Catalog

EKONOMI ekonomi@cumhuriyet.com.tr 11 24 NİSAN 2021 CUMARTESİ Kripto para borsası Thodex’in kurucusu Özer için Arnavutluk’a resmi talep gönderildi ‘Kripto’ya kırmızı bülten İşlemlerini durdurarak yatırımcılarını 2 milyar dolar zarara uğrattığı iddia edilen kripto para borsası Thodex’in kurucusu Fatih Faruk Özer’in yakalanması için dün bir dizi adım atıldı. Yurtdışında olduğu belirlenen Özer için İstanbul Anadolu Cumhuriyet Başsavcılığı’nca soruşturma başlatılırken, “dolandırıcılık ve suç işlemek amacıyla örgüt kurma” suçlarından yakalama emri çıkarıldı. Arnavutluk: Kaçtı Bunun üzerine Interpol nezdinde işlemler başlatılarak Özer hakkında kırmızı bülten çıkarıldı. Adalet Bakanlığı ayrıca Özer’in Arnavutluk’ta geçici olarak tutuklanmasını talep etti. Üst düzey İçişleri ve Emniyet yetkilileri de Arnavutluk’taki mevkidaşlarıyla konuyla telefonla görüştü. Dün, soruşturma kapsamında İstanbul merkezli 8 ilde düzenlenen eşzamanlı operasyonda, haklarında gözaltı kararı verilen 78 kişiden 65’i yakalandı. Adreslerde yapılan aramalarda çok sayıda dijital malzeme ve doküman ele geçirildi. Firari 16 zanlının da yakalanması için çalışmaların sürdüğü bildirildi. Arnavutluk Emniyet Genel Müdürlüğü dün akşam, Özer’in yerinin tespit edildiğini açıkladı. Müdürlük, “Kaldığı otele operasyon yapıldı ancak Özer kaçtı” açıklamasında bulundu. ‘31 milyona el konuldu’ İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, “Şu anda maliyetinin ne kadar olduğunu bilmemekle birlikte burada bir olayla karşı karşıyayız. Şahsın Türkiye bankalarındaki 31 milyon lirasına el konuldu” dedi. Özer’in Arnavutluk’ta bulunmasıyla ilgili ise Soylu, “Zannediyorum 290 bin dolar civarında bir beyanda bulunmuş Arnavutluk’a girerken” ifadelerini kullandı. Bir grup CHP milletvekili, dün Thodex olayının TBMM’de araştırılması için önerge verdi. 400 bine yakın kullanıcının mağdur olduğu belirtilen önergede, yasal düzenleme de talep edildi. ‘İntihar nedeni’ Öte yandan önceki gün İstanbul Bakanlığa nasıl ‘eklemlendi?’ Kâğıthane’de yaşanan bir intihar olayının kripto para kaybı nedeniyle olduğu Özer’in Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğiddia edildi. Buna göre evini satıp tüm lu ve İçişleri Bakanı Süleyman Soylu ile foparasını kripto paraya yatıran ve kaybeden 50 yaşındaki bir emlakçı ruhsatsız tabancasıyla başına tek el ateş edetoğrafları da sosyal medyada yer almıştı. Çavuşoğlu, Özer’i tanımadığını belirterek, “Şahsın sosyal medyada dolaşan fotoğrafı, 26 Aralık 2019’da Kocaeli Milletvekili Saffet rek intihar etti. Sancaklı’nın oğlu Mert Sancaklı’ya verdiğiFatih Faruk Özer miz randevuya eşlik ettiği ziyarette çekilmiştir” demişti. Soylu da Özer ile fotoğrafına ilişkin “Bir yakınımız vasıtasıyla 23 Aralık 2019’da, yazılımcı gençlere verdiğimiz randevuya eklemlenerek gelmiştir” dedi. Bakanların açıklamaları, “bakanlıkta güvenlik zaafı” tarışmalarını beraberinde getirdi. Bora Oruç ‘Finansal yetkinlik ve güç önemli’ BtcTurk Üst Yöneticisi Özgür Güneri ve yönetim kurulu üyesi Bora Oruç, dün online bir toplantı ile kripto para dünyasında yaşananları yorumladı. Sektörün, bugün 2 trilyon dolarlık büyüklüğe ulaştığını hatırlatan Güneri, bu piyasada kendileri gibi platformların taraf olmadığını, kripto para fiyatlarının alıcı ve satıcıların işlemleriyle belirlendiğini hatırlattı. Kullanıcı varlıklarının saklanmasının ise büyük önem