Catalog

EKONOMİ DOLAR TASARIM: SERPİL ÜNAY AVRO STERLIN FAİZ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 9 8 ŞUBAT 2020 CUMARTESİ BORSA ALTIN CUMHURİYET ALTIN 24 AYAR 5.9940 0.7 kuruş 6.5630 2 kuruş 7.7640 1.8 kuruş 10.52 0.22 puan 121.015 1.268 puan 2035.60 11.97 lira 302.29 1.32 lira Toplam 16 milyon 831 bin 210 kişi, aldığı sosyal yardımlarla ayakta durabiliyor KRİZ YAKIYOR 4 Uzun süredir işsiz olduğu belirtilen A.Y. adlı yurttaş, Hatay Valiliği önünde “Çocuklarım aç” diyerek kendini yaktı. Yangın tüpleriyle müdahale edilen yurttaş hayatını kaybetti. 4 Geniş tanımlı işsiz sayısı 7 milyonu aştı. Her 4 gençten biri işsiz. Açlık sınırı 17 yılda 5 kattan fazla arttı. İğneden ipliğe gelen zamların ardı arkası kesilmiyor. Kriz can yakmaya devam ediyor. Türkiye’de açlık sınırı 17 yılda 5 kattan fazla arttı. Her ay işsizler ordusuna yenileri ekleniyor. Ülke nüfusunun yüzde 40’tan fazlası asgari ücretle çalışırken yurttaş ayda 2 bin 324 TL ile hem ev kirası ödemek, hem çocuklarını okula göndermek, hem de mutfak masraflarını karşılamak zorunda. Hatay’ın Antakya ilçesinde bulunan Hatay Valiliği önünde ise bir süredir işsiz olan bir yurttaş kendini yakarak hayatına son verdi. Yardımla ayakta Ekonomik krizle birlikte işsiz ve yoksul sayısında yaşanan artış, bütçeden yapılan sosyal yardım harcamalarını rekor düzeye çıkardı. 2015’te 33.7 milyar lira olan sosyal yardım ödemeleri için 2020 yılı bütçesine tam 69.5 milyar liralık rekor ödenek kondu. 2003 yılından bu yana halkın dar gelirli ve yoksul kesimine 374 milyar liralık kaynak aktarılmasına rağmen yardıma muhtaç nüfus azalmadığı gibi daha da arttı. Cumhurbaşkanlığı 2020 Yıllık Programı’na göre, Türkiye’de yoksulluk oranı yüzde 21.2. En zengin yüzde 20’lik grubun yıllık kullanılabilir gelirden aldığı payın en yoksul yüzde 20’lik grubun aldığı paya oranı 7.8. Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı tarafından açıklanan İnsani Gelişme Endeksi’nde Türkiye, 189 ülke içerisinde 64. sırada yer alıyor. Kamunun yaptığı yardım harcamalarının GSYH’ye oranı yüzde 1.15 oldu. Toplam 16 milyon 831 bin 210 kişi, aldığı sosyal yardımlarla ayakta durabiliyor. Dört kişilik bir ailenin sağlıklı beslenmesi için aylık yapması gereken harcama 2 bin 250 TL’yi aşıyor. Bu harcama sadece gıda için yapılması gereken minimum tutarı ifade ediyor. ‘Çocuklarım aç’ dedi intihar etti Hatay’ın Antakya ilçesinde bulunan Hatay Valiliği önünde, bir süredir işsiz olan Adem Yarıcı isimli yurttaş, “Çocuklarım aç” diyerek kendini yaktı. Uzun süredir işsiz olduğu öğrenilen Yarıcı’ya yangın tüpleriyle polisler tarafından müdahale edildi. Zorla kendine gelen baba, çocuklarının aç olduğunu ve yaşadığı işsizlik durumundan bunaldığını belirtti.Sağlık ekipleri, Yarıcı’nın tedavisini yapar ken, üzerine yapışan elbiseleri de keserek çıkardı. Hastaneye kaldırılan Adem Yarıcı, tüm müdahalelere rağmen hayatını kaybetti. Hatay Valiliği’nden yapılan açıklamada, “Hatay Devlet Hastanesi’nden Mersin Devlet Hastanesi yanık ünitesine sevk edilmek üzere giderken Hatay Dörtyol ilçesi mevkiinde ambulansta geçirdiği kalp krizi sonucu tüm müdahalelere rağmen hayatını kaybetmiştir” denildi. TEPKI ÇEKEN PAYLAŞIM Ağrı Belediyesi’nin