Catalog

EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr TASARIM: BAHADIR AKTAŞ 114 ŞUBAT 2020 SALI Mutfakta yangın büyüdüEnflasyon sepetinde gıda ve alkolsüz içeceklerin payı yüzde 23.29’dan yüzde 22.77’ye indirildi gıdanın payı düşürüldü Tüketici fiyatları ocakta gıda ve sağlığın öncülüğünde yüzde 1.35 ile beklentilerin üzerinde artış gösterirken yıllık enflasyon yüzde 12.15’e yükseldi. Gıda ürünleri ateş pahası. Enflasyon yıla beklentilerin üzerinde yükselişle başladı. En fazla fiyat artışı gıda ürünlerinde oldu. Tüketici fiyat endeksi (TÜFE) Ocak 2020’de aylık yüzde 1.35 artarken yıllık enflasyon yüzde 12.15’e yükseldi. Piyasanın beklentisi aylık artışın yüzde 1.1 civarında olması yönündeydi. Ekmek zamları, et fiyatlarındaki artış, taze sebze ve meyve fiyatlarındaki yükseliş enflasyonu beklentilerin üstüne taşıdı. Ocak ayının zam şampiyonu ise yüzde 81.46 artışla patlıcan oldu. Ocak ayında fiyatı en çok artan 10 ürünün 8’inin gıda ürünü olması dikkat çekti. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ise enflasyon sepetinde güncellemeye giderek sepette en fazla ağırlığı olan gıda ve alkolsüz içeceklerin payını yüzde 23.29’dan yüzde 22.77’ye indirdi. CHP Genel Başkan Yardımcısı Aykut Erdoğdu, TÜİK’in Faiz indirimine ara Enflasyonun yılın ilk aylarında çift hanede seyretmesinin beklenen bir gelişme olduğunu belirten ekonomistlere göre, veriler, enflasyonun çift hanede seyredeği ilk çeyrekte Merkez Bankası’nın (TCMB) faiz indirimlerine ara verebileceği ya da yavaşlatabileceğine işaret ediyor. QNB Finansbank Başekonomisti Erkin Işık, “Manşet enflasyonunun ikinci çeyrekte kademeli olarak azalmadan önce önümüzdeki iki ay boyunca yüzde 12’nin biraz üzerinde kalacağını öngörüyoruz. Ayrıca, yarın TCMB aylık fiyat gelişmelerinde yayımlanacak olan kısa vadeli enflasyon eğilimi göstergeleri, daha yüksek enflasyon eğilimi ve yükselen fiyat baskısı olduğunu ortaya koyuyor. Bu nedenle TCMB’nin faiz indirimlerine ara verme ihtimalini artırdığını düşünüyoruz” dedi. GCM Yatırım Araştırma Müdür Yardımcısı Kudret Ayyıldır, “Piyasa beklentisinin üzerinde gelen bu sonuç TCMB’nin ilk çeyrek projeksiyonunda faiz konusunda biraz daha temkinli kalmasını sağlayabilir” diye konuştu. enflasyon hesaplama paketinde gıda, konut ve ulaştırma ile giyimin ağırlıklarının düşürüldüğünü belirterek, “TÜİK, ‘eğer enflasyon normal şartlarda düşürülemiyorsa o zaman vatandaşı etkileyen ana grupların dağılımını düşürelim’ demiş. Böyle giderse gıdayı enflasyon paketinden çıkarabilirler” dedi. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2020 Ocak ayı enflasyon verilerine göre, TÜFE’de 12 aylık ortalamalara göre yüzde 14.52 artış gerçekleşti. Yıllık en düşük artış yüzde 2.14 ile haberleşme grubunda gerçekleşti. Bir önceki yılın aynı ayına göre artışın düşük olduğu diğer ana gruplar sırasıyla, yüzde 5.66 ile eğlence ve kültür, yüzde 6 ile giyim ve ayakkabı ve yüzde 7.51 ile ev eşyası oldu. Ana harcama grupları itibarıyla 2020 Ocak’ta artışın yüksek olduğu gruplar ise sırasıyla, yüzde 4.88 ile çeşitli mal ve hizmetler, yüzde 4.65 ile gıda ve alkolsüz içecekler ve yüzde 3.96 ile sağlık oldu. 268 ürüne zam Ocak 2020’de, endekste kapsanan 418 maddeden, 125 maddenin ortalama fiyatında düşüş gerçekleşirken 25 maddenin ortalama fiyatında değişim olmadı. 