taşıdığını vurgulayan Güneri, “Bu iş, finansal yetkinlik ve güç istiyor. Hesap verebilme ve şeffaflık temel kural. Regülasyonda yardımcı olmak isteriz” dedi. Thodex olayını da yorumlayan Güneri şunları söyledi: “Bizim gibi bir iş modelinde en kötü şey varlıklarla ilgili ‘cüzdan’ların çalınması. Çünkü kriptolanıyorlar. ‘Parayı alıp kaçma’da ise soru işaretleri var. Harcama için normal paraya çevirmeniz gerekir ve o miktarı yurtdışına çıkarmak çok zor. Ayrıca kripto paralar dijital kayıt olduğu için işlemler rahatça takip edilebilir.” Güneri ayrıca Türkiye’deki piyasaya baktığında 2 milyar dolar rakamını abartılı gördüğünü belirtti. Oruç ise sermaye ve kurucularla ilgili şartların belirlenmesi gerektiğini vurgularken, vergilemeyle ilgili işlem başına vergi önerdi. Öte yandan Finansal Teknoloji ve İnovasyon Derneği lisanslama, bağımsız denetimin zorunlu olmasını isterken, Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Cemil Ertem de Merkez Bankası, MASAK ve SPK’nin bir düzenleme üzerinde çalıştığını, bunların kısa sürede hayata geçeceğini duyurdu. l Ekonomi Servisi ABD ‘vergi’ dedi kayıplar hızlandı Türkiye’de “kripto para vurgunu” iddiaları konuşulurken, bu tür paraların küresel değer kaybı da sürüyor. Geçen hafta 64 bin dolardan 54 bin dolara kadar gerileyen Bitcoin, dün en düşük 48 bin doları gördü. Ethereum’da da değer kaybı yüzde 12’ye yaklaştı ve 2 bin 200 doların altına geriledi. Bitcoin’in piyasa hacmi ise 1 trilyon doların aşağısına indi. Düşüşte, ABD Başkanı Joe Biden’ın sermaye kazançlarına yönelik vergi planının yarattığı endişe de etkili oldu. KISA... KISA... l Global sermaye artırıyor: Global Yatırım Holding, borçlarını azaltmak amacıyla bedelli sermaye artışı ile sermayesini 650 milyon TL’ye çıkarıyor. l Beyannamelere ek süre: Gelir İdaresi Başkanlığı, Katma Değer Vergisi, Damga Vergisi, muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinin verilme sürelerini 28 Nisan Çarşamba günü sonuna kadar uzattı. l Madende ihracat umut verdi: Maden Mermer Sanayici İş Adamları Derneği Başkanı Erol Efendioğlu, yılın ilk çeyreğinde yüzde 29.9 artışla 1 milyar 215 milyon dolar tutarında ihracat yaptıklarını söyledi. Özer ile MHP’li Saffet Sancaklı’nın oğlu ortak FURKAN KARABAY Thodex’in kurucusu Faruk Fatih Özer’in, MHP Kocaeli Milletvekili Saffet Sancaklı’nın oğlu Mert Sancaklı (24) ile “Hoppara” adlı şirkette ortak olduğu ortaya çıktı. Ticaret Sicil Gazetesi’ndeki bilgilere göre Sancaklı’nın ve Özer’in, 28 Eylül 2020’de “Hoppara Ödeme ve Elektronik Para Hizmetleri” adlı bir şirket kurduğu görüldü. Şirketin, kripto paraların ticaretinin yapıldığı borsalara para göndermek için de kullanılan bir sanal cüzdan olduğu belirlendi. Konuyla ilgili açıklama yapan MHP milletvekili Saffet Sancaklı, oğlunun Hoppara şirketindeki ortaklığına değinmeyerek Thodex’le hiçbir bağlantısının olmadığını belirtti. Sancaklı, “Bütün değerlerim, namusum ve şerefim üzerine ant içerim. Gerçek ortaya çıktığında şahsıma, aileme ve partime saldıranlar mahcup olacaklardır” ifadelerini kullandı. l İSTANBUL BIR BITCOIN ŞIRKETI DAHA KAPATTI Vebitcoin şirketi, finansal olarak zor durumda olduğunu duyurdu. Son dönemde kullanıcılardan para çekme ile ilgili çok sayıda şikâyet geldiği belirtilen kripto para borsası Vebitcoin, faaliyetlerini durdurma kararı aldığını duyurdu. Borsanın internet sitesinden “Son dönemde kripto para