Catalog

gorus@cumhuriyet.com.tr 10 EYLÜL 2021 CUMA 2 olaylar ve görüşler 28 Şubat davası OSMAN YAŞAR ONURSAL YARGITAY 4. CEZA Din üzerinden kavga tuzağı DAİRESİ BAŞKANI evgili okurlarım, din gibi bir mu- litikacılar, kendilerinin Demokratik Rejime argıtay 16. Ceza Dairesi, 14 ge- kaddes kimliği siyasete alet eden inandıklarını, kendi inançlarının uygulan- neral ve amiral hakkında, “hü- Sbütün demagog politikacıların söy- masına izin verilmediğini, mağdur oldukla- Ykümeti cebren ortadan kaldır- lemleri, karşıtlarını dinsizlikle itham et- rını ve sadece Demokratik Hak ve Özgür- mak ya da görevini cebren engelle- mek üzerine kuruludur. lüklerini istediklerini ileri sürerler. Böylece bir yandan yandaşlarına ken- Böylece geniş kitleleri aldatarak veya mek (darbe)” suçundan, 765 sayılı dilerinin ne kadar “dindar” oldukları zorla iktidara geldikleri zaman, kendi gö- TCK’nin 147. maddesi uyarınca hük- mesajını verirken öte yandan, karşıtları- rüşlerinin dışındaki hiçbir görüşe yaşam molunan müebbet hapis cezalarının nı “dinsizlikle” suçlarlar. hakkı tanımazlar. bir suçun tanımına uyduğu halde, ta- le doğrudan doğruya icraya başla- onanmasına karar vermiştir. Bu demagojik stratejiden iki türlü bek- Buradaki en trajik olay, İlkel Feodal Din/ nımın dışına çıkarak başka bir suça yıp da elinde olmayan nedenlerle Ceza dairesi gerekçesinde öz ola- lentileri vardır. Tarım Aşiret toplumlarında, kendi dinle- tamamlayamazsa teşebbüsten ceza- uyduğunu kabul etmemesini gerek- rak “28 Şubat’ta, birtakım sivil top- Birinci beklenti: rinden ve kendi mezheplerinden de olsa- tirmektedir. Böylece bireyler de suç landırılır” denilmektedir. lum kuruluşlarının yanı sıra basın- Yaptıkları bütün hırsızlık, yolsuzluk, hak- lar, farklı bütün düşünce ve eylemlerin ce- teşkil eden veya hangi suçu oluştu- Suçu tamamlamaya ve sonucu sızlık, hukuksuzluk ve adaletsizlikleri, “Din zalandırılması, bütün halkın zorla ve kan- yayın kuruluşlarının, üniversitelerin, ruyorsa o suçu oluşturan eylemleri oluşturmaya uygun olmayan hare- uğruna”, “Allah uğruna”, “Tanrı adına” la, iktidarın anladığı ve istediği biçimde tu- sendikaların, sermaye çevrelerinin, yaptıklarını öne sürerek meşrulaştırmaktır. tum ve davranışlarda bulunmaya mahkûm önceden bilirler ve buna göre kendi- ketlerin, suça kalkışma olarak ka- sivil bürokrasinin, yargı mensupları- İkinci beklentileri de iki yönlüdür: edilmesidir. lerini ayarlamış olurlar. bul edilmesi olanaklı değildir. Hü- nın desteği sağlanarak 28 Şubat 1997 Birinci yön, rakiplerini dinsizlikle suçla- Örnekleri günümüzde bile Ortadoğu’da 765 sayılı TCK’nin 147. maddesin- kümetin düşürülmesi ya da görevi- tarihli Milli Güvenlik Kurulu toplan- dıkları için onların savunmaya geçerek di- ve Orta Asya’da görülmektedir. de “Türkiye Cumhuriyeti icra vekil- nin engellenmesi için güç, kuvvet tısında alınan kararların hükümete nin siyasette kullanılmasına saldırırken Unutmayalım ki Irak’ta, Hıristiyan leri heyetini cebren ıskat veya vazi- ve zor kullanmaya ihtiyaç vardır. dayatıldığı, koalisyon ortağı parti mil- haksız ve temelsiz olan “dinsizlik” suçla- ABD’nin Bush’un Haçlı Seferi dediği sal- fe görmekten cebren men edenlerle Bakanlar Kurulu üyelerinin bir yer- malarına temel oluşturacak aşırı eylem ve dırısı sırasında, Müslüman