Catalog

14 TEMMUZ 2021 ÇARŞAMBA EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 11 CUMHURİYET 24 AYAR DOLAR AVRO STERLİN FAİZ BORSA ALTIN ALTIN 8.5950 10.1500 11.9130 18.48 1346.84 2284.42 501.31 4 kuruş 8 kuruş 10 kuruş 0.02 puan 10.12 puan 26.74 lira 3.52 lira Türkiye’de 14.3 milyon işçinin 7 milyonu açlık sınırının altındaki asgari ücretle çalışıyor y şç iler adalet isti or İ Devletçilik, Türk-İş ve Hak-İş toplugörüş- me masasında 700 bin işçinin millileştirme kayıplarının telafisi için brüt KP yönetiminin tipik bir propagan- ücretlerin artırılmasını isti- da uygulaması da geçmişi yadsıya- Arak, küçümseyerek hatta aşağılaya- yor. Hükümetin önerisi ise rak, geçmişte yapılmış tesisleri, kuruluş- günde 3.3 TL artış. ları satarak, ülkenin kaynaklarını savur- ganca tüketerek, kamuyu mülksüzleştire- ürkiye’de memur, emekli tüm ücretli 60’ını alabildi. Ücretsiz izne gönderilen iş- rek övünmektir. çalışanlar gibi işçiler de zor durumda. çilere ise önce günlük 39 lira, son aylarda Ülkenin varlıkları, yönetimin hantallığı- Türk-İş Genel Mali Sekreteri Ramazan Ağar, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, TTürkiye’de asgari ücretle çalışan yak- ise günlük 50 lira ödeme yapıldı. nı gidermek, yenileme yatırımlarını hız- Hak-İş Genel Başkan Yardımcısı Osman Yıldız laşık 7 milyon işçi açlık sınırının altında ha- Kısa çalışma ödeneği kapsamına alınan landırmak, verim, kârlılık ve vergi gelirle- yat mücadelesi veriyor. Günlük 119 lira brüt ya da ücretsiz izne gönderilen işçilerin yak- rini artırmak gibi basmakalıp gerekçe ile ücret alan asgari ücretlinin günlük yapma- laşık 1.5 yıl boyunca genel sağlık sigortası HÜKÜMET GÜNLÜK 3.3 TL’LİK ZAM ÖNERİYOR özelleştirme yaftası altında yok edilmek- sı gereken toplam harcama tutarı 311 TL. dışındaki diğer primleri de yatırılmadı. Ya- tedir. Aynı terane MKE için de söylenme- ugünlerde kamu kurum ve kuruluş- rı ve düşük ücretler” nedeniyle bu öne- Yıl başından bu yana dolar karşısında yakla- ni emeklilik prim ödemeleri durdu. Arada- ye başladığından, kurumu benzeri akı- Blarında çalışan 700 binden fazla iş- rileri kabul edilmez buluyor. 700 bin işçi- şık 450 lira eriyen asgari ücret, yıllık yüzde ki bu 1.5 yılda ödenmeyen emeklilik prim- bet beklemektedir. Gerekçe göz alıcı, so- çi toplusözleşme masasından gelecek nin çoğunluğunun düşük ücretli olduğu- 17.53’e ulaşan enflasyona da yenik düştü.. nuç ise üretken yatırımların azalması, te- lerinin kim tarafından karşılanacağı konu- haberi bekliyor. 