Catalog

EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 11 9 MAYIS 2021 PAZAR 10 gün sonra yeniden açılan semt pazarları, esnafı da yurttaşı da memnun etmedi Tezgâh az fiyat yüksek Yoğunluk nedeniyle sebze meyve fiyatları önce hallerde sonra tezgâhlarda arttı. Ayrıca açılma izni bir gün olunca, binlerce pazarcı esnafı da tezgâh kurmadı. Yeni salgın kısıtlamaları nedeniyle kapalı olan semt pazarları, özellikle ürünü için pazarı tercih ettiklerini söyleyenler, pazardaki esnaf sayısının azlığından da şikâyet etti. elinde kalan çiftçilerin isyan et10 gün önceki pazarda 15 TL’ye mesi sonrası yapılan yasal düzenlemeyle dün yeniden açıldı. ALİ CAN sattığı domatesi 20 TL’ye sattığıPOLAT nı söyleyen bir esnaf ise “Gece Ancak 10 günün ardından bühallerdeki fiyatlar bizi şok etti. tün pazarların tek bir günde açılması Günlerce satıcı bulamadığı için ürünnın yarattığı yoğunluk nedeniyle seb leri yerlere döken halciler, pazarlar ze meyve fiyatları önce hallerde art açılınca ve bir gecede yoğunluk oluntı. Ayrıca pazarlara yalnızca bir gün ca fiyatları artırdılar. Biz de elimizdeaçılma izni verildiği için ertesi güki ürünler bitsin, yarına kalmasın dine mal bırakamayacaklarını bilen es ye tezgâh fiyatlarımıza çok yansıtmak naf, az miktarda ürün alınca pazar istemedik ama yine de bir artış olmak tezgâhlarındaki etiketler de zamlandı. zorundaydı” dedi. Yine sayıları yaklaşık 300 bin olarak Pazar sonrası en büyük sorunun tahmin edilen pazar esnafının 4050 elde kalacak ürünler olduğunu söybininin tezgâh kurmadığı öğrenildi. leyen bir başka esnaf da şu yorumu Elde kalan çöpe yaptı: “Ya bu ürünler çöpe gidecek ya da yasağa rağmen sokak aralaYurttaş, kurulan semt pazarlarına rında arabalarla gezip satacağız. 10 akın ederken bazı tezgâhların önün gündür evde oturuyoruz, bizim bide sıralar oluştu. Yüksek fiyatlara rağ rikmiş sermayemiz olmaz ki, ne yimen marketlerden daha uygun olduğu yeceğiz?” Bazı pazarların 23 Nisan yasağına denk gelen gün de kapalı TÜKÜRÜKLÜ POŞET olduğunu hatırlatan esnaf, “Örneğin Üsküdar Semt Pazarı 20 gündür kapalıydı ve tam kapanma öncesi ke10gün sonra açılan pazarlarda, salgın önlemleri kapsamında ilginç olaylar da yaşandı. nara para koyacak, kendini garantiye alacak bir iş yapamadı bu esnaf” diye konuştu. Örneğin Edirne Keşan’da yapılan denetimlerde maske takmadığı belirlenen pazarcıya ceza yazılmak istendi. Ancak pazarcı poşetleri açmak için parmaklarını diliyle ıslattığını ve bu nedenle maske takmadığını söyledi. Zabıta yetkilileri, “Bu daha kötü. Özrün, kabahatinİki gün açılmalı Yaşananları yorumlayan isimlerden Türkiye Sebzeciler, Meyveciler ve Seyyar Pazarcılar Federasyonu (TÜSPAF) Başkanı Ali Karaca, hallerdeki fiyat artışını yoğunluğa bağlarken, Türkiye Halciler Federasyonu (TÜRKden büyük” derken pazarcı kendiHAL) Başkanı Yüksel Tavşan ise bu ni “Islak mendil aldım ama poşetfiyatların üreticinin ayakta kalmasıleri açamadım” diye savundu. Kimnı sağlayacak fiyatlar olduğunu, denliği de