Sünnilerin ve letvekillerinin baskı, tehdit, şantaj ve söylemlerde bulunmalarıdır. Müslüman Şiilerin aralarındaki iktidar mü- bunları teşvik eyleyenlere idam ceza- de tutulması, bir yere götürülmesi ikbal vaadiyle istifa ettirildiklerinin İkinci yön, rakiplerinin “dinsizlik” sal- cadelesinde öldürülen Müslüman Iraklıların sı hükmolunur” denilmektedir. İdam ya da fiziki güç kullanılarak çekil- öne sürüldüğü, nihayetinde seçilmiş dırısından korkarak sessiz kalmaları, hat- sayısı, Hıristiyan ABD askerlerinin öldür- kalkmıştır. Suç tarihinden sonra yü- mek zorunda bırakılması gerekir. bir hükümetin işlevsiz hale getirile- ta bu tür demagojilere sadece eylemsizlik düklerinden daha fazladır. rürlüğe giren 5237 sayılı TCK’nin 312. Bu durumları sağlayacak adımla- rek istifaya zorlandığı, 4 Şubat 1997 ve söylemsizlikle değil, aktif eylem ve söy- HHH maddesinde ise “Cebir ve şiddet kul- rın atılmasına başlanmasıyla, kal- tarihinde Ankara’nın Sincan ilçesin- lemlerle destek vermeleri, böylece kendi- Sevgili okurlarım, yazımı, dini siyaset- lanarak Türkiye Cumhuriyeti hükü- kışma söz konusu olabilir. Bundan lerinin demagojik siyasetlerini güçlendir- te kötüye kullanan demagog politikacıla- de Etimesgut Zırhlı Birlikler Okulu metini ortadan kaldırmaya veya gö- meleridir. ra karşı nelerin yapılmaması ve nasıl bir sonra tehlike ve neticenin gerçek- ve Eğitim Tümen Komutanlığı’na bağ- HHH politika izlenmesi gerektiği konusunda bir revlerini yapmasını kısmen veya ta- leşme olasılığı ortaya çıkar. lı motorlu konvoyun ilçe sokakların- Dini siyasete alet eden bütün dema- özetle bitireyim: mamen engellemeye teşebbüs eden Tankların yürütülmesinin eğitim dan Akıncı Üssü’ne yürüyüşünün ger- gog politikacılar, laikliğe, toplumun 1) Demagog politikacıların siyasette kö- kimseye ağırlaştırılmış müebbet ha- amacıyla olduğu savunulmakta- çekleştirildiği, 28 Şubat tarihli MGK eşitlikçi, çağdaş, pozitif, demokratik ya- tüye kullandıkları din ve mezhep için alçal- pis cezası verilir” biçiminde düzen- dır. Bir an için gösteri maksatlı yü- toplantısında, Refah Partisi’ni irticai salarına karşıdırlar. tıcı, suçlayıcı ifadeler kullanılmamalıdır. lenmiştir. Kısmen engelleme ve cebir- rütüldüğü kabul edilse bile, bunun faaliyetleri yürüten unsurlar kapsa- Sürekli olarak devlet yönetimine, kamu 2) Siyasette kullanılan din ya da mez- le birlikte şiddete de yer verilmiştir. suçu tamamlamaya ve sonucu elde alanına, kendi inançlarını, kendi din, mez- hep adına yapılan aşırılıklar karşısında su- mında iç tehdit olarak değerlendi- hep ve tarikatlarını, kendi anladıkları bi- sulmamalı, hele hele onlara asla katılınma- Suç tarihinde 765 sayılı TCK’nin etmeye elverişli olmadığı açıktır. rildiği, alınan kararlar kurulun sivil çimde egemen kılmaya çalışırlar. malıdır. 147. maddesi yürürlüktedir. Suç se- Tankların Başbakanlığa doğru yön- üyelerine dayatıldığı, askeri müda- HHH 3) Bütün dinlere, mezheplere eşit uzak- çimlik iki hareketten biriyle işlen- lendirilmesi ve önlenmesi gibi bir hale olabileceği tehdidiyle dönemin Her ne kadar bütün dinler adalet ve lıkta olunduğunun, hepsinin haklarının aynı mektedir. Hükümetin ortadan kaldı- durum olmamıştır. Cumhurbaşkanı dahil olmak üzere barış temaları üzerine kurulmuşlarsa da biçimde savunulduğunun ve savunulaca- rılması