Catalog

DUNYA Cuma 20 Mayıs 2016 dishab@cumhuriyet.com.tr TASARIM: MÜGE KAYGUSUZ 17 Askere karşı Lieberman’ı bakan yaptı İsrail, siyasi taktikleri Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’a tinlilere, Netanyahu’nun politikalarını eleştiren İsrailli komutanlara, benzetilen Başbakan Benyamin Filistin’le barış süreci için uğraşan Netanyahu’nun en büyük siyasi raki Mısır ve ABD yönetimlerine ağır dar bi Avigdor Lieberman’ı koalisyon hü be. 2010’daki Mavi Marmara saldı kümetine katma, hatta savunma ba rısını da kapsayan 200912 ve 2013 kanı yapma kararıyla sarsılıyor. 15 arasında dışişleri bakanlığı yap İsrail Genelkurmay Başkan Yar mış Lieberman’ın “muhteşem” dönü dımcısı Yair Golan’ın Netanyahu’nun şü, Türkiye ile normalleşme sürecini politikalarını Nazilerle kıyaslaması de sekteye uğratacak. nın ardından eleştiri yağmuruna tutulması üzerine komutanlara “Vicda ‘İstanbul’u vurabilir’ nınızın sesini dinleyerek hareket et Filistinlilere atom bombası atılma meye devam edin” diye destek ve sını bile savunmuş, işgal altındaki ren Savunma Bakanı Moşe Ya’alon Batı Şeria’da bir Yahudi yerleşiminde önce Netanyahu’nun azarını işitmiş yaşayan Lieberman, artık Filistin top ti, şimdi de kabineden gönderiliyor. raklarındaki operasyonlardan ve Ya Netanyahu’nun 120 vekilli mecliste 6 hudi yerleşimlerinden, yani işgal ve vekili olan Lieberman’ın İsrail Evimiz ilhaktan sorumlu olacak. Koalisyon partisini koalisyona katarak 61 vekil hükümetine katılmak için İsrail kar li hükümeti bıçak sırtı çoğunluktan şıtı saldırılar düzenleyenlere ölüm ce kurtarmaya hazırlandığı basına sızdı. zası verilmesi gibi şartları olduğunu Ancak basın, bunun İsrail’in gel duyuran Lieberman, Filistin Yönetimi miş geçmiş en sağcı, en aşırılık Başkanı Mahmud Abbas’ın devrilme çı hükümeti olacağında hemfikir. sini, Hamas’ın Gazze’deki lideri İsma Lieberman’ın savunma bakanı olma il Haniye’ye “Ya 48 saat içinde İsrailli sı, İsrail işgali altında yaşayan Filis rehineleri ve asker naaşlarını teslim edersin ya da ölür sün” resti çekilmesi ni savunuyor. İsrailli Arap si yasilerin Ortak Listesi’ne göre Lieberman’ın ilk ic raatı “Erdoğan’ın İstanbulu’nu vur mak da olabilir”. Aşırı sağcı lider, 2015’te dışişlerin den ayrılmadan ön ce Erdoğan’ı “Yahu dilere karşı nefret tohumları yaymak Lieberman’ın (solda) Bibi’nin savunma bakanı olmasıyla la” suçlayıp Hitler’e “İsrail’in gelmiş geçmiş en sağcı hükümeti kurulacak”. benzetmişti. ABD’de Cumhuriyetçi Parti’nin başkan adayı Trump, Washington Post’un sahibini vergide usulsüzlük ve tekelleşmeyle suçladı, “Yanına bırakamayız” dedi Jeff Bezos yanıt verdi: “Seçimle göreve gelen bir kişinin mercek altına alınabildiği bir toplum istiyoruz. Asıl şoke edici olan bunu yapmamamız olurdu.” YÖNTEM AYNI ABD’de başkanlık yarışının en tartışmalı isimlerinden Cumhuriyetçi Parti adayı Donald Trump’ın Washington Post gazetesi ile birlikte sahibi Jeff Bezos’u hedef alan açıklamaları