Catalog

22 AĞUSTOS 2013 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA Dolar uçtu, borsa çakıldı TCMB her gün en az 100 milyon dolar satacağını açıklasa da piyasaları kurtaramadı PİYASAYA AĞIR DARBE Fed’in tahvil alımını azaltacağı endişeleri, dış borçları yüzünden kırılganlıklara açık olan Türkiye piyasalarına ağır darbe vurdu. Dolar 1.97 TL’ye çıktı. Borsa yüzde 3.5 çakılarak yılın en düşük seviyesine indi. GEÇ ALINMIŞ KARAR Piyasaları sakinleştiremeyen Merkez Bankası, ek parasal sıkılaştırma yapacağı günlerde de dolar satacağını duyurdu. Ancak bu da yetmedi. Uzmanlar Merkez’in bu kararı almakta geç kaldığını düşünüyor. Ekonomi Servisi ABD Merkez Bankası’nın dün akşam açıklanan toplantı tutanakları öncesinde tahvil alımlarının azaltılacağına ilişkin endişelerle gelişmekte olan piyasalardan çıkışlar hızlandı. Dış borç yükü nedeniyle kırılganlıklara açık olan Türkiye piyasaları en fazla etkilenenlerden biri oldu. Merkez Bankası (TCMB) sabah yaptığı açıklamayla miktar yöntemi ile repo ihalesi açmayarak ek sıkılaştırma uygulamasına geçtiğini (istisnai gün) duyurdu. Merkez, bundan bir ay önce ek sıkılaştırma yaptığı günlerde döviz satım ihalesi açmama kararı almıştı. Merkez’in döviz satım ihalesi açmayacak olması nedeniyle döviz sepeti 2.30’u aşarak rekor kırarken, dolar/TL 1.9650’ye fırladı. Gösterge faiz yüzde 9.51’e çıktı. Borsa İstanbul (BIST) 70 bin puanın altına indi. Güne 72 bin 228 puandan başlayan endeks, yılın en düşük seviyesi olan 69 bin 709 puana geriledi. Endeks, Avrupa ve Asya borsaları arasında en kötü performansı sergiledi. Borsa, günü yüzde 3.47 düşüşle tamamladı. Banka hisseleri de ağır yara aldı. Bankacılık endeksi de yüzde 4.04 düştü. Merkez, yöntem değişikliğine giderek artık istisnai günlerde de en az 100 milyon dolar satacağını duyurdu. Ancak Merkez’in bu adımı da piyasaları sakinleştiremedi. Dolar 1.96 TL seviyesinin üzerinde kalmayı sürdü. Akşam saatlerinde dolar 1.97 TL’ye kadar çıktı. Fed endişeleri, Avrupa ve Asya piyasalarında da etkili oldu. Ancak bu etki, Türkiye’deki kadar sert olmadı. Nikkei endeksi yüzde 0.8, Asya Pasifik borsalar endeksi yüzde 0.5 düştü. Avrupa’da da düşüşler yüzde 1’i bulmadı. EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 11 Demokrasi Sorgulanamaz Evrensel insan hakları; “Temel Hak ve Özgürlükler” sözleşmesi hükümleri, demokrasi, hukuk devleti düzeninin olmazsa olmaz kriterleri sorgulanamaz. Demokrasiyi ortadan kaldırma hakkı yoktur. Demokrasinin sorgulanması, olsa olsa demokrasi suçu olur. Başbakan Erdoğan’ın, rejimleri demokratik olan, insan hakları, hukuk devleti düzenine bağlı ülkelerin Mısır’daki insan hakları suçlarının işlenmesini destekler izlenimi veren duruşlarını eleştirme kastı ile olup bitenlere seyirci kalmayı sürdürmeleri halinde “Demokrasiyi sorgulamak gerek” sözlerini, pek çok öfkeli çıkışında söz konusu olduğu üzere kastını aştığı sözler olarak algılamak isteriz. Ancak hoşgörü ile de karşılamamak, dahası toplumda yaratılmak istenen algılamadan kaygılanmak gerek. Çünkü aynı amaçla, Mısır’da yaşananları protesto etmek üzere sokağa çıkan radikal İslami