sektöründe yaşanan gelişmelerden dolayı işlemlerimizde beklenenden çok daha fazla bir yoğunluk meydana geldi. Bu durumun finansal alanda şirket olarak bizi çok zorlu bir sürece sürüklediğini üzülerek belirtmek isteriz. Tüm düzenlemeleri ve hak taleplerinizi gerçekleştirebilmek adına faaliyetlerimizi durdurma kararı aldık” denildi. Bu arada MASAK, Vebitcoin hakkında inceleme başlatırken banka hesaplarına bloke koydu. Merkez Bankası Başkanı, içeriği açıklanmayan protokole ilişkin konuştu: Siz niye soruyorsunuz? Merkez Bankası Başkanı Şahap Kavcıoğlu, Merkez Bankası (MB) ile Hazine Müsteşarlığı arasındaki “içeriği bilinmeyen” ve tartışmalara konu olan protokole ilişkin, “Protokol gizli deniyor. Peki, o zaman siz bunu nereden biliyorsunuz? Şimdi ‘içeriğini açıklayın’ diyorlar. Devletin bir sürü kurumlarıyla MB’nin ilişkileri açıklanabilir mi?” dedi. Dünya genelinde de bu tip ilişkilerin açıklanmadığını savunan Kavcıoğlu, “Kimse sormuyor. Siz neden soruyorsunuz?” dedi. Kavcıoğlu, muhalefetin “128 milyar dolar nerede” sorularının ardından TRT Haber, CNN Türk ve A Haber ortak yayınına çıktı. Kavcıoğlu, “Piyasada oluşan talep ve kurun sağlıklı bir şekilde yönetilmesi için de yapılan işlemler var. Esas onun arkasında da oluşan bir talep var. Gerçek kişilerden, bankalardan talep var. Eğer bu talep karşılanmıyorsa ya faizi yükselteceksiniz ya da MB orada piyasaya giriyor” dedi. KavKavcıoğlu cıoğlu, MB ile Hazine Müsteşarlığı arasında yapılan protokole ilişkin de şunları kaydetti: “MB döviz alım satım ihaleleri düzenliyor. 2016’dan sonra bunu bırakıyor. 2017’de Hazine Müsteşarlığı Merkez Bankası’yla protokol yapıyor. Burada işlemler gizli yapıldı denildi. Siz nereden biliyorsunuz bu rakamları? Dünyada en şeffaf veri açıklayanlardan biri Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası’dır. O arkadaşlar da açıkladığımız verilerden bu rakamları alıyorlar. ‘Kimlere satıldı?’ dediler. Dünyada böyle bir veri açıklama yok. Siz bireylerin ya da firmaların bilgilerini nasıl açıklarsınız? İnsanların kafasını karıştırmak için 128 rakamını, kur rakamını söylüyorlar.” ‘Kimsenin burnu kanamadı’ Türkiye’nin 90 milyar dolar ve 720 ton altın rezervi bulunduğunu açıklayan Kavcıoğlu, “128 milyar dolar nerede” sorularına da şu karşılığı verdi: “Pandemide dünyada yaşananlarla beraber Türkiye’de yaşananlarda bir döviz talebi ya da yabancı insanlar ülkesine dönecek, bu parayı istiyor. 2020’de dünya buhranından konuşuyoruz. Diğer ülkelerin nasıl destek aldığını biliyoruz. Türkiye vatandaşı, reel sektör, kimsenin burnu kanamadan, pandemi krizi atlatılmıştır.” l ANKARA/ Cumhuriyet İSO, 23 Nisan’daki ilk Çocuk Meclisi’nde ‘yaşanabilir dünya’ sözü verdi Sanayici, çevreci olacak İstanbul Sanayi Odası (İSO) Meclisi, 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı kapsamında oda tarihinde ilk kez Çocuk Meclisi toplantısı gerçekleştirdi. Meclis ve Meslek Komiteleri üyelerinin çocuk ve torunlarının katılımıyla “Sürdürülebilir Gelecek İçin İSO’nun Çocuklara Taahhüdü” ana gündemiyle düzenlenen toplantıda konuşan İSO Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan, sanayiciler olarak çocuklara daha yaşanabilir bir dünya bırakma sözü verdi. Bahçıvan, şunları söyledi: “Biz büyükler dünyayı, doğal kaynakları biraz hor kullandık; bugünü yaşarken geleceği pek fazla dikkate almadık. Ama inanın artık bu konudaki farkındalığımız