268 maddenin ortalama fiyatında ise artış gerçekleşti. YÜFE 2020 Ocak’ta bir önceki aya göre yüzde 1.84, bir önceki yılın aralık ayına göre yüzde 1.84, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 8.84 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 15.71 artış gösterdi. Altınbaş Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Emre Alkin, gıda, ulaştırma, konut, giyim ve ayakkabı ile ev eşyasının sepetteki ağırlıkları azaltılmasına rağmen ocak ayı tüketici fiyatlarının beklentilerin çok üzerinde arttığına dikkat çekti. Alkin, “Bu çok acayip bir durum. Buna rağmen TÜFE beklentinin çok üzerinde açıklanmışsa demek ki geçen yılın endeksine göre bakılsaydı çok daha yüksek çıkabilirdi. Bundan sonraki aylarda, bir ya da iki defa ocak ayı kadar yüksek enflasyon gelirse, enflasyon beklentilerinin olumsuza döneceğini rahatlıkla söyleyebilirim” dedi. l Ekonomi Servisi ‘Halka açıkça yalan söylüyorlar’ TÜİK’in güncellediği verilere göre enflasyon sepetinde gıda ve alkolsüz içecekler kaleminin ağırlığı 2019’daki yüzde 23.29’dan 2020’de yüzde 22.77’ye geriledi. Alkollü içecekler ve tütün yüzde 4.23’ten yüzde 6.06’ya yükselirken giyim ve ayakkabı yüzde 7.24’den yüzde 6.96’ya indi. Konut kaleminin enflasyon sepetindeki ağırlığı yüz de 15.16’ten yüzde 14.34’e, ulaştırmanın ağırlığı yüzde 16.78’den yüzde 15.62’ye geriledi. CHP Genel Başkan Yardımcısı Aykut Erdoğdu, “Hükümet enflasyonu düşürmekte kararlı. Ama bunu hayatı ucuzlatarak değil, halkın en fazla tükettiği mal ve hizmetlerin ağırlığını azaltarak yapmakta kararlılar. Onlar için halkın yaşadığı pahalılık ve vatandaşın refah seviyesi önemli değil. Rakamlarla oynayarak halka açıkça yalan söylüyorlar. Oysa vatandaş, geçen yıl ocakta 100 TL’ye aldığı ürünü bu yılı ocakta 108 liraya alıyorsa enflasyonun yüzde 8 olacağını, ama aynı ürünü bu yıl 150 liraya alıyorsa yaşadığı enflasyonun yüzde 50 olduğunu yaşayarak biliyor” dedi. 420 milyar dolar uçtu Akfen tahvil ihracına çıkıyor Akfen Holding, nitelikli yatırımcılara yönelik 600 milyon TL ihraç tavanı kapsamında 100 milyon TL tutarında 2 yıl vadeli tahvil ihracına çıkıyor. OYAK Yatırım aracılığıyla yapılacak tahvil ihracı 6 Şubat 2020’de gerçekleştirilecek. 2010 yılından bu yana 1.43 milyar TL’lik 9 tahvil ihracına imza atan Akfen Holding, bu ihraçları gelen yoğun taleple ilan ettiği seviyelerin üzerinde satış miktarıyla tamamladı. Schengen vizesinin fiyatı 20 Avro arttı Avrupa Birliği’nin (AB) vize kurallarında yapılan değişiklikle Schengen vize ücretlerine 20 Avro zam yapıldı. AB ülkelerine vize başvurularında alınmakta olan 60 Avro’luk ücret, 80 Avro’ya çıkartıldı. 612 yaşındaki çocuklardan alınacak vize ücreti ise 35 avrodan 40 Avro’ya yükseltildi. Sık seyahat edenler için 1 ila 5 yıl arasında geçerli çoklu giriş vizeleri ile vize başvurularının seyahatten 3 ay yerine 6 ay öncesine kadar yapılabilmesi imkânı sağlandı. l Ekonomi Servisi Gevrek ve boyoza zam İzmir’de kahvaltıların vazgeçilmezi olan gevrek ve boyoza zam geldi. İzmir Pide ve Gevrek İmalatçıları ve Esnaf ve Sanatkârlar Odası’nın açıklamasına göre, birçok ürüne yüzde 16 zam yapıldı. Ortalama 1.5 TL olan gevrek ve boyozun yeni fiyatı 25 kuruş zamla 1.75 TL oldu. Benzinde ise yapılacağı açıklanan zam dün gece iptal edildi. Enerji Petrol Gaz İkmal İstasyonları İşveren Sendikası (EPGİS) dün önce benzinin litre fiyatına bugünden geçerli olmak üzere 8 kuruş zam yapılacağını açıkladı. Akşam saatlerinde ise zammın iptal edildiği duyuruldu. l Ekonomi Servisi Halkbank’ın başvurusu kabul edildi Halkbank’ın, İran’a uygulanan yaptırımları delmekle suçlandığı