veya görevinin engellenmesi sivil unsurlarının inisiyatif almaları- tarih, devlete egemen olduklarında, bu ğının, dincilik/mezhepçilik, etnikçilik/ırkçılık Siyasiler şikâyetçi failin suçla elde etmek istediği ama- adalet ve barış temalarının sadece ken- yapılmayacağının, HERKESİ KUCAKLAYI- nın engellendiği, Başbakan Necmet- cıdır. Her iki durumda da “cebir” şar- di inançlarına sahip olanlar bakımından CI olunacağının güvencesi verilmelidir. olmamışlardı tin Erbakan’ın ülkenin zarar görece- uygulandığını göstermektedir. 4) Laikliğin ve hukuk devletinin, Demok- tı koşulmuştur. Madde, 312. madde- ği kanaatiyle kurul kararlarını im- Dava 16 yıl sonra açılmış ve 24 Üstelik bütün dinler, tarihin öğrettiğine ratik Rejim’in temeli olduğu, dinci siyasetin ye göre net ve belirgindir. Cebir güç, zalamak zorunda kaldığı, bir kısım yıl sonra onama kararı verilme- göre danışma, görüşme, meşveret, mü- bütün dünya üzerinde İnsan Haklarına kar- kuvvet ve zor kullanma anlamında- sanıkların ‘postmodern darbe’ oldu- siyle sonuçlandırılmıştır. Suç tari- şavere gibi kavramları, Meclis gibi, Şûra şı bir tehlike arz ettiğini, dinciliğin ve mez- dır. Suç, Bakanlar Kurulu’nun varlı- ğunu söylediği süreçte, Başbakan’ın hinde başbakan olan Prof. Dr. Nec- gibi kurumlarla gelenekselleştirmişlerdir hepçiliğin kötüye kullanılmasının insanlığın ğına fiziki güç kullanılarak son veril- 18 Haziran 1997’de istifasını sunma- mettin Erbakan, başbakan yardım- ama bunları da sadece kendi inanç grup- karşısındaki en büyük tehlike olduğu bık- mesi ya da zorla görevini yapamaya- ları içinde kullandıkları için, farklı inançlara, madan usanmadan anlatılmalıdır. sıyla 54. Hükümet döneminin sona cısı ve dışişleri bakanı olan Prof. görüşlere, özellikle de kendi dinlerinden 5) Kendilerinin “dindar” olduğunu öne cak hale getirilmesiyle oluşmaktadır. erdiği, elverişliliğinde tartışma bu- Dr. Tansu Çiller’in suçu ihbarı ve ama farklı mezhebe mensup olanlara karşı sürerek demagoji yapanların hırsızlıkla- Şiddet ve tehdit maddenin kapsamın- lunmayan 4.2.1997 günü, tankların şikâyetleri olmamış- çok merhametsiz davranmışlardır. rı, yolsuzlukları, haksızlık ve adaletsizlikleri da bulunmamaktadır. Sincan’da yürütüldüğü” belirtilmiş- tır. Eski Başbakan Bütün bu tarihsel gerçeklere rağmen, si- inkâr edilemeyecek bir kesinlikle ve sıklıkla Tehdit suçu önceki Dava 16 yıl sonra tir. Gerekçeli karar 46 sayfalık ay- Çiller mağdur-tanık yasette dini kötüye kullanan demagog po- dile getirilmelidir. ve sonraki ceza ya- rıntılı biçimde yazılmıştır. açılmış ve 24 sıfatıyla mahkeme- salarında ayrıca dü- Gerekçede yer alan olayların bü- de verdiği ifadede, yıl sonra onama zenlenmiştir. Cebir- tününün kanıtlandığını bir an için “Ben şikâyetçi olma- kararı verilmesiyle le birlikte bir suçun kabul ettiğimiz takdirde, iki so- dım, gelmek de iste- sonuçlandırılmıştır. öğesi olduğu takdir- 285. sayımız bayinizde sizi bekliyor run karşımıza çıkmaktadır. Bunlar medim. TSK bizim de de açıkça belirtil- Suç tarihinde “suçta ve cezada kanunilik” ilkesi- gözbebeğimizdir. miştir. Örneğin 765 ne uyulup uyulmadığı, hareketlerin başbakan olan Menderes’in hüzün- sayılı TCK’nin 258. “elverişli” olup olmadığı noktasın- lü fotoğrafı siyaset- Prof. Dr. Necmettin maddesinde öngörü- da toplanmaktadır. çilerin