2021 Yılı Kamu Toplu İş nu belirten sendikalara göre bu teklifte Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı sisin yok edilmesi, işsizliğin artması, büt- sunda iktidar sessizliğini sürdürüyor. Bü- Sözleşmeleri Çerçeve Protokolü görüş- ısrar edilmesi çalışma hayatında huzuru verilerine göre 14.3 milyon işçi var. İşçile- çe açığının büyümesi gelir dağılımının bi- yük olasılıkla ödenmeyen bu primler ileri- meleri bir süre önce başladı. Türk-İş ve bozacak. Bu nedenle taban ücretteki ar- rin önemli bir bölümü özel sektörde. Sen- reyle ve bölgeler arası daha da bozulma- de geriye dönük borçlanma ile yine işçiye Hak-İş isteklerini, hükümet de önerisi- tış son derece önemli. dikalaşma ise çok düşük. 14.3 milyon iş- sı, ekonominin dışa bağımlılığının artma- yüklenecek. Zaten düşük ücret alan işçi bir ni açıkladı. Sendikaların talebi en düşük İktidarın 100 liralık seyyanen zam tek- çiden sadece 2.1 milyonu sendikalı. Top- sı olmaktadır. de kendisinden kaynaklanmayan bu kaybı brüt ücretin 4 bin 800 liraya yükseltil- lifi günlük 3.3 lira zam anlamına geliyor. lusözleşme olmayan işyerlerinde ücretler Ülkede piyasa ekonomisi söylemi- telafi etmek zorunda kalacak. mesi. Ayrıca 2021-2022 döneminde ilk 6 Hükümetin teklifi şu anda asgari ücretli çok düşük. Çoğunlukla da asgari ücret se- ne karşı; piyasa ekonomisi kurallarına da Durumları daha iyi olması beklenen ka- ay yüzde 20, diğer 6 aylar için enflasyon olan işçinin günlük ücretinin 119.2 liradan viyesinde. Net asgari ücret 2 bin 825 lira. uyulmamakta; keyfi, takdiri, ilkesiz karar- mudaki işçiler de özel sektörden çok artı yüzde 3 refah payı isteniyor. 133.3 liraya çıkması anlamına geliyor. Ya- larla doğal çevreye de zarar verilerek ka- Türk-İş’in yaptığı ve genel kabul gören aç- farklı değil. Özelleştirmelerle kamuda- İktidar ise brüt maaşta değişiklik düşün- ni hükümetin 100 liralık seyyanen zam ve mu kaynakları kullanılmakta; belli kişilere, lık-yoksulluk sınırı araştırmasına göre 4 ki- müyor. Brütü 3 bin 577 lira olan asgari üc- yüzde 9’luk teklifi asgari ücretli için gün- ki işçi sayısı gerilemişti. İşçi konfederas- gruplara aktarılmaktadır. Serbest piyasa şilik ailenin açlık sınırı 2 bin 865 lira. Ya- retliye 100 lira seyyanen zam öneriyor. İlk lük 14 lira artış demek. yonları daha önce 150-200 bin işçi adına ekonomisi düzeni de, ülkemiz uygulama- ni asgari ücret açlık sınırının altında. Bunu 6 aylık zam teklifi ise 6 aylık TÜFE rakamı Bu arada işçi kamu sözleşmesinin bay- iktidarla çerçeve sözleşme imzalıyordu. sında düzensizliğe dönüşmektedir. yoksulluk sınırı olan 9 bin 332 lira ile kar- olan yüzde 8.45’in biraz üzerinde yüzde 9. ram öncesinde imzalanmasını bekliyor- Ancak kamudaki taşeron işçilerin kadro- Çözüm için, öncelikle olaya doğru ta- şılaştırabilmek ise olanaksız. Sendikalar kendi teklifleri ile iktidarın du. Ancak iktidarın düşük teklifi nede- ya alınması ile birlikte işçi sayısı 700 bine nı koymak, yanılgılardan kurtulmak gere- teklifleri arasında ciddi bir fark olduğu- niyle görüşmeler bayram sonrasına kaldı. ulaştı. O nedenle de bu yılki çerçeve söz- 448 lira eridi! kir. ABD’nin BOP’un (GOP) gerçekleştiril- nu belirterek “Enflasyon, geçim şartla- İşçi bayramı “buruk” karşılıyor. leşmenin kapsamı büyüdü. Diğer taraftan Dolar 1 Ocak’ta 7.43 liraydı. Dün ise mesi doğrultusunda, 24 Ocak Kararları ve iktidar taşeron işçileri kadroya aldı ancak 8.62 lira. 1 Ocak’ta asgari ücretin karşı- 1980 askeri darbesiyle başlayan süreç, daha sonra “unuttu.” Eskiden hiç değil- lığı 380 dolardı. Dün itibarıyla asgari üc- KESK: Yoksulluk sınırında artış temel alınmalı ülkede kullanışlı kişilerin bulunmasıyla da se hakem kurulu kararlarıyla ücretleri bi- retin dolar olarak karşılığı 328 liraya düş- sürmektedir. 1970’lerin “Bu düzen değiş- ESK, toplu iş sözleşmesi teklifi öncesi maaş artışında temel alınması gerektiği- raz da olsa yükseliyordu ancak şimdi yine müş durumda. Arada 52 dolarlık fark bu- melidir” sloganı günümüz için de geçer- Kkamu emekçilerinin hak kayıplarına iliş- ni belirtti. 2022 yılı için tüm kamu emekçi- asgari ücrette kaldılar. İkramiye alamadı- lunuyor. Yani yıl başından bu yana asgari lidir. Serbest pazar ekonomisi alalaması kin basın toplantısı yaptı. Kamu emekçile- lerinin maaşlarındaki yansımalarla birlikte lar. Tayin hakları olmadığı için aile bütün- ücret sadece dolar karşısında 448 lira eri- yerine planlama, özel ve yabancı serma- rinin son iki yılda, yoksulluk sınırı verileri- yüzde 43,5 artış yapılmasını talep eden lükleri bozuldu. di. Mart 2020’den 1 Temmuz 2021’e ka- ye teşviki yerine KİT’leri geliştirme, özel- ne göre yüzde 8,5 reel gelir kaybı yaşadı- Bozgeyik, “Taleplerimizin kabulü halin- Sendikalar, sosyal adalet ve anayasanın leştirme yerine millileştirme alternatif poli- dar olan süreçte, milyonlarca işçi salgın ğını aktaran KESK Eş Genel Başkanı Meh- de 2023 yılı için 2022 yılında gerçekleşen eşitlik ilkelerine uyulmadığını vurgulaya- tikanın esasları olmalıdır. nedeniyle ya kısa çalışma ödeneği kapsa- met Bozgeyik, yaşanan reel gelir kayıpla- TÜFE+ÜFE ortalaması üzerine + 3 puan rak adalet talepleri için artık seslerini bi- Türkiye, 1929 büyük ekonomik krizin- mına alındı. Ya da ücretsiz izne gönderildi. rının giderilmesi için yoksulluk sınırında- refah payı verilerek maaş hesabının yapıl- raz daha yükseltiyor. l ANKARA den planlama, devletçilik, KİT yatırımla- Kısa çalışmadaki işçiler ücretlerinin yüzde ki artış oranının tüm kamu emekçilerinin masını istiyoruz” dedi. l ANKARA rıyla çıkmış, büyüme sürecine girmiştir. CHP, 1931 kurultayında devletçilik ilke- sini devrimcilik ilkesiyle birlikte kabul et- 2020’DE CIROLAR YÜZDE 74 AZALDI, YENI DALGA KORKUTUYOR miştir. Celal Bayar tarafından okunan Mustafa Kemal Atatürk’ün İzmir En- ternasyonal Fuarı’nı açış nutku, devlet- Rifat çilik anlayış ve uygulamasına ışık tutar. Hisarcıklıoğlu “Türkiye’nin uyguladığı devletçilik siste- mi 19. yüzyıldan beri sosyalizm teorisyen- Salgın kadını vurdu HİSARCIKLIOĞLU AÇIKLADI: lerince ortaya atılan fikirlerden esinlenme- miştir. Devletçilik, Türkiye’nin