Catalog

ekonomi@cumhuriyet.com.tr 22 HAZİRAN 2021 SALI EKONOMİ 11 Hem iç hem dış gelişmeler, dün piyasada doları 8.8170 liraya kadar taşıdı Dolarda gerilim yüksek Ucu açık yanlış, ali piyasalardaki hareketli- başta bugün ABD Kongresi’nde konu- Fed’in açıklamaları küresel piyasalarda satış baskısı kaç doğruyu lik, hem dış hem iç gelişme- şacak olan Fed Başkanı Jerome Powell yaratırken HDP’nin kapatılmasıyla ilgili iddianamenin AYM Mlerin etkisiyle yeni haftanın olmak üzere Fed yetkililerinin hafta tarafından kabulü de iç piyasadaki gerilimi artırdı. götürür? ilk gününde de sürdü. boyunca yapacağı açıklama- ABD Merkez Bankası’nın (Fed) eko- ları yakından izleyecek. ilgi ölçme testleri, tüm sınavlar için sı istemiyle yeniden açılan davada da- mes Bullard, komitenin varlık nomiye verdiği destekleri tahminler- Avrupa Merkez Ban- geçerli kurala göre, iki yanlış bir ha önce usul eksiklikleri nedeniyle alımlarının azaltılmasıyla il- den daha hızlı çekeceği beklentileri kası (ECB) Başka- Bdoğruyu götürür. Bilmeden şansı- gili görüşmeye yeni başla- reddettiği iddianameyi bu kez eksik- küresel piyasalarda satış baskısı ya- nı Christine Lagar- nı deneyerek yanıtlamayı denetleme, ön- dığını ve bunu uygulamaya liklerin giderildiğini belirterek kabu- ratmaya devam ediyor. Fed’in faizle- de de dün yaptığı ba- leme adına bilime dayalı ölçüt olarak tar- koymanın biraz zaman ala- lüne karar vermesi etkili oldu. Bu ka- ri daha erken yükseltebileceğinin ve sın toplantısında şu tışmasız kabul görmüş, dünya ölçeğin- cağını açıkladı. rar açıklandıktan sonra dolar 8.8170 tahvil alımlarında azaltmaya yöne- noktalara dikkat çek- de geçerli kuraldan söze girmiş oluyo- liraya kadar çıkarak dikkat çekti. lik ilk işaretleri geçen hafta vermesi- ti: “Toparlanma hız ka- ruz. Klasik evrensel sıralanabilecek ger- Fed izlenecek Günü ise 8.79 liraya seviyesinde ka- çekleri bıkkınlık boyutlarında tartışmalar- nin ardından yönünü yukarı çeviren zanırken tedbirli kalma- Dallas Fed Başkanı Robert dan dinlediğimiz için geçiyorum. Geldi- pattı. Avro’da da önemli bir hareket dolar/TL de dün güne 8.8’in üstünde ya devam etmemiz ve po- Kaplan ise Fed politika yapıcılarının ğimiz noktalarda şöyle bir gündem akışı oluştu. Güne 10.40 lira seviyesinde başladı. Ancak açılıştan hemen son- litika desteğinin pandemi sıra- faiz artırımlarının daha hızlı başlama- içinde, karşımıza çıkan gerçek gelişme- ra 8.72 lira seviyesine kadar gerileyen başlayan Avro, daha sonra 10.46 lira sında ve toparlanmaya kadar köprü lerin, en yaşamsalları üzerinden yüreği- sına yönelik eğiliminin, aralık ve ha- dolar, daha sonra iç politik gelişmele- seviyesine kadar çıktı ve günü 10.45 oluşturmaya devam etmesini sağla- nizi en çok sıkan, canınızı en çok yakan, ziran arasında keskin dönüş yapan lira seviyesinde kapattı. rin etkisine girdi. Özellikle Anayasa mamız gerekiyor. Parasal sıkılaştır- geleceğimiz adına en fazla kaygı duyu- ekonomik görünüme verilen tepki ni- Mahkemesi’nin (AYM), Halkların De- Öte yandan dün yeni bir açıklama