Catalog

28 TEMMUZ 2021 ÇARŞAMBA 10 EKONOMİ CUMHURİYET 24 AYAR DOLAR Av RO sterl İn FAİZ BORSA ALTIN ALTIN 8.57 10.10 11.8670 18.73 1859.55 3340.97 496.13 0.2 kuruş sabit sabit sabit 10.44 puan 1.74 lira 0.17 kuruş Olası bir kapanma, büyüme, enflasyon, işsizlik ve kur, faizde tabloyu olumsuza çevirecek Daha zor günler geliyor EGE Ünİv Er SİTESİ İKTİSa T Böl ÜMÜ öğr ETİM ÜyESİ Prof. Dr. a yKuT lE nGEr: İşsizlik, gelir dağılımındaki bozukluk ve yoksulluk Türkiye’nin en can yakıcı sorunlarının başında geliyor. İyi kötü bir gelire sahip olan insanlarımızın AYLIK 9-12 BİN TL KAZANÇ bile açlıkla karşı karşıya kalabildiklerine tanık oluyoruz. işgücü, teknoloji ve sermaye açığı, karavan yeni düşük teknoloji ürünlerinin üreti- minde uzmanlaşmayla küresel dü- zende yer alan bir oyuncudur. Bu yatırım aracı nitelikleriyle sürekli açık veren bir ülkedir ve dış kaynağa bağımlıdır. andemiyle yeni bir yaşam Açığı bulunan ülkelere akan kı- Pbiçimine dönüşen karavan, aynı sa vadeli spekülatif sermaye, döviz zamanda orta ölçekli yatırımcılar için kuru üzerinde baskı yaratarak yer- “karavan al - kirala” yöntemiyle yeni li paranın değerlenmesine yol açar. bir yatırım aracı oldu. Tatilcilerin Döviz kuru ülkelerin satın alma karavan kiralama taleplerinde yüzde ge Üniversitesi İktisat Bölü- güçlerinin bir yansımasıdır. 500’e yakın artış yaşandığını ve artan mü öğretim üyesi Prof. Dr. Düşük döviz, üretimde kullanı- karavan talebinin “karavan üretimi” EAykut Lenger, “Artan işsiz- lan girdilerin ucuza ithal edilerek sektörünü de canlandırdığını ifade likle birlikte yoksulluğun çok da- bağımlı üretimin önünü açar. İt- eden Shantigo Karavan Firması ha fazla artacağını vurgulayarak halat ucuzlayınca, yalnızca üretim Kurucu ortağı Berkan Ülker, “Kendi “Yazık ki vatandaşı çok zor günler girdileri değil, son derece pahalı karavanını karavan şirketi aracılığıyla Prof. Dr. Aykut l enger bekliyor. Yaz döneminde kapanma- olan tüketim malları da ucuzlamış- kiralayan yatırımcılar, aylık 9 - 12 bin nın sona ermesiyle iş bulma ola- tır ve bolca ithal edilir. İhracatınız TL kazanma fırsatı yakalayabiliyor. nakları artsa da salgın henüz sona artar ama ithalatınız daha fazla ar- Firma olarak yatırımcının satın aldığı ermediği için önümüzdeki dönem- tar. Üretiminiz artar ama tüketimi- karavanı onun adına, müşterilerimize de büyük bir belirsizlik var. Ye- niz daha fazla artar. Aradaki ma- kiralıyoruz ve aracın bakım, onarım, en önemlisi eğitim reformu ni bir kapanmada bu insanların iş kas açıldıkça sistem sürdürülemez kasko ve rutin motor bakımlarını da bulması çok zor” dedi. hale gelir, sermaye kaçışları nede- biz karşılıyoruz” dedi. n Şu anda Türkiye ekonomisi- len önlemler. Güçlü üretim ve ih- Faizin idari kararla değil, ancak niyle döviz kurunun değeri hızla nin en can yakıcı sorunları ne- racat yapısı için markalaşma ve sermaye birikimini güçlendirerek yükselir, üretim daralır, dış ticaret lerdir? Ar&Ge büyük önem taşıyor. An- düşürülebileceğine dikkat çeken dengesi azalır. Aslında kurun ani İşsizlik, gelir dağılımındaki bo- cak markalaşma için dünyanın SİNPAŞ’TAN HALKA ARZ Lenger, Merkez Bankası net re- yükselmesi başlı başına bir krizin zukluk ve yoksulluk ilk sıralarda büyük bölümündeki Türkiye im- zervlerinin negatif düzeylere düş- varlığını gösterir. gelir. İyi kötü bir gelire sahip olan gesi