ihtiyaçların- ürk Girişim ve İş Dünyası Konfede- dan doğmuştur ve Türkiye’ye has bir sis- Asgari ücrette Trasyonu (TÜRKONFED) kadın giri- temdir. Türkiye Cumhuriyeti Devleti, asır- lardan beri ferdi ve özel teşebbüs vasıtası mevzuat beklentisi şimcilerin pandemiden nasıl etkilen- ile yapılmayan işleri kabil olduğu kadar kı- diklerini ve beklentilerini analiz eden ürkiye Odalar ve Borsalar Birli- sa zamanda başarmak istemiş ve başarılı raporuna göre salgının darbesi ağır ol- Tği (TOBB) Türkiye Sektör Meclis- olmuştur.” Celal Bayar, aynı açış konuş- du. Kadın girişimcilerin yüzde 83’ünü leri İstişare Toplantısı, Ticaret Ba- masında, “Eğer işleri oluruna bıraksay- olumsuz etkilendi. kanı Mehmet Muş’un da katılımıy- dık ki liberal sistem de böyledir; fabrikalar la gerçekleştirildi. Toplantıda konu- TÜRKONFED İş Dünyasında Kadın milletin değil, sahiplerinin çıkarlarına uy- şan TOBB Başkanı Rifat Hisarcık- (İDK) Komisyonu tarafından hazırla- gun yerlerde kurulurdu” olarak kişisel gö- lıoğlu, “Asgari ücret desteği konu- nan “Covid-19’un Kadın Girişimciliği- rüşünü ifade etmiştir. sunda yasal mevzuat hâlâ tamam- ne Etkileri” başlıklı raporu yorumla- Türkiye, devletçilik ilkesini, I. Sanayi lanmadı ve uygulama başlamadı. Bu yan Komisyon Başkanı Reyhan Aktar, Planı’nı hazırlayarak 1933 yılında Sümer- konunun daha fazla gecikmeden so- bank eliyle uygulamaya koymuş, 1933-38 pandeminin başından beri yaptıkla- nuçlanmasını bekliyoruz. Ticaret si- döneminde ekonomi, dış ve bütçe açık- rı araştırmalarda kadın çalışan ve giri- cilde, şube tescil giderleri yeni şir- ları vermeden, hızla büyüme sürecine gir- şimcilerin mevcut durumdan daha faz- ket kurmaktan daha pahalı hale gel- miş, ekonomi tarihçisi S. Kuznets ayrı- la etkilendiklerini tespit ettiklerini be- di ve büyük bir mali külfete dönüş- mıyla kalkınmada üçüncü aşama, kalkı- lirtti. Kadınların büyük bölümünün bu tü. Burada indirime gitmeye ihtiyaç şa hazır (take off) aşamasına ulaşmıştır. dönemde işlerini kaybettiğini, çalış- var” dedi. l Ekonomi Servisi II. Dünya Savaşı, ardından liberal eğilim- maya devam edebilenlerin ise işle bir- li DP iktidarı, ekonominin daha ileri aşa- likte evin içinde de artan sorumluluk- malara ulaşmasını engellemiştir. Türki- TOPLAMI 176 MİLYAR DOLAR ye, 1960’lı yılların başlarında planlı kal- ları nedeniyle pek çok zorlukla karşı çok önemli bir etken. Pandeminin ye- n Hükümet tarafından kadın kınma modeline dönerek 1963 yılında I. karşıya kaldığını hatırlatan Aktar, şöy- ni dalga ve varyantlarla devam etme- girişimciler için şartların daha da Özelde yurtdışı Beş Yıllık Kalkınma Planı’nı uygulama- le konuştu: si, kadın girişimcilerin yıl sonuna da- esnetildiği destek paketlerinin açık- ya koymuştur. 