olmayan pazarcı, ceza için gelenme için hallerin iki gün art arda Emniyet’e götürüldü. l DHA açılması gerektiğini aktardı. Yurttaşın dün erken saatlerden itibaren akın ettiği semt pazarları, belediye zabıtalarının denetiminde ateş ölçümü ve maske kontrolü yapılarak açıldı. Zabıtalar gün boyu hem pazara gelenlere hem esnafa uyarılarda bulundu. Mal almak isteyen esnaf ise önceki gece halleri doldurdu. Sivas’ta tedbirlerin ihlal edildiği semt pazarı polisin müdahalesiyle 1.5 saat erken kapatıldı. ‘ARIFE GÜNÜ’ YARIN NETLEŞECEK Pazarların bayram arifesinde açılması için İçişleri Bakanı Süleyman Soylu ile görüştüklerini açıklayan TÜSPAF Başkanı Ali Karaca şöyle konuştu: “15 Mayıs’ta haller kapalıyken üretici malı kime satacak? Pazarcı kimden mal alacak? Herkes tatildeyken pazarcı bu ürünleri kime satacak? Ayrıca yurttaşın asıl ihtiyacı da bayram öncesi oluşacaktır. Yetkililer konuyu aralarında görüşecekler. Durum pazartesi günü netleşecek.” TÜRKHAL Başkanı Yüksel Tavşan da bu konuyu Tarım Bakanı Yardımcısı Ayşe Ayşin Işıkgece ile görüştüklerini belirtti. ‘İzin belgesi’ için ‘eDevlet’ şifrelerini alan işveren, sendikalı işçileri arıyor ‘Yeni moda’ istifa baskısı YEM FİYATI UÇUYOR Çiğ süt fiyatları mağdur ediyor CHP milletvekili Ömer Fethi Gürer, çiğ süt tavsiye fiyatının yüzde 25 artışla 2 lira 90 kuruşa çıkarılmasına karşın fabrikaların içerik bahanesi ile alım fiyatını düşük tuttuğunu açıkladı. Bunun yanında yem fiyatlarının 7080 lira aralığından 130150 lira bandına ulaştığını da belirten Gürer, “Yem fiyatı bir yılda neredeyse 2 kat zamlanırken aynı dönemde süte sınırlı fiyat ayarlaması yapılması ciddi şekilde mağduriyet yaratıyor. Yeme müdahale edilmeli” dedi. l Ekonomi Servisi NİSAN AYI VERİSİ Hazine 13 milyar liralık açık verdi Hazine ve Maliye Bakanlığı, nisan ayıyla ilgili “Hazine Nakit Gerçekleşmeleri” raporunu açıkladı. Nisanda 97.4 milyar liralık gelire karşın 111.6 milyar liralık gider oluştu. Nakit dengesi 13.3 milyar liralık açık verdi. Net borçlanma da 3.9 milyar lira oldu. İlk 4 ayda ise gelir 441.4 milyar TL, gider 444.4 milyar TL ve açık 2 milyar TL oldu. Geçen yılın ilk 4 ayında ise gider 400.5 milyar lira, gelir 326.9 milyar lira ve açık 25.7 milyar lira olmuştu. l Ekonomi Servisi MUSTAFA ÇAKIR İşverenler, işçilerin sendikaya üye olmalarını engellemek için olmadık yöntemlere başvuruyor. Bunun son örneği Bursa’da yaşandı. Kestel’de faaliyet gösteren 460 kişinin çalıştığı “Atılım Desen” adlı işletmede çalışan işçiler, düşük ücret ve baskılar nedeniyle Türkİş’e bağlı TEKSİF Sendikası’na üye oldu. Kısa sürede toplusözleşme imzalamak için gerekli olan çoğunluğu sağlayan sendika, Çalışma Bakanlığı’na yetki başvurusu yaptı. Ancak bunu engellemek isteyen işveren, farklı bir yola başvurdu. TEKSİF, sonrasında yaşananlara ilişkin şu bilgileri paylaştı: “Bu süreçte işveren ve işveren vekilleri, sokağa çıkma yasağı nedeniyle çalışma izin belgesi çıkaracaklarını söyleyerek işçilerin eDevlet şifrelerini