Catalog

DIŞ HABERLER EDİTÖR: BETÜL BERİŞE TASARIM: SERPİL ÜNAY dishab@cumhuriyet.com.tr ISID kaygısı büyüyorNATO ve Rusya, Türkiye’nin operasyon bölgesinde oluşabilecek güvenlik boşluğuna dikkat çekti 712 EKİM 2019 CUMARTESİ Harekât ile ilgili ilk kez konuşan Rus lider Putin, bölgede kontrolün hemen sağlanmasının zor olduğunu dile getirdi. TSK’nin Suriye’nin kuzeydoğusunda başlattığı “Barış Pınarı” Harekâtı’nın olası sonuçlarına ilişkin büyük güçlerin değerlendirmelerinde, bölgede tutulan IŞİD’lilere ilişkin kaygılar öne çıkmaya başladı. İstanbul’u ziyaret eden NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, bölgede Ankara’nın terör örgütü saydığı YPG tarafından tutulan IŞİD’lilerin “tekrar kaçmasına müsaade edilmemesi gerektiğini” vurguladı. Harekâta ilişkin ilk kez konuşan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ise bölgede güvenlik boşluğu oluşabileceği mesajını vererek “IŞİD’lilerin ciddi tehdit oluşturduğunu” söyledi. ‘İstikrarsızlık kaygısı’ Türkiye’ye bu yıl ikinci kez ziyarette bulunan Stoltenberg, İstanbul Dolmabahçe’deki Cumhurbaşkanlığı Çalışma Ofisi’nde Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ve Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar ile bir araya geldi. Çavuşoğlu ile görüşmesinin ardından ortak basın toplantısında konuşan Stoltenberg, NATO’nun Türkiye’deki askeri tesislere yaptığı 5 milyar dolardan fazla yatırımın, örgütün Türkiye ile dayanışmasını gösterdiğini belirtti. Görüşmede, TSK’nin harekâtı hakkında değerlendirme yapıldığı bildirilir ŞAM’DAN SERT AÇIKLAMA TSK’nin operasyonuna Şam yönetiminden tepkiler sürüyor. Suriye meclisi, harekâtı kınarken operasyonun BMGK kararlarına açık bir ihlal olduğunu duyurdu. Meclisten yapılan yazılı açıklamada, Ankara’nın Suriye politikasına ilişkin sert ifadeler yer aldı. Harekât, “ABD, İsrail ve Türkiye tarafından 8 yıldır sürdürülen komplonun bir parçası” olarak nitelendirildi. Bölge ülkelerine ve uluslararası kamuoyuna saldırıyı kınama çağrısında bulunuldu. ‘dAiyyarılloıkgçyı ogkü’ndemlerle Suriye Dışişleri Bakan Yardımcısı Faysal Mikdad ise Ankara’nın terör örgütü olarak gördüğü YPG/ PYD’nin, daha önce sorunu Şam’la çözüme yanaşmadıklarını hatırlattı ve bunun ülke egemenliğini ihlal etmek için Türkiye’ye bahane sunduğunu kaydetti. Şam yönetiminin Türkiye’nin hedef aldığı Kürt gruplarla diyaloğa girip girmeyeceği sorusunu da yanıtlayan Mikdad, “Bu silahlı gruplar ülkelerine ihanet etti. Yabancı güçlerin elinde rehin konumundakilerle hiçbir diyaloğu kabul etmeyeceğiz. Washington’ın ajanları Suriye topraklarında tutunamayacak” ifadelerini kullandı. Mikdad, ayrıca müzakere için Şam’ın şartlarına da işaret etti ve müzakere masasına “ayrılıkçı” gündem ile ya da “sahada güçlü oldukları mantığından hareketle” gelmelerinin kabul edilemeceğini vurguladı. “Suriye hükümeti tüm vatandaşlarını kucaklamaya hazır, ama ülkeyi parçalamak için ya da ayrılıkçılı gündemle gelenlerle müzakere etmeyiz” dedi. PENTAGON: KÜRTLERİ TERK ETMEDİK ABD Savunma Bakanı Mark Esper, dün yaptığı açıklamada “Kürt ortaklarını terk etmediklerini” savundu. Gazetecilere verdiği demeçte, “Kürtleri terk etmedik, onlarla Suriye’nin diğer bölgelerinde birlikteyiz” dedi. ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon) da Esper’in Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar ile önceki gün yaptığı telefon görüşmesiyle ilgili açıklama yayımladı. Açıklamada, “Bakan Esper, ABD’nin IŞİD karşıtı koalisyonunun kaydettiği ilerlemeleri tehlikeye attığı için Türkiye’nin koordinasyonsuz faaliyetlerine karşı olduğunu belirtti” ifadeleri kullanıldı. Esper’in, Türkiye’den harekâta son vermesini istediği aktarıldı. ABD Savunma Bakanı’nın ayrıca Ankara’nın eylemlerinin iki ülke arasındaki ilişkilere zarar verdiğini, mevkidaşı Akar’a da ilettiği kaydedildi. Genelkurmay Başkanı Mark Milley ise “ABD Suriye’nin kuzeyinde bir uçuşa yasak bölge ilan edecek mi?” sorusuna, “70 yıllık NATO ortağımız Türklere karşı Kürt güçlerine destek amaçlı askeri operasyon yapmamıza izin veren bir Güvenlik Savunma Alanı yok” yanıtını verdi. TSK ile koordinasyon sağladıklarını ve ABD askerlerinin koordinatlarını Türkiye’ye ilettiklerini, ayrıca Türkiye’ye “vurulmayacak hedefler listesi” verdiklerini sözlerine ekledi. ‘beş militan kaçtı’ Ankara’nın terör örgütü olarak gördügü YPG’nin ana unsurunu oluşturduğu Suriye Demokratik Güçleri (SDG), TSK’nin operasyon bölgesinde yer alan Kamışlı’daki bir hapishane yakınlarına düzenlenen hava saldırısında 5 IŞİD’linin kaçtığını öne sürdü. Suriyeli ve yabancı IŞİD militanları ile ailelelerin tutulduğu El Hol sığınmacı kampında da dün bir grup kadının çıkan bir karışıklık sırasında kaçmaya çalıştığı bildirildi. Reuters’ın haberine göre, kampın yabancılar bölümündeki kadınlar sopa ve taşlarla güvenlik görevlilerine saldırdı. Öte yandan Reuters’a konuşan iki Türk güvenlik yetkilisi, Türkiye’nin operasyon yürüttüğü bölgelerde bin 200 ila bin 500 IŞİD militanının tutulduğuna inandıklarını söyledi. Türk yetkililere göre, bu militanların çoğunluğunu Avrupa ve ABD uyruklular oluşturuyor. Militanların serbest bırakılmayacağını belirten yetkililer, ülkelerine gönderilmeleri için ise inisiyatif alınacağını söyledi. NATO Genel Sekreteri Stoltenberg, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Dolmabahçe’deki çalışma ofisinde bir araya geldi. ken Stoltenberg, Çavuşoğlu’na “kaygılarını ilettiğini” söyledi. Çavuşoğlu, ABD’yi eleştirdi NATO Genel Sekreteri, “Gerilimin artırılmaması, daha fazla istikrarsızlığa sebep olunmaması gerektiğini hatırlattım” ifadesini kullandı. Stoltenberg, “IŞİD teröristlerinin bölgede tutulmaya devam edilmelerini sağlamak için bir çözüm bulmak zorunda olduklarını” vurguladı. Transatlantik ittifakı ile Ankara arasında soruna neden olan Türkiye’nin Rusya’dan S400 füze savunma sistemleri satın alması hakkında da konuşan Stoltenberg, “Türkiye’nin bu konuyla ilgili bazı nedenleri olabilir, ancak koordinasyon ve müttefiklerin uçakları açısından sorun teşkil edebilecek bir uyumsuzluk da doğabilir” değerlendirmesinde bulundu. NATO’nun YPG’yi terör örgütü sayıp saymadığına ilişkin bir soruya da yanıt veren Stoltenberg, “Müttefiklerimiz arasında bu konuda bir fikir birliği oluşmadı” dedi. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğ lu ise Türkiye’nin oluşturduğu “güvenli bölgede” bulunan IŞİD’lilerin serbest bırakılmasının mümkün olmadığını söyledi. Türkiye hapishanelerinde de IŞİD’lilerin bulunduğunu belirten Çavuşoğlu, “Bazıları ülkesine gitmeyi bekliyor, o ülkeler almıyor” şeklinde konuştu. ABD başta olmak üzere 8 ülkenin, YPG ve PYD’nin terör listesine girmesini bloke ettiğini belirten Çavuşoğlu, “YPG, PYD ile PKK’nin hiçbir farkının olmadığını hepimiz çok iyi biliyoruz” dedi. Dışişleri Bakanı, “DEAŞ (IŞİD) ortak düşmanımız, mücadele edelim, PKK ortak düşmanımız, ama mücadele etmeyelim, hatta Türkiye de mücadele etmesin” şeklindeki anlayışa karşı olduklarını söyledi. Görüşmenin ardından Stoltenberg, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan tarafından da Dolmabahçe’deki çalışma ofisinde kabul edildi. Putin, BDT’yi uyardı Öte yandan, Türkmenistan’ın başkenti Aşkabat’ta düzenlenen “Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT) Devlet Başkanları Zirvesi”nde konuşan Rusya Devlet Başkanı Putin’in gündeminde de IŞİD’liler vardı. Putin, “Şimdiye dek onların gardiyanlığını Kürt askeri oluşumlar yapıyordu. Şim diyse Türk ordusu bu bölgeye giriyor, Kürtler söz konusu kampları bırakıyor. Bunun neticesinde onlar da (IŞİD’ciler) kaçabilir” ifadelerini kullandı. Bölgede oluşabilecek güvenlik boşluğuna da dikkat çeken Putin, “Türk ordusunun bu durumu hemen kontrolü altına alıp alamayacağından emin değilim” şeklinde konuştu. BDT üyesi Azerbaycan, Belarus, Kazakistan, Kırgızistan, Ermenistan, Moldova, Rusya, Tacikistan ve Özbekistan ile gözlemci statüsündeki Türkmenistan’ın liderlerinin katıldığı zirvede konuşan Putin, operasyon bölgesinde aralarında eski Sovyetler Birliği Cumhuriyetlerinin vatandaşlarının da olduğu binlerce militanın bulunduğunu belirtti. IŞİD’lilerin BDT üyeleri için ciddi bir tehdit oluşturduğunu vurgulayan Putin, “IŞİD’ciler kaçarlarsa nasıl ve nereye yönelecekler? İstihbarat servislerimizin kaynaklarını ortaya koymamız gerekiyor” ifadelerini kullandı. Öte yandan, Rusya Dışişleri Bakanlığı, harekât nedeniyle “Türkiye ve diğer taraflara” sağduyu çağrısında bulundu. Suriye’deki durumun daha fazla istikrarsızlaşmasına izin veril memesi gerektiği belirtilen açıklamada, yaşananlar nedeniyle “ciddi kaygı duyulduğu” bildirildi. Moskova, Şam ve Kürt gruplar arasında diyalog için arabuluculuğa hazır olduğunu bir kez daha yineledi. Birleşmiş Milletler (BM) ve uluslararası yardım kuruluşları tarafından art arda yapılan açıklamalarda hem Türkiye’ye hem de bölgedeki diğer aktörlere sivillerin korunması, yeni bir insani felaketin önlenmesi çağrıları yapılıyor. BM yetkilileri, Suriye’nin kuzeydoğusunda harekâtın başlangıcından bu yana yaklaşık 100 bin kişinin evlerini terk etmek zorunda kaldığını bildirdi. ABD’den yaptırım tehdidi ABD Hazine Bakanı Steven Mnuchin, Başkan Donald Trump’ın “Türkiye’yi hedef alan yeni yaptırımlarla ilgili bir tasarı hazırlanması talimatı verdiğini” duyurdu. Beyaz Saray’da gazetecilere konuşan Mnuchin, kararnamenin Trump tarafından imzalanacağını ancak yaptırımların şu anda uygulanmayacağını söyledi. “Bunlar çok güçlü yaptırımlar. Umarım kullanmak zorunda kalmayız ama gerekirse Türkiye ekonomisini işlevsiz hale getirebiliriz” dedi. Bakan Mnuchin, “yaptırımların Türk hükümeti ile ilişkili herkesi hedef alabileceğini” söyledi. “Trump’ın Türkiye’nin sivilleri hedef alma ihtimalinden endişe ettiğini, Türkiye’nin tek bir IŞİD’linin bile kaçmasına müsade etmeyeceğinden emin olmak istediğini” kaydetti. Bu arada ABD Kongresi’nde Türkiye’nin Suriye’de yürüttüğü operasyona karşı yaptırım çalışmalarına, Temsilciler Meclisi’nin Cumhuriyetçi üyeleri de katıldı. 