ma için erken olabilir.” ranları şöyle bir akıl süzgecinizden ge- teliğinde olduğunu söyledi. Piyasalar, mokratik Partisi’nin (HDP) kapatılma- yapan ABD St. Louis Fed Başkanı Ja- l Ekonomi Servisi çirmenizi öneriyorum.. İsyanları oynatan boyutlarda içinizi karartanları şöyle bir saymaya çalışın. “Dünya- Üşenmeyin bir de Pollyannacılık oyu- PWC’NİN ARAŞTIRMASI yı tüketmeden, nu oynayın, sizin için ucu açık bile olsa dünya için üretiyo- en umutvar duygusu veren gelişmeleri ruz” sloganlı toplantıya de doğrular hanesine yazmak için çır- Nakitsiz ödeme TİM Kadın Konseyi Üye- pının. En bonköründen doğru sonuçlar leri ve Sektörler Kon- üretebilecek adımlar için bile doğruyu yüzde 50’yi aştı seyi üyeleri işaretlemeyi seçin.. Ucu açık yaşamı- katıldı. mızı karabasana çevirmekte olan yan- wC’nin strateji danışmanlığı lış işler, olumsuzluklar yanında elinizde Pbölümü Strategy&’in “Ödeme- hiç doğru kalmamasıyla, kaçınılmaz di- ler Araştırması 2020”ye göre öde- be vuruşun gerçekliği ile yüzleşmiş ol- me alışkanlıklarında nakit kullanı- muyor musunuz? mı hızlı bir şekilde azaldı. Lamı cimi yok, her gün yeni yenileriyle Araştırma, Türkiye’de nakitsiz yüzleşmekte olduğumuz yaşamsal so- ödeme oranının yüzde 50’nin üs- runlarımızın yumağında, karabasanında, tüne çıktığını ortaya koydu. Av- nefes alamaz noktalardayız.. Artık gün- rupa’daki katılımcıların nakit kul- dem oyunları ile vatandaşın yüzünü gül- lanımı 36 oldu. Türkiye’de nakit dürebilecek hiçbir çıkış yoluna ışık yet- (yüzde 46) halen alışveriş/hizmet miyor.. Sorunlar yumağında böylesine ödemeleri içinde tercih edilen ağır çıkmazların içine düşmemiş olsay- bir ödeme yöntemi olsa da mobil dık.. Örneğin aşılamada kazanılmış ivme cüzdanlar ve ödeme uygulamala- ile turizm gelirleri artışlarına umutla ba- rı konusunda Avrupa’nın önünde. kabilirdik. Ermeni seçimlerindeki sonuç- Mobil ödeme yöntemleri kullanı- Yurtdışı üretici fiyatları endeksi, mayıs ayında yıllık bazda yüzde 39.6 arttı lar üzeriden bile savaşa nokta konulmuş mı Avrupa’da yüzde 14’e çıkarken olması, ülkemizde kaçak çalışan Erme- Türkiye’de bu oran yüzde 21’i bu- niler, Rusya’nın duruşları bağlantılı, ger- luyor. l Ekonomi Servisi çekler üzerinden de kaçınılmaz yeni bir sınır kapısı, ticaretin gelişmesi bekletileri ile olumlu ışıktan söz açabilirdik.. ‘İhracat’a yüzde 40 yükü HHH Başkan Erdoğan her konuya sonuna ÜİK’in “Yurtdışı Üretici Fiyat En- terdiği görülüyor. Aylık artışlara mal kadar girmek adına önceki gün Babalar Günü üzerinden de gençlerle konuşmuş, Tdeksi (YD-ÜFE), Mayıs 2021” rapo- gruplarına göre bakılırsa, fiyatlar; ara İHRACATÇININ HEDEFİ hiç değiştirmediğini göstermek adına mı ru, ihracatçıların maliyetlerindeki ar- malında yüzde 5.49, dayanıklı tüke- bilemem bir kez daha erken evlenmek, tışı dikkat çekici şekilde bir kez daha tim malında yüzde 4.6, dayanıksız tü- ‘SÜRDÜRÜLEBİLİR FAZLA’ en az üç çocuk sahibi olmak, aile kut- ortaya koydu. ketim malında yüzde 3.24, enerjide salına özen.. tezlerinden vazgeçmediği- SON TARİH 31 AĞUSTOS “Ülke