davada ABD Temyiz Mahkemesi’ne yaptığı başvuru kabul edildi. ABD’deki soruşturmayı takip eden hukuk firması King&Spalding, mahkeme hâkimine yazılı bir başvuru yaparak bankanın duruşmalara katılmayacağını bildirmiş, New York Savcısı Geoffrey Ber man da İran’a uygulanan yaptırımları delmekle suçlandığı davanın duruşmalarına katılmayan Halkbank’a duruşma başına 1 milyon dolar ceza verilmesini talep etmişti. Kısıtlı temsiliyet hakkı kabul edilmeyen Halkbank’ın temyiz başvurusu sonuçlandı. Nihai karar verilene dek, federal mahkemedeki dava beklenecek. l Haber Merkezi Asya borsaları ve petrol, (OPEC+), koronavirüsün petÇin’deki talebin azalaca rol talebine olumsuz etkisin ğı endişesiyle gerilerken, Çin den dolayı petrol üretiminde borsası da dün uzun yeni yıl günlük 500 bin varillik bir ve virüs tatilinden sonraki kesinti yapmayı planlıyor. ilk işlem gününde çakıldı. Mart ayında yapılması plan Şangay bileşik endeksi lanan OPEC toplantısının 14 yüzde 8 düştü ve 370 milyar 15 Şubat’a alınması planlanı dolar değer kaybetti. Di yor. 8 Ocak’ta varili 71.75 ğer endekslerle bir dolar olan Brent petrol likte Çin borsala dün 56 dolar civa rında toplam kayıp 420 milyar dolara ulaştı. Çin para bi Koronavirüs salgını, dün uzun aradan rında işlem gördü. Fiyatın 47 dolara ineceği tahminler arasında. rimi Yuan bu yılın en düşük seviyesinden işlem görmeye başladı. Çin sonra yeniden açılan Çin borsalarına büyük darbe THY süre uzattı Türkiye’deki mali piyasalarda Merkez Bankası (PBOC) ise dün vurdu. ise koronavirüsün etkileri devam etse ters repo işlemleriy de esas gündem Suriye le piyasalara 1.2 trilyon yu İdlib’de yaşanan çatışmalara an (173.8 milyar dolar) liki bağlı olarak TürkiyeRusya dite sağladı. Çinli yetkilile arasında artan gerilim oldu. rin, bu yılki ekonomik büyü Bu nedenle döviz kurları bas me hedefini düşürüp düşür kı altında kalırken, dolar/ TL memeyi gözden geçirdiği de 5.985.99 arasında hareket belirtiliyor. etti. BİST 100 ise yüzde 0.24 Citigroup Inc., petrolden değer kazandı. Öte yandan bakır ve demir cevherine, Çin uçuşlarını 9 Şubat’a ka emtia grubu için fiyat tah dar durduran THY, bu süre minlerini düşürdü. OPEC ve yi ay sonuna kadar uzattığını birlikte hareket eden ülkeler açıkladı. l Ekonomi Servisi Halklar kaygılarına yanıt istiyor... Yoksul ülkeler, İslam dünyası, Ortadoğu bölge halkları, Emperyal güçlerin kirli çıkarları adına üzerlerinden yürütülen savaşlardan yorgun, yılgın, bıkkın; fazlasıyla dersler çıkardılar. Bilinçlendiler, tuzağa düşmüyorlar demesi çok zor. Çünkü kendi kaderlerini kendilerinin belirlemesine olanak tanıyacak demokratik düzen, ülkelerinin ufuklarından bile gözükmüyor.. Tam tersine, üzerlerinden, birbirlerine kırdırılarak savaşların, emperyal çıkarların geçeri olmasında, medya çağında, medyatik güdüleme silahlarının, zaman zaman çok kazançlı, silah satışlarıyla yarışan boyutlarıyla, kitleleri güdüleme gücünün katlanması sayesinde dünya ölçeğinde ister emperyal, isterse ezilen halkların başlarındaki siyasal iktidarların, diktatoryal yapıları, güçlerini, olanaklarını katlamış gözüküyor. Farklılık demokratik gelişmişlik geleneğinin en güçlü olduğu ülkeler, rejimler içinde bile, göreceli güçler ayrılığı, yargı bağımsızlığı, parlamentoların gücünün, ilkelerinin.. halklar sonuçta anlamlı bedeller ödüyor olsalar da sonuçta işleyebilmesinde. Demokrasi geleneğinin toplumsal zafiyetleri olan ülkelerde ise kibar söylemle otoriterleşme, diktatörlüğün çok