arttı. Doğaya, çevreye ve siz gelecek kuşaklara söz veriyoruz: Bundan sonra daha dikkatli olacağız. Bu kötü gidişe artık ne siz müsaade edeceksiniz ne de biz. Geleceğimizi inşa edecek sürdürülebilir bir sanayiyi size bırakmak zorunda olduğumuzu biliyor ve o doğrultuda çalışıyoruz.” İSO Çocuk Yönetim Kurulu Başkanı, 11 yaşındaki Melike Berra Görçeker ise “Bugünkü karar alıcılar; iklim değişikliği, kaynakların verimli kullanılması, toplumların refah içerisinde yaşayabilmesi ve sürdürülebilir üretimin sağlanması gibi önemli başlıklarda toplumsal farkındalığın oluşturulması üzerinde dikkatle durmalılar” dedi. Bu arada çocuklar için “İSO 20 Bin Üye Ormanı”na birer fidan dikildiği de belirtildi. l Ekonomi Servisi KISA ÇALIŞMADA OTOMATIK UZATMA Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin, kısa çalışma ödeneği konusunda uzatılan süre için yeni bir uygunluk tespiti yapılmayacağını açıkladı. Bakan Bilgin, daha önce kısa çalışma ödeneğinden yararlanan işçilerin 1 Nisan’dan itibaren bu haktan yararlanabileceğini aktardı. Bilgin, salgın nedeniyle dışsal etkilerden kaynaklanan dönemsel durumlar kapsamında zorlayıcı sebeplerle bugüne kadar 3.7 milyonu aşkın çalışana 31.6 milyar liranın üzerinde ödeme yapıldığı bilgisi verdi. l Ekonomi Servisi Yenilenebilir enerjinin payı yüzde 30’a çıkacak Sabancı Üniversitesi İstanbul Uluslararası Enerji ve İklim Merkezi (IICEC) tarafından düzenlenen, “Dünyada ve Türkiye’de Yenilenebilir Enerji” başlıklı online toplantıya katılan Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) Başkanı Dr. Fatih Birol, “2021’de yenilenebilir enerjinin payının dünyada yüzde 30’a çıkacağını düşünüyoruz. Bu, sanayi devriminden bu yana en büyük oran. İki nedeni var, hükümetlerin verdiği teşvikler ve maliyetlerin düşmesi. Büyümenin artarak hızlanmasını bekliyoruz” dedi. Birol, bu yıl için ise “Tarihteki en büyük ikinci emisyon artışı olacağını düşünüyoruz” diye konuştu. l Ekonomi Servisi 23 Nisan’ın bayramı, çocukları yok. Beton kazıklı bayrak yetmez Dün saatlerimiz 15.00’e yaklaşırken, bir zamanlar televizyon antenlerinin yükseldiği Çamlıca Tepesi’ne dikilen, taban eni çok geniş yukarı doğru incele incele aynı yüksekliğe uzanan beton direğe, bugüne kadar kumaştan yapılmış en büyük bayrağın çekilmesi töreninde, Başkan Erdoğan çocuklarla birlikteydi. Bayrağın dalgalanması sonrası İstiklal Marşı’nın okunması ile sonuçlanan tören sürecinde sunucular sık sık “görsel şölen” vurgulamasını yaparak İstanbul’un pek çok noktasından izlenebilecek manzarayı İstanbulluların kaçırmamalarını önerdi. Bayrağın çekilmesi törenine katılmış çocuklar ile evlerinden bayrağın dalgalanmasını izleyebilecekler ya da televizyonlardan izlemek noktasında olan çocuklarımızın duygularını elbette paylaşma şansımız yok. Ancak canlı yapılan kimi televizyon yayınlarından İBB de içinde, İzmir, Ege, Akdeniz kıyıları ağırlıklı büyükşehir, ilçe belediyelerinden; 23 Nisan Çocuk Bayramı anlamına yaraşan tören coşkusunu yakalama şansımız oldu. Elbette salgının gerçekleriyle uyumlu önlemler alınmış, formüller üretilmişti.. 