akımların sloganları demokratik düzenin kaldırılması, şeriat düzeninin getirilmesini kitlelerin bilinçaltına kazıma içerikli, ağır tehdit içeriyorlar. Toplumsal algılamada demokrasi diktatörlük, sandık şeriatın simgesi gibi pazarlanıyorlar... Başbakan Erdoğan İslam dünyasında tek laik cumhuriyet, rejimi demokrasi olan Türkiye’nin başbakanı olarak, olsa olsa demokrasiyi savunan ülkelerin insan hakları, hukuk devleti düzeni, demokrasi ilkelerinin katledilmesi karşısında çifte standartlı davranamayacaklarını, aksine görüntü veren çıkışlarının demokrasiyi savunma kriterlerine aykırı, ihlal suçları kapsamında sorgulanması gerektiğini söylemek istemiş olmalı... Başbakan’ın da ülkemizin yürürlükteki anayasal, hukuk devleti düzeni içinde “demokrasiyi sorgulama” hakkı yoktur. Var olan anayasal, yasal düzenlemelerin gerçek demokrasi kriterleri içinde yetersiz olup olmadıklarını, ülkenin her bireyi için gerçek demokratik hakların işleyişi, geçerli kılınması yolunda yapılanlar, yapılmayanları, öncelikle de kendi İktidarlarının icraatlarını sorgulama hakları vardır. Aynı ölçüler içinde dünya ülkelerinin, rejimi demokrasi olan ülkelerin de elbet izledikleri içdış politikalar çerçevesinde demokratik olup olmadıklarını, her olayın özelinde de sorgulama hakları vardır. Özetle demokratik düzenin kendisi değil, demokrasi adına siyasi erklerin icraatlarının ancak sorgulanabilmesi söz konusudur. Demokrasinin evrensel kriterleri, değerleri ile sorgulanmaya kalkışılması, hele de siyasi erkin başındaki güç adına yapılıyorsa “demokrasiyi ortadan kaldırma yolunda en hafifi ile düşünce suçu işlenmesi..” anlamına gelir ki... Hele de siyasi erkin başındaki güç adına yapılıyorsa, katlanan suç niteliği yanında, ağır sonuçları, toplumsal, rejimi tehdit boyutları da söz konusudur... HHH Ülkemizde, “Mısır’daki darbeci yönetimi kınama, insan hakları ihlallerini protesto etme, seçimle iktidara gelmiş Mursi yönetimini savunma..” çerçevesinde, insan hakları, demokrasi savunuculuğu amaçlı eylemlerin içlerinin, içeriklerinin doldurulmasında giderek daha çok göze batan bir eksen kayması gündemde... Ne yazık ki AKP’nin seçmen tabanı ağırlığından da kopuk izlenimi veren, siyasal İslamcı radikal örgütlenmelerin baskın sloganlarıyla, söz konusu demokrasi, insan hakları ihlalleri suçlarını sürekli işlemekte... İktidarları cephesi adına sorgulanıp eleştirileceklerine, gözü kapalı bir cephe algılaması, yandaşlığında desteklenmektedirler. Akla kara birbirine öylesine karıştırıldı ki... Bazen kulaklarıma inanamıyorum... Profesyonel gazeteci, haberci, ırk, mezhep ayrımcılığı üzerinden öylesine çatışmacı, kendi militan, radikal siyasal İslamcı seçiminin dışında kalanları suçlayıcı, dışlayan bir dil kullanıyor, öylesine taraflı yorumlarla olup bitenleri çarpıtıyor ki.. fotoğraf karesi çerçevesinde bile gerçek olup biteni öğrenme, anlama şansınız sıfırlanıyor... Mısır’da başka dinlerden olanların evlerinin, işyerlerinin, kiliselerinin yağmalandıklarını satır arasından öğrenseniz de, asıl yağmacıların bugünün iktidarı mı, giden iktidar yandaşları ağırlıklı mı, hangi siyasal İslamcı örgütlenmeler