topladı. Kısa bir süre sonra işverenin asıl amacının başka olduğu ortaya çıktı. ‘Suç işliyorlar’ Toplanan eDevlet şifrelerinin esasında, hangi işçilerin sendikaya üye olup olmadığının tespit edilmesi için kullanıldığı ortaya çıktı. İşçilere sendikadan istifa etmeleri yönünde baskı yapılırken kadın işçilerden Serap Yumuşak’a da 7 Mayıs’ta işbaşı yaptırılmadı. Daha önce de sendikal faaliyet yürütüldüğü süreçte bir işçi, güvenlik görevlisi tarafından içeriye alınmamıştı.” İşverenin bu tutumu karşısında mesaide olan işçiler de üretimi durdurarak arkadaşları Serap Yumuşak’a destek verdi. TEKSİF Sendikası Bursa Şube Başkanı Nihat Şeker, işçilerin anayasal haklarını kullandıklarını, ancak işveren ve vekillerinin işçilerin bu tercihine saygı duymayarak baskı kurduğunu söyledi. Buna sessiz kalmayacaklarını belirten Şeker, “İşyerindeki yasadışı uygulamalar Türk Ceza Kanunu’na göre suçtur. Cumhuriyet Başsavcılığı’na suç duyurusunda bulunacağız. Burada toplusözleşme imzalanana kadar mücadeleyi sürdüreceğiz” dedi. l ANKARA ‘Kripto’ya güven için önce regülasyon isteniyor Sermaye ve altyapı önemli Albforex, kripto para platformlarından Bittrt’yi bünyesine kattı. Yeni şirket, yoluna “Albcoin” adıyla devam edecek. Bu amaçla düzenlenen toplantıda konuşan Albcoin Genel Müdürü Arif Şahin, kripto para piyasasının güncel sorunlarına dikkat çekerek şu vurguyu yaptı: “Her şeyden önce güveni regülasyon sağlar. Ayrıca yatırımcılar da şirketler de iyi incelenmeli. Örneğin bilanço yapılarına iyi bakılmalı. Regülasyonda ise sadece sermaye yeterliliği yetmez. Öncelikle Takasbank gibi bir yapı kurulmalı. Teknolojik altyapı çok iyi olmalı ve şartlar arasında yer almalı. Lisanslamada da çok titiz davranılmalı.” Yeni şirketin hedefleri hakkında da bilgi veren Şahin, halen 50 milyon lira olan aylık işlem hacimlerini orta vadede 4050 kat artırmak istediklerini belirtti. Türkiye’de ilk kez böyle bir birleşme yapıldığını belirten Albforex Genel Müdürü İbrahim Çetin ise “Sermaye piyasalarındaki tecrübemiz ve her zaman zirveyi hedefleyen bir yapıya sahip olmamız, finans sektörüne yaptığımız bu yatırım sayesinde daha anlamlı bir hale gelecek” diye konuştu. l Ekonomi Servisi KISA... KISA... l Bosch Türkiye ve Ortadoğu Başkanı Steven Young’ın, 31 Temmuz itibarıyla bu görevinden ayrılacağı açıklandı. Yerine halen Bosch Macaristan Genel Müdürü olan Daniel Korioth atandı. l Türkiye’nin Otomobili Girişim Grubu’nun (TOGG), Almanya’nın 12 inovasyon merkezinden biri olan “de:hub”da TOGG Europe GmbH adıyla şirket kurmak için başvuru yaptığı açıklandı. l Vergi uyumluluğu ve yazılımları konusunda uluslararası alanda faaliyet yürüten Sovos’un Türkiye Ülke Müdürlüğü görevine Elçim Sirek getirildi. Askıda ekmek, askıda enflasyon Son günlerin en önemli konusu askıda “bir şey” oldu. Ekmekle başladı, fatura ile devam etti. Buna birbirini görmeyen kişi ve gruplar arasında yardımlaşmanın değişik şekilleri ve yöntemleri eklendi. Ve ilginçtir, askıda ekmek hariç diğer çözüm