iyileştirilmeli. kızılbük GYO’nun mesiyle, Türkiye ekonomisine gü- n Son dönemlerde kur da faiz insanlarımızın bile açlıkla karşı Taşıdığı yüksek risk ve belirsiz- venin azaldığını ve kırılganlığın de çok yükseldi, bu krizin de gös- karşıya kalabildiklerine tanık olu- lik, gereken yüksek bilgi birikimi arttığını vurguladı. Prof. Dr. Aykut tergesi yani? yüzde 25’i satılacak yoruz. İthal girdi bağımlı üretim ve buna bağlı olarak yüksek yatı- Lenger ile Türkiye ekonomisinin Yüksek kur, süregiden yapısal yapısı, dış kaynak bağımlılığı, dü- rım maliyeti gibi nedenlerle özel inpaş GYO’nun bağlı ortaklığı olan yaşadığı krizi konuştuk. sorunlarla birlikte üretim üzerin- şük katma değer ve bazı alanlar- sektör yüksek teknolojiye yeterli Sve turizm sektöründe faaliyet gös- n Türkiye ekonomisi bu nokta- de olumsuz etkiler doğurmakta- daki üretimsizlik nedeniyle yük- yatırım yapmıyor. terecek Kızılbük GYO’nun 60 milyon ya nasıl geldi? dır. Dövizin yükselmesi ithal gir- En önemli reform, eğitim refor- sek döviz kurunun neden olduğu TL nominal değerli, ek satış olması ha- Bu noktaya gelişimizi, küresel di maliyetini artırdığından bu ba- mu. Teknolojik işsizlik sorunu, eği- yüksek enflasyon da unutulma- linde ise 12 milyon TL nominal değerli salgının yanı sıra sistemik, yapı- ğımlı ekonomik yapıda büyümeyi timin bireylerin bilgi ve becerileri- malı. Nitelikli beyin göçü ve ka- payları daha halka arz edilecek. KAP’a sal ve yönetim pratiğine ait sorun- sınırlar. Teknoloji, niteliksiz işgü- ni bugünkünden çok farklı bir dü- yıt dışı ekonomi diğer önemli so- gönderilen halka arz izahnamesine gö- larla açıklayabiliriz. Son kırk yıldır cü talebini düşürürken nitelikli iş- runlar. zeye taşımasını zorunlu kılıyor. Re- re toplam 240 milyon TL sermayesi egemen olan küreselleşmenin fel- gücü talebini artırır. Nüfusa yeterli n Çözüm için neler önerirsi- form, öncelikle bunu hedeflemeli. olan Kızılbük GYO’nun yüzde 25’i ek sefi arka planında, kutsanmış bir düzeyde beceri ve nitelik kazandı- niz? Daha önemlisi, önce toplumsal zi- satış olması durumunda ise yüzde 30’u “piyasa her türlü ekonomik sorunu ramadığımız için işsizliğin bir kıs- Kısa vadede dengesizlikleri or- hin yapısını değiştirerek ekonomi- halka arz edilecek. Payların halka arz çözer” anlayışı belirgindi. Piyasa, mını buna bağlayabiliriz. Küresel tadan kaldırarak istikrarlı bir eko- nin yapısını dönüştürmede bir araç fiyatı 15.8 olarak belirlenmişti. Halka ekonomik sorunları çözer ama güç- salgının da üretim ve işsizlik üze- nomik ortam sağlanmalı. Uzun va- olarak kullanılmalı. Yeni fikir üre- arzın tamamı mevcut ortakların sahip lüyü daha da güçlendirerek, zayıf rinde çok olumsuz etkileri var. Bu dede ise bağımlı üretim yapısının timinin kurumsal altyapısı koşul- olduğu payların bir kısmının satışı yo- olanı daha da zayıflatarak, gerek- kaygan zeminde, salgının getirdi- ortaya koyduğu kısıtları aşarak suz bir düşünce ve ifade özgürlü- luyla gerçekleşecek. Halka arz edile- tiğinde yok ederek çözer. Böyle bir ği ekonomik sorunlarla başa çıka- yüksek katma değer üretimi sağ- ğüdür. Bunun için gerçek anlam- cek payların yüzde 60’ı yurtiçi bireysel yapıda, üstünlükleri ve zayıflıkları bilmek için ekonomi yönetiminin layacak adımlar önerilebilir. İthal da hukuk ve adalet reformu ve yar- yatırımcılara, yüzde 40’ı da kurumsal farklı