Catalog

EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr TASARIM: SERPİL ÜNAY 1118 TEMMUZ 2019 PERŞEMBE DOLAR avro sterlin FAİZ BORSA ALTIN CUMHURİYET ALTIN 24 AYAR 5.6920 2 kuruş 6.3880 2.2 kuruş 7.0820 2.6 kuruş 18.76 0.07 puan 99806 1778 puan 1729.71 6.13 lira 257.75 67 kuruş Halk kıstıkça kısıyorEkonomik kriz yurttaşın tüketimini düşürmeye devam ediyor. Borçlar ise ödenemiyor Konut satışları haziran ayında geçen yılın aynı ayı na göre yüzde 48.6 düştü. Perakende satışlar mayıs ta reel olarak yüzde 3.7 geriledi. Bireysel kredi ve kart borcunu ödemeyenler mayısta yüzde 15 arttı. Benzinden gıdaya, beyaz eşyadan haberleşmeye her mal ve hizmete arka lış göstererek 7 bin 319 adede indi. İlk 6 ayda ise toplam konut satışı yüzde 21.7 azalarak arkaya gelen zamlarla yükse 505 bin 796 adede geriledi. Öte len enflasyon, eriyen ücretler yandan yabancılara yapılan ko ve artan işsizlik, yurttaşı her nut satışları ise haziran ayında geçen gün daha fazla sıkıntıya bir önceki yılın aynı ayına göre sokuyor. AKP hükümetinin kö yüzde 30.5 artarak 2 bin 689 tü yönetimiyle derinleşen eko adede, ilk 6 ayda da yüzde 68.9 nomik kriz halkın tü artarak 19 bin 952 ade ketimine darbe de çıktı. vururken, biri n Perakende ken borçların hacmi: TÜİK’in da ödenmesini “Perakende Sa zorlaşlaştırı tış Endeksleri, yor. Ekonomiy mayıs 2019” ra le ilgili açıkla poruna göre tak nan her yeni veri vim etkilerinden bu durumu açıkça or arındırılmış sabit fiyat taya koyuyor: larla perakende satış hacmi n Konut satışı: Türkiye İsta 2019 yılı mayıs ayında bir ön tistik Kurumu’nun (TÜİK) “Ko ceki yılın aynı ayına göre yüz nut Satış İstatistikleri, Haziran de 3.7 azaldı. Aynı ayda gıda, 2019” raporuna göre Türkiye içecek ve tütün satışları yüz genelinde konut satışları 2019 de 3, gıda dışı satışlar (otomo Haziran ayında bir önceki yılın tiv yakıtı hariç) yüzde 2.3, oto aynı ayına göre yüzde 48.6 aza motiv yakıtı satışları yüzde 7.8 larak 61 bin 355 oldu ve bu yı azaldı. Gıda dışı satışlar kap lın en hızlı küçülmesi meyda samında düşüş; elektrikli eşya na geldi. Bu kapsamda ipotek ve mobilyada yüzde 20.7, bilgi li (krediyle alınan) konut sa sayar ve iletişim aygıtlarında tışları ise bir önceki yılın ay yüzde 7.2 oldu. Perakende ci nı ayına göre yüzde 84.6 aza rosu ise zamların da etkisiyle 2019 yılı Mayıs ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 15.6 arttı. n Bireysel kredi ve kredi kartı borcu: TBB Risk Merkezi’nin verilerine göre bireysel kredi borcunu ödememiş kişi sayısı 2019 Mayıs ayında bir önceki yılın aynı ayına kıyasla yüzde 26.1 artarak 116 bin 878 kişi oldu. Kredi kartı borcunu ödememiş kişi sayısı yüzde 8 artarak 87 bin 199 kişiye çıktı. Bireysel kredi veya kredi kartı borcunu ödememişlerin sayısı ise yüz de 14.9 artarak 179 bin 43 kişiye yükseldi. İlk 5 ayda da bireysel kredi borcunu ödememiş kişi sayısı yüzde 34.5 artarak 488 bin 127’ye, kredi kartı borcunu ödememişlerin sayı yüzde 10.1 artarak 388 bin 389’a yükseldi. Her iki tür borcunu ödememiş kişi sayısı da yüzde 20.1 artarak 724 