Catalog

EkonoMi DOLAR avro sterlin FAİZ ekonomi@cumhuriyet.com.tr BORSA 11 3 NİSAN 2021 CUMARTESİ ALTIN CUMHURİYET ALTIN 24 AYAR 8.1220 5.2 kuruş 9.5640 8 kuruş 11.2460 7.6 kuruş 18.54 0.61 1.430 3.63 puan 3044.90 11.77 lira 450.76 40 kuruş Yurttaşın temel ısınma kaynağı haline gelen doğalgazın fiyatı bu yıl 4 kez zam gördü Gaz ‘konut’u boğdu Enerji fiyatları, Türkiye’de yurttaşın kâbusu olmaya devam ediyor. Ekonomik krize son bir yıldır eklenen küresel Covid19 salgınının etkileri de bu kâbusu daha da büyüttü. Artan işsizlik ve düşen gelir nedeniyle zaten zor günler geçiren yurttaş, kabaran enerji faturalarının altında ezilmeye devam ediyor. Doğalgaz fiyatına ocak, şubat ve mart ayının ardından nisan ayında da yüzde 1 zam uygulanmasından sonra bir çalışma yapan TMMOB Makina Mühendisleri Odası, hem fiyatların ulaştığı seviyeyi ortaya koydu hem abonelere göre farklı farklı olan tarifelerdeki çarpıklığa dikkati çekti. Santrala indirim Bu çalışmaya göre, BOTAŞ’ın gaz satış fiyatları, 2019 Ocak2021 Nisan döneminde, konut aboneleri ve küçük ticari/ sınai işletmeler için yüzde 46.34 oranında arttı. Buna karşın büyük sanayi kuruluşlarına satılan gazın fiyat artışı yüzde 7.79 olurken, doğalgaz yakıtlı elektrik santrallarına net destek sağlanarak yüzde 6 indirim yapıldı. Rapora göre ayMakina Mühendisleri Odası’nın hesaplamalarına göre, Ocak 2019’dan bu yana konut ve küçük işletmelerin kullandığı doğalgazın fiyatı yüzde 46.34 artırıldı. Bu dönemde resmi enflasyon ise yüzde 30 oldu. rıca, Ocak 2019’dan bugüne TÜİK’in resmi enflasyon artışı yüzde 30 düzeyinde olurken, konutlarda elektrik fiyatları da yüzde 48.35 yükseldi. ‘Asgari’nin 1/4’ü Bu uygulamayla büyük özel şirketlerin desteklenmesini eleştiren Makina Mühendisleri Odası Başkanı Yunus Yener, şöyle devam etti: “Nisan 2021 itibarıyla, hanehalkı aylık ortalama elektrik, doğalgaz, su, telefon ve internet harcamaları toplamı, asgari ücretin dörtte birini aşıyor. Sorunların altında ezilen tüm emekçilerin bir nebze soluk alabilmeleri için, örneğin abonelerden tahsil ettikleri güvence bedellerini yıllardır kullanan şirketlerin, elektrik, doğalgaz, internet faturalarını vadesinde ödeyemeyenlere hizmet vermeyi durdurmaları ve icra takibatları önlenmelidir. Elektrik, su, doğalgaz, telefon, internet faturalarını ödeyemeyen yurttaşların faturalarını kamu karşılamalıdır. ” Elektrik Mühendisleri Odası ise geçen günlerde bir açıklama yaparak Elektrik Üretim AŞ’nin (EÜAŞ) toptan satış fiyatlarında yüzde 17.5 indirim yaparken bunu tüketiciye yansıtmamasını şöyle eleştirdi: Kaynak aktarılıyor “EÜAŞ toptan satış fiyatlarında artış söz konusu olduğunda tüketiciye zamlı olarak yansıyan tarifeler, indirimler söz konusu olduğunda nedense hiç etkilenmedi. EÜAŞ toptan satış fiyatlarında yapılan indirimler, yaygın salgın hastalığın yeniden yükselişe geçtiği böyle bir dönemde dahi tüketici faturalarına yansıtılmayarak sadece şirketlere