tartışma konusu oldu. Aynı zamanda online satış devi Amazon’un da sahibi olan Bezos, Trump’un vergiler ve tekelleşmeyle ilgili tehditlerini “Bir başkan adayı için uygun davranışlar değil” diyerek savuşturdu. Tartışma geçen hafta Post’un efsane muhabiri Bob Woodward’un gazetenin Trump için 20 muhabir görevlendirdiğini açıklamasıyla başladı. Woodward başlattı Watergate skandalını ortaya çıkaran iki gazeteciden biri olan Woodward, Post’u 2013 yılında satın alan Bezos’un başkan adayları ile ilgili daha fazla haber yapılması talimatı verdiğini de ileri sürdü. Trump’ın kendisi aleyhinde yayın yaptığını savunduğu gazeteye yanıtı gecikmedi. Cumhuriyetçi siyasetçi Fox News kana lına geçen hafta verdiği röportajda “Washington Post muhabirleri saat başı arayıp saçma sapan sorular soruyor. Size söyleyeyim. Bu gazete Amazon’u kontrol eden Jeff Bezos’un oyuncağı” dedi. Amazon’un ABD’deki mevcut hukuki düzende birçok eyalette satış vergisi ödememesine istinaden “Vergi konusunda cinayet yanına kalıyor” benzetmesini yaptı. ‘Bana karşı kullanıyor’ Trump “Bezos, Washington Post’u iktidar için kullanıyor. Böylece Washington Amazon’u gerektirdiği gibi vergilendirmiyor” dedi. Sektöründe bir numara olan şirketi tekelleşmekle suçlayan Trump “Yaptıkları işin o kadar büyük bölümünü kontrol ediyorlar ki... Bu gazeteyi bedavaya aldılar ve şimdi bana ve diğerlerine karşı güç unsuru olarak kullanıyorlar. Bunu yanlarına bırakamayız” dedi. Post’un yayın yönetmeni Mar Bezos tin Baron, Trump’ın röportajının hemen ardından “Gazetenin haber ekibini yöneten kişi olarak net olarak söyleyebilirim ki Bezos’dan başkanlık yarışı ya da başka bir konuda hiç direktif almadım” dedi. ‘Yapmasak şaşırtıcı olurdu’ Bezos da önceki gün bir teknoloji konferansında konuyla ilgili “Seçimle göreve gelen bir yetkilinin arzu eden tüm bireyler ve kurumlar tarafından mercek altına alınabildiği bir toplum istiyoruz, özellikle de bu kişi dünyanın en güçlü ülkesindeki en önemli koltuğa oturacaksa... Asıl şoke edici olan bunu yapmamamız olurdu” dedi. Post’un bu gelenekten vazgeçmeyeceğini de vurguladı. Bezos “Amazon’un ödediği vergi de dahil tüm davranışlarıyla ilgili içim rahat” diye ekledi. 1994 yılında online satış platformu olarak kurulan Amazon’un 2015 yılı gelirleri 107 milyar doları buluyordu. ‘Faşizm Amerika’ya böyle geliyor’ ABD’nin önde gelen neocon düşünürlerinden Robert Kagan, Donald Trump’ın Cumhuriyetçi Parti’nin başkan adayı haline gelmesini “İşte faşizm Amerika’ya böyle geliyor” başlıklı yazısında eleştirdi. Washington Post gazetesinde yayımlanan makalede Kagan, şu saptamalarda bulundu: “Trump kendisini üreten partiyi aştı. Her gün büyüyen destekçi ordusu, derhal ve tümüyle Trump’ı kucaklamadığı için partiye düşmanlık besliyor. Onların itaati sadece ve sadece Trump’a.” Bu biatın kaynağını Trump’ın “kaba kuvvet ve maço tavrı, ulusal zayıflık ve başarısızlık ürettiğini savunduğu demokratik kültürün hoşluklarına