Catalog

16 19 MAYIS 2021 ÇARŞAMBA ekonomi@cumhuriyet.com.tr İstanbul’un tarihi çarşılarında desteksiz kalan esnaf dükkânlarını kapatıyor Tarihi çarşılarda kriz EKONOMİ Uzun süredir zor durumda olan esnaf, salgınla birlikte tükendi. Tarihi dükkânların sahipleri çareyi satışta buluyor. Kapalıçarşı’da bir yılda 20 dükkân satıldı. Alıcılar İranlılar. “10yılda bir dükkân ancak satılırdı, bı bu çatı altındadır. Çarşıda söz, senet olarak kabu yıl 20 dükkân satıldı. bul edilirdi. Ancak artık Alıcılar da İranlılar. Esnaf güven ortamı kalmadı. çıkış yolu arıyor.” Pandemide büyük darbe yiyen Tarihi ESRA ALUS Güven ortamı değişirken dükkânlar da el değiştiriyor. Yaşlanan esnaf kiYarımada’nın en önemli var ra gibi sorunlarla uğraşmak islığı Kapalıçarşı’da durumu bu temiyor. Dükkânları değerinin sözlerle özetliyor Kapalıçarüzerinde fiyat vererek İranlışı Esnafları Derneği Başkanı lar alıyor.” Hasan Fırat ve “Sıkıntımız büyük” diyor. Belediyeden icra tehdidi Mısır Çarşısı, MahmutpaTarihi Yarımada Girişimci şa, Sultanhamam, Mercan ve İşadamları Derneği Başkanı YuKapalıçarşı... Tarihi Yarımasuf Yetişgin ise 40 bine yakın da olarak tanımlanan Eminönü esnafın çarkları döndüremez ve Beyazıt bölgesinde Osmanlı hale geldiğini söylüyor. Pandedöneminden beri faaliyet gös mi öncesinde günlük 350 bin teren tarihi çarşılarda da pan ziyaretçiye ev sahipliği yapan deminin yarattığı hasar büyük. Mısır Çarşısı, Mahmutpaşa, Bugüne kadar hiçbir destek Sultanhamam’daki her üç esalamayan esnaf, bir yandan naftan birinin dükkânını kapatFatih Belediyesi’nin emlak ver mak istediğini belirten Tarihi gilerinin ödenmesi için gönYarımada Girişimci İşadamları derdiği ikazlarla diğer yandan Derneği’nin başkanı Yusuf Yeödeyemediği kira, fatura, aidat tişgin de şunları söylüyor: gibi giderlerle zor durumda. “Pandemi ticaretteki dengeKapalıçarşı Esnafları leri altüst etti. Tarihi YarımaDerneği’nin 18 yıllık başkanı da bambaşka bir hal aldı. AhiHasan Fırat, pandemiden önce lik ocağı geleneğinin yaşatıldıde krizin içinde olan bölgede ğı yerde 1454’ten bu yana boş şimdi kapanan ve el değiştiren dükkân bulmak imkânsızdı. işyerlerinin sayısının arttığını Ancak şimdi dükkânların çoğu söylüyor. Çarşıda ciroların çok kiralık. Günlük 350 bin ziyaazaldığını, sermaye sıkıntıları retçiye ev sahipliği yapan çarnedeniyle kapanan kuyumcu şıda bu sayı yüzde 5’lere düşların yerini ise kuruyemişçile müş durumda. ‘Can suyu’ olabirin aldığını anlatıyor. Kira so lecek bir proje hazırladık, tam runları nedeniyle mal sahiple bu devreye girecekti, 17 günrinin dükkânlarını elden çıkar lük kapanma geldi. Esnafa ne maya başladığını dile getiren yardım verildi ne de başkaca Fırat, şunları söylüyor: bir destek. Fatih Belediyesi ba“Kapalıçarşı dünyaya açılan zısı 9 aydır kira bile ödeyemebir büyük kapıdır. 3 bin 600 yen esnafa emlak vergisini ödeişyeri, 2530 bin arasında çalı meleri için ikazda bulundu. İcşanı vardır. Döviz ve altın bor ra ile tehdit etti. Gelir olmadan sası dahil, çeşitli meslek erba nasıl borç ödenir?” 