kaynak aktarmanın yolu olarak kullanılmaya devam ediliyor.” l Ekonomi Servisi OPEC+ kısıtlamayı mayısta azaltacak Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ve Rusya’nın da dahil olduğu onunla birlikte hareket eden ülkeler OPEC+, ABD’nin yeni yönetiminin enerjinin tüketiciler için makul fiyatlı hale getirilmesi için Suudi Arabistan’a çağrı yapmasıyla petrol üretimine yönelik kısıtlamaları mayıs ayından itibaren kademeli olarak kaldırma konusunda anlaştı. OPEC+ grubu önceki gün yaptığı toplantıda gelecek ay petrol üretimini günlük 350 bin varil artıracak. Bu günlük üretim artışına haziran ayında 350 bin, temmuz ayında da 400 bin varil daha eklenecek. 26.4 MİLYON LİRA SPK’den devlere açığa satış cezası Sermaye Piyasası Kurulu (SPK), 1 Temmuz 2020’de açığa satış yasağına uymayan 10 yabancı kuruluşa toplam 26 milyon 353 bin TL para cezası verdi. Kurul, verilen satım emrinin açığa satış olduğunun, emrin verilmesi esnasında aracı kuruma bildirilmemesi suretiyle usulsüz açığa satış işlemlerinde bulunulmasını gerekçe gösterdi. Ceza alan şirketler şöyle: Credit Suisse Securities Europe Limited, Barclays Capital Securities Limited, Merrill Lynch (BofA) International, Wood and Company Financial Services AS, J.P. Morgan Securities PLC, Goldman Sachs International, Moon Capital Master Fund, Renaissance Capital Limited, UBS AG London Branch, HSBC Bank PLC2. 312 adet İlk 3 ayda osatotımlanobeilleskatyrıiskıli 1İml2ko3tboaiyrnlduao4stao0tmıla2onbahilibsdarieytıstı. Türkiye otomotiv pazarında talep patladı ilk çeyrekte artış yüzde 60 Oto pazarında kur telaşı AKP’DEN TORBA YASA Sefalet ücretine 3 TL zam yapıldı MUSTAFA ÇAKIR AKP, içerisinde yine tartışma yaratacak düzenlemelerin yer aldığı yeni bir “torba yasa teklifi” dün Meclis’e sundu. İçindeki düzenlemeler özetle şöyle: 4 Ücretsiz izne çıkarılan işçilere günlük verilen 47 TL nakdi ücret desteği 50 TL’ye çıkarıldı. Yiyecek ve içeçek sektöründe marttan sonra ücretsiz izne çıkarılanlara da nisan ve mayıs aylarında günlük 50 TL verilecek. 4 Yiyecek, içecek sektöründeki işyerlerine istihdamın desteklenmesi için nisan ve mayıs ayları için prim desteği verilecek. Bu işyerlerinin sigortalı ve işveren hissesi primlerinin tamamı, işverenlerin SGK’ye ödeyecekleri tüm primlerinden mahsup edilmek suretiyle İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karşılanacak. 4 Bugün yüzde 20 olan kurumlar vergisi oranı 2021 yılı kurum kazançları için yüzde 25, 2022 yılı kurum kazançları için ise yüzde 23 oranında uygulanacak. Kiralık kasa TMSF’ye 4 Zamanaşımı nedeniyle Yatırımcı Tazmin Merkezi’ne devredilen alacak ve emanetler, hak sahiplerine talepleri durumunda iade edilecek. 4 Üreticilerin 31 Aralık 2020 itibarıyla tasfiye olunacak alacaklar hesabına aktarılmış tarımsal kredi borçları yapılandırılacak. Ancak uygulanacak yüzde 11 yerine yüzde 18 olacak. 