmak- okulun avlusunda güler yüzle karşılardı. ta, her geçen gün çağdaş eğitimden kop- ellerin sayesinde ve insan emeği ile ya- Ders aralarında bahçeye çıktığımızda se- pılmıştır” demişti de saatlerce bu sözün maktadır. vinç çığlıklarıyla yeri göğü inletirdik. Bu böyle daha ne kadar sürer bilemi- üzerine düşündürmüştü bizi... Gözleri ışık saçan öğretmenimiz ve sı- yoruz; ancak bildiğimiz bir şey var ki ya- raların üzerindeki ders kitaplarımızla, Çağdışı eğitim şam hep ileriye doğru akar ve bu ırma- dünyanın dört bir yanına gider, yollar O, bizlere öğrenme coşkusu veren, ğı durdurmak olanaksızdır. Eğitime yön yürür, ırmaklar geçerdik. okula koşa koşa gelmemizi sağlayan verenler, eğitim politikası oluşturanlar Türkçe kitaplarımızda dilimizin tüm ışıklı eğitim dizgesini sonraları yavaş ya- iyi bilmelidir ki dogmalarla koşullandı- güzelliğini duyumsayabileceğimiz şiirler vaş yok ettiler. Aydınlığa gidecek tüm rılmış kafalardan topluma da kendilerine vardı. Çağdaş Türk ve dünya edebiyatın- yolları kestiler. Var güçleriyle saldırdılar de hiçbir yarar gelmez! dan örnekler içeren okuma parçaları... güzel olana. Ders kitaplarının içerikleri- İçinden geçmekte olduğumuz bu çağın ni değiştirdiler. Okulu kuru sıralardan en büyük özelliği, okulların işlevi ve na- Mustafa Kemal’in ve dört duvardan oluşan soğuk çocuk ıs- sıl olmaları konusunu sorgulamaya aç- çocuklarıydık lahevlerine dönüştürdüler... masıdır. Bu konularla ilgili ivedi çalışma Her sabah “varlığımızı Türk varlığına” Çocuklarımızın önce öğrenme coşkula- başlatılmalı, her kesimden eğitime kafa armağan ederek derslere başlardık. Öğ- rını, sonra da yokluğu varlığa dönüştü- yoran insanın görüş ve düşüncesi alına- retmenimiz, sık sık hayaller kurmamı- ren hayallerini çaldılar. Çağı yakalama- rak eğitim bilimcileriyle işbirliği içinde, zı, kendimize hedefler seçmemizi ve gök- ya çalışan bir ulusun köy okullarını ka- gereken dönüşüm sağlanmalıdır. yüzü yeryüzüne inse de o hayalleri ger- pattılar, köy çocuklarını taşımalı eğitime Tarihin acımasız yasalarından biri de çekleştirmek için çalışmamızı öğütlerdi. mahkûm ettiler! çağa ayak uyduramayan devlet ve uygar- Cumhuriyetin “yüksek karakterli koru- Okul kavramıyla hiç bağdaşmayan, lıkları yok etmesidir! Zaman içinde, ge- yuculara” gereksinimi olduğunu, eğitim- bağsız, bahçesiz, apartman dairelerine rekli değişim ve dönüşümü gerçekleş- siz, bilgisiz, kültürsüz, zayıf karakterli, onlarca çocuğu doldurup kafalarına kuru tiremeyen birçok uygarlık, tarihin toz- korkak insanların en küçük olaylar kar- bilgi yükleme yolunu tuttular... lu sayfalarında kalmıştır. Şimdi tarihten şısında bile ayakta kalamayacaklarını Son zamanlarda buna ideolojik dayat- ders çıkarma zamanıdır! Osmanlı'nın Balkanlar’dan çeklş, brbrnden kanlı Atatürk gb olun çocuklar. Yağmurlarla Topraklar'da Necat Cumalı, ağır ağır savaşların, yılların, çeklen acıların, kayıpların Çalışkan, cesur ve yurtsever. doğan ve brden gelşen br aşkı anlatırken, br sonucu, Balkan topraklarından Anadolu topraklarına Atatürk gb olun çocuklar. yandan, öğretmen, avukat, doktor olarak doğru kaçınılmaz büyük göçün yaşanması... Anadolu'nun küçük kentlernde yaşayan bnlerce Yurdumuza ve yurttaşınıza hzmet, aydının ortak çlesn, tutucu çevrelern baskısı Uzaktan algılanmayan güçlü br haberleşme, En yüce görev sayın. altında güvensz yaşayışlarını, yalnızlıklarını dayanışma ağları çnde, Osmanlı askerlernn yansıtıyor; br yandan da somut örneklerle bzdek Balkanlar’dan çeklş, Mustafa Kemal'n çnde Blmn gösterdğ yoldan gdn. toprak mülkyetnn temellerne nerek toprak olduğu brlklerle eşgüdümlü olarak, güvenlk reformuna; vaktl vaktsz yağan yağmurların yol Emeğ en yüce değer sayın. adına da ale bağları çnde de gerçekleştrlyor... açtığı sevnçler üzüntülerle ekclern doğa le olan Haktan ve emekten yana olun. Kitap okuduğunuzu biliyoruz. lşklerne ışık tutuyor. Hayatın özünde olduğu gb Asıl mucze, en çok yararlanılacaklar lstesne Haksızlığa boyun eğmeyn. değşk olayları ç çe yansıtan, sağlam, usta ş alınmış, Mustafa Kemal'n kafasında seçlmş Atatürk gb olun. büyük roman bu. kşlern, l l görevlendrlmelernn, sonuçta Gaz Mecls'n açılış günü Ankara'da görev yapablmele- Turan Karakaş'tan çocuklar çn Necat Cumalı’nın bu ölümsüz eser yen kapağıyla rn sağlayacak br takvm çnde çakışıyor şrsel br Atatürk anlatımı... sz değerl okurlarımızla yenden buluşuyor... olmasında... 20x27 - 56 sayfa - Çocuk 20x27 - 80 sayfa - Çocuk 13,5x19,5 - 448 sayfa - Roman Bugün dünyada, büyük bilimsel ve teknolojik devrimler yaşanırken ne yazık ki Türkiye, bu gelişmelere seyirci kalmakta...