olan ekonomilerin de birbi- çok üstün bir performans göster- girdi bağımlılığını azaltmak için gı bağımsızlığına ihtiyaç var. Oy- yatırımcılara tahsis edildi. riyle ilişkileri güçlünün daha güç- mesi gerekir. Oysa Türkiye, daha yeni yatırımlar, Ar&Ge’ye önemli sa bizde Osmanlı’dan miras kalan lü, zayıfın daha zayıf hale gelmesi- ekonomi kurumlarının yönetimin- kaynak ayrılması yoluyla teknolo- kul zihniyetinin yansımalarını hâlâ ne yol açar. deki istikrar sorunuyla başa çıka- ji açığının kapatılması akla ilk ge- gözleyebilirsiniz. Türkiye, göreli ucuz ve niteliksiz mamaktadır. n Kısa çalışma ödeneği sona erdi. İşten çıkarma- Faiz, idari kararla düşm Ez lar da arttı. Ekonominin genel gidişatını göz önün- n Gerek Merkez Bankası gerek lıdır ama yüksek faiz aslında bir gös- de bulundurursak vatan- TÜİK ve ekonomi ile ilgili bakanlık- tergedir, sermaye birikiminizin ye- daşı nasıl günler bekli- larda peş peşe görev değişiklikleri terli olmadığını gösterir. Faizi ida- yor? oldu. Bu kadar sık görev değişiklik- ri kararla değil ancak sermaye biri- Yazık ki çok zor günler leri ekonomiyi nasıl etkiliyor? kiminizi güçlendirerek düşürebilir- bekliyor. Artan işsizlikle bir- Yönetme erkinin paylaşımı ve fren- siniz. Enflasyonun altında faiz belir- likte yoksulluğun çok daha denge mekanizması olmadığından, yö- lediğinizde, altına, dövize talep ar- fazla artacağı öngörülebilir. netimin başka bir kuruma ait olduğu tar, TL değer kaybeder. Faizi ekono- Yaz döneminde kapanma- izlenimi oluşuyor, karar alma ve uy- minin gereklerine göre değil de öy- MOODY’S’TEN A1 NOTU nın sona ermesiyle iş bul- gulamada iradenin kırılmasına neden le istediğimiz için idari kararla dü- ma olanakları artsa da sal- oluyor. Merkez bankalarının birin- şürdüğümüzde, başımıza ne gelece- akfen Enerji 4 bin 914 gın henüz sona ermediği ci görevi, fiyat istikrarını sağlamaktır. ğini aslında 1994’te görmüştük. TÜ- için önümüzdeki dönemde Gelen baskılarla, enflasyon yerine, fa- İK de politikaların doğru tasarlanma- şirket arasında 46’ncı büyük bir belirsizlik var. Ye- tün kurumlar için her zaman olumsuz iz hedeflemesine geçildi. Dikkat edi- sı için bilgi altyapısı sağlayan kurum. ni bir kapanmada bu insan- mesaj verir. kfen Yenilenebilir Enerji, uluslarara- niz, literatürde böyle bir kavram yok. Ancak enflasyon ve büyüme rakamla- ların iş bulması çok zor. n Merkez Bankası’nın 128 milyar Ası derecelendirme kuruluşu Moody’s’in Bu görev değişiklikleri faiz hedefleme- rı hakkında kuşkular var. Güven sağ- n Batık krediler açısın- dolarlık rezervi tüketildi. Bu, ne tür bir şirketi olarak varlık yöneticilerini ve ya- sinde ısrarcı olduğu mesajını verdiği lamak için oluşturulan komiteler de dan ne tür riskler görü- sonuçlar doğuracak? tırımcıları bilgilendirmek üzere kurulan Vi- için ekonomide kırılganlık artıyor. El- son görev değişikliğinden sonra dağı- yorsunuz? Net rezervler negatif düzeylere dü- geo Eiris’in hazırladığı sürdürülebilirlik ra- bette bir ekonomi için zarar- tıldı. Çok fazla görev değişikliği bü- Bankacılık sektörü açı- şünce, Türkiye ekonomisine güven porunda 67 skor üzerinden A1 notu ala- sından asıl risk, kur riskidir. azaldı, ekonomide kırılganlık arttı, rak dünyadaki 4 bin 914 şirket arasından Türkiye Bankalar Birliği ve- t ekr Ar k APAnmA enDİşelen Dİr İyor sermaye çıkışı ve döviz kurunda artış 