bin 831 oldu. Geçmiş yıllar da dahil edildiğinde bireysel kredi veya kredi kartı borcunu ödememiş kişi sayısı 3 milyon 498 bin 486 kişiye ulaştı. l Ekonomi Servisi 1 yılda 59 milyar dolar ödenecek Özel sektörün yurtdışından sağladığı ticari krediler hariç kısa vadeli kredi borcu geçen mayıs sonunda 3.4 milyar dolar azalarak 12 milyar dolar olurken, bir yıl içinde gerçekleştirilecek olan anapara geri ödemeleri ise toplam 58.6 milyar doları bulunuyor. Merkez Bankası (TCMB) verilerine göre özel sektörün yurtdışından sağladığı uzun vadeli kredi borcu mayısta 5 milyar dolar azalarak 204.5 milyar dolar oldu. İhtiyaT akçesi meclis’ten geçti Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifi, TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilerek yasalaştı. Varlık Barışı süresi yıl sonuna kadar uzatılılacak. Yurtdışında bulunan para, altın, döviz ve diğer sermaye piyasası araçları Türkiye’ye getirilebilecek ve yüzde 1 vergi ödenecek. Merkez Bankası’nın yıllık safi kârının yüzde 20’sinin ihtiyat akçesine ayrılacağına yönelik hüküm kaldırılıyor. Hisse senetlerinin nominal değerleri üzerinden yüzde 6 oranında ilk kâr hissesi hissedarlara dağıtılmaya devam edilecek. Kalan miktarın yüzde 10’u, ihtiyat akçesine aktarılacak. Son yıl kârından ayrılan ihtiyat akçesi hariç, birikmiş ihtiyat akçeleri her yıl kâra katılarak dağıtılabilecek. Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihe kadar ayrılmış bulunan ihtiyat akçelerinin tamamı, birikmiş fevkalade ihtiyat akçelerinin ise son yılın kârından ayrılan kısmı hariç tamamı Hazine’ye verilecek. Merkez Bankası talepleri gerçek zamanlı ve anlık karşılanacak. Yurtdışına çıkış harç miktarı 50 liraya çıkarılacak. l Ekonomi Servisi Faturalar enflasyonu katladı Son 1.5 yıllık enflasyon yüzde 26.3 olurken, elektrik faturalarına yüzde 50 ile yüzde 98 arasında zam geldi. 1Temmuz’da yürürlüğe giren yüzde 15 oranındaki zamla birlikte elektrikte son bir buçuk yılda meskenler için zam oranı yüzde 50’yi geçti. Bu oran sanayide yüzde 98.1, ticarethanede yüzde 98.2, tarımsal sulamada yüzde 97.9’u buldu. Oysa ki, söz konusu dönemde tüketici fiyatlarındaki değişim (enflasyon) sadece yüzde 26.3 oldu. Son bir yılda elektrik tarifeleri; meskenler için yüzde 34, ticarethane, sanayi ve tarımsal sulama gruplarına ait aboneler için yüzde 77.1 oranında artış gösterdi. Bu dönemde enflasyon ise yüzde 15.72 oldu. TMMOB Makina Mühendisle Dört kişilik bir ailenin aylık asgari faturaları: Elektrik: 142.14 TL Doğalgaz: 183.21 TL Su: 94.80 TL Toplam: 420.8 TL ri Odası’nın çalışmasına göre, asgari yaşam standartlarında dört kişilik bir ailenin aylık 230 kWh olan elektrik enerjisi tüketiminin haziran ayında 123.63 TL olan fatura tutarı, temmuz zamları ile birlikte yüzde 15’lik artışla 142.17 TL’ye yükseldi. Aylık asgari doğalgaz (183.21 TL) ve su fatura bedelleri (94.80) de eklendiğinde üç fatura top lamı 420.18 TL’ye ulaşıyor. Bu tutar, asgari ücretin beşte birinden fazla, yüzde 20.79’luk orana denk. Raporda, uygulanan yanlış politikalar sonucunda enerji