Catalog

EKONOMİ DOLAR avro sterlin FAİZ ekonomi@cumhuriyet.com.tr TASARIM: BAHADIR AKTAŞ 19 ŞUBAT 2019 SALI 11 BORSA ALTIN CUMHURİYET ALTIN 24 AYAR 5.3040 3.3 kuruş 6.0090 6.8 kuruş 6.8620 9.7 kuruş 18.22 0.38 101.728 987 puan Çalışana kıyacaklarİş dünyasının sadece yüzde 7’si bu yılın ilk çeyreğinde ekonomik canlanma olacağına inanıyor 1481.43 16.38 lira 225.96 2.85 lira Türk Girişim ve İş Dünyası Konfederasyonu’nun (TÜRKONFED) Ekonomik Beklenti Anketi’ne göre, katılımcıların yüzde 59’u 2018’in son çeyreğinde ekonomik gidişatın, bir önceki çeyreğe göre kötüleştiğini düşünüyor. İş dünyası temsilcilerinin, içinde bulunduğumuz döneme ilişkin beklentileri de negatif yönde. Anket katılımcılarının yüzde 80’i istihdamın azalacağını, işsizliğin artacağını, yüzde 76’sı da yatırımların düşeceğini öngörüyor. Katılımcılar rekabeti kısıtlayan başlıca sorun olarak da Cepte ÖTV katlanacak Türkiye’de cep telefonlarında yüzde 25 olarak uygulanan Özel Tüketim Vergisi’nin (ÖTV) yüzde 50’ye kadar çıkarılmasını öngören yasa değişikliği önerisi Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne (TBMM) sunuldu. Yasa teklifi, cep telefonlarını 1200 TL altında fiyata sahip olanlar, 12002400 TL fiyata sahip olanlar ve 2400 TL’nin üzerinde fiyata sahip olanlar şeklinde üçe ayırıyor. Şu anda yüzde 25 ÖTV ve yüzde 18 KDV alınan cep telefonlarından ayrıca yüzde 10’luk TRT bandrolü ücreti kesiliyor. Şu anda 9 bin 899 TL’ye satılan 64 GB’lik iPhone XS’deki toplam yasal yükümlülükler 2 bin 926 TL. Eğer ÖTV oranı yüzde 50’ye çıkarılırsa, iPhone XS için ödenecek olan vergi diğer yasal yükümlülükler 4 bin 451 TL’ye yükselecek. l Ekonomi Servisi Yatırımlar yerinde saydı Türkiye ile Almanya arasında siyasi ilişkilerin yeniden düzelmeye başlamasına rağmen, bu durum henüz ekonomik ilişkilere yansımış değil. Alman Sanayi ve Ticaret Odaları Birliği’nin Dış Ticaret Direktörü Volker Treier, Almanya’nın Türkiye’ye ihracatının 2018’de yüzde 10 azaldığını söyledi. DW Türkçe’nin haberine göre, Alman şirketlerinin Türkiye ekonomisine olan güvenlerindeki zedelenmenin devam ettiğini dile getiren Treier, “Türkiye’deki yatırımlarımız uzun bir süredir aynı seviyede kaldı. Türk Lirası’nın kötü gidişatı ve hukuki güvenceler konusunda Türkiye’de yaşanan sıkıntılar sürüyor. Türk ekonomisinin yıpranmışlığı kendini hem ihracatta hem de yatırımlarda belli ediyor” dedi. l Ekonomi Servisi Pamuk üreticisi destek istedi Ulusal Pamuk Konseyi 2018 sektör raporuna göre üretim maliyetlerinde yüzde 61’leri bulan artışlara karşın fiyatların gerilediğine dikkat çekildi. Gelecek sezon kilogram başına en az 1 lira destek yapılması istendi. Raporda, Türkiye’de ekim alanlarındaki artışlara karşın verim ve rekoltede düşüş yaşandığı vurgulanarak, bu yıl 2 milyon 200 bin tonluk kütlü pamuk rekoltesi beklendiği açıklandı. Üreticinin dekar başına üretim giderleri, bir önceki yıla göre yüzde 56, kütlü pamuk kilogram başına da yüzde 61 arttı. Buna karşın üreticinin geçen