desteği, provokasyonunda yola çıktıklarını anlamanız olanaksızlaşıyor... Kendi adıma ülkemizdeki protesto eylemlerinin, insan hakları, mezhepler üstü, demokrasi isteme gibi.. ortak kavramlarda, çok geniş cephede buluşması söz konusu iken, en radikalinden şeriatçı İslami akımlar güdümünde apaçık genel toplumsal desteksiz yürüyor olmasını hiç ama hiç anlayamıyorum... Olsa olsa tek akılcı açıklaması, Mısır, Suriye ağırlıklı gündemde İslam dünyasını kasıp kavuran mezhepler çatışmasının, henüz çatışma boyutunda olmasa da, uzlaşmayı, bir araya gelmeyi engeller boyutta Türkiye’ye de mi sıçradığı, Cumhuriyet sayesinde bu çatışmalardan uzak kalmış toplumumuzu korkuttuğu, kaygılandırdığı gibi bir sonuç mu olabilir? Ya da İktidarlarının bölgede öncülük, güç kapma adına her yere bulaşıp, dış siyaset bilimi, etiği adına, sürekli pot üstüne potlar kırarak sonunda açıkta kalması, yalnızlaşması... Yangının Türkiye’ye sıçraması kaygısı, korkusu mu yürekleri dağlıyor?.. Fed tutanaklarından ‘belirsizlik’ çıktı Müdahale yetmedi TCMB’nin repo ihalesi açmamasının ardından 1.9508’den yükselişe başlayan dolar/TL, 8 Temmuz’dan bu yana en yüksek olan 1.9666’ya yükseldi. Sepet bazında TL ise 2.2833’ten yeni tarihi zirve olan 2.3033’e kadar çıktı. Merkez’in döviz satma kararının ardından dolar/TL 1.9640’tan 1.9561’e, sepet bazında TL ise 2.2968’den 2.2873’e kadar geriledi. Ancak bu durum uzun sürmedi. Dolar/ TL yeniden 1.96’yı aştı. Sepet NEW YORK (AA) Amerikan Merkez Bankası Fed’in 30301 Temmuz tarihleri arasında yaptığı açık piyasa komitesi toplantı tutanakları kamuoyuyla paylaşıldı. Fed’in tutanaklarında, programın ne zaman sonlandırılacağına dair net bir açıklama çıkmadı. Piyasalar tutanakların açıklanmasından olumsuz etkilendi. Wall Street’te yatırımcılar ve piyasalar, Amerikan Merkez Bankası Fed’in parasal genişleme programında sonucun ne olacağını anlayabilmek için toplantı tutanaklarını ilgiyle takip ederken, tutanakların paylaşılmabazında TL sının ardından piyasalarda düşüşün ise 2.3017’ye devam ettiği gözlendi. Sabah düşüşyükseldi. le başlayan Down Jones S&P 500 ve Merkez’in Nasdaq hisseleri FED tutanaklarıaçtığı 100 nın açıklanmasının ardından değer milyon dolarlık kaybetmeye devam etti. Yıl sonunihaleye 240 da FED alımlarında azaltma politimilyon dolar teklif kasının hayata geçirilmesi halingeldi. Ortalama de, alımların 2014 ortasından itibaren tamamen sonlandırılmafiyat 1.9623 oldu. sı uzmanlar tarafından öngörüSerbest piyasada lüyor. Açıklamalarda net bir tadolar 1.9680 TL’den rih belli edilmezken, bunun en kapandı. Spot büyük nedeni arasında ekokapanışta faiz yüzde nomik verilerin karmaşıklığı 9.48 oldu. da gösteriliyor. Merkez her gün sıkıştıracak Ekonomi Servisi TL’de devam eden sert değer kaybı TCMB Başkanı Erdem Başçı’nın müdahalesini beraberinde getirdi. İkinci bir açıklamaya kadar ek parasal sıkılaştırmanın her gün devam edeceği ve artık ek parasal sıkılaştırma uygulanan günlerde saat 16.30’da en az 100 milyon dolar tutarında bir döviz satım ihalesi açılacağı açıklandı. Öte yandan yeni bir açıklamaya Erdem Başçı kadar her gün istisnai gün