Catalog

EKONOMİ DOLAR AVRO FAİZ BORSA 2.8910 3.2010 8.60 82.825 0.4 kuruş 0.7 kuruş Sabit 236 puan 8 ekonomi@cumhuriyet.com.tr TASARIM: SERPİL ÜNAY Dünya silahlanıyor ALTIN CUMHURİYET ALTIN 24 AYAR 824.35 1.32 lira 123.20 0.20 lira Cumartesi 16 Temmuz 2016 Dünyada artan terör eylemleri ve güvenlik endişeleri savunma harcamalarını katladı. Üretiminin 3’te birini ihraç eden Türkiye bu kapsamda yıl sonunda ihracatını 2 milyar dolara çıkarmayı hedefliyor Fırat Cem KARATAĞ Son yılarda artan terör eğlemleri ve jeopolitik riskler nedeni ile artan güvenlik endişeleri, savunma harcamalarını yükseltti. Bu durumu fırsata çeviren Türkiye de üretiminin büyük bir bölümünü ihraç etmeye devam ediyor. Savunma ve Havacılık Sanayi İhracatçıları Birliği (SSI) verilerine göre, savunma ve havacılık sanayisi ihracatı yılın ilk 6 ayında, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 11.6 artarak, 815 bin 699 dolara yükseldi. Konuyla alakalı düzenlenen toplantıda konuşan Savunma ve Havacılık Sanayi İhracatçıları Birliği Başkanı Latif Aral Aliş, yıl sonu hedeflerinin yüzde 20’lik artışla ihracatı 1 milyar 987 milyon dolara çıkarmak olduğunu söyledi. Aliş, birliğin kurulduğu 2011 yılında Türkiye 884 milyon dolar ihracat gerçekleşirken, 2015 yılında ihracatını yüzde 87 oranında artırarak 1 milyar 656 dolara yükselttiğini vurguladı. İhracat artıyor Türkiye’de bir çok sektörde ihracatın gerilediğini dile getiren Aliş, savunma sanayinin 2016’da ihracatını arttıran sayılı sektörlerden biri olduğunu vurguladı. Aliş’in verdiği bilgilere göre, yılın ilk yarısında hazır giyim ve konfeksiyon ihracatı yüzde 9.4, otomotiv endüstrisi ihracatı yüzde 5, makine ve aksamları ihracatı yüzde 8.5 geriledi. Aliş, sektörün 2023 yılında 25 milyar dolar ihracat hedeflediğini hatırlatarak, Türkiye’de ihraç ürünlerinin kg başına ortalama fiyatının 1.34 dolar iken savunma sanayi ihracatında bu rakamın ortalama 25 dolar olduğunu anlattı. Yerlilik oranı yüzde 60 Üretimin yerlilik oranının yüzde 24’lerden 60’lara geldiğini vurgulayan Milli Savun ma Bakanı Fehmi Işık da özel sektör ve KOBİ’lerin savunma sanayiinde daha fazla yer alması gerektiğini vurguladı. “Savunma sanayiinde büyümenin özel sektör eliyle gerçekleşeceğine inanıyoruz” diyen Işık, sektör ihracatının da kısa sürede 5 milyar dolara ulaşacağını söyledi. Işık, Savunma ve Havacılık Sanayi İhracatçıları Birliği ’nin kurulduğu 2011 yılında 60 olan savunma sanayi üye firma sayısının 450’ye ulaştırmasının önemli olduğunu ifade ederken 450 firmanın yüzde 90’ının KOBİ olduğunun altını çizdi. l İSTANBUL ilk sıraDA Kuzey Amerika VAR İhracatın bölgelere göre dağılımına bakıldığında yüzde 34.3’le NAFTA (The North American Free Trade Agreement Türkiye’de Kuzey Amerika Ülkeleri Serbest Ticaret Anlaşması) ülkeleri birinci, AB ülkeleri yüzde 23.7’yle ikinci sırada yer alırken, bu bölgeleri Ortadoğu ülkeleri yüzde 18.3’le, Uzakdoğu ülkeleri yüzde 8.6’yla Bağımsız Devletler Topluluğu ülkeleri yüzde 7.5’le takip etti. Savunma ve havacılık sanayinin hedef pazarları olarak ABD, Bağımsız Devletler Topluluğu, AB üyeleri, Hazar Bölgesi ülkeleri, Körfez ülkeleri olurken Uzakdoğu ve Afrika pazarları hedefler arasına dahil oldu. Türkiye şoklara karşı savunmasız Geri ödemesi geciken kredilerin başında bireysel krediler geliyor. Bireysel kredilerde geri ödeme gecikti Tahsili gecikmiş alacakların toplam kredilere oranı yılın ilk yarısında yıl sonuna göre 0.6 puan artarak yüzde 3.4 oldu. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun 2016 yılı ilk yarı sonuçlarına göre, bu oran kurumsal kredilere yüzde 3, bireysel kredilerde yüzde 4.5, KOBİ kredilerinde de yüzde 4.6 düzeyinde gerçekleşti. Türkiye Bankalar Birliği’nin (TBB) Başkanı Hüseyin Aydın, konuyla ilgili değerlendirmesinde bankacılık sektörünün büyümenin finansmanına katkı vermeye devam ettiğine dikkat çekerek ilk yarıda, sabit kurlarla ve 12 aylık bazda kredilerin yüzde 10 arttığını, kurumsal kredilerde bu oranın yüzde 12, bireysel kredilerde ise yüzde 6 olduğunu söyledi. Kredi risklerinin yönetilebilir düzeyde olduğuna dikkat çeken Aydın, “Özkaynak kârlılığının sınırlı bir artış göstermekle birlikte sermaye maliyetinin gerisinde kalmaya devam ediyor. Küresel ekonomide istikrar yeniden tesis edilene ve küresel büyüme geçmiş düzeylere gelinceye kadar ekonomide ihtiyatlı yaklaşımın korunması ve iç tasarruf artışının hızlandırılması önemini koruyor” dedi. l Ekonomi Servisi Abay, ING Belçika yönetimine de girdi ING Bank Genel Müdürü Pınar Abay, mevcut görevine ek olarak ING Belçika yö netim kurulu üye liğine atandı. ING Belçika’dan yapı lan açıklamaya göre ING Bank Tükiye Genel Müdürü ve yö netim kurulu üyesi Pınar Abay, Bel çika pa zarında ilk 3’te yer alan Pınar Abay ve ING Grubu’nun genel gelirleri içerisinde önemli paya sahip olan ING Belçika’nın 15 Temmuz itibarıyla bağımsız yönetim kurulu üyesi oldu. Lisans eğitimini Bilkent Üniversitesi Ekonomi Bölümü’nde tamamladıktan sonra işletme yüksek lisansını Harvard Business School’da yapan Abay, 1 Ekim 2011 yılında ING Bank Türkiye Genel Müdürlüğü ve yönetim kurulu üyeliğini üstlenmeden önce, McKinsey ve Company Türkiye’nin bankacılık sektöründen sorumlu yönetici ortağı olarak görev alıyordu. l Ekonomi Servisi biDrışdödennemgebditeti Türkiye ekonomisinin iç gelişmeler ve dış şoklara karşı savunmasız olduğunu söyleyen OECD, reform çağrısında bulundu EsçNTDfçbobf“ediüeDüieoüüyirryerrarydküanyitanüknnrutitşüytgğkiecidlylü’ağmaanleiikeaenkrirdçBtlneıyıienyeDepaaibenıaryenvnüböaenmvruktzkünlaserisareearyüocşgktstnnmlüerolteuıalüiemikn(ıkdlnnkaDEiıöedaıdlğkkBearnyeuıoı)d.tşievrnıPsiaşuğmeooeğımnimtlnıAyidıyr,naonoiıa,şkglseullGbuörlrgimen(dfmlbraeOuakı,alaeenizfenEonlğkrelesınuCenıağiOmİrglokeDKkanıdviEmndsnsso)ceauıiCinıbnelktisl.zdyökdmaDloalsOaelorııegkmğimnğeaElTezilsysıffmlaiCüenaeuyıikanrrnrDıazakpçRiknmdİlılpaenışÖuaiusağıygabpklaznrrsmüeiglomlırıaçysrü,Elraliaıuaeytmkesğnnüyf’aıniondo,lıürndvamratdşfgcamırieoeaıanrblrıf,ailaula saye azalması gerektiğini söyledi. dan sinde hazırla enerji