maliyet ve fiyatlarının arttığına dikkat çekilerek “Bu uygulamaların mevcut haliyle sürdürülmesi, yeni zamların gerekçesi olacaktır” denildi. l Ekonomi Servisi TANAP’ta taşıma bedeli yüksek MMO raporunda, Azeri doğal gazını Türkiye üzerinden Avrupa’ya transfer edecek olan TANAP projesindeki yüksek taşıma bedellerine dikkat çekildi. BOTAŞ’ın yüzde 30 ortağı olduğu TANAP’tan satın alacağı her bin metreküp gaz için, Eskişehir tesliminde 78 dolar, Trakya’da teslim alması halinde ise 103 dolar taşıma parası ödeyeceğine dikkat çeken MMO, “Oysa, Türkiye’nin Azerbaycan ile yaptığı diğer cari sözleşme ile ithal edilen Azeri gazının, Türkiye girişinden tüketim noktasına kadar taşıma bedeli, EPDK tarafından bin metreküp için 32 TL, yaklaşık 5.57 dolar olarak belirlenmiştir. Başka bir ifade ile BOTAŞ’ın tahsil ettiği rakamın 1418.5 katıdır” dedi. YENİ GÜN HOLDİNG ANONİM ŞİRKETİ Sicil No: 437909 Sayın Ortağımız, Şirketimizin Olağan Üstü Genel Kurulu,aşağıda ki gündem maddelerini görüşmek üzere 26/08/2019 tarihinde 14:00’de “Prof Nurettin Mazhar Öktel Sok. No: 2 Şişli İstanbul” adresinde toplanacaktır. Tüm ortaklarımızın anılan gün ve saatte belirtilen adreste hazır bulunmaları veya aşağıda ki örneğe uygun olarak düzenlenmiş vekaletname ile tayin edilen bir vekil aracılığı ile temsil edilmeleri gereği rica olunur. Saygılarımızla, [Kaşeimza] OLAĞANÜSTÜ GENEL KURUL TOPLANTI GÜNDEMİ : 1. Açılış ve Toplantı Başkanlığı’nın seçimi 2. Toplantı Başkanına tutanakların imzalanması için yetki verilmesi, 3. Şirketin tasfiyesi konusunun görüşülerek karar alınması, 4. Tasfiye memuru seçilmesine, 5. Dilek, temenniler ve kapanış VEKÂLETNAME ÖRNEĞİ Pay sahibi olduğum/olduğumuz YENİ GÜN HOLDİNG ANONİM ŞİRKETİ’nin 26/08/2019 tarihinde saat: 14:00’de Prof Nurettin Mazhar Öktel Sok. No: 2 Şişli İstanbul adresinde geçekleştirilecek olağanüstü genel kurul toplantısında beni/bizi temsil etmeye ve gündemdeki maddelerin karara bağlanması için oy kullanmaya .................................................’ nu temsilci tayin ettim/ettik. VEKÂLETİ VEREN Adı Soyadı / Ticaret Unvanı: Sermaye miktarı: Pay adedi: Adresi: Not: Vekâletnamenin noterden tasdik edilmesi, vekâletnamenin noter tasdiksiz olması halinde vekâleti verenin noter tasdikli imza sirküleri vekâletnameye eklenmesi gerekmektedir. Türkiye’nin verisi Türkiye’de kalsın Turkcell Dijital Servisler ve Çözümler Genel Müdür Yardımcısı Ataç Tansuğ, verilere sahip ülkelerin artık bunları modern ambargo silahı olarak kullandıklarını belirtti ve yerli uygulamaları kullanmanın hem yabancı ülkelere veri çıkışını önlediğini hem de Türkiye ekonomisine katkı yaptığını vurguladı. Düzenlenen basın toplantısında Turkcell’in diji tal servisleriyle ilgili bilgi veren Tansuğ, verileri depolamak için veri merkezlerine 2 milyar TL yatırım yaptıklarını kaydetti ve “Ülkelerin zenginlik ölçütü elinde tuttuğu ve biriktirdiği veri oldu. Türkiye’nin verisinin Türkiye’de kalması gerekiyor” ifadelerini kullandı. Ayrıca geliştirdikleri dijital servislerin 38 ülkeye ihraç edildiğini