46’ncı sırada yer aldı. Vigeo Eiris raporun- rilerine göre Mart 2020’de da, Akfen Yenilenebilir Enerji’nin Birleşmiş beklentisi oluştu. Merkez Bankası çalı- 307.4 milyar TL olan dö- n Yılsonu büyüme, işsizlik, zeylerde tutulmaya çalışılaca- Milletler’in uygun ve temiz enerji, sürdü- şanları, Türkiye’nin en seçkin iktisat- viz açık pozisyonu, Mart enflasyon, faiz, kur öngörüleriniz ğını tahmin ediyorum. Eylül ayı ile rülebilir tüketim ve üretim ile iklim eylemi çıları arasındadır. Döviz kurlarının 2021’de 435.4 milyar nelerdir, bu alanlarda ne tür riskler birlikte enflasyonda biraz yükselme ol- konusundaki sürdürülebilir kalkınma he- rezerv satarak kontrol altına alına- TL’ye yükseldi. Bu dö- görüyorsunuz? sa da yılsonunda çok büyük bir artış olaca- deflerine katkı sağladığına dikkat çekildi. mayacağını biliyorlar. Önceki yö- viz açık pozisyonunun Sonbaharda yeni virüs dalgası nedeniyle ğını sanmıyorum. Döviz kurunda ise sınırlı bir netimler bu yola başvurmadı. kurda artış baskısı kapanma yaşanmazsa, ekonomik canlanma ve artış görülebilir. Olası bir kapanmanın getirece- Faiz seçeneği dışlanınca bu yo- oluşturduğunu söy- baz etkisiyle büyüme oranında artış, işsizlik ora- ği ekonomik daralmayla birlikte, bizi daha olum- UKRAYNA VE ÖZBEKİSTAN’A leyebiliriz. la başvurmak zorunda kalındı. nında az da olsa azalma görülebilir. Faizin bu dü- suz bir tablo bekler. d eFacto’dan iki TÜRKBESD rakamlarına göre haziranda beyaz eşya sektöründe satışlar yüzde 5 düştü yeni mağaza daha azırgiyimin önde gelen markaların- Hdan DeFacto, Ukrayna’nın Lviv şehrin- Taksi T sınırlaması kaldırılsın deki Victoria Gardens’ta 1265 metreka- re ve Özbekistan’ın Andizhan şehrindeki ürkiye Beyaz Eşya Sanayicileri Derne- Türkiye satışları bir önceki sene aynı dö- sezon nedeniyle talebin arttığını belirte- Navruz Mall’da 845 metrekare alana sa- Tği (TÜRKBESD), düğün ve yazlık sezo- neme kıyasla yüzde 27 oranında arttı. İh- rek şunları söyledi: hip olan iki yeni mağaza açtı. “Yenilen, Eğ- nu nedeniyle talebin arttığı sektörde hü- racat yüzde 47 oranında, üretim ise yüz- “Enflasyon rakamlarının artış eğilimin- len, Devam Et” sloganı ile değişim süre- kümetin ekonomide sıkılaşma politikaları de 48 oranında artış gösterdi. Haziranda de olduğu bir dönemde ayrıca kredi kar- çerçevesinde getirdiği taksit kısıtlaması- ise iç satışlar geçen yıl aynı döneme göre tı taksit sayılarında kısıtlamaya gidilme- cini başlattığını duyuran şirket; Umman, Bulgaristan, Rusya, Gürcistan, Arnavutluk, nın olumsuz etki yaptığını açıkladı. TÜRK- yüzde 5 düşüş gösterdi. si tüketicilerin ihtiyaçlarını ötelemesine BESD rakamlarına göre haziran ayında sa- yol açacaktır.” Malezya, Ukrayna ve Romanya’yı kapsa- Ek vergi ertelensin tışlar yüzde 5 geriledi. Dinçer, bu arada pandemide hammadde yan 31 ülkede 500’den fazla mağazasıyla Türkiye Beyaz Eşya Sanayicileri Derne- fiyatlarının fahiş bir biçimde arttığını vur- Önümüzdeki dönemde Covid-19’un faaliyet gösteriyor. Şirket, 2021 yılı sonu- ği (TÜRKBESD), ilk yarıyıl sonuçlarını açık- gulayarak en azından geçici bir süre için seyrinin satışlarda belirleyici olacağını na kadar yurtiçinde ve yurtdışında mağaza ladı. Ocak-Haziran 2021’de 6 ana üründe belirten TÜRKBESD Başkanı Can Dinçer, ek vergilerin kaldırılmasını istedi. sayısını artırmayı hedefliyor. Döv İZ kurun DA Artış b Askısı