AKP’li meclis üyesi Selma Gökçen, kendini yakan Adem Yarıcı için Twitter’dan “Kimse açlıktan kendini yakmaz. Öyle olsaydı Nijerya, Çad, Zambiya, Haiti, Madagaskar, Yemen ve Sierra Leone gibi ülkelerde insan kalmazdı. Böyle ucuz siyasi manevraları millet yemez” mesajını paylaştı. Eski CHP milletvekili Barış Yarkadaş, “İnsanlık yerlerde sürükleniyor... Senin adına da utanıyorum Selma Gökçen... Nasıl bu kadar vicdansız olabiliyorsunuz?” tepkisini gösterdi. Eleştiriler üzerine Gökçen paylaşımını sildi. 2003 yılının Ocak ayında 4 kişilik bir aile, günlük minimum 14.6 TL’ye sağlıklı beslenebilirken, bugün ancak 74.99 TL’ye sağlıklı beslenebilmekte. Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre, Türkiye genelinde hanehalklarının tüketim amaçlı yap tığı harcamalar içinde en yüksek payı yüzde 23.7 ile konut ve kira harcamaları alırken, ikinci sırayı yüzde 20.3 ile gıda ve alkolsüz içecek harcamaları bulunuyor. Toplam tüketim harcamalarında en düşük payı alan harcama grupları ise yüzde 2.2 ile sağlık ve yüzde 2.3 ile eğitim hizmetleri. Resmi verilere göre ise işsiz sayısı 4 milyon 396 bine yükseldi. Yurttaşların banka ve finansman şirketlerine olan tüketici kredisi ve kredi kartı borcu 2019 sonu itibarıyla 583 milyar lirayı aştı. l Ekonomi Servisi İstanbul’da toplu taşıma zammı 10 Şubat’ta uygulamaya konulacak Ulaşıma yüzde 35 zam Büyükbaş arttı et hâlâ pahalı Türkiye’deki mevcut hayvan varlığı 2019’da yüzde 35 arasında artmasına rağmen, aynı dönemde et ve süt fiyatları yüzde 412 arasında zamlandı. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) Hayvansal Üretim İstatistikleri, 2019 verilerine göre, ülkedeki büyükbaş hayvan sayısı 2018’e göre yüzde 3.8 artarak 17 milyon 872 bin başa yükseldi. Küçükbaş hayvan sayısı bir önceki yıla göre yüzde 5.1 oranında artarak 48 milyon 481 bin başa çıktı. Toplam süt üretimi ise bir önceki yıla göre yüzde 3.8 artarak 22 milyon 960 bin tona ulaştı. Ancak TÜİK verilerine göre, dana etinin kilogram fiyatı 2019 Aralık’ta bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 4.3 artarak 46.2 TL’ye yükseldi. Aynı dönem aralığında koyun eti yüzde 6.5 zamlanarak 53 TL’ye, süt ise yüzde 12.6 zamlanarak 5 TL’ye çıktı. Artan fiyatlarda, yükselen hayvancılık maliyetleri etkili. l Ekonomi Servisi KISA... KISA... l Cumhurbaşkanlığı Yatırım Ofisi Başkanı Arda Ermut, özel sektöre geçerek görevini Ahmet Burak Dağlıoğlu’na devretti. l İstanbul Maden İhracatçıları Birliği’nin (İMİB) verilerine göre, Çin’e maden ihracatı, şubatın ilk dört gününde, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 61 düştü. l İsviçreli banka ve finans şirketi Credit Suisse Group AG Üst Yöneticisi (CEO) Tidjane Thiam, casusluk skandalının ardından görevini bırakıyor. Thiam’dan boşalan koltuğu Thomas Gottstein devralacak. Tam Mavi Kart 275 lira olacak ‘Anlayışla karşılanmalı’ Zam kararına ilişkin İBB tarafından yapılan açıklamada “İstanbul’da 25 Mayıs 2017 tarihinden bu yana yaklaşık 3 yıllık sürede toplu taşıma bilet ücretlerinde herhangi bir artış yapılmadı. Bu süre zarfında yakıt, enflasyon, asgari ücret ve işletme maliyetlerinde yaşanan artışlar nedeniyle, toplu taşıma maliyetleri yaklaşık yüzde 43 oranında