4 Bankalar nezdindeki mevduat, katılım fonu, emanet, kiralık kasa ve her türlü alacaklardan 10 yıl içinde aranmayanlar banka tarafından TMSF’ye devredilecek. Otomotiv sektöründe satışlar satışlar yılın ilk çeyreğinde yüzde 60 oranında arttı. Otomotiv Distribütörleri Derneği’ne (ODD) göre satış patlamasının nedeni faiz ve kur artışının talebi öne çekmesi. Otomotiv Distribütörleri Derneği (ODD), ocakmart dönemi ve mart ayına ilişkin “Otomobil ve Hafif Ticari Araç Pazar Değerlendirme Raporu”nu yayımladı. Rapora göre ilk çeyrekte satışlar yüzde 59.7 artış 198 bin 660 bine ulaştı. Bugüne kadar en yüksek ilk çeyrek sonucuna ulaşılırken, hafif ticari araç satışları ise martta yüzde 92.8 artarak 96 bin 428’la rekor kırdı. Faiz ve kur artışlarının talebi öne çektiği bu nedenle mart satışlarının beklentilerin üzerinde gerçekleştiği belirtilerek önümüzdeki günlerde satışların hız kesmesi bekleniyor. Vergisi düşüklere ilgi 2021 yılı mart ayında ise otomobil satışları bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 91.4 artarak 76 bin 357 adet olurken, hafif ticari araç pazarı yüzde 98.3 artarak 20 bin 71 adet oldu. Otomobil ve hafif ticari araç pazarı, 10 yıllık mart ayı ortalama satışlara göre yüzde 42.8 arttı İlk çeyrekte pazarın yüzde 86.5’ini vergi oranları düşük olan A, B ve C segmentlerindeki araçlar oluşturdu. C segmenti otomobiller 88 bin 244 adetle yüzde 56.4 pay, B segmenti otomobiller ise 46 bin 177 adetle yüzde 29.5 pay aldı. Gövde tiplerine göre değerlendirildiğinde en çok tercih edilen gövde tipi yüzde 40.7 ile sedan otomobiller olurken, onu yüzde 34.4 ile SUV, yüzde 22.9 ile hatchback (HB) otomobiller takip etti. Ocakmart döneminde toplam satışlar içerisinde başı yüzde 63.4’lük payla benzinliler çekti. Söz konusu dönemde sadece 312 adet elektrikli otomobil satışı gerçekleşti. TGSD salgına karşı iki başkanla mücadele edecek Eşbaşkanlık dönemi Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği (TGSD) salgın döneminde yaşanan küresel sorunlara karşı iki başkanla mücadele edecek. Bir kadın bir erkek başkan seçerek ilk kez farklı bir adım atan derneğin yeni başkanları Ramazan Kaya ve Sanem Dikmen oldu. Başkanların gündeminde sektörün tedarik zincirleri gibi acil sorunları ve küresel tanıtım olacak. TGSD’nin 23. olağan genel kurulu İstanbul’da yapıldı. Genel kurulda tek listenin yer aldığı seçimde göreve gelen başkanlardan Ramazan Kaya stratejik önemdeki sektörün, 2021 ile birlikte yeni sorunlarla karşı karşıya kaldığını belirterek sektörün rekabet gücünü zayıflatan engelleri aşmak için çalışacaklarını söyledi. Sanem Dikmen ise uluslararası tedarik zincirindeki değişimin sadece Türk hazır giyim sektörü için ABD ve Avrupa’daki rakipleri için de önemli avantajlar sunduğunu belirterek “Sürdürülebilir üretim ekseninde global işbirliklerimizi daha da geliştirmek, karşılıklı fayda yaratan projelere odaklanmak durumundayız” diye konuştu. Karnabahar İstanbul Ticaret Odası (İTO), Mart 2021’de İstanbul’da perakende