ekimde üretim maliyetlerinin 7, kasımda ise 62 kuruş altında gelir elde ettiğini anlatıldı. l İZMİR TÜRKONFED anketine katılanların yüzde 80’i istihdamın azalacağını, yüzde 76’sı da yatırım harcamalarının düşeceğini öngörüyor. “ödeme gecikmeleri”ni gösteriyor. Yüzde 43’ü de faiz oranlarının aynı kalacağını öngörüyor. Üretim daraldı Türk Girişim ve İş Dünyası Konfederasyonu’nun (TÜRKONFED) Genişletilmiş Yönetim Kurulu Üyeleri’nin (G59) “2018 Dördüncü Çeyrek Görüşleri ve 2019 İlk Çeyrek Beklentileri”ni yansıtan çalışmaya göre, üyelerin yüzde 26’sı 2018 dördüncü çeyrekte, üçüncü çeyreğe göre ekonomik beklentilerinin aynı olduğunu, yüzde 15’i ise daha iyi gittiğini düşünüyor. İyimser olan veya dördüncü çeyrekte ekonominin üçüncü çeyreğe göre aynı kaldığını düşünen üyelerin çoğunun, turizm sektörünün önde olduğu Akdeniz, Ege, İstanbul gibi bölgelerden olması dikkat çekiyor. Üyelerin 2018’in son üç ayındaki üretim hacminin değişikliği hakkındaki görüşleri de ekonomik gidişat ile paralel seyrediyor. Katılımcıların yüzde 59’u üretimlerinin dördüncü çeyrekte üçüncü çeyreğe göre daraldığını, yüzde 30’u aynı kaldığını ve yüzde 11’i arttığını belirtiyor. Üyelerin yüzde 41’i, 2019 ilk çeyrekte dördüncü çeyreğe göre ekonomik gidişatın gerileyeceği beklentisindeyken, yüzde 52’si 2019 birinci çeyreğinde ekonomik canlılığın 2018’in dördüncü çeyreğine göre değişmeyeceğini bekliyor. Katılımcıların yüzde 7’si ise ekonomik canlılığın artacağı görüşünde. TÜRKONFED Yönetim Ku rulu Başkanı Orhan Turan, KOBİ’lerin kısa ve or ta vadede en önem li sorun olarak li kidite sıkıntısı nı dile getirdiği ni ifade etti. Tu ran, nakit akışı ve ödeme sorun larının çözülme si için KOBİ’lerin odağa alındığı po litikalar gelişti rilmesi gerek liliğini be lirtti. l Ekonomi Servisi Orhan Turan Teşvikler, indirimler, kampanyalar konut piyasasını canlandırmaya yetmedi Konutta 7 yılın en kötüsü Yabancıya satış hız kesti Yabancılara konut satışları da hız kesmiş görünüyor. Ocak ayında geçen yılın aynı ayına göre yüzde 82 artış gösteren yabancılara satışlar geçen yılın son çeyreğine göre 4 bin 500’den 3 bin 168 adede geriledi. Söz konusu ayda Irak vatandaşları Türkiye’den 605, İran vatandaşları 305, Rusya vatandaş ları 195, Afganistan vatandaşları 191, Ürdün vatandaşları 151 konut edindi. Öte yandan Merkez Bankası’nın açıkladığı Türkiye’deki konutların gözlemlenebilen özelliklerinin zaman içinde kontrol edilerek, kalite etkisinden arındırılmış fiyat değişimlerini izlemek amacıyla hesaplanan Hedonik Konut Fiyat Endeksi (HKFE), Aralık 2018’de bir önceki aya göre yüzde 0.40 azalarak 226.52’ye geriledi. Geçen yılın aynı ayına göre yüzde 5.44 artan HKFE, aynı dönemde reel olarak ise yüzde 12.35 azalış kaydetti. Konut Fiyat Endeksi (KFE), aralıkta yıllık bazda yüzde 9.69 artarak 275.42’ye ulaştı. Ocak ayında konut satışları bir önceki aya göre yüzde 46.7, geçen yılın aynı ayına göre ise yüzde 24.8 geriledi. Konut satışları çakıldı. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), ocak ayına ilişkin konut satış istatistiklerine göre, ülke genelinde ocakta satılan konut sayısı bir önceki aya göre yüzde 46.7, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 24.8 azalarak 72 bin 937 oldu. Ocak ayı konut satışları 2013’ten bu yana 73 ayın en düşük verisi oldu. İpotekli satış çöktü Bu dönemde ipotekli konut satışları geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 77.2 azalarak 6 bin 537’ye geriledi. Toplam konut satışları içinde ipotekli satışların payı yüzde 9 olarak belirlendi. İlk defa satılan konut sayısı ocakta, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 30 azalarak 31 bin 48’e geriledi. Toplam konut satışları içinde ilk satışın payı yüzde 42.6 oldu. İkinci el konut satışları da ocakta geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 20.4 azalış gösterdi. l Ekonomi Servisi Mayısa kadar ucuzluk yok Sıcak yemek de ‘Getir’ecek Su ve yumurtadan bebek bezi ve deterjana kadar GAMZE BAL Yaş sebze fiyatlarının ağır iklim koşulları ve yüksek üretim maliyetleri sebebiyle zamlandığını lanan ürün maliyetlerinin fiyatların yükselmesinde etkili olduğunu dile getiren Yanmaz, “En büyük sorun, istikrar ve güven ekonomisinin prim yapması. ‘Dola yerinde de pahalı Tanzim satışlarla patlıcan 4.5, biber 6 liradan satılsa da üretim yeri olan Antalya’nın Kumluca ve Demre ilçelerinde birçok farklı ürünü dakikalar söyleyen Sera Yatırımcıları rın ve Avro’nun bize etkisi patlıcanın kilosu 5.50 TL, biber içinde kullanıcıya ulaştıran ve Üreticileri Birliği (SERA ne olacak’ diye bekleniyor. 9 TL’den satılıyor. Ancak üre mobil alışveriş uygulaması Getir, yeni girişimi ‘GetirYemek’ ile yemek siparişlerini de getirecek. Uygulama ile sipariş edilen yemeğin soğumadan kullanıcılara teslim edilmesi sağlanacak. Getir Kurucusu Nazım Salur, “GetirYemek’e 1000’in üze BİR) Yönetim Kurulu Başkanı Müslüm Yanmaz, “Bu yıl ürün yok. Türkiye’de toplam sera alanının yüzde 2’sinde üretim var. Üretim yoksa ürün pahalanır. Mayısa kadar yüksek fiyatlar de Artan girdi maliyetleriyle neyi hesap edeceğimizi şaşırdık” diye konuştu. Türkiye’deki 700 bin dekar sera alanının 650 bin dekarında standartlara uygun üretim yapılmadığı için hastalık yaşandığını an ticiler yükselen üretim maliyetleri sebebiyle, tüketiciye pahalı gelen ürünlerden dahi kazanç sağlayamıyor. Tanzim yalnızca İstanbul ve Ankara’yı kapsarken, bir hamle de İzmir’den geldi. Buna göre İzmir Büyükşehir Belediyesi, dar gelirli 35 bin aile rinde restoran iş ortağı ol vam edecek. latan Yanmaz, “Üretilen ye kooperatiflerden alınacak du. İstanbulluları 7/24 sı Yeni ürünlerin ürünlerin yüzde 65’inden 10’ar kiloluk patates ve soğan cak yemek ile buluşturacağız” dedi. 2 bin kişilik ekiple hizmet verdiklerini aktaran Salur, “2018’de 5 milyon sipariş ile bir önceki yıla göre 2.6 kat büyüdük. Ciromuz da 300 milyon TL arttı. 