29 üye, Temsilciler Meclisi’ne Türkiye aleyhinde yaptırım tasarısı sunacaklarını açıkladı. Kongre’nin üst kanadı Senato’nun Cumhuriyetçi üyesi Lindsey Graham ve Demokrat Senatör Chris Van Hollen, üzerinde uzlaşı sağladıkları yaptırım tasarısını gelecek hafta sunacaklarını açıklamıştı. Türkiye’nin Suriye’nin kuzeydoğusunda başlattığı askeri harekâta ilişkin sert tutumu dikkat çeken Avrupa Birliği’nin (AB) de yaptırım kartını açmaya hazırlandığı bildiril Trump ile Mnuchin di. Fransa’nın AB Bakanı Amelie de Montchalin, gelecek hafta yapılacak AB Konseyi toplantısında Türkiye’ye yapılacak olası yaptırımların görüşüleceğini söyledi. Montchalin, “Siviller, Suriyeli güçler ve bölgenin istikrarı için sarsıcı olan bir durumla karşı karşıya kaldığımızda aciz davranmayacağız” şeklinde konuştu. AB liderlerinin katılacağı zirveye ilişkin daha önce yapılan bilgilendirmede, Doğu Akdeniz’deki hidrokarbon kaynakları üzerinden Türkiye ile Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY) arasında patlak veren gerilimin de gündeme geleceği duyurulmuştu. Silah ambargosu teklifi Bu arada, Fransa Dışişleri Bakanı JeanYves Le Drian da harekât nedeniyle ABD öncülüğündeki IŞİD’e karşı mücadele koalisyonunun acilen toplanması gerektiğini söyledi. Norveç ve Finlandiya’nın Türkiye’ye silah satışını askıya alma kararlarının ardından İsveç de Avrupa Birliği Dışişleri Bakanları Toplantısı’nda Ankara’ya silah ambargosu uygulanması teklifini sunma kararı aldı. Öte yandan, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın önceki gün AB’ye hitaben sarf ettiği “Operasyonumuzu ‘işgal hareketi’ diye nitelendirmeye çalışırsanız işimiz kolay, kapıları açar, 3.6 milyon mülteciyi sizlere göndeririz” şeklindeki sözleri de Avrupa’nın gündeminde. Resmi temaslarda bulunmak üzere GKRY’de bulunan AB Konseyi Başkanı Donald Tusk, “Mültecilerin silah ve şantaj gibi kullanılmasını asla kabul etmeyeceğiz” şeklinde konuştu. Tusk, Ankara’nın, Suriye’de devam eden harekâtın “insani felakete yol açabileceğine ilişkin kaygıları anlaması gerektiğini” de sözlerine ekledi. İspanya Ulusal Radyosu’na demeç veren Savunma Bakan Vekili Margarita Robles, Erdoğan’ın sözlerinin kabul edilemez olduğunu savundu. Robles, “İnsanlarla, yani sığınmacılarla jeopolitik bağlamda oynanması kabul edilemez. İspanya, AB kapsamında alınan toplu kararlara her zaman bağlı kalacak” dedi. 24 Ekim’deki NATO Savunma Bakanları Toplantısı’na katılacağını da belirten Robles, “Toplantıda TürkiyeSuriye sınırındaki İncirlik Üssü’ne İspanya’ya ait Patriot’ların konuşlandırılmasıyla ilgili karar gözden geçirilebilir. İspanya, askeri gerilim anlamına gelecek şeylere her zaman karşı çıkacak” ifadelerini kullandı. İtalya Başbakanı Guiseppe Conte de, Erdoğan’ın sözlerine yanıt olarak “AB, Türkiye’nin şantajını kabul edemez” ifadelerini kullandı. İranlı yetkililer, gemiye roket saldırısı düzenlendiğini, roketlerin Suudi Arabistan’dan geldiğini savundu. İran tankerine saldırı iddiası Suudi Arabistan’ın Cidde limanı yakınlarında İran’a ait Sinopa adlı petrol tankerinde patlama meydana geldi. Patlamanın ardından bir süre gemiden Kızıldeniz’e sızıntı yaşandığı belirtilirken bölgede askeri gerilime yönelik korkular arttı, petrolün varil fiyatı tekrar 60 doların üzerine çıktı. İran haber ajansı ISNA, İran Ulusal Petrol Şirketi’ne ait tankerin Suudi Arabistan’ın