karşı üstten bakan saygısızlığı, korku, nefret ve öfkeyle karışık hınç ve hor görme duygularını tahriki, ötekilere yönelik saldırılarıyla” açıkladı. Bu tavrın çok daha tehlikeli bir şeye dönüştüğünü kaydeden Kagan şunları aktardı: “Geçen yüzyıldan beri demokratik ve yarı demokratik ülkelerde ortaya çıkmış bu fenomene ‘faşizm’ denir. Faşist hareketlerin tutarlı ideolojsi, net çözüm önerileri yoktur. Nasyonel sosyalizm sadece kime karşı olduğu konusunda birleşen bir çelişkiler yumağıydı. İtalya’da faşizm antiliberal, antidemokratik, antiMarksist, antikapitalistti. Başarılı faşizm siyasetle değil, tek adamla, liderle (Il Duce, Der Führer) ilgilidir. Ona bir ulusun kaderi emanet edilir. Ne sorun varsa, o çözer. Nasıl yaptığını açıklamasına gerek yoktur. Bugün de halkını tüm tehditlere karşı tek başına savunan Putinizm var.” Lammert: Erdoğan otokrasi heveslisi TBMM’deki HDP’li milletvekillerinin dokunulmazlıklarını kaldırma girişimine Almanya’da en sert tepkiyi gösterenlerden biri Meclis (Bundestag) Başkanı Norbert Lammert oldu. CDU’lu Lammert, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ı “otokrasi heveslisi” olmakla suçlayıp “Maalesef Türkiye’nin bizim anladığımız anlamıyla demokrasiden uzaklaştığını gösteren olaylar zincirinin yeni bir halkası” dedi. Lammert, muhalif partilerin de bu yönde oy verdiğini hatırlatarak TBMM’yi irade sergilemeye çağırdı. Obama ve Erdoğan bir saat görüştü ABD Başkanı Barack Obama ile Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan önceki gece Suriye, IŞİD, PKK ve terörle mücadele konularında bir saatlik bir telefon görüşmesi yaptı. Beyaz Saray’a göre Suriye’deki durumu ele alan iki lider, IŞİD’in zayıflatılıp yenilgiye uğratılması, terör saldırıları düzenleme kapasitesine sekte vurulması çabalarının aciliyeti üzerinde görüş birliği sergiledi. PKK dahil tüm terör örgütlerine karşı mücadelede işbirliğinin derinleştirilmesi ele alındı. Vize serbestisine AB’den fren kararı AB ülkeleri, Türkiye dahil bazı ülkelere tanınması planlanan vize muafiyetinin gerekli durumlarda acilen askıya alınmasını öngören mekanizma konusunda uzlaştı. Brüksel’deki AB Temsilcileri toplantısında üzerinde uzlaşma sağlanan “acil fren” mekanizmasının sadece Türkiye için değil, AB ile vize anlaşması sağlayan bütün ülkeleri kapsayacağı duyuruldu. Olası bir durumda vize serbestisi tanınan ülkeye altı aylığına yeniden vize zorunluluğu getirilebilecek. Buna gbir önceki yıla göre iltica başvurularının artması gerekçe gösterilebilecek. Venezüella ayakta! Venezüella’da Devlet Başkanı Nicolas Maduro’nun görevden alınması için referandum isteyenler önceki gün Ulusal Seçim Konseyi binasına yürürken polis müdahale etti.?Bir göstericinin tutuklanma anları objektiflere böyle yansıdı. Ennahda: Siyasi İslamı terk ediyoruz Arap isyanlarının beşiği Tunus’ta Ekim 2011’de seçimle iktidara gelen ama örnek aldığı Mısır’daki İhvan’dan farklı olarak ulusal uzlaşıyı tercih eden Ennahda partisi “siyasi İslamı terk ettiğini” açıkladı. Partinin siyasetle dini ayırdığını resmen ilan edeceği kurultay öncesi Le Monde gazetesine konuşan Ennahda lideri Raşid Gannuşi, artık Tunus’ta siyasi İslama yer olmadığını söyledi. ‘Müslüman demokratlarız’ Eskiden sıkı şeriat savunucusu olan Gannuşi “Tunus artık bir demokrasi. 