uygulanacak olması, piyasa yapıcılar dahil bankaların faiz koridorunun üst bandı olan yüzde 7.75 seviyesinden repo imkânından yararlanacağı anlamına geliyor. Ortalama fonlama maliyeti önceki gün yüzde 6.61 seviyesindeydi. Ekonomist Uğur Gürses, Merkez’in iletişim politikasının sorunlu olduğunu belirterek “Merkez Bankası bugüne kadar aldığı kararları piyasaya bakarak doğrulatmaya çalıştı. Bugün artık piyasayı tutamadığını görüyor. Geç kaldığı için piyasa ile mücadele etmek için çok daha fazla faiz artırmak zorunda kalacak. Bunun maliyeti herkes için ağır olacak” dedi. ING Bank Döviz Masası Müdürü Murat Yardımcı ise “Artık gerçekçi olmamız lazım. Faiz koridorunda Merkez Bankası’nın ısrar etmesi piyasayı tatmin etmeyecek. Politika faizinin artırılması ile piyasada yeniden alım başlatabilir” dedi. Motorine 8 kuruş zam geldi Ekonomi Servisi Motorinin litre fiyatına ortalama 8 kuruş zam yapıldı. Motorinin litre fiyatına dün gece yarısından itibaren geçerli olmak üzere ortalama 8 kuruş zam yapıldı. Mısır’daki iç karışıklıklar nedeniyle ham petrol fiyatlarının ve yurtiçi piyasalarda dolar kurunun eşzamanlı artışı, akaryakıt fiyatlarını tetikledi. Bu trendin sürmesi durumunda motorinden sonra benzine de 10 kuruş civaOsman Arar rında zam bekleniyor. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun (EPDK) dağıtım şirketlerine uyarısı üzerine akaryakıt fiyatları, litrede 34 kuruş indirmişti. Tüketiciler, yeni indirim için enerji yönetimi ile sektörden müjde beklerken, uluslararası piyasalarda yaşanan gelişmeler akaryakıtta yeni bir zam dalgası ile karşı karşıya kaldı. Enerji yönetimi ve petrol sektörü Türkiye’nin önde uzmanlarına göre brent petrolde gelen erkek özellikle son günlerde beklentilerin üzerinde bir fiyat haregiyim markası Ekonomi Servisi Kısa vadeli dış ketliliği gözleniyor. Uzmanborç stoku, yılın ilk altı ayında yüzde Damat, Tween lar, yukarı doğru hareketli24.5 artarak 125.7 milyar dolara ulaştı. ve D’S Damat’ı liğin devam etmesi halinde Merkez Bankası (TCMB) verilerine göre brent petrolün önce 114 dobünyesinde bu dönemde, bankaların aldığı kısa lar, ardından da 118 dolavadeli dış borçlar yüzde 26 artarak 86 barındıran ra kadar yol almasının bekmilyar dolara çıkarken, diğer sektörlerin Orka Holding, lenebileceğine dikkat çekkısa vadeli dış borç stoku yüzde 22.4 ti. Brent petrol halen 110Giresun’da 10 artarak 38.7 milyar dolar oldu. Borçlu 111 dolardan işlem görüyor. bazında incelendiğinde, tamamı milyon dolar Uzmanlar, daha önce petrol kamu bankalarından oluşan kamu yatırımla yeni yükselirken doların düştüğüsektörünün kısa vadeli borcu 2012 nü belirterek, “Petrol ve dosonuna göre yüzde 39.3 artarak üretim tesisi lar aynı anda yükselmiyor15.4 milyar dolar olurken, özel kuracak. Holding, du. Biri artarken, diğeri düşüsektörün kısa vadeli dış yordu. Böylece bunlar birbiribeş yılda 3 kat borcu yüzde 23.1 artarak ni dengeliyor, zam baskısı aza109.4 milyar dolara büyüyerek 750 milyon lıyordu. Ancak şimdi hem petulaştı. TL ciroya ulaşmayı rol hem de dolar kuru yükseliyor. Zam baskısı artıyor” dedi. planlıyor. Dinamo Bükreş’in resmi sponsoru