23 Nisan kutlamaları geleneğimize uygun olarak başkanlık koltuklarına oturan çocuklarımız, maskeli, seyyar araçlara alınmış, kentlerin ana sokaklarında müzik eşliğinde marşlarla, evlerinde kapalı kalmış, balkonlara fırlayan çocuklarla buluşturulmuşlardı. Camlara yapılmış süslemeler, çocukların hazırlanmış özel giysileri ile eşlik etmeleri de atlanmamıştı. Çok kısa süreli de olsa hevesleri, hazırlıkları kursaklarında kalmamıştı.. Aynı çerçeveler içinde belediye başkanlıkları ile siyasi partilerin yöneticilerinin tören anıtlarına gidişleri, bir çelenk olsun bırakmaları da ülke çapında engellenememişti. Hüzünlü, görkemsiz kutlamalar, ister Gazi Meclis binası da içinde isterse Anıtkabir’de yapılanlarda, Meclis Başkanı, atamalı bakanlar vardı.. Kişisel elbette kendi torunlarımı, ancak görselsiz ilkel telefonumdan ararken, okuldan yapılmış önceden hazırlanmış videolu ders gibi törenin bitişini beklemem gerekecekti. “23 Nisan kutlu olsun..” şarkısını seslendirmeme ne kadar sevindiler bilemedim.. Önceki gecenin son saatlerine kadar muhalefetten gelen çağrılara uyulmaması elbette sürpriz olmadı. Salgın bahane, bal gibi de önlem alınabilecek törenlerin yasaklanmasında inat edilmesi gerçeği değişmedi. Mustafa Kemal, laik Cumhuriyete karşı güç gösterisi ile siyaset yürüyüşünden geri adım atılmamakta diretildi. Sizce kendi seçmen tabanları içinde ne kazanılabildi? HHH Dünün haberler gündemi hiç de 23 Nisan Bayramı ile uyumlu değildi.. Karabasan haberlerin başında, gündemde Amerika’dan gelen “24 Nisan Ermeni Soykırımı” olası kararının tartışmaları vardı. Amerika’nın yeni başkanının bu kez “Ermeni soykırımı” açıklamasını yapabileceğinin Amerikan basınında yer alan ön bilgisi, yeterince ürkütücü olasılıklar üzerinden yorumlara kapı açmıştı. Bizden yana en teselli niyetine yorumlarda “Korkunun ecele faydası yok. Soykırım açıklaması çıksa da Amerika’nın özel yasalar yumağında, açılabilecek tazminat davaları hesaplarının.. yaptırım gücü, iddia edildiği gibi kolay kolay işletilemeyecektir” vurgulamaları ağır basıyordu. Siyasi kararların, insan haklarına dönük tersine işletilebildiği Amerika’nın karmaşık hukuk düzeni üzerinden gelen uzmanlık açıklamaları ile kafalarımız biraz daha karışmış olarak bu boğucu gündemden, tartışmalardan kolay kolay kurtulamayacağımız gerçeği ile bir kez daha yüzleşmiş olduk.. Çarpıcı, ülkemiz gerçeklerine ilişkin yürek burkan bir başka tartışma gündemimizin odağında ise kripto paralar üzerinden dolandırıcılık boyutunda, kumar gibi haksız para kazanma hevesinden kurtulamayan insanımızın, dolandırılmasında sınır tanımaz boyutların çok çarpıcı bir örneği ile daha yüzleşmiş olmak vardı.. En acıtıcı vurgulamayı bir ekonomistimiz yaptı. Mustafa Kemal Atatürk’ün, Osmanlı dönemi savaşları, Çanakkale savunması başarılarından sonra.. Laik Cumhuriyeti kurtuluş, kuruluş savaşlarının çok ağır bedelleri ödenmiş olarak kazanıldığı yılların liderliğini yaptığı yaşların altını çizdi. Aynı yaşlarda bir başka günümüz kirli, dolandırcı değerlerinden bir yakışıklının, insanların kısa yoldan zengin olma duygularını sömürerek nasıl kolay dolandırabildiğinin yaşanan çarpıcı örneğinin gerçeği ile yüzleşmemizin sonuçları üzerinden kıyaslamayı paylaştı. Halkımızın kolay zengin olma yollarında çok kolay dolandırılmaya yatkın olması ile yaşanmış dolandırıcılıkta sayısız vurgunlardan hiç ders almamasına işaret etti. Son kripto para vurgununa ilişkin ürkütücü yüksek rakamların bilgisi, kaçış öyküsüne ilişkin gelişmeler, yasal boşluklar üzerine geç gelen yasal kovuşturma ile gözaltına alınmaların, olabileceklerin bilgilerini paylaştı. Dolandırıcılığın çok daha boyutlusu ile yüz yüze kalınmış olunabileceği gerçeği ortaya çıktı.