hafızasında- Erbakan, başbakan len “memura aktif dır. Keşke bugün bu- yardımcısı ve Ceza yasaları geriye mukavemet” suçun- rada bir ceza huku- da “Bir memura ve- dışişleri bakanı olan yürümez ku platformunda de- ya ona yardım eden- 4721 sayılı Medeni Kanun’un 1. Prof. Dr. Tansu ğil, özgürce, mağdur lere memuriyetine maddesinde “Kanunda uygulanabi- edenle edilenler bir Çiller’in suçu ait vazifeleri ifa sıra- lir bir hüküm yoksa, hâkim örf ve araya gelebilseydi, ihbarı ve şikâyetleri sında cebir ve şiddet âdet hukukuna göre, bu da yoksa hata edildiği kabul veya tehdit ile mu- olmamıştır. kendisi kanun koyucu olsaydı nasıl edilseydi, hep birlik- kavemet eden kim- bir hüküm koyacak idiyse ona göre te evrensel değerlerde kucaklaşa- se... hapis cezasıyla cezalandırılır” karar verir” denilmektedir. caktık” demiş, davaya katılmak is- denilmiştir. Cebir, tehdidi içerme- Ceza hukukunda durum bunun ter- tememiş ve ileriye bakılmasını söy- mektedir. sinedir. 5237 sayılı TCK’nin 2. mad- lemiştir. 28 Şubat’ın alışılagelmiş bir dar- desinde “Kanunun açıkça suç sayma- Sivil toplum kuruluşlarının, sen- be olmadığı, postmodern olduğu, dığı, bir fiil için kimseye ceza veri- dikaların, üniversitelerin, basının darbe korkusu ya da tehdidiyle ger- lemez... Kanunların suç ve ceza içe- sürece katıldığı kabul edildiği hal- çekleştirilen bir darbe olduğu ifa- ren hükümlerinin uygulanmasında de, haklarında dava açılmamıştır. de edilmektedir. Ancak bu durum- kıyas yapılamaz. Suç ve ceza içeren Dava silahlı kuvvetler ve birkaç si- lar “cebir” niteliğinde olmayan ha- hükümler, kıyasa yol açacak biçimde vile yönelik olmuştur. reketlerdir. Maddenin kapsamında geniş yorumlanamaz” şeklinde ifade Anayasal kurum olan Milli Gü- da yoktur. TBMM’nin dışındaki ku- edilmiştir. Ceza yasası açıkça suç sa- venlik Kurulu’nda alınan karar- rumların da eklemeye yetkileri bu- yılmayan bir eylemin, genişletici yo- lar, kurula katılan Cumhurbaşka- lunmamaktadır. Tabii ki ceza yasa- rum ve kıyaslama yapılarak suç sa- nı, Başbakan, Başbakan Yardım- ları geriye yürümez. yılmasını yasaklamıştır. cısı, bakanlar, Genelkurmay Baş- Anayasanın 13. ve 38., Avrupa İn- kanı, kuvvet komutanları ve genel Dayanaksız çıkarım san Hakları Sözleşmesi’nin 7. madde- sekreter tarafından imzalanmıştır. Sanıkların olayların darbe suçu- sinde “kanunilik” ilkesi ve hukuksal Hükümet 28 Şubat 1997 tarihinden nu oluşturduğunu bilmedikleri, ön- öngörülebilirlik güvence altına alın- sonra 18.6.1997 tarihine kadar 3 görmedikleri kanısındayım. “Bil- mıştır. (1) “Hukuk devleti, bireyle- ay 18 gün süreyle görevine devam miş ve öngörmüş olsalardı, görevi ri, yalnızca ceza hukuku aracılığıy- etmiştir. Erbakan’ın istifasından sivil hükümetin devir alması yeri- la korumaz. Ceza hukukuna karşı da sonra, kimi milletvekilleri DYP’den ne, o zamanlar zorlanmaksızın alı- korumalıdır. Böylece suç ve cezanın ayrılıp başka partilere geçmişler- şılagelmiş darbeyi yaparak yöneti- kanunla korunması ilkesi, devletin dir. Cumhurbaşkanı Süleyman De- mi ele almayı, anayasaya da yargı- ceza vermesi yetkisinin de sınırını mirel hükümeti kurma görevini lanmayacaklarına dair hükümler oluşturmaktadır.” (2) NASA: Bennu asterodi 2135’ten sonra Mesut Yılmaz’a vermiş, Yılmaz hü- koydurmayı tercih etmezler