oldu Orka Holding, D’S Damat markasıyla Ağustos 2013 itibarıyla Romanya’nın dünyaca ünlü futbol kulübü Dinamo Bükreş ile sponsorluk anlaşması imzaladı. Romanya’nın en bilinen ve en beğenilen erkek giyim markalarından olan D’S Damat, anlaşma kapsamında iki yıllığına Dinamo Bükreş’in resmi giyim sponsoru oldu. Orka Holding Yönetim Kurulu Başkanı Süleyman Orakçıoğlu, 2008 yılından bu yana kendi operasyonları ile faaliyet gösterdikleri Romanya’da ülkenin erkek giyiminde en beğenilen moda markası olduklarını söyledi. Süleyman Orakçıoğlu 126 milyara çıktı Orka Giresun’da fabrika kuracak, Kısa 400 kişiye yeni iş yaratacak vadeli dış borç Ekonomi Servisi Orka Holding, “sürdürülebilir küresel başarı” için tüm hazırlık kodlarını tamamladı. Holding, dünyanın önde gelen denetim şirketlerinin iki yıl süren operasyonel ve hukuki denetimlerinden geçti. Orka, danışmanlık şirketi Deloitte ile yaptığı stratejik ortaklık ile de 5 yıllık strateji planı hazırladı. Geçen yıl New York merkezli yatırım şirketi Investcorp ile de yüzde 30 ortaklık anlaşması imzalayan Orka’nın 2017 hedefi dünyada ilk 10 marka arasına girmek ve 750 milyon TL ciro elde etmek. Holding, yurtdışında da bayilik ile değil, kendi açtığı şirketler ile büyüyecek. Orka Holding Yönetim Kurulu Başkanı Süleyman Orakçıoğlu ve Orka Holding Genel Koordinatörü Osman Arar düzenledikleri basın toplantısında, Orka’nın yeni dönem yatırımları ve stratejileriyle ilgili şu bil giler verildi: * Geçmişte olduğu gibi artık çoban yıldızı ile değil GPRS sistemi ile yönümüzü tayin eder hale geldik. * 250 milyon TL olan ciromuzu yıl sonu 300 milyon TL’ye ulaştıracağız. * Giresun’da üretim fabrikamız var. Giresun’a yeni bir fabrika kurmayı amaçlıyoruz. 2014 sonunda faaliyete geçecek. Toplam 10 milyon dolar yatırım olacak. Burada 400 kişiye yeni iş yaratılacak. Şu anda günlük 3 bin gömlek, 650 takım elbise ve 1200 pantolon üretiyoruz. * Önümüzdeki dönemde özellikle Rusya ve Polonya pazarına odaklanacağız. Şu anda 216 olan mağaza sayımızı yıl sonunda 224’e çıkaracğız. * Orka’nın tasarım ve pazarlamadaki kalitesi yurtdışında da büyük ilgi görüyor. Özellikle İtalyanların en çok çalışmak istediği markaların başında Damat ve Tween geliyor. SGK’den yurtdışında hastalanana kötü haber Ekonomi Servisi Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), yurtdışına turistik amaçlı giden Emekli Sandığı’na tabi sigortalıların yurtdışında hastalanmaları halinde tedavi giderlerinin kurum tarafından karşılanmadığını duyurdu. SGK resmi internet sitesinden vatandaşlardan gelen soruları cevaplandırdı. Bir vatandaşın, “Yurtdışına turistik amaçlı giden Emekli Sandığı’na tabi sigortalıları yurtdışında hastalanmaları halinde tedavi giderleri ne şekilde karşılanır” sorusunu cevaplandıran SGK, turistik amaçlı yurt dışı seyahatlerde sağlık harcamasının kurum tarafından karşılanmadığını bildirdi. SGK’den yapılan açıklamada, “Genel sağlık sigortalısı veya bakmakla yükümlü olduğu kişilerin yurtdışında turistik amaçla bulundukları sırada sağlanan sağlık hizmetlerine ilişkin bedellerin ödenmesine mevzuat gereği imkân bulunmamaktadır” denildi.