fiyatı en fazla artan ve azalan harcama kalemleİstanbulluyu ri açıklandı. Mart ayında önceki aya göre yüzde 35.76 ile karnabahar en fazla artış gösteren ürün oldu. Bunu yüzde çok üzdü 27.54 ile sivri biber, yüzde 25.09 ile çarşaf izledi. Salatalık ise yüzde 22.49 fiyatı en fazla azalan ürün oldu. Bunu da yüzde 16.99 ile bakla, yüzde 12.36 ile taze fasulye izledi. Karl Lagerfeld’in lojistiği Netlog’da Dünyanın ünlü moda markalarından Karl Lagerfeld’in 45 ülkedeki lojistik operasyonlarını Türk şirketi Netlog üstlendi. Operasyonu Netlog’un yüzde 90 oranında iştiraki olan Bleckmann yönetecek. İki şirket arasında varılan ve Ocak 2021’den itibaren geçerli olan anlaşmaya göre, Karl Lagerfeld’in 45 ülkedeki lojistik operasyonları uçtan uca yönetecek olan Bleckmann söz konusu operasyon için Hollanda’nın Enschede bölgesinde bulunan deposunun 6 bin metrekarelik bölümünü de modacının ürünlerine ayıracak. Belçika, Hollanda, İngiltere ve ABD’de kendisinin bire bir opere ettiği 32 deposu olan Bleckmann’in normal dönemde 4 bin 500 olan çalışan sayısı yüksek sezonlarda 6 bine kadar çıkıyor. Halkçı Belediyecilik Ahmet İsvan Sergisi Virüs salgınının korkutucu boyutları, ekonomiksosyalsiyasal sorunlar yumağında yaşamsal sorunların karabasanında “20 Haziran’a kadar İstanbul Büyükşehir Belediyesi Sergi Salonu’nda açık kalacak, en yüksek oyla İBB Başkanlığı’na seçilmiş, halkçı belediyecilik algısının parlak örneklerini vermiş Ahmet İsvan sergisini kaçırmayın” desem acı bir gülümsemeyle geçer misiniz? Yaşamımda yer etmiş anılar nedeniyle duygusala bağlamış olarak önermiyorum. Tam tersi özellikle ve de öncelikle, halkçı belediyecilik anlayışı üzerinde hiç kafa yormamış, bilmediği için özlem duyamamış, Ahmet İsvan içinde omak üzere, toplumsal tarihimizde özel iz bırakanlar ile bırakacak olanlar da içinde, insanlara, sorunlarına dokunabilmenin ne kadar değerli olduğunun algılanabilmesi adına öneririm. Kentleşme, belediyecilikte, halka kirlenmeden dokunma ile kirlenerek vurgun rant üzerinden dokunma arasında beyaz siyah kadar sert renk ayırımı vardır. Daha da kötüsü kentleşme ne kadar hızlı rant, vurgun üzerinden büyütülüyorsa, belediyeler üzerinden kirli, otoriter iktidarlara yürümenin yolları o kadar hızlı açılır. Çıplak gerçekçi örnekleri ile eski Londra, Berlin, köyden çıkma Bonn dahi merkezleri ile hep aynı korunmuşlardır. Tanınmaz gökdelenlerle, amip gibi büyümeler zengin ülkeler için geçeri değildir. Tam tersi sömürgeleşmede geriye çekilen ülkelerde, kirli rant, vurgun düzeni patlaması sayesinde otoriterleşmenin önünü açma aracıdır köykentleşmeler. Tek istisna Amerika’da bile gökdelenlerle övünülürken, kent merkezleri korunmuş, gökdelenlerle yeni alanlar yeni merkezler yaratılmıştır. Gazeteci olarak İstanbul’da halkçı belediyecilik ile ilk yüzleşmem, Bursa’dan İstanbul’a gelen Haşim İşcan ile başlar. Halkçı belediyecilik, kentleşmenin tüm uzmanlık alanları içinde