yöntemlerinin çoğu çevrimiçi (online) ortamda gerçekleşti. Tüm bunların bir ortak nedeni vardı: Gelirsizlik. Ekmek almanın maddi gücü altından kalkamayan, fatura ödemede zorluk çeken, gıda fiyatlarının sürekli artışını takip edemeyen birçok hanehalkının ortak noktası doğal olarak yüksek enflasyon oranlarıdır. Göstergeleri ve gidişatı analiz ettiğimizde, artık askıya enflasyonun da konulmasının zamanı geldi gibi... Malumunuz farklı birimlerin ölçtüğü enflasyon gibi birçok istatistiki veri, teknolojik gelişmelerin de etkisiyle artık hayatımıza çok fazla dokunmaya başladı. Bloomberg Emtia Endeksi, IHS Markit PMI Endeksi, Michigan State Tüketici Eğilim Anketi, İstanbul Ticaret Odası Ücretliler Geçinme Endeksi, Harvard Üniversitesi’nden Prof. Cavallo’nun başını çektiği Billion Price Project (Milyar Fiyat Projesi) gibi birçok özel ve tüzelkişi, resmi verilerin yanında kendi istatistiklerini yayımlıyor. Süreç öyle bir boyuta erişti ki resmi makamlar bunların verilerini izin alarak yayımlıyor ve kendi verileri ile de ortak endeksler kuruyor. Merkez Bankası’nın İTO endeksini sunması sanırım buna en güzel bir örnek. (*) Her şey askıda artık... İhtiyacı olan onu alıp kullanıyor. Özellikle finansal piyasalardaki gelişmelerin anlık takibi için bu verilerin ne kadar önemli olduğunu bilmeyen kalmadı artık. Öyle ki resmi makamlar bile bu günlük verileri takip ederek çoğunlukla günlük finansal politikaları yönlendiriyorlar. İyi de yapıyorlar, zira küresel entegrasyonda artık dinamik verilerle daha etkin politikalar oluşturma olanağı, toplumsal refahı olumlu yönde etkiliyor. Birkaç örnek vermek faydalı olacaktır sanırım... Rezervler yoluyla dövize müdahale, uluslararası geri (borç) ödemelerinin piyasalarda yarattığı değer ve oynaklık bunlar arasında sadece birkaçıdır. En önemlisi de belki anlık enflasyon verileri ile faiz politikasını şekillendirmektir. Bu kapsamda, politika faizinin “günlük enflasyon oranı” ile birlikteliğinin, yine günlük finansal getiri hesabında ne kadar önemli olduğunu söylemeye gerek bile yoktur... Gelin görün ki günlük enflasyon oranları Harvard Üniversitesi’ndeki proje dışında kayda değer hiçbir kurum tarafından ölçülmedi bu zamana kadar... Şimdi ENAGrup, (Enflasyon Araştırma Grubu) Türkiye ekonomisi için bu boşluğu doldurmaya çalışıyor. Diğer bir ifadeyle, günlük enflasyon verilerini hesaplıyor ve akademinin hizmetine sunuyor. Bu hizmeti, tüm ilgili birimlerle de talep doğrultusunda paylaşılmaya hazır hale getiriyor. Böylece her ekonomik birim günlük kararlarında bu verileri kullanabilecek ve daha etkin kararlar verebilecek nitelikte olacak, Harvard’da olduğu gibi ENAGrup, bunu resmi makamlarla da paylaşacak, ekonominin daha etkin dengelere ulaşması için katkı yapacaktır, şüphesiz. Ayrıca söz konusu toplumsal getirinin herkesin yararına olduğunu da belirtmeye gerek yoktur düşüncesindeyim. Teknolojik gelişmenin iliklerimize kadar hissedildiği şu günlerde yeni, daha az maliyetli ve modern yöntemlerle