2014 anayasası aşırı laiklik ve aşırı dinciliğe sınırlama getirdi. Biz dinsel faaliyetlerin siyasi faaliyetlerden tümüyle bağımsız olmasını istiyoruz” diyerek siyaset için de din için de en hayırlısının bu olduğunu belirtti. Ennahda lideri “Siyasi İslam’ı terk ediyoruz ve demokratik İslama geçiyoruz. Artık siyasi İslam’ın temsilcileri olduğunu iddia etmeyen Müslüman demokratlarız” vurgusu yaptı. Ama tarihi ve modern İslamın değerlerini referans alacaklarını ekledi. Ennahda, İslamcı hâkimiyetinin kriz çıkarması üzerine 2014’te iktidarı bıraktı, ardından seçimleri laikler kazandı. Güney sınırı için gözler NATO’da DUYGU GÜVENÇ NATO, güney sınırı olan Türkiye’ye yönelik artan tehdit ve Rusya’nın hem doğu hem de güney sınırında artan askeri yığınağına karşı alınacak tedbirleri “diyalog kapılarını açık tutarak” tartışırken Ankara’nın da gözü Varşova Zirvesi’ne çevrildi. 89 Temmuz’daki Varşova Zirvesi öncesi NATO Dışişleri Bakanları dün Brüksel’de bir araya geldi. Toplantıda IŞİD karşıtı koalisyon ile ittifakın diyaloğunun arttırılmasını ABD gündeme getirirken, Ankara ittifaktan kısa sü rede çok sayıda adım atmasını istiyor. Karadağ’ın ittifaka üyelik süreci de Katılım Protokolü imza töreniyle başladı. Talep üstüne talep Suriye savaşı sebebiyle konuşlandırdığı Patriot füzelerini çekip sadece İspanyol bataryalarını bırakan ittifaktan yeniden hava savunma sistemini konuşlandırmasını bekleyen Ankara, güney sınırına hava polis gücü konuşlandırmasını da talep ediyor. NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg ise “Biz, Türkiye’de varlığımızı arttırdık. Patriot yerleştirdik, NATO gemileri Türk limanlarına gidiyor, ayrıca AWACS’lar görev yapıyor” dedi. İtalyan SAMP/T isteniyor NATO’nun en güçlü ordularından Türkiye, aralıktan beri verilen sözlerin tutulmasını bekliyor. Başta Kilis’in IŞİD roketlerine hedef olması ve Türk uçaklarının Suriye sınırında uçamaması nedeniyle beklenenler şöyle: n Bilgi toplamaya ait faaliyetlerin artırılması ve müttefiklerin bu kapsamda daha fazla uçak tahsis etmesi. n İspanyolların Patriot füze sistemini destekleyecek şekilde İtalyan SAMP/T sisteminin gönderilmesi. n İttifakın güney sınırlarında Baltık’ta olduğu gibi hava polisliğine başlaması ve olası hava araçlarının sınırda yapacağı ihlali önlemesi. n Limanlara daha fazla gemi gönderilmesi. Ege’ye ABD gemisi Ege’de mülteci geçişini önlemek için AB ile keşif ve gözetleme yapan NATO gücüne, ABD gemisi de ekleniyor. ABD Dışişleri Bakanı John Kerry’nin Türk mevkidaşı Mevlüt Çavuşoğlu’na ilettiği bu kararı, Stoltenberg basın toplantısında açıkladı. l BRÜKSEL C MY B