ekonomisinde üretimi yapı- yüzde 10.31 ve sermaye malında yüz- ürkiye İhracatçılar Meclisi (TİM), ni göstermiş.. T“Dünyayı tüketmeden, dünya lan ve yurtdışına satışa konu olan de 3.62 arttı. Meslek okulları kutsalı üzerinden için üretiyoruz” sloganıyla TİM Kadın Gümrük borçları ürünlerin üretici fiyatlarını zaman 2002’den günümüze istatiksel verilere Konseyi öncülüğünde hazırlanan 12 Enerji çok yüksek içinde karşılaştırarak fiyat değişim- şöyle bir göz atmaya ne dersiniz? Mes- ana hedefin yer aldığı “Sürdürülebi- da yapılandırıldı lerini ölçen fiyat endeksi” olan ta- Ayrıca mayıstaki artışa yıllık baz- lek okulları kapsamında okul, konten- lirlik Eylem Planı”nı açıkladı. Bu kap- nımlanan YD-ÜFE, 2021 yılı ma- da ve iki sektör açısından bakınca; fi- jan patlaması zorlaması, siyasal ideoloji- samda “Sanayide Sürdürülebilirlik icaret Bakanlığı tarafından ha- yıs ayında bir önceki aya göre yüz- yatların madencilik ve taşocakçılığın- lerinin gereği, imam hatipler olarak algı- Bilim Kurulu” oluşturacaklarını belir- Tzırlanan “7326 Sayılı Kanun de 4.69, bir önceki yılın aralık ayı- da yüzde 38.9, imalat sanayiinde yüz- landığından, sanayinin gelişmesinin ol- ten TİM Başkanı İsmail Gülle “Eylem Kapsamında Gümrük Alacakla- mazsa olmazı gerçek meslek okulları- na göre yüzde 15.95, bir önceki yılın de 39.61 artış gösterdiği ortaya çık- planımızdaki hedefleri bir bir ger- rının Yeniden Yapılandırılması- nın geliştirilmeleri dibe vurmuş. Hem sa- aynı ayına göre yüzde 39.6 ve on iki tı. Yıllık artışlara mal gruplarına göre çekleştirerek Türkiye’yi sürdürü- na İlişkin Tebliğ” Resmi Gazete’de yısal hem de içerik olarak elbette.. Şimdi aylık ortalamalara göre yüzde 32.03 bakılırsa, fiyatlar; ara malında yüzde lebilirlik alanında marka ülke haline yayımlanarak yürürlüğe girdi. bir tek virüs salgını üzerinden yaşadıkla- getireceğiz. Dünyayı tüketmeden artış gösterdi. Oysa yıllık artış Ni- 46.62, dayanıklı tüketim malında yüz- Buna göre gümrük vergileri, rımızda gördük ki hızla gelir getiren tek dünya için üreten ülkemiz, hem sür- san 2021’de yüzde 35.31 ve Mayıs de 37.63, dayanıksız tüketim malında idari para cezaları, faizler, gecik- eğitim, gerçek meslek okullarındaymış.. dürülebilir kalkınma modeliyle ihra- 2020’de yüzde 10.06 idi. yüzde 30.25, enerjide yüzde 180.23 me faizleri, gecikme zammı ala- Tamam, imam hatipler bayat tartış- catla yükselecek hem de çevreye Mayıs ayındaki artışa aylık bazda ve sermaye malında yüzde 28.86 art- caklarının yeniden yapılandırıl- masını asla ve de katiyen, siyaseten ol- değer veren herkesin bir numaralı ve sanayinin iki sektörü açısından ba- tı. Yıllık YD-ÜFE’ye göre 18 alt sektör masına ilişkin düzenlemeden ya- sa bile gündeme getirmek aklımızdan tercihi haline gelecek. Bundan son- kınca, fiyatların; madencilik ve taşo- ortalamaya kıyasla daha düşük, 7 alt rarlanmak isteyen borçluların, 31 geçmiyor. Ama Eğitim Bakanlığı’nın kay- ra vazifemiz, sürdürülebilir dış tica- cakçılığı sektöründe yüzde 2.69, ima- sektör daha yüksek değişim gösterdi. Ağustos