2019’da yüzde 150 oranında büyüme hedefliyoruz” dedi. mayıstan sonra çıkmasıyla fiyatlar rahatlayacak” dedi. Geçen yıl yüzde 60 fazlası üreticiden aracıya, oradan da marketlere gider. Standartlara uygun üretim yapılamayınca da ürün yüzde 2530 kayıpla yola çıkıyor. İç piyasadaki olumsuzluklardan dolayı zarar etmemek için ihracata odak dağıtacak. Öte yandan, sorun yalnızca yaş sebzeyle sınırlı değil. Ulusal Hububat Konseyi’ne göre çiftçiler buğday ekiminden uzaklaşıyor. Kurum, buğdayda üretimin arttırılması için girdi maliyetlerini azaltması ve desteklemelerin zamanında veril l Ekonomi Servisi Müslüm zam lanmamız gerek” dedi. mesi gerektiğine dikkat çekti. Yanmaz ‘Köşeyi dönmek isteyenler borsada’ Merkezi Kayıt Kuruluşu verilerine göre Borsa İstanbul’da yerli gerçek yatırımcı sayısı 2018’de bir önceki yıla göre 87 bin 194 kişi artarak 1 milyon 163 bin 276’ya yükselirken, milyoner sayısı ise 539 kişi azaldı. Borsada hesabı bulunan yerli gerçek kişilerin toplam portföyü 2018’de 65 milyar liradan 61 milyar 146 milyon liraya geriledi. 2018’de borsaya gelen 87 bin 194 yeni yatırımcının 29 bin 171’i, yani bir başka deyişle yüzde 33’ü, 35 yaş altındaki yatırımcılardan oluşuruyor. Borsada uzun vadeli yatırımcı sayısının çok sınırlı olduğuna değinen ana listler, daha çok küçük portföylerle kısa yoldan köşe dönmek için işlem yapan bireysel yatırımcıların bulunduğunu kaydetti. Analistler, şirketlerin temettü alışkanlıklarının yeterli düzeyde olmadığını kaydederek, bunun da uzun vadeli yatırım kültürünü engellediğini anlattı. l AA Tek adam rejimine asker mi seçiliyor? Başkan Erdoğan’ın 31 Mart yerel seçimlerine ilişkin meydan konuşmalarından birisi dün Burdur’daydı. Burdurlu seçmenlerden Cumhur İttifakı adına atadığı başkan adayına oy vermelerini, seçilmiş kendilerinden olmayan belediye başkanlarını devirmelerini istedi. Burdur aksanı, deyişleriyle bu kez Burdurluların yaşamına dönük trilyonluk, katrilyonluk kamu yatırımlarından, kendi kesesinden, kendi tekil iradesinin işleri, başarıları olarak saydırmalara girişti.. Yine upuzun bir listede hastaneler, yollar saydırmalarında trilyonluk, katrilyonluk hacamalar listeleri uçuşup durudu.. 19 bin işyerine SSK prim desteği, 1.1 katrilyonluk tarımsal destek, 1.5 katrilyonluk yatırım desteği gibi vurgularlar özünde işveren, çiftlik sahipleri, özel işletmeler, hastaneler odaklı yapıldıklarının belgelenmesi gibiydi. Başkan Erdoğan adaylarına oy isterken, karşılığında onore edildikleri bir ödül tadında, Burdurlu seçmenlerinden, Saray’da ziyaretine konuk olarak geleceklere ikram etmek üzere ünlü saleplerinden istedi. “Getirmedinizse kaymakamdan ister alırım” diye ekleme yapmayı da unutmadı. HHH Meclis, dün AKP’li kimliği ile Cumhur İttifakı’nın adayı olarak katıldığı İstanbul seçimlerinde, Meclis Başkanlığı forsunun çok ötesinde tüm kamu gücü, kaynaklarını da kullanıyor olarak seçim kampanyası yapması suçu hukuksuzluğunun üzerine, söz konusu görevinden ayrılması işlemleri için toplanmıştı ya... Söz konusu dünyanın en ucube başkanlık modeli, parti başkanlığı