msamNa1afK4(2vdeyy2çavçiçz9.iüeyıüinüeis2ğelılaıalığyar.kkyeşvan’9lslyyesmtaaısüainrnoTalrilsirnjeırmnaşkeikedane2aGdlrüeidacmmnauiı0lanslon)çoeSyycnpla1emııtlg61lakYainğdaye2aıyrne”yvHruıera.tayen4laarddrzısr’haekidtnorşalobeizaee2ınniallssnaadalr0rddiakııidtlşsnniçaryi1ie.al.5iedadranüc,canaameizaalkedkr1a3ies.3ı nan raporda, “Ekonomi çok elverişsiz koşullara rağmen dirençli kaldı ve daha güçlü bir büyümeye ulaşılabilir” denilerek, birtakım tavsiyeler sıralandı. Tavsiyelerin başında, yapısal reformları içeren 2016 Eylem Planı’nın ilerle mesinin “sistematik olarak izlenmesi” yer aldı. İkinci sıradaki tavsiyede ise devlet kurumlarının güvenilirliğinin tartışılır halde olduğu belirtilerek, bu konuda düzenlemeler yapılması tavsiyesinde bulunuldu. Raporun tanıtımı dolayısıyla Gaziantep’te düzenlenen toplantıda konuşan OECD Genel Sekreteri Angel Gurria, “Zengin bölgeler ile fakir bölgelerdeki farkın azalması lazım. Yalnızca oto pilota bağlayıp ilerleyemeyiz, büyüme dengesi dengelenmeli” dedi. Sürdürülebilir değil OECD; büyümenin özel tüketime bağlı oluşu, yurtiçi tasarruf azlığı, üretim ve istihdamın iç piyasaya yönelik oluşu, Türk ekonomisinin uluslararası alandaki rekabet gücünün zayıflığı gibi sebeplerle mevcut büyümenin sürdürülebilir olmadığına dikkat çekti. OECD, imalat sanayisinde kalitenin artırılmasını içeren yapısal reformlar önerdi. Bu yıl için enflasyon beklentisini düşüren OECD, 2017 için ise yüzde 7.3’ten 7.5’e çıkardı. l Ekonomi Servisi S&P’den Türk Hava Yolları’na not darbesi Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu S&P, 2016 ilk çeyrekte beklentilerden zayıf performans gösterdiğine işaret ederek Türk Hava Yolları’nın kredi notunu düşürdü. THY’nin faiz, vergi ve amortisman öncesi kârının ilk çeyrekte yıllık bazda yüzde 50’den fazla düştüğüne işaret eden S&P, THY için kredi notunu BB’den BB seviyesine indirdi. Görünümü ‘negatif’ olarak belirledi. S&P kararında, geçen ayki terör saldırısının ve bunun potansiyel etkilerinin THY’nin yolcu trafiği gelişmelerinin etkili olduğunu vurguladı. S&P, görünümün ‘negatif’ olarak belirlenmesinin Türkiye’deki jeopolitik ortama yönelik belirsizliği ve THY’nin bu belirsizlik ortamında filosunu büyütmek için yaptığı ağır yatırımları yansıttığını da ifade etti. l Ekonomi Servisi THY Genel Müdürü Temel Kotil Ferhat Tepe dosyası neden kapandı? Ferhat Tepe 18 yaşında öldürüldü. Özgür Gündem gazetesinin Bitlis muhabiriydi. Elinde telsiz bulunan “siviller” tarafından, evinin önünden alınıp bilinmeyen bir yere götürüldü. Kısa süre sonra Tepe’nin bedeni, bir balıkçı tarafından Hazar Gölü kıyısında bulundu. Kimsesiz olduğu iddiasıyla, önce Elazığ Asri Mezarlığı’na defnedilen cenazenin Ferhat Tepe’ye ait olduğu daha sonra anlaşılacaktı. Yıl 1993’tü. Ferhat Tepe’nin DEP Tatvan İlçe Başkanı babası İsak Tepe, oğlunun götürülmesinin ardından savcılık ve Jandarma karakoluna başvurarak oğlunun gözaltında olup olmadığını sormuş, yanıt alamamıştı. Sonra bir telefon geldi. İsak Tepe’yi arayan kişi, oğlunu Türk İntikam Tugayı adına kaçırdıklarını, serbest bırakılması için istifa etmesi, 1 milyar TL para getirmesi gerektiğini söylüyordu. Baba Tepe, telefondaki kişinin sesini, dönemin Tatvan Tugay Komutanı Korkmaz