aktaran Tansuğ, “Şu anda 1000’in üzerinde ArGe mühendisi çalışanımız var. Dijital servislerimiz ile istihdama da katkı sunuyoruz” dedi. l Ekonomi Servisi Ataç Tansuğ THY İGA’ya ortak oluyor THY, “İstanbul Havalimanı’nda yürütülmekte olan akaryakıt faaliyetleri kapsamında, akaryakıt ikmal tesislerinin işletilmesinden sorumlu olan İGA Havalimanı Akaryakıt Hizmetleri AŞ’ye, sermaye artırımı suretiyle yüzde 25 hissedar olunması ile ilgili görüşmelere başlandığını” duyurdu. Bu şirketin ortakları ise halen Cengiz, Limak, Kalyon ve Mapa İnşaat’tan oluşuyor. l Ekonomi Servisi Bankalar fonda anlaşamadı Hazine ve Maliye Bakanlığı, inşaat ve enerji sektöründeki sorunlu kredilerin yapılandırılmaları konusunda bankaların henüz bir fon modeli üzerinde uzlaşmaya varamadıklarını açıkladı. Reuters’ın sorularını yanıtlayan Bakanlık, “Fon konusundaki çalışmalar bankalarımız tarafından ilkbahar aylarında başlatılmıştır ve halen devam etmektedir. Gelinen noktada bankalarımızın henüz bir fon modeli üzerinde uzlaşmaya varamadıklarını görüyoruz. Yine de ‘fon kurma planından vazgeçildi’ demek için erken olduğuna inanıyoruz” dedi. Sorunlu kredilerin yeniden yapılandırılması için bir plan hazırlandığını Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, nisan ayında yaptığı toplantıda açıklamıştı. Bu plana göre gayrimenkulinşaat ile enerji sektöründeki sorunlu krediler iki ayrı fonun içine konularak bankaların bilançolarının dışına çıkarılacaktı. Bakanlık ayrıca, kamunun yeniden yapılandırmalara fonlama sağlayacağı bir modelin şu an gündemde olmadığını belirtti. ‘Durum’ üzerine spekülatif düşünceler Yenilenen İstanbul belediye seçimlerinin sonuçları belli olduktan sonra, 26 Haziran’da Washington Institute’de yapılan bir panelde Alan Makovsky, “Türkiye’de ekonominin ve politikanın dengesiz bir döneme girdiğini” vurguluyor, “Türkiye’nin tarihini düşününce, bu dengesizliğin yasadışı işler için bir formül oluşturmasından” korktuğunu söylüyordu. Alan Makovsky, 1990’lardan bu yana ABD dışişleri ve istihbarat çevrelerine Ortadoğu ve Türkiye konularında danışmanlık yapan, Washington Institute’ün kurucularından çok deneyimli bir “siyasetçi”; sözlerini dikkate almak gerekir. ‘Durumun’ bileşenleri Artık “Orta dönemdeyiz” derken (01.04.2019) aslında Makovsky’nin de vurguladığı dönemin, “durumuna” tabii kendi “teori çantamdaki” aletleri kullanarak işaret ediyordum. O saptamamdan bu yana gelişmeler, “durumun” bileşenlerini zenginleştirerek ve karmaşıklaştırarak devam ediyor. Daha önceki saptamalarımı tekrarlamadan, üç gelişmeye dikkat çekerek devam edeyim. (1) Eski AKP’li liderlerin AKP’ye “alternatif” olma iddiasıyla yeni bir parti kurma çabaları hızlandı. (2) AKP Meclis grubu içinde vekillerin “bu başkanlık sistemi bizi işlevsizleştirdi” gibisinden yakınmaları, “revizyon”, “rehabilitasyon” arzuları, egemen sermayeden sonra, yerel/bölgesel Anadolu burjuvazisinin de AKP liderliğine olan güveninin aşınmakta olduğunu düşündürüyor. Ne de olsa bu milletvekilleri ile o burjuvazi arasında organik (finansal, akrabalık, kültürel) bir bağ var (aynı “habitus”u paylaşıyorlar). AKP liderliğinin, uluslararası ve yerel egemen sermayenin isteklerine karşın faizleri indirmekteki ısrarı, bu yerel/bölgesel burjuvaziyi “iktidar bloku içinde” tutma kaygısıyla da ilişkilendirilebilir. Ancak faizleri indirmek, ithalata bağımlı ekonomide kayda değer bir rahatlama yaratmayacak; aksine getirdiği belirsizlik, yan etkileri, bu yerel/bölgesel burjuvaziyi de vuracak. (3) S400’ler, Doğu Akdeniz krizleri AKP Türkiyesi’nin bir jeostratejik kavşağa, iki iskemleye birden oturma döneminin sonuna geldiğini gösteriyor. (1) ve (2) kolaylıkla birleşebilir; 3. gelişme bu birleşmeyi hızlandırmakta bir katalizör işlevi görebilir. Analize spekülatif bir ‘giriş noktası’ AKP’ye alternatif yeni parti kurma projesinin lideri Babacan’ın, Devlet Başkanı Erdoğan’ı ziyareti sırasında, sarf edilen “ümmeti bölmeyin” ve “fazla da gecikmeyin” sözleri arasındaki çelişki bu “durumun” potansiyellerine ilişkin bir analize giriş noktası olabilir. Bu çelişki bir “bilişsel uyumsuzluğa” mı (cognitif dissonance) işaret ediyor? Öyle ya adeta “ümmeti bölmesinden korkulan” harekete “elinizi çabuk tutun” diyor. Ya da bu çelişki bir diyalektik hareket potansiyeli taşıyor. Erdoğan’ın siyasi tecrübesini ve oyun kurma kapasitesini düşününce “bilişsel uyumsuzluk” olasılığı bana gerçekçi görünmüyor. Bence “diyalektik hareket potansiyeli” olasılığı üzerinde düşünmek gerekiyor. Makovsky’nin korkularından hareketle şöyle düşünebiliriz: İktidarını, giderek çekirdek taraftarının desteğine ve “ümmet” düşüncesine dayanarak korumaya kararlı görülen AKP liderliği, tatsız sürpriz olasılıklarını azaltmak için, “Millet” düşüncesine daha yakın, kendine özgün bir tarihi, devlet ilişkileri olan MHP’ye bağımlılıktan bir an evvel kurtulmayı istiyor olabilir. Erdoğan MHP’nin boşaltacağı yeri, egemen sermayenin desteğini almış, yerel/ bölgesel burjuvaziyi, “liberal” çeperinden kaçanları toplayabilecek bir parti ile koalisyonu koymayı düşünüyor olabilir. Bu da zaten AKP kurulurken, liberallerin desteğiyle zımnen kurulmuş bir koalisyonun, bu kez resmen kurulması anlamına gelecektir. Ancak, o panelde Makovsky’nin yanında oturan TÜSİAD temsilcisi Kemal Kirişçi’nin, İmamoğlu heyecanı, AKP’nin fabrika ayarlarına dönme olasılığına uzaklığı, Erdoğan’a güvensizliği, bu projenin başarı şansının yüksek olmadığını düşündürüyor. O zaman da yine Makovsky’nin, “dengesiz döneme”, bu dengesizliğin “yasadışı işler için bir formül oluşturmasına” ilişkin korkusuna geliyoruz. Bu noktada da “iktidarı” bir kenara bırakıp, muhalefetin sorunları üzerinde yoğunlaşmak gerekiyor. Devam edeceğim. KISA... KISA... l Tekfen Tarım bünyesindeki Alanar Meyve’nin ürettiği kirazların soğuk işlem görmeden Çin’e ilk sevkıyatı, Şanghay kentine ulaştı. l Danone Türkiye’de çalışan Gamze Çuhadaroğlu, “Danone Bitkisel Baz lı Ürünler Global Kıdemli Başkan Yardımcısı” olarak Danone Global Yönetimi’nde görev alacak. Çuha daroğlu, Alpro, Silk ve Vega gi bi markaların küresel liderliğini üstlenecek. G. Çuhadaroğlu