kimliği, gücü baskın Başkanlık, Tek adam rejiminin hakhukukdemokrasiyi, en çok da başkanlık rejimleri için çok daha yaşamsal güçler ayrılığı ilkelerini katleden koşulları yetmezmiş gibi.. Dünün yeni Meclis başkanı seçimlerine ilişkin haber özetleri, noktası, virgülü ile birbirinin tekerlemesi tadında, Meclis’teki diğer partilerin tek tek gösterecekleri adayların seçilmelerinin söz konusu olamayacağını, son sözü Erdoğan’ın söyleyeceği, AKP içinden sayılan birkaç adayın içinden birine, MHP’nin de oy vermesiyle 3. turda başkan seçileceğini duyuruyorlardı. AKP’nin İstanbul belediye başkan adayı akşam vereceği veda resepsiyonunun ardından da, Meclis Başkanı forsu, kaynaklarını kullanamıyor olarak, seçim kampanyasına geri dönüş yapacaktı. HHH Doğrusu İstanbul başta, gittiği merkezlerde valiler, kaymakamlar tarafından, en çok da kamu gücünün kullanıldığı odaklarca nasıl karşılanacağı merak konusu olmalı.. Cumhurbaşkanı Erdoğan miting meydanlarında seçtiği belediye başkanlarına oy isterken, çok rahat bir söylemle, tekil irade gücünü biyad dayatıyor. Bu arada yeri gelmişken, gelenek haline getirilmiş trilyonluk, katrilyonluk hizmetlerin vatandaşlar için algısı, ya da artık 16 yıllık iktidarlarında en çok kayrılmışlar, pay verilmişler arasındaki karşılıkları bile çok tartışmalı olmuşken... Ülkenin 16 yılı tamamlanmış iktidarları sorumluluğunda gerçek verilerle insana, seçmene, milyonlara dönük ekonomik, sosyal, siyasal karşılıklarında yaşanan sorunlar yumağının dillendirilmesi, başta Başkan Erdoğan, sorumlu yönetim kadrolarının damarlarına basmışçasına sinirlerini geriyor... Muhalefet cephesinden gelen tüm eleştirilere yanıtlar, en ağır küfürlü suçlamalarla “terörle ittifak içinde hıyanet cephesi” algılaması ile tersine çevrilmek isteniyor. Şeklen toplanması sağlanan Meclis çalışmaları içinde dahi, muhalefet liderleri, milletvekillerinin ulaşabildikleri gerçeğe yönelik veriler ise iflasa sürüklenişin çarpıcı kanıtlarını oluşturuyor.. Dünün güncel bir sorumlu bakana yöneltilmiş sorulardan çıkan resmi verilerle; ağır tonajlı araç sektörü 2018 yılı içinde yüzde 36 daralmış. 2019 yılı ocak karşılaştırmasında bir yıl öncesine göre yüzde 78’lik kayıp söz konusu... Yatırım bütçesinde büyük pay BOTAŞ’a Bu yılın Yatırım Programı’nda, proje tutarı 977 milyar 750 milyon 95 bin lira, 2018 sonu kümülatif harcaması 409 milyar 220 milyon 247 bin lira, 2019 başlangıç ödeneği 65 milyar 388 milyon 723 bin lira olan 2 bin 964 proje yer alıyor. 2019 Yatırım Programının Kabulü’ne dair Cumhurbaşkanı Kararı, Resmi Gazete’nin mükerrer sayısında yayımlandı. Bu yıl gerçekleştirilecek kamu yatırımlarının 7 milyar 713 milyon 110 bin lirası enerji sektöründeki 104 projeye, 2 milyar 104 milyon 322 bin lirası ise madencilikteki 49 projeye ayrıldı. Enerji yatırımlarında en fazla payın sahibi BOTAŞ oldu. Kuruma, devam eden ve bu yıl başlanacak projeler için toplam 3 milyar 700 milyon lira yatırım bütçesi tahsis edildi. l Ekonomi Servisi C MY B