olarak, planlamadan başlayan çağdaş kent yaratılmasında tüm meslek örgütleri ile kucaklaşmak da demektir. Elbette günümüze uzanan halkalar içinde insanları depremde ölünmeyecek yapılara taşımaktan başlayan devasa bir örgütlenmeler yumağıdır.. HHH 1973 77 İBB’ye ayağının tozu ile ayak basan Ahmet İsvan’ın ilk adımı, kentin sorunları, kaynaklarının dört koldan saptanması olmuştu. Belediyenin kaynakları, arazilerine el konulmuş olması verileri üzerinden basın toplantısı çok gürültü koparmıştı. Fabrikaların arazi taşmalarının listesine işveren cephesi büyük tepki vermişti. Haberin listesinin yayımlanması bile gazetecilik suçu sayılmıştı. İsvan’ın baskılara ne kadar güçlü direndiğinin tanığı olaylar sergiye de fotoğrafları ile de yansımış. Halkla, mağdurlarla kucaklaşmada Halk Ekmek inşaatı, Hamidiye suyu, gecekondu bölgeleri ıslah çalışmaları da var.. İsvan’ın anılar kitabının başlığı, “Başkent Gölgesinde İstanbul” alt başlık “Vesayet altında yerel yönetim” vurgusu ile daha da anlamlı kılınmış. Gelişmelerine ayrıntılı tanıklık ettiğim bir toplu iş sözleşme öyküsünü, sizlerle de paylaşamazsam çatlarım.. İBB’de örgütlü, toplusözleşme yapan sendika Genel İş’in başkanı da Abdullah Baştürk’tü. Genelİş yolunu üyesi olduğu Türkİş ile ayırmış genel kurul kararı ie DİSK’e geçmişti. Bir önceki sözleşmenin süresi 1976’da sona erecekti. Ancak Demirel, iktidar erkinde Ankara bir biçimde yeni dönem sözleşme yetkisinin verilmesini engelliyordu. Yeni sözleşme hukuken yapılamayınca, diğer maddelerine dokunulmaksızın sözleşmenin ücret artışı ile uzatılması formülü bulunmuştu. Dönemin en yüksek ücreti olan Tekel sözleşmesinin ücreti ile yapılmış sözleşmenin iki yıllığına uzatılmasının görkemli töreninin fotoğraf karesinde Kemal Türkler, Abdullah Baştürk, Ahmet İsvan kalabalığın ortasındalar.. Sergide göremediğim kafamda kazılı özel bir fotoğraf karesi ise 1976 İstanbul Taksim’de ilk yapılan 1 Mayıs kutlamasından. Meydana üç koldan saatlerle giren kalabalıkların karşılanmasındaki basamaklı kürsü, tam da Gezi Parkı girişinin merdivenlerine dayatılmıştı. Kemal Türkler, eşi işçilerin Sebahat Ablası, yanlarında AhmetReha İsvan çifti, diğer sendika liderleri.. Bir yıl sonraki kanlı 1 Mayıs 1977, 1978’de kürsü zorunlu güvenlik zorlamasında otelin terasında bu kez Başkan Abdullah Baştürk yine AhmetReha İsvan, sendika siyaset liderlerinin arasındalar. Ahmet İsvan’ın 12 Eylül sonrası DİSK davası sanığı yapılması 1 Mayıs’lara katılma yanında, DİSK’i kayırma suçlamasından 27 ay hapis yatmıştı. Reha İsvan unutulmamış, Barış davası sanığı olarak çok daha uzun süreli tutuklu kalmış, yargılanmıştı. Aslında büyük eğitimci Halis Kurtça’nın İstanbul Milli Eğitim Müdürlüğü zamanında, Perihan Ergun özel okullar, Reha İsvan yurtlar müdürlüğünde, sorunlara ilişkin taramalarından yayımlanmış çok özel yazı dizilerimi anımsıyorum. Ne içten, özlemi yansıtan cezaevi görüşmelerinden fotoğraf kareleri var?..