1963-70 ekonominin dü- kredi borcu arttı ir umutlarının da azalmasına neden ol- lanması ve psikolojik rehberliğe şük enflasyonla, düzenli hızla büyüdü- Destekler yetersiz kaldı du. Pandemi devam ederse kadın giri- ulaşımlarının kolaylaştırılması fayda- ğü dönem olmuş; başarılı sonuç KİT yatı- ürkiye Cumhuriyet Merkez Ban- “Birçok kesimi maddi olarak kısmen şimciler kapılarına kilit vurabilir.” lı olacaktır. Tkası , 2021 yılı Mayıs ayı Özel rımlarıyla gerçekleşmiştir. Sağcı partilerin rahatlatan ekonomik destek paketle- Raporda kadın girişimcilerin topar- n Pandemi dolayısıyla yapısal ola- plan uygulamasını savsaklaması yanı sı- Sektörün Yurtdışından Sağladığı ri ve teşviklerin kadın girişimciliği lanma sürecine yönelik 12 maddelik rak işlevsiz hale gelen sektörlerden di- ra Kıbrıs Barış Harekâtı sonrası emperyal Kredi Borcu Gelişmeleri’ni açıkla- üzerindeki rahatlatıcı etkisi çok önerilerinden bazıları ise şöyle: ğer sektörlere geçiş amacıyla kadın gi- güçlerin ambargo, yaptırım uygulamaları, dı. Buna göre, mayıs sonu itibarıy- kısıtlı kaldı. Öyle ki kadın giri- n Pandemi dönemine yönelik rişimcilerin teşvik edilmeleri, bunun ekonomik kalkınmayı aksatmış, 24 Ocak la, özel sektörün yurtdışından sağ- şimcilerin yüzde 87’si devlet ekonomik tedbirlerin yetersizliği için de gereken ekonomik ve teknik Kararları’yla da planlı kalkınma sonlandı- ladığı toplam kredi borcu, 2020 yıl rılmış, günümüz sonuçlarına yol açan sü- sonuna göre 2 milyar dolar artarak desteğinin yetersizliğine vur- katılımcıların ortak tespiti olmuş- desteğin verilmesi gerekmektedir. reç başlatılmıştır. Çözüm, yeniden planlı 175.6 milyar dolar oldu. Vadeye gu yapıyor. Halbuki ülkemi- tur. Katılımcılar, ilgili kurum ve n Kadın girişimciler ve çalışanları- kalkınmaya dönüş olmalıdır. göre incelendiğinde, 2020 yıl so- zin kalkınmasının en önem- paydaşları içerecek karar süreç- nın toplumsal cinsiyet perspektifinden Kaynakların etkin kullanımı için planla- nuna göre, uzun vadeli kredi borcu li kanatlarından biri olan ka- leri ve kadın girişimcilere özel ev içi iş dengesini eşitleyecek farkın- ma yapmak yeterli olmayıp planın, des- 2.2 milyar dolar artarak 166 mil- dın girişimcilerin destek- destek paketlerinin toparlayı- dalık çalışmalarına da ihtiyaç olduğu tekleyici program ve yatırımlarla yaşama yar dolar; kısa vadeli kredi borcu lenmesi, refah açısından cı olacağı görüşündedir. anlaşılmaktadır. geçirilmesi gerekir. Plan uygulamasın- (ticari krediler hariç) ise 135 mil- Reyhan Aktar da KİT’ler ana araçtır. KİT’lerin ekonomi- yon dolar azalarak 9.6 milyar dolar de önemli işlevleri vardır. İşlevleri, (1) ile- oldu. l Ekonomi Servisi ri teknoloji, büyük organizasyon gerek- Pegasus işçilerine müdahale tiren yatırımları gerçekleştirmek, (2) yeni üretim alanlarının gelişmesine öncülük et- İSO-MEB ‘DEN BİR İLK egasus Hava Yolları’nda, sendika- İş Sendikası’ndan yapılan açıklamada, mek, (3) kalkınmanın bölgeler arası den- Plaştıkları için işten atılan 40’a ya- “Direnişe geçen ve genel müdürlük bi- geli olmasına, görece azgelişmiş yörelerin Yazılım lisesi kın işçi, eylemlerini sürdürmek için nasına giren işçiler ile Nakliyat-İş Genel gelişmesine katkıda bulunmak, (4) uygun Pegasus Genel Merkezi’nde bir ara- Başkanı polis tarafından dışarı çıkarıl- üretim kapasiteleri yaratarak, maliyeti dü- faaliyete geçiyor ya geldi. Eylemi engelleyen polis, ara- dı” denildi. Nakliyat-İş, Pegasus’un bir şürerek, diğer üreticilere girdi, nihai tü- Tahkim yarışmasını Ankara larında Nakliyat-İş Genel Başkanı Ali taraftan 40’a yakın işçiyi işten çıkar- stanbul Sanayi Odası’nın (İSO) keticilere de mal ve hizmet sağlamak, (5) Rıza Küçükosmanoğlu’nun da bulun- tırken bir taraftan da personel alımı İMilli Eğitim Bakanlığı ile Mesle- ekonomide özel iç ve dış tekellerin oluş- Üniversitesi kazandı duğu 40 işçiye müdahale etti. İnşaat için ilan verdiğini açıklamıştı. ki Eğitim İşbirliği Protokolü kap- masını önleyerek fiyatların oluşmasın- stanbul Tahkim Merke- zandı. Yarışmanın finalin- samında İstanbul’daki Mehmet Rı- da düzenleyici rol oynamak, (6) temel ih- İzi (ISTAC), tarafından or- de konuşan ISTAC Yöne- fat Evyap Mesleki ve Teknik Ana- tiyaç maddelerinin görece geri yörelere Sanayi üretiminde baz etkisi ganize edilen 5. Gelece- tim Kurulu Başkanı Prof. dolu Lisesi’nin (MTAL) “Türkiye’nin ulaşmasını sağlamak, (7) ihraç ürünlerinin ayıs ayı sanayi üretim endeksi ler salgın hastalık tebdirleri nede- ğin Tahkim Avukatı Ya- Dr. Ziya Akıncı, “Yarışma- katma değerini yükseltme, olarak özetle- ilk yazılım lisesi” olarak faaliyetine rışması (GTAY) bu yıl on- ya katılan arkadaşlarımız Mbaz etkisi ile yüzde 40.7 arttı. niyle yıllıktan ziyade bir önceki aya devam etmesi kararlaştırıldı. “Ya- nebilir. TÜK’in verilerine göre sanayi üre- göre değerlendirmelerin daha sağ- line olarak gerçekleşti. çok önemli bir başarıya Alternatif politika olarak, KİT’lerin kurul- zılım Lisesi Mükemmeliyet Merke- tim endeksi mayıs ayında bir önce- lıklı bakış açısı sağladığını belirt- 9-10-11 Temmuz günle- imza attılar ve şimdiden ması, geliştirilmesi yanı sıra, enerji ve sa- zi” kurgusuyla faaliyetini sürdüre- ki yılın aynı ayına göre yüzde 40.7 ti. Buna göre ise sanayi üretimi ni- rinde gerçekleşen yarış- burada bulunmayan arka- vunma sanayisinde özelleştirilen işletme- cek olan lise, 2021-2022 eğitim- oldu. Ancak artış bir önceki aya sanda yüzde 66.3 artmış ancak ay- mada Ankara Üniversite- daşlarının önüne geçtiler, lerin mülkiyetinin yeniden kamuya aktarı- öğretim yılı itibarıyla öğrenci kabul göre yüzde 1.3 olarak gerçekleş- lık bazda 0.8 daralma yaşanmıştı. si birinciliği, Bahçeşehir hepsi bu yarışmanın ka- larak uluslaştırılmaları gerekir. edecek. l Ekonomi Servisi ti. Artışı yorumlayan ekonomist- l Ekonomi Servisi Üniversitesi ikinciliği ka- zananı oldular” dedi.