miy- “Kanunilik ilkesi, çağdaş ceza hu- Dünya’ya çarpabilir! kümeti kurmuş ve TBMM’den gü- di?” diye bakılabilir. kukunun en temel ilkelerinden biri- venoyu almıştır. TCK’nin 2. maddesine karşın ge- sidir. Bu ilkenin kabul edilmesinde- Sonuç olarak başka görüş ve düşün- nişletici yorum yapıldığını, 147. mad- Yaşlandıkça yüzün simetrisi neden ki asıl neden, kişilerin yasaklanan celere saygılı olmakla birlikte, 28 Şu- denin çizdiği sınırın dışına çıkıldığı- ve işlendiği zaman cezalandırılacağı bozulur? bat darbe suçunun maddi ve manevi nı düşünüyorum. Hukuk devleti, hu- eylemleri önceden bilmelerini sağla- öğelerinin oluşmadığı kanısındayım. kuk kurallarına uygun hareket eden, maktır. Kişiler ancak bu şekilde dav- yurttaşlarına hukuksal güvenlik sağ- ranışlarını düzenleme imkânını bu- Pandemide eğitimi sürdürülebilir layan devlettir. Ceza hukukuyla kar- labilirler ve ancak bu durumda o ki- (1) Prof. Dr. Ersan Şen, “28 Şubat Da- Evrim eşcinsellik kılmak- MEHMET TORAN şılaşan bireylerin, önceden haberdar şiyi işlemiş olduğu eylemden dolayı vasında Kanunilik Sorunu”, https://www. olmadıkları, açıkça tanımlanmamış hukukihaber.net/28-subat-davasinda- kusurlu ve sorumlu saymak müm- genini niçin hâlâ bir eylemden dolayı sorumlu tutul- kanunilik-sorunu-makale,9229.html kün olabilir.”(3) “Kanunsuz suç ve Bu yıl ağır bir grip geçireceğiz! mamaları gerekmektedir. (2) Bahri Öztürk, Mustafa Ruhan Erdem, ceza olmaz kuralı, ceza hukukunda, koruyor? REYHAN OKSAY İkinci soruna gelince ceza daire- Uygulamalı Ceza Hukuku ve Güvenlik Ted- devlet ve yargıç karşısında, bireyle- Nedir bu yapay zekâ ve kendi lehimize birleri Hukuku, 10. Baskı, Seçkin Yayınevi, si, tankların Sincan ilçe merkezin- rin kamu haklarının teminatıdır.”(4) Ankara, 2008, s.37. nasıl kullanabiliriz? de yürütülmesini hükümete yöne- İlke, yönetme gücünü elinde bulun- (3) Sulhi Dönmezer, Sahir Erman, Nazarî DORA BAYRAKTAR- lik “elverişliliğinde tartışma bulun- duran otoritenin, keyfi davranışları- ve Tatbikî Ceza Hukuku, C.II, 14. Bası, Beta mayan” cebir niteliğinde hareket KADİRCAN KESKİNBORA nın önlenmesi amacını taşımaktadır. Yayınevi, İstanbul, 1999, s.17. olduğunu kabul etmiştir. TCK’nin Yargıçların, yasadaki suç tanımında (4) Faruk Erem vd., Ceza Hukuku Genel 35. maddesinde “Kişi işlemeyi kas- gösterilen unsurları taşımayan bir ey- Hükümler, 1. Baskı, Seçkin Yayınevi, An- Günlük bilim portalımız ve abonelik: www.herkesebilimteknoloji.com’da Tel: 0216 449 99 42 tettiği bir suçu elverişli hareketler- lemi suç saymamasını ya da eylem kara, 1997, s.99. DOĞAN KUBAN Kaos Devletten Başlar MÜFIT AKYOS ‘Güçlünün barışı mı, barışın güçlüsü mü? LALE AKARUN Türkiye ve Afganistan: Benzer mi? TANOL TÜRKOĞLU Sen Yoksun! Her perşembe beyin besleme günü TÜRKİYE’NİN HAFTALIK BİLİM, TEKNOLOJİ, KÜLTÜR VE ELEŞTİREL DÜŞÜNCE DERGİSİ 9 Eylül 2021 SAYI 285 FİYATI 5 TL BAĞIRSAK MIKROPLARINA DIKKAT! Beyin hastalıklarını tetikliyor olabilir BATUHAN SARICAN İsmet İnönü, Cumhuriyet Mini Neptünler... ve Bilim Uzayda yaşam arayışında OSMAN BAHADIR paradigma değişiyor mu? Yeni bir varyant daha: MU AHMET YAVUZ REYHAN OKSAY Yunan Ordusu Sakarya Nehri’nin batısına atılıyor Rengarenk meyve-sebzeler Bilişsel gerilemeyi önlüyor Afgan bilim insanları Evrim, eşcinsellik genini niçin tehlikede hala koruyor?