1461’de kurulan Kapalıçarşı’da esnaf ilk kez yardıma muhtaç. Mercan’da 60 yıllık DÜKKÂN KAPANDI Mercan bölgesi çanta ve saraciye üretimiyle tanınır. Yokuşta üç kuşaktır esnaflık yapan Volkan Saraciye’nin sahibi Volkan Çetinsaraç, “Pandemi ilanından sonra Mercan’dan turistin ayağı kesildi. Gelirimde yüzde 300 oranında azalma oldu. Benim firmam 1933 yılında kuruldu. Dükkânın mülkü de bana ait yani kira vermiyorum. Ancak ayakta kalmakta zorlanıyorum. Asgari ücretle çalışan elemanımı dahi çıkarmak zorunda kaldım” diyor. Mercan’daki metrekaresi en büyük dükkânın sahibi olan Mercan Saraciye’nin sahibi Mustafa Kalafat ise babasının 1960 yılında kurduğu işletmede 45 yıl aralıksız çalıştıktan sonra dükkânı kapatanlardan. Kalafat, şunları söylüyor: “Yanlış para politikaları nedeniyle durumumuz kötüleşti. İş olmadığı için kısa süre önce onu kiraya verdim. Şimdi düşünüyorum, kiramı alabilecek miyim? Ben de küçük bir ofise geçtim. Esnaf aile mirası olarak kendilerine kalan işletmelerini boşaltıyor.” Şahin Çanta’nın sahibi Burak Şahin ise ayakta kalabilmelerinin şartının turizm olduğunu söylüyor ve şöyle konuşuyor: “İşletmem dedem tarafından 1987’de kuruldu. Babamdan sonra işi devraldım. Bizden alışveriş yapanlar Rus turistler. Yıllar önce babamdan çanta almış, memnun kaldığı için gelenler var. Bir de nişan bohçalarının yerini artık valizler aldı. Onu almak için gelenlerle günü kurtarmaya çalışıyoruz. Dükkânın giderlerini karşılamam için kasama günlük en az 500 TL girmesi gerekiyor ama çoğunlukla bu mümkün olmuyor.” ESNAF, FAIZSIZ BORÇ ERTELEMESI ISTIYOR Uzun süredir destek bekleyen esnaf, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın bir defaya mahsus olmak üzere sayıları 235 bine ulaşan bazı işletmelere 5 bin lira, 1 milyon 150 bini aşkın işletmeye de 3 bin lira hibe ödemesi yapılacağı açıklamasıyla hayal kırıklığı yaşadı. Hibe desteği ile esnafın günlük faturalarını ödemesine destek olacağını belirten Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu (TESK) Genel Başkanı Bendevi Palandöken, esnafı asıl düşündüren konunun ödenemeyen kredi, vergi ve sosyal güvenlik borçları olduğunu dile getirdi. Erdoğan’dan esnafın tüm borçlarının faizsiz ertelenmesi talebinde bulunacağını bildiren Palandöken, yakın bir zamanda Ticaret Bakanı Mehmet Muş, Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan ve Bankalar Birliği yetkilileriyle esnafın borçlarının yapılandırılmasıyla ilgili görüşeceğini de dile getirdi. Palandöken şöyle konuştu: “Ülkenin imkânları bu kadar. En azından devletin esnaf ve zanaatkârın sorunlarını bildiklerini görüyoruz. Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’dan da bu yönde olumlu bir adım atılarak tüm borçların faizsiz ertelenmesi talebinde bulunacağım. Bunların yapılandırılmasını, yıl sonuna kadar ertelenmesini talep edeceğiz.” l Ekonomi Servisi Geçinemeyen yurttaş kredi kartına yüklendi Bankalararası Kart Merkezi (BKM) verilerine göre kredi kartları, banka kartları ve ön ödemeli kartlar ile nisan ayında yapılan toplam ödeme tutarı bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 72 artarak 117 milyar TL oldu. Alım gücü düşen yurttaş kredi kartlarına yöneldi ve nisan ayında ödemelerin 96.4 milyar TL’si kredi kartları ile yapılırken 18.5 milyar TL’sinde banka kartları, 1.6 milyar TL’sinde ise ön ödemeli kartlar kullanıldı. BKM’nin verilerine göre nisan ayı sonunda Türkiye’de 78.7 milyon adet kredi kartı, 141.1 milyon adet banka kartı ve 47.8 milyon adet ön ödemeli kart kullanılıyor. 2020 yılının nisan ayı ile kıyaslandığında kredi kartı adedinde yüzde 11’lik, banka kartı adedinde yüzde 3’lük, ön ödemeli kart adedinde ise yüzde 42’lik artış yaşandı. Toplam kart sayısı ise 267.6 milyon adede ulaşarak geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 11 artış gösterdi. l Ekonomi Servisi