mesai bitimine kadar ilgi- nakları siyaseten zorlanarak yaratılan bi- ret fazlası vermektir” dedi. li gümrük idaresine başvuruda bu- lat sanayiinde yüzde 4.72 artış gös- l Ekonomi Servisi na, öğretmen, öğrenci kaynak artışlarına lunmaları gerekiyor. l AA karşın yüzleşilen gerçek ne? Kapasite- siz, kalitesiz eğitime sürüklenme ile artık iş bulamayan imam hatip mezunları ger- ILO İLE ORTAK PROJE çeği ile yüzleşme olunca, olan zorlama Gübre fiyatları eğitimde kuşakların harcanması oluyor. Kırtasiyecilere Cami kapasitelerinde dünya rekorlarını kıran ülke olarak, hovardaca haksız ka- üreticiyi vurdu 6 milyon destek zanç harcamaları üzerinden gerçeklere hiç girmesek bile içleri giderek boşalan, ÜİK’in “Tarımsal Girdi Fiyat En- alışma ve Sosyal Güvenlik Ba- Tdeksi, Nisan 2021” raporu, üre- doldurulamayacak camiler gerçeği ile Ç kanı Vedat Bilgin, Covid-19 yüz yüzeyiz. İstendiği kadar saklansın, ticilerin özellikle gübrede büyük salgınının ekonomik ve sosyal et- gerçeklerle yüzleşmeye kalkışılsa ancak bir maliyet artışıyla karşı karşıya kilerini azaltmak amacıyla “Kır- Erdoğan’ın simge kimliği üzerinden taşı- olduğunu bir kez daha gösterdi. tasiyeci Esnafı Destek” progra- malı cemaatler koşulları yaratılarak kılı- Rapora göre Tarım-GFE, 2021 yı- mı kapsamında 1200 kırtasiye- nan toplu namazlarda cami içleri ve so- lı nisan ayında bir önceki aya (ay- ci esnafı için kişi başına 5 bin TL kaklar doldurulabiliyor. Elbette halkı- lık) göre yüzde 1.71, bir önceki yı- Bütçe gelirleri vergilerin etkisiyle tahminden fazla artacak olmak üzere toplam 6 milyon TL mız dini inaçlarından vazgeçmiş olduğu lın aralık ayına göre yüzde 6.55, destek verileceğini açıkladı. için değil, halkın çoğunluğunun yaşadı- bir önceki yılın aynı ayına (yıllık) Uluslararası Çalışma Örgütü ğı alanlarla ilişkisi kurulmamış yanlış yer- göre yüzde 22.15 ve 12 aylık or- (ILO) Türkiye Ofisi ile ortak yürü- lere odaklanılmış dev ve çok pahalı yatı- ‘Para var, yardım yok’ talamalara göre yüzde 13.92 ar- tülen projeler kapsamında bu des- rımlarla açıklanacak bir çarpık algı, yapı- tış gösterdi. Yıllık artış mart ayında teğin sağlanacağını belirten Bilgin, laşma, kültürün eseri bir durum.. fazla gelir sağlanacağı tahmin edilen ek MUSTAFA ÇAKIR yüzde 21.03’tü. Artışa alt gruplar başvuru kabülüne başladıklarını HHH önlemler ve gelmesi beklenen tutarlar- açısından bakınca, aylık en fazla belirtti. l Ekonomi Servisi İllere, ilçelere yayılmış üniversiteler aç- ktidar yoksulluğun arttığı salgın dö- dan bazıları ise şöyle: Kurumlar Vergi- artış yüzde 5.73 ile “gübre ve top- ma histerisinde, yükseköğrenim maliyet- İneminde yurttaşa daha fazla destek si oranının 2021 için yüzde 25 olarak rak geliştiriciler”de oldu. Bu grupta leri, gerçek gereksinmeleri, bilimsel, bi- 48 ÜLKEDE FAALİYETTE vermek yerine bütçe gelirlerini artır- uygulanması 18 milyar lira. Elektrik- yıllık artış ise yüzde 41.78. lim insanına yatırımlar üzerinden olmaz- dı. Bütçe gerçekleşmelerinin doğrudan li araçların ÖTV oranlarında artış