daha acımasız bedellerinin halklara ödetilebilmesinde.. HHH Yine de bilimsel teknolojik devrimler, iletişimin gücü ile dünyanın, daha doğrusu insanlığa ödetilen bedellerin, yaşanan gerçeklerin saklanılmazlığı ile doğru orantılı olarak, en ağır beddellerin ödetildiği halkların tabanlarında, dahası en ilkel alt kimliklerle afyonlanmış, biat kültüründe teslim alınmış kitleler arasında bile, kendini savunma refleksleri bir biçimde ortak çıkarlarda buluşma reflekslerini de üretiyor.. Ortadoğu halklarına, en ilkel alt kimlikler üzerinden, siyasal İslamcı, mezhepçi otoriterleşme, biat, aşiret.. ari ırk söz konusu olmasa bile ırkçılık, ortak emperyal çıkarlar eksenlerinde.. soluksuz yıllardır ödetilen bedeller, yaşatılanlardan sonra gelinen noktalarda, beklentilerde değişen hiçbir şey yok mu? Ya da doğru okunması gereken, değişen anlamlı bir şeyler yok mu? Ortadoğu halklarına dönük siyasetlerinde, halkları vicdansızca birbirlerine kırdırma rekorlarında, Amerika’nın başı çekmesi eşyanın tabiatıyla ilişkili bir durum, sonuç da sayılabilir.. Bilindiği üzere zengin kuzey dünyası adına, tek kutuplu dünya düzenine geçişin gerçekleştiği kısa da olsa bir süreliğine kabul edilmişti. Amerika’nın 12 Eylül travması ya da senaryosu hiç fark etmez, sonuçta sırıtan yalan dolanlarla da olsa, İngilizlerin geçmiş sömürgecilik deneyimlerinin rehberliğinde Irak işgali ile başlayan, Afganistan ile sürdürülen işgaller dönemlerini başlatmıştı. Sovyetler, iki kutuplu dünya gerginliği döneminin kapandığına da inanılmıştı.. Çok kısa süreçte, kimi ters tepmelerle dünya ölçeğinde emperyal güç dengeleri çok farklı tonlar ve yapılarla çok farlı süreçlere geçişleri getirirken, zengin kuzey dünyası içinde de, dahası en domakratik görünen AB çatısı altında bile otrumuş sanılan demokratik yönetimleri bile salladı. Çok kutuplu ama diktatoryal tonları çok farklı emperyal güç merkezleri, yapılarını oluşturdukça işler iyice “arapsaçı” kavramına benzer, günübirlik çelişkilerin bile ortaya çıktığı siyasetlerin karmaşık dengelerin daha halklar ne olup bittiğini kavrayamadan dayatmalarını getirdi. Gerçek şu ki, Ortadoğu halkları sürüklendikleri, üzerlerinden savaşların tuzaklarından bedel ödedikleri kadarı ile dersler de çıkarmaktalar. Ne yazık ki geçerli tek gerçeklik, artık çok ders almış olarak da sürüklenmekte oldukları tuzaklardan çıkamamanın çaresizliği bir yanda.. Yaşadıklarının, ödedikleri bedellerin öğretisi içinde, içgüdüsel kazanılmış çıkarımlarla çözüm arama pratikleri arasında farklı bir bilinç kazanmaları öte yanda. Galiba yeni Arap Baharları düşleri kurmanın ötesinde, yeni politika, çözüm üreteceklerin peşinden gitmek istiyorlar. Bir gün önce dediği ile öteki gün dedikleri, aynı şiddetli üsluplarda, çatışmacılıktan beslenen çelişkiler içindekilerden çok, çözüm adına ortaya konulan politik önceliklerin işlevselliğine bakmak istiyorlar. KISA...KISA l Toyota ve Panasonic, araç bataryaları geliştirmek için ortak bir şirket kuracaklarını duyurdu. “Prime Planet Energy and Solutions” isimli şirketin nisan ayında faaliyete başlayacağı ifade edildi. l Vestel Beyaz Eşya, Japon Fabrika Bakım Enstitüsü’nün 5 aşamalı olarak verdiği TPM Ödülü’nün üçüncü aşaması “TPM Özel Ödülü”nü kazandı. Vestel Beyaz Eşya, 2014’te “TPM Mükemmellik”, 2017’de ise ‘TPM Süreklilik’ ödüllerini almıştı. l Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli, 20032019 döneminde toplam 33 milyar lira hayvancılık desteği ödendiğini belirtti.