Cidde kenti açıklarında seyir halindeyken iki roketle vurulduğunu ve gemideki iki ana deponun ağır hasar aldığını duyurdu. Petrol fiyatları, son olarak Yemen’de Mansur Hadi yönetimini destekleyen koalisyonun lideri konumundaki Suudi Arabistan’ın petrol şirketi Aramco’ya ait tesislere yönelik SİHA’lı saldırı sonrasında keskin bir biçimde yükselmişti. Saldırılardan İran sorumlu tutulmuştu. Öte yandan, İranlı yetkililerin atılan roketlerin Suudi Arabistan yönünden gelmiş olduğu yönündeki açıklamasıyla gözler Riyad’a çevirildi. Rusya, saldırıya ilişkin herhangi bir ülkeyi suçlamak için acele edilmemesi gerektiğini vurgularken ABD’nin bölgede bulunan 5. Filo Sözcüsü, “olayı yakından takip ettiklerini” söylemekle yetindi. Akar adıyla Graham’a şaka TSK’nin Suriye’ye düzenlediği askeri harekât nedeniyle Ankara’ya yaptırım uygulanması çağrısında bulunan ABD’li Cumhuriyetçi Senatör Lindsey Graham’ın, kendini Milli Savunma Bakanı Hulisi Akar olarak tanıtan Rus komedyenler tarafından işletildiği ortaya çıktı. Graham’ın bir sözcüsünce doğrulandığı belirtilen 16 ve 13 dakikalık iki görüşmenin kayıtları, Amerikan Politico ve G2 Magazine dergileri tarafından yayımlandı. Geçen ağustos yapıldığı bildirilen görüşmelerin ses kayıtlarına göre Graham, Ankara’nın terör örgütü saydığı YPG hakkında “Sizin büyük bir probleminiz. Türkiye’nin Suriye’deki bu tehditten korunduğunu güvence altına almamız gerekir” dedi. Suriye’de “YPG Kürtleriyle gittikleri işbirliğinden dolayı pişmanlık duyduklarını” söyledi. Bölgede Türkiye’nin askeri varlığına güvenceler veren ABD’li senatör, “Amerikan askeri var olduğu ve bölgenin uçuş sahasının kontolünü elinde tuttuğu sürece İran ve Rusya (Kuzey Suriye’de) asla sizi rahatsız edemeyecek. Başkan sizin Suriye’nin geleceği konusunda çok önemli olduğunuzu söylüyor’’ ifadeleri kullanıldı. Türkiye’nin Rusya’dan aldığı S400 hava savunma füzeleri krizi hakkında ise Trump’ın yaptırım değil, serbest ticaret anlaşması istediğini dile getirdi. Hakkındaki azil soruşturmasıyla başı dertte olan Trump, seçim mitinglerine de devam ediyor. Minnesota’daki mitingde Trump yandaşları ve karşıtları arasında tartışmalar yaşandı. ‘Ukraynagate’de iki gözaltı ABD Başkanı Donald Trump hakkında azil soruşturması başlatılmasına neden olan “Ukraynagate” skandalının uzantısı olarak Trump’ın kişisel avukatı Rudy Giuliani ile bağlantılı iki kişi gözaltına alındı. Sovyetler Birliği’nde doğan, ABD vatandaşı olan, Trump’ın seçim kampanyalarına bağış toplama komitelerinde yer alan işadamları Lev Parnas ve Igor Fruman’ın kampanya finansmanı yasalarını ihlal suçlamasıyla gözaltına alındığı belirtildi. Parnas ile Fruman’a federal ve eyalet seçimlerinin adaylarına yabancı kaynaklı para kanalize etmek suçlamasının yöneltildiği öğrenildi. ABD medyası, para kaynağı olarak “Rusya” iddiasını ortaya attı. Wall Street Journal, ikilinin, Giuliani’nin eski ABD Başkan Yardımcısı Joe Biden hakkında Ukrayna’da soruşturma açılması çabalarına yardım ettiğini yazdı. Gazeteye göre, Parnas ile Fruman, Bidenlar hakkında yolsuzluk iddiaları yaymak için uğraşıyordu. Trump, Demokrat Partili rakibi Joe Biden ile oğlu Hunter Biden hakkında Kiev’de yolsuzluk soruşturması açılmasını Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy’den talep ettiği için azil soruşturması kapsamına alınmıştı.