Tağma’ya benzetti. Sesin aşina gelmesinin nedeni vardı. Oğlunun kaçırılmasından önce çağrıldığı bir toplantıda, Komutan Tağma ile tartışmış ve tehdit edilmişti. Diyarbakır E Tipi Cezaevi’nde bulunan tanıklar, Ferhat Tepe’nin kaybolduğu süre içinde, Diyarbakır Jandarma Alay Komutanlığı’nda işkence edilmiş biçimde gördüklerini söyledi. İsak Tepe, sesin sahibine dair iddiasını, oğlunun Tağma tarafından kaçırıldığını dosyanın uzun hukuk yolculuğu boyunca pek çok kez gündeme getirdi. Ancak Elazığ Cumhuriyet Başsavcılığı, Tepe’nin güvenlik güçlerince gözaltına alındığına ya da kaçırıldığına dair hiçbir somut delil bulunmadığı kanaatindeydi. O nedenle General Tağma’nın ifadesinin alınmasına gerek duyulmamıştı. Cinayeti aydınlatmak için uğraş veren İnsan Hakları Tatvan Temsilcisi avukat Şevket Epözdemir, davayı bırakması için tehdit edildi. Tehditlere boyun eğmeyince aynı yıl kasım ayında, yine “faili meçhul” bir cinayetle öldürüldü. HHH 2003’e gelindi. Elazığ Cumhuriyet Başsavcılığı, 20 yıllık zamanaşımı süresinin geçtiğinden ve herhangi bir faile ulaşamadığından bahisle dosyayı kapattı. İsak Tepe, Anayasa Mahkemesi’nde (AYM) bireysel başvuru hakkını kullandı. Dün gazetemizde Alican Uludağ imzasıyla okuduğunuz haber, işte bu başvuru hakkında, AYM’nin Resmi Gazete’de yayımlanan kararını anlatıyordu. AYM; Ferhat Tepe cinayetinde etkili soruşturma yapılmadığı gerekçesiyle hak ihlaline ve manevi zararın karşılanması için 25 bin TL ödenmesine karar veriyor, ancak soruşturmanın yeniden açılması talebini zamanaşımı gerekçesiyle reddediyordu. Neden ifade almadın? AYM kararında, “Savcılığın (...) kamu görevlilerinin veya diğer kişilerin tanıklığına başvurmadığı” hatırlatılırken şu kritik tespit kayda geçiyor: “Soruşturma sürecinde neden bu yönde bir girişimde bulunulmadığı dosya içeriğinden anlaşılamadığı gibi, soruşturma sonucunda verilen nihai kararda da hangi nedenle bu yönde araştırma yapılmadığı konusunda bir değerlendirme yapılmadığı görülmektedir.” Özetle AYM, Cumhuriyet Savcılığı’na “Neden Baba İsak Tepe’nin iddialarını ciddiye alıp kamu görevlilerinin ifadesine başvurmadın?” diye soruyor. Yanı sıra, savcılığın rutin yazışmalar dışında hareketsiz kaldığını da vurguluyor. Alican Uludağ haberinde, eğer AYM değerlendirmesini “insanlığa karşı suç”tan yana yapsaydı, zamanaşımı engeli olmaksızın dosyanın yeniden açılmasının mümkün olacağı vurgulanıyor. Dosyanın yeniden açılması ne anlama mı geliyor? Baba İsak Tepe’nin iddiasına konu olan, AYM’nin de ifadesine başvurulmamasını hukuksal olarak eleştirdiği ve bugün SADAT AŞ’nin danışman kadrosunda yer alan Korkmaz Tağma’nın da ifadeye çağrılabileceği. Evet, “faili meçhuller” de bir dönem kapandı gerçekten. Gaziantep’te engelliler için belediye ile işbirliği Engelli yurttaşların hayatını kolaylaştırmak için başlatılan “Ulaşım” adlı mobil uygulama ilk kez Gaziantep’te hayata geçirildi. Gaziantep Belediyesi ile Turkcell’in işbirliği kapsamında geliştirilen uygulama sayesinde görme engelli yurttaşlar yardım almadan otobüse binip, istediği durakta inebilecekler. l Ekonomi Servisi C MY B