veri toplamanın önüne set germenin kimseye faydası olmayacağı çok açık. Bunun örneğini yakın zamanda tecrübe etti finansal piyasalar. Arjantin hükümeti, Arjantin için resmi kurumların dışında veri yayımlayan Harvard Üniversitesi’ndeki gruba dava açtı, engellemeye çalıştı ama bilimin önüne geçen bir kısıtlamaya muvaffak olamadı. Son söz: ENAGrup gibi enflasyonu günlük elde edebilen birim, bir rakip olarak değil de tamamlayıcı olarak algılanır ise toplumsal bilgi birikimi artar. Bilime bilgiyle yaklaşmak herkes için fayda sağlayacaktır. (*) https://evds2.tcmb.gov.tr/index.php?/ evds/serieMarket/collapse14/5945/DataGroup/turkish/bieito95/ ‘GLOBAL REKABET IÇIN ÇALIŞIYORUZ’ Ülker Bisküvi’nin, yılın ilk çeyreğinde satışlarını 2020’nin aynı dönemine göre yüzde 13 artırarak 2.7 milyar TL’ye ulaştırdığı açıklandı. Bu kapsamda ihracat ve yurtdışı operasyonların toplam ciro içindeki payı yüzde 37.9’dan yüzde 39.9’a yükseldi. Net kâr ise 479.3 milyon lira oldu. Şirket, yıllık net satışı, büyüme beklentisini yüzde 15 olarak ilan etti. Ülker Üst Yöneticisi Mete Buyurgan, “Çalışanlarımız, tüketicilerimiz ve paydaşlarımıza odaklı; dijitalleşmeye ve sürdürülebilirlik projelerimize daha da hız vererek, yeni yatırımlar ve güçlü inovasyonlarla, ülkemizin kalkınma hedeflerine destek olup global rekabette güç kazanmak, bulunduğumuz pazarlarda güçlü konumumuzu korumak ve liderliklerimizi devam ettirmek için çalışacağız” dedi. l Ekonomi Servisi Mete Buyurgan ‘Ülke ekonomisine desteğimiz sürüyor’ İş Bankası Genel Müdürü Hakan Aran, 31 Mart itibarıyla bankasının sonuçlarını açıklayarak yüzde 6.2 artışla 630.8 milyar liralık aktife ulaştıklarını, ekonomiye 384.3 milyar lirası nakdi 530 milyar liralık kredi sağladıklarını vurguladı. Bankanın mevduatı hacmi 384.3 milyar lira olurken, ilk 3 aylık net kâr geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 27.3 artarak 1.8 milyar lirayı aştı. Sermaye yeterliliği yüzde 17.8 olan bankanın özkaynak büyüklüğü 66.6 milyar TL. “Türkiye’nin en büyük özel bankası” olma vasfını koruduklarını belirten Aran, “Bankamız bugüne kadar olduğu gibi bundan sonraki dönemlerde de ülke ekonomisine sağladığı kesintisiz desteğiyle sektörüne öncülük etmeye ve sağlıklı büyüme stratejisini kararlılıkla uygulamaya devam edecektir” dedi. l Ekonomi Servisi Hakan Aran Hibrit çalışma modeli ofisleri de dönüştürdü Esnek ofis pazarı sektöründe faaliyet gösteren Kolektif House’un, İstanbul Maslak’taki yeni şubesini haziranda hizmete sunacağı açıklandı. Pazardaki güncel gelişmelerle ilgili değerlendirme yapan Kolektif House Üst Yöneticisi Ahmet Onur, şuna dikkat çekti: “Salgınla birlikte tüm şirketler çalışanların dilediği zaman dilediği yerden çalışmasına olanak tanıyan ofis çözümlerine yöneliyor. Hibrit çalışma modelinin benimsendiği yeni iş hayatında ofisler şehrin kalbinde yer alan merkez ofis ve çalışanların yaşadığı yere yakın lokasyonlardan çalışabileceği uydu ofisler olarak konumlanıyor.” l Ekonomi Servisi