yapıl- Aylık artış makine bakım mas- sa olmazlar.. Bilimin kalitesinin aşağılara raflarında yüzde 4.29, çiftlik bina- yatırım için kaynak yarattığını belir- ması 0.6 milyar lira. Özel İletişim Ver- IAB, Türkiye’de çekilmesinde gidiş uçurum. Yeterli ye- larında yüzde 4.19 oldu. En az ar- ten CHP, “Para var, yardım yok” eleş- gisi oranının yüzde 7.5’ten yüzde 10’a tiştirilmemeleri, gerçekçi bilim alanlarına tış gösteren alt gruplar ise sırasıy- tirisi yaptı. yükseltilmesi 1.6 milyar lira.” 10. yılını kutladı kaydırılamamış olmaları nedeniyle işsiz la yüzde 0.83 ile tarımsal ilaçlar ve CHP Meclis Grubu’nun yayımladı- Bütçedeki gerçekleşmelerin imkân üniversitelilerde rekorların kırılması, burs BD’de 25 yıl önce kurulan ve yüzde 0.84 ile malzemeler. Bir ön- ğı ekonomi raporunda, Hazine ve Mali- sağlamasına rağmen hükümetin hal- paralarının ödenememesi.. İş bulunama- A48 ülkede faaliyet gösteren, ceki aya göre azalış gösteren tek masının sonucu hacizle yüz yüze genç- ye Bakanlığı’nın hazırladığı bu yılın ilk ka doğrudan destek vermeye yanaş- dijital pazarlama ve reklamcılık alt grup ise yüzde 0.94 ile enerji ler, onları nasıl koruyabileceklerine çö- 3 aylık dönemine ilişkin Kamu Maliye- madığını belirten CHP, “İktidarın al- sektör derneği Interactive Adver- ve yağlar oldu. züm yolları bulamadıkları için çaresizlik- si Raporu’na dikkat çekildi. Rapora gö- dığı önlemlerle halktan fazladan top- tising Bureau (IAB), Türkiye’de İn- l Ekonomi Servisi lerden çare beğenmek noktasında olan re bu yıl bütçe gelirleri, artırılan ver- layacağı para 50 milyar lirayı bulu- teraktif Reklamcılık Derneği (IAB) aileler.. Toplumsal geleceğimize olum- gilerin de etkisiyle başlangıçta yapılan yor” dedi. CHP raporunda şu değer- olarak 10’uncu yılını kutluyor. suz katkıları cabası. tahminlerin 153.5 milyar lira üzerin- lendirme yapıldı: “1 trilyon 101 mil- IAB Başkanı Ayşen Akalın, “Di- Eğitim, dünyanın en zengin ülkeleri- de gerçekleşecek. Ek önlemlerden 37.7 yar lira olması beklenen bütçe gelir- jital reklamcılıkta yaşanan glo- nin asla israf yapmamak için en çok çır- milyar lira, tahminlerden daha yüksek leri 1 trilyon 255 milyar liraya, 1 tril- bal, ulusal tüm gelişme ve pındıkları alanların başında geliyor. Sal- seyreden enflasyon, büyüme, dış tica- yon 346 milyar lira olması tahmin düzenlemeleri takip ederek di- gının en ürkütücü süreçlerinde bile gele- ret ve istihdamdan kaynaklanan vergi edilen bütçe harcamaları da 1 trilyon jital reklamcılık ve pazarlama cek kuşakların önlerini karartmama adı- dinamiklerinden 96.2 milyar lira, yeni- 455 milyar liraya çıkacak. Başlangıç- endüstrisindeki sürdürülebilir, na en çok çabayı göstermelerini sadece den yapılandırmadan 19.4 milyar lira, ta 245 milyar lira olması beklenen sağlıklı bir büyüme için çalıştık” duygusal mı sanıyorsunuz? Bedelini en vergi dışı gelirlerden 21.1 milyar lira bütçe açığının da 200 milyar lirada doğru hesaplıyor olmalarından.. dedi. l Ekonomi Servisi kaynak bekleniyor. 37.7 milyar liralık kalması tahmin ediliyor.” l ANKARA