yükseldi” ifadelerine yer verildi. “İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun talimatıyla, maliyetlerdeki yükse lişin vatandaşlara tam olarak yansıtılmaması kararı alındı ve elektronik bilet ücretlerine bu artışın altında bir artış oranı uygulandı” diyen İBB, zam gerekçesini şu sözlerle duyurdu: “Böylece, vatandaş korunurken, toplu taşımacılık hizmeti veren esnafın da enflasyon karşısında ezilmesi belirli ölçüde engellendi. Toplu taşıma hizmetlerinin aksatılmadan yürütülebilmesi için zorunlu olan bu artışın İstanbullular tarafından anlayışla karşılanacağını umuyoruz.” İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin (İBB) başkanlık ettiği UKOME (Ulaşım Koordinasyon Merkezi), 6 Şubat 2020 tarihli toplantıda İstanbul Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği’nin (İSTESOB) teklifiyle, İstanbul’daki toplu taşıma ücretlerinde artışa gidilmesi yönünde karar aldı. 10 Şubat Pazartesi günü uygulamaya konulacak yeni toplu taşıma tarifesine yüzde 35 zam geldi. Zamla birlikte, 2.60 lira olan tam elektronik bilet 3.50 lira, 1.25 lira olan öğrenci bileti 1.75 lira olacak. 205 lira olan Tam Mavi Kart 275 lira, 40 lira olan Öğrenci Mavi Kartı ise 50 liradan satılacak. Otobüs ve İBB’ye bağlı raylı sistemlerde Tam Bilet Aktarma Ücretlerinde; birinci aktarma 2.50 lira, ikinci aktarma 1.90 lira, üç, dört ve beşinci aktarmalar 1.20 lira olarak belirlendi. Öğrenci aktarma ücretlerinde ise birinci aktarma 0.75 kuruş, ikinci aktarma 0.70 kuruş, üç, dört ve beşinci aktarmalar 0.60 kuruş olacak. l İSTANBUL/Cumhuriyet Çin’den hayvan ithalatı durduruldu Sağlık Bakanı Dr. Fahrettin Koca, koronavirüs konusunda alınan tedbirlere ilişkin yaptığı açıklamada “Hayvan kaynaklı olası bir bulaşmanın önlenmesi adına önemli bir tedbiri daha hayata geçirdik. Çin’den her türlü canlı, cansız hayvan, hayvansal ürünler ve yan ürünlerinin ithalatının geçici olarak durdurulması kararı alındı” dedi. Koca’nın açık lamasının satırbaşları şöyle: 4 Durdurmayla ilgili yazımı zı Tarım ve Orman Bakanlığı’na da ilettik. Ayrıca ithalatı durdurulan ürünler arasında kümes hayvanları, deniz ürünleri, yumuşakçalar, hayvansal yağlar ve benzeri ürünler de bulunmakta. 4 Aile, Sosyal ve Çalışma Bakanlığımıza ve Çin Büyükelçiliği’ne de bir resmi yazı gönderdik. Bu yazıda Çin’den ülkemize çalışmaya gelen Çin vatandaşlarının 14 gün süreyle izinli sayılması, iletişim bilgilerinin il sağlık müdürlüklerimize bildirilmesi, belirti ve bulgular açısından takiplerinin yapılması ve Sağlık Bakanlığının izniyle çalışmaya başlaması hususunu da ayrıca belirttik. l Ekonomi Servisi Tezekli protesto Birleşik Kamuİş Konfederasyonu’na bağlı Büroİş Sendikası, doğalgaz faturalarını ve Kızılay üzerinden Ensar gibi vakıf ve derneklere bağış yapılmasını protesto etmek için tezek yakma eylemi düzenledi. Ulus’taki Atatürk heykeli önünde yapılan eylemde konuşan Büroİş Genel Başkanı Alay Hamzaçebi, Kızılay Başkanı hakkında suç du yurusunda bulunduklarını belirterek “Başkentgaz vergiden, bizler kombiden kaçınıyoruz. Kızılay’ın bütün hesapları incelensin, sorumlular hakkında yasal işlem yapılsın” dedi. Elinde bir memura ait 928 TL’lik doğalgaz faturasını tutan Hamzaçebi, “Eskiden kira öder gibi ev sahibi olunuyordu, şimdi kira öder gibi doğalgaz faturası ödüyoruz” diye konuştu. l ANKARA Dolar 6 TL’yi aştı Dolar/TL, 6 seviyesini geçerek son dokuz ayın en yüksek seviyesine yükseldi. Hafta boyunca 5.98 civarında seyreden dolar/TL kuru, küresel piyasalarda doların değer kazanmasıyla birlikte haftanın son işlem gününde 6 seviyesinin üzerine çıktı. Piyasaların kapanış saatlerinde kur 6.0400 seviyesindey di. Bu seviyeler, son 9 ayın en yüksek noktası konumunda. Avro/TL ise 6.6080 seviyesinde bulunuyordu. Borsa günü yüzde 1.07 düşüşle kapattı. Bankacılık Kanunu’nda değişiklik teklifi sonrası banka endeksinde sert düşüş ya şandı. Piyasadaki hareketliliğin ana nedeni jeopolitik riskler oldu. Koronavirüsteki gelişmeler de piyasalar için risk oluşturuyor. l Ekonomi Servisi ÇAYKUR da barıştı Türkiye Varlık Fonu’nunda bulunan Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü (ÇAYKUR) bünyesindeki 1237 yapıdan yalnızca 538’inin ruhsatlı olduğu ve mevcut yapıların yüzde 57’sine tekabül eden ruhsatsız 699 yapı için “İmar barışı”na başvuru yapıldığı ortaya çıktı. Sayıştay Başkanlığı, ÇAYKUR’a ilişkin 2018 yılı Denetim Raporu’nuna göre, ruhsatsız yapılar için “ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı yapıların kayıt altına alınması” için uygulanan “imar barışı”na başvuruldu. Raporda, yapı kaydı için toplam 43.6 milyon TL yapı kayıt belgesi ücreti tahakkuk ettirildiği kaydedildi. l ANKARA / Cumhuriyet ‘Bankalar faiz indirecek’ SERMET ÇUHADAR Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, “Enflasyonda gerileme devam ediyor. Kredi faizleri yüzde 2526 seviyelerinden yüzde 1015 seviyelerine geriledi. 9 ile 11 bandındaki faizlerle ilgili kamu bankalarımızla görüştük ve bunu yüzde 8 ile 10 aralığına getirmek için görüş birliğine vardık” dedi. Bakan Albayrak, Kahramanmaraş’ta İş Dünyası ile Buluşma Toplantısında işadamları ve meslek örgütlerini ve üç kamu Bankasının Genel Müdürlerinin katılımı ile gerçekleşti. Albayrak burada yaptığı konuşmada, 2020 yılına olumlu bir başlangıç yaptıklarını belirterek, “Böyle devam ederse yüzde 5 baz büyüme oranı beklentilerimizin üzerinde yaşanır” diye konuştu. l KAHRAMANMARAŞ Arçelik 100 milyon buzdolabına ulaştı Arçelik, Eskişehir’deki fabrikasında 100 milyonuncu buzdolabını üretti. Bu buzdolabını satın alacak tüketici ise Arçelik Türkiye Genel Müdürlüğü’nde özel olarak ağırlanacak, 283720 EI model buzdolabının perakende fiyatı civarında 6 bin 600 TL’lik hediye çekinin yanı sıra, Baku’de yapılacak milli maç için konaklama, ulaşım ve vize masrafları dahil olmak üzere iki kişilik davetiye hediye edilecek. Tüketici ayrıca, Eskişehir Buzdolabı İşletmesi’ni de ziyaret edebilecek 1975’te Eskişehir’de üretime başlayan Arçelik, 1998’de 10 milyonuncu buzdolabını üretti. Şu an 8 ülkede toplam 10 fabrikada buzdolabı üretiyor. Şirket, Türkiye’nin ilk No Frost buzdolabını 1995’te, Türkiye’nin ilk 4 kapılı buzdolabını ise 2009’da üretmişti. 50 milyonuncu üretimlerini ise 2012’de yapmışlardı. 100 milyonuncu buzdolabının üretimi, Arçelik Üst Yöneticisi (CEO) Hakan Bulgurlu, Arçelik üst yönetimi ve fabrika